Infrastruktura transportowa

Województwo opolskie zalicza się do regionów o dobrze rozwiniętej sieci dróg kra-jowych i wojewódzkich oraz o dobrej dostępności komunikacyjnej wszystkich obsza-rów regionu. Wskaźnik gęstości dróg o nawierzchni twardej wynosi 90,4 km/100 km² (wykres 46), co plasuje województwo na 5 miejscu w kraju, zaś wskaźnik gęstości sieci kolejowej 9,1 km/100 km² –2 miejsce w kraju (wykres 123). Przez teren województwa przebiega autostrada A4 Zgorzelec–Korczowa, będąca elementem III paneuropejskie-go korytarza transportowepaneuropejskie-go. Łączna dłupaneuropejskie-gość autostrady przebiegającej przez woje-wództwo opolskie wynosi 88,1 km. W województwie zlokalizowanych jest 5 ogólno-dostępnych przejść granicznych, w tym jedno pełnotowarowe oraz 11 przejść małego ruchu granicznego, ponadto jedno przejście kolejowe i jedno turystyczne.

W roku 2003 łączna długość dróg publicznych o nawierzchni twardej w woje-wództwie opolskim wynosiła 8 507 km. Stanowiło to 3,4% długości dróg w kraju.

W porównaniu z 1998 rokiem łączna długość dróg województwa zwiększyła się o 111 km, tj. o 1,3% (wykres 124).

Pod względem bezpieczeństwa ruchu drogowego sytuacja w województwie opol-skim jest zbliżona do przeciętnej w Polsce. W województwie opolopol-skim w 100 wypad-kach ginie przeciętnie 12 osób, w kraju – 11 osób, podczas gdy w krajach „piętnastki”

– 3 osoby. W województwie opolskim w 2003 roku odnotowano 1 348 wypadków dro-gowych, w których zginęły 163 osoby, a 1 725 osób doznało obrażeń (wykres 125).

Wykres 123. Wskaźnik gęstości dróg w województwie opolskim w latach 1998–2003 (km/100 km²)

Województwo opolskie posiada dobrze rozwiniętą sieć linii kolejowych. Łączna długość eksploatowanych linii kolejowych normalnotorowych na terenie wojewódz-twa w 2003 roku wyniosła 859 km i była mniejsza o 78 km w porównaniu do 1998 roku (wykres 126).

Wskaźnik gęstości linii kolejowych w województwie opolskim i w kraju nie od-biega zasadniczo od wartości notowanych w tym zakresie w krajach Unii Europej-skiej (wykres 127).

Zarówno w województwie opolskim, jak i w całym kraju obserwowane jest sys-tematyczne ograniczanie długości eksploatowanych linii kolejowych, spowodowane głównie zamykaniem nierentownych tras pociągów osobowych.

W województwie opolskim istnieją duże możliwości związane z transportem rzecznym. Ogólna długość dróg wodnych wynosi 131,2 km⁵⁷. Składają się na nie – na rzece Odrze – odcinek Koźle–Lipki; Kanał Gliwicki – odcinek

Sławięcice–Koź-57 S. M. Koziarski, Strategia rozwoju systemu komunikacyjnego regionu Śląska Opolskiego, w: Województwo Opolskie 1999 r. Wstępna diagnoza wybranych dziedzin, Red. D. Berlińska, Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego, Opole 1999, s. 56.

Wykres 124. Długość dróg publicznych eksploatowanych w latach 1998–2003 w województwie opolskim (w km)

Wykres 125. Liczba wypadków i ofiar śmiertelnych w województwie opolskim w latach 1999–2003

151 Sytuacja społeczno-gospodarcza w roku 2004

le i Kanał Kędzierzyński. Drogi wodne wyposażone są w system stopni wodnych z dużymi i małymi śluzami. Niestety jakość infrastruktury hydrotechnicznej nie po-zwala na uzyskanie III klasy żeglowności na rzece Odrze i Kanale Gliwickim. Głów-ne porty znajdują się w Opolu i Kędzierzynie-Koźlu. Wykazują oGłów-ne jednak wysoki stopień dekapitalizacji.

W województwie opolskim brak jest działającego lotniska pasażerskiego, zaś od-ległość do najbliższego lotniska znajdującego się w sąsiednich regionach wynosi ok.

100 km. Na ten cel przewiduje się wykorzystanie zlokalizowanego w pobliżu Opo-la lotniska w Kamieniu Śląskim. Z trzech istniejących dużych lotnisk powojskowych wykorzystywany jest jedynie obiekt w Polskiej Nowej Wsi koło Opola przez Aero-klub Opolski, jednostkę wojskową oraz jednostki ratownictwa powietrznego. Pozo-stałe, w Skarbimierzu i Kamieniu Śląskim, przewidziane są do zagospodarowania na cele komunikacji lotniczej w przyszłości.

Wykres 126. Długość linii kolejowych eksploatowanych przez PKP w latach 1998–2003 w województwie opolskim (w km)

Wykres 127. Wskaźnik gęstości linii kolejowych w 1999 roku w województwie opolskim i w Polsce na tle krajów UE–15 (km/100 km²)

Długość sieci wodociągowej w województwie opolskim według stanu na koniec 2003 roku wynosiła 6 391 km i było to 480 km więcej niż w 1998 roku (wykres 128).

Do sieci wodociągowej podłączonych było 94,2% ludności, co plasuje województwo na pierwszym miejscu w kraju. Większa część tej sieci przypada na tereny wiejskie – 79,2%. W przeliczeniu na 100 km² powierzchni regionu przypada 67,9 km sieci wo-dociągowej i jest to mniej niż średnio w kraju (74,3 km). Pod względem tego wskaź-nika województwo znajduje się na 8 miejscu w kraju (wykres 129).

Wykres 129. Gęstość sieci wodociągowej według województw w 2003 roku (w km/100 km²) Wykres 128. Długość sieci wodociągowej w latach 1998–2003 w województwie opolskim (w km)

153 Sytuacja społeczno-gospodarcza w roku 2004

Na koniec roku 2003 długość sieci kanalizacyjnej w województwie opolskim, jak widać na wykresie 52, wynosiła 1627,2 km i było do niej podłączonych 51,4% ludno-ści, co usytuowało województwo na 12 miejscu w kraju. W okresie 6 lat (od 1998 r.) w województwie oddano do użytku 636 km sieci kanalizacyjnej i jest to przyrost o 64%. W tym okresie w kraju przyrost długości sieci kanalizacyjnej wynosił 60%.

Sieć kanalizacyjna funkcjonuje przede wszystkim w opolskich miastach. Świad-czy o tym udział w długości wynoszący ogółem 59% (968 km). Na tereny wiejskie przypada 659 km długości sieci (tj. 41%). Gęstość sieci kanalizacyjnej na terenie wo-jewództwa opolskiego w 2003 roku wynosiła 17,3 km na 100 km² powierzchni i było to o 4,7 km mniej niż średnio w kraju. Pod względem tego wskaźnika województwo opolskie znajduje się na 11 miejscu w Polsce (wykres 131).

Wykres 130. Długość sieci kanalizacyjnej w latach 1998–2003 w województwie opolskim (w km)

Wykres 131. Gęstość sieci kanalizacyjnej według województw w 2003 roku (w km/100 km²)

Na obszarze województwa opolskiego brak jest naturalnych źródeł gazu ziem-nego i dlatego potrzeby w tym zakresie pokrywane są dostawami spoza wojewódz-twa z kierunku śląskiego, dolnośląskiego i wielkopolskiego. Według stanu na koniec grudnia 2003 roku długość sieci gazowej wynosiła 1929,2 km i wzrosła o 85% w po-równaniu z 1998 rokiem (wykres 132). Z sieci korzystało 14,3% ludności, co plasuje województwo na 13 miejscu w kraju. W porównaniu ze stanem z grudnia 1998 r. jej długość wzrosła o 889,2 km, natomiast liczba odbiorców gazu z sieci zwiększyła się o 0,5 tys. i wynosiła 151,9 tys. odbiorców. Większość, bo ok. 62,3% długości sieci ga-zowej przypada na opolskie miasta, gdzie korzysta z niej 148,4 tys. (97,7%) odbior-ców. Długość sieci na terenach wiejskich wynosi 727,4 km, jednakże z gazu korzysta tylko 3,5 tys. (0,3%) odbiorców na wsi. Przeciętna długość sieci gazowej na 100 km² była w województwie opolskim w 2003 roku prawie dwukrotnie mniejsza od śred-niej w kraju⁵⁸ i wynosiła 20,5 km (wykres 133).

58 W roku 2003 w kraju na 100 km² powierzchni przypadało 38,9 km sieci gazowej.

Wykres 132. Długość sieci gazowej w latach 1998–2003 w województwie opolskim (w km)

Wykres 133. Gęstość sieci gazowej według województw w 2003 roku (w km/100 km²)

19. Energetyka

Podstawowym źródłem energii elektrycznej na obszarze województwa opolskie-go jest elektrownia „Opole”, zlokalizowana w Brzeziu, gm. Dobrzeń Wielki. Jest to elektrownia systemowa, opalana węglem kamiennym. W elektrowni tej eksploato-wano 4 bloki energetyczne o łącznej mocy zainstalowanej 1466 MW oraz osiągalnej 1506 MW. Każdy z bloków pracuje w konwencjonalnym układzie wytwarzania ener-gii elektrycznej oraz wyposażony jest w instalację odsiarczania spalin metodą mo-krą. Elektrownia spełnia wymogi polskie i Unii Europejskiej w zakresie ochrony śro-dowiska naturalnego. Uzupełniającym źródłem energii elektrycznej jest elektrownia

„Blachownia” zlokalizowana na terenie Kędzierzyna-Koźla o mocy 158 MW, a tak-że elektrociepłownie i elektrownie przemysłowe lokalnego znaczenia (40 MW – 4,5 MW) oraz elektrownie wodne (4,8 MW – 0,022 MW).

Do podstawowych źródeł energii zaopatrujących ludność miast w ciepło należy zaliczyć systemy ciepłownicze. Systemami ciepłowniczymi w województwie opol-skim zarządzają głównie: Energetyka Cieplna Opolszczyzny S.A., Elektrownia „Ole” S.A. oraz zarządy gmin. Istnieją ponadto kotłownie zaopatrujące odbiorców w po-szczególnych gminach. Są to głównie kotłownie węglowe. Województwo opolskie pod względem długości sieci cieplnej na 100 km² plasuje się na 4 miejscu w kraju osiąga-jąc wskaźnik 8,1 km przy średniej krajowej równej – 6,1 km).

Województwo opolskie posiada potencjał energetyczny odnawialnych źródeł ener-gii. Do instalacji mających znaczenie w gospodarce energetycznej województwa na-leżą: około 40 kotłowni wykorzystujących biopaliwa o łącznej mocy zainstalowanej 26,2 MW, co stanowi 0,56% łącznego zapotrzebowania na ciepło dla województwa, ponadto 22 elektrownie wodne o łącznej mocy 18,82 MW, co stanowi 2,5% łącznego zapotrzebowania na energię elektryczną dla obszaru województwa opolskiego. Od-nawialne źródła energii w bilansie energetycznym województwa zaspokajają jedynie niewielką część potrzeb energetycznych, pomimo istnienia znaczących ich zasobów.

Produkcja energii ze źródeł odnawialnych w 2002 roku to ok. 58,6 MWh. Obszar województwa opolskiego charakteryzuje się występowaniem wielu cieków wodnych

59 Opracowano na podstawie Strategii rozwoju infrastruktury województwa opolskiego na lata 2004–2008, Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego, Departament Infrastruktury i Go-spodarki, Materiał powielony, Opole, 2004

o zróżnicowanym wykorzystaniu potencjału energetycznego. Największe wykorzy-stanie potencjału energetycznego występuje na rzece Nysa Kłodzka, dla której moc zainstalowanych generatorów wynosi 14,2 MW. Mniejsze wykorzystanie występuje na rzece Mała Panew – 2,13 MW oraz na Odrze – 1,85 MW. Na obszarze wojewódz-twa, na bazie nowych instalacji stale wzrasta udział energii pochodzącej z biopaliw w bilansie paliwowym energetyki odnawialnej.