Konferencje Ministerialne WTO: udział Chin

Negocjacje handlowe prowadzone między członkami WTO odbywają się w ra-mach rund negocjacyjnych, które zwykle trwają kilka lat. Rundy rokowań służą poprawie warunków eksportu na rynki innych krajów oraz wprowadzają przej-rzyste reguły handlu międzynarodowego.

WTO określa zasady współczesnego światowego handlu. Najwyższą władzą WTO są regularne Konferencje Ministerialne, które odbywają się przynajmniej co dwa lata. Celem takich spotkań, podobnie jak rund negocjacyjnych, są

roko-79 Por. R.R. Ludwikowski, Regulacje handlu i biznesu międzynarodowego, dz. cyt., s. 93– 94.

80 Por. szerzej J. Kaczurba, E. Kawecka-Wyrzykowska (red.), Polska w WTO, dz. cyt., s. 290 i nn.

81 Por. 12th Five-Year Plan for Na onal Economy and Social Development, h p://english.

81 2. Chiny w systemie handlu międzynarodowego

wania w sprawach handlowych między poszczególnymi państwami członkowski-mi. Na nich oceniana jest również dotychczasowa działalność WTO, wskazywane są perspektywy dalszego działania organizacji oraz cele do osiągnięcia w okre-ślonym czasie, głównie w zakresie redukcji ograniczeń w handlu.

Konferencja Ministerialna państw członkowskich stanowi najwyższy organ Światowej Organizacji Handlu. Pełni ona wszystkie funkcje WTO i bierze odpo-wiedzialność za konieczne działania. Między sesjami jej funkcje sprawowane są przez tzw. Radę Generalną, która wykonuje również zadania Organu Przeglądu Polityki Handlowej i Organu Rozstrzygania Sporów. Jej z kolei podporządkowane są trzy kolejne Rady (ds. Handlu Towarami, ds. Handlu Usługami oraz ds. Han-dlowych Aspektów Praw Własności Intelektualnej). Organom tym podległe są organy robocze, czyli komitety i grupy robocze. Zadaniem Konferencji Ministe-rialnej jest również mianowanie Dyrektora Generalnego82, który zajmuje się kie-rowaniem Sekretariatem WTO. Szczegółowe zależności między wymienionymi organami prezentuje Rysunek 3.

Rysunek 3. Struktura Światowej Organizacji Handlu

Źródło: opracowano na podstawie danych Sekretariatu WTO, www.wto.org [dostęp: 15.07.2013].

82 Na specjalnym posiedzeniu w dniu 14 maja 2013 roku Rada Generalna zatwierdziła wybór brazylijskiego ambasadora Roberta Carvalho de Azevêdo na Dyrektora Gene-ralnego WTO, który rozpoczął swój urząd 1 września 2013 roku. Por: WTO: 2013 News Items, General Council appoints Azevêdo as next Director-General. Lamy pledges

82 2. Chiny w systemie handlu międzynarodowego

Do 2012 roku na forum WTO odbyło się osiem Konferencji Ministerialnych, przy czym Chiny zaczęły w nich uczestniczyć po roku 2001. Dziewiąta KM odby-ła się w grudniu 2013 roku83. Kolejna, dziesiąta, została zaplanowana na koniec 2015 roku. Szczegółowe ich zestawienie zawiera Tabela 5.

Tabela 5. Przegląd Konferencji Ministerialnych na forum WTO

I Konferencja Ministerialna Singapur (Singapur) – grudzień 1996 r.

II Konferencja Ministerialna Genewa (Szwajcaria) – maj 1998 r.

III Konferencja Ministerialna Sea le (USA) – listopad/grudzień 1999 r.

IV Konferencja Ministerialna Doha (Katar) – listopad 2001 r.

V Konferencja Ministerialna Cancun (Meksyk) – wrzesień 2003 r.

VI Konferencja Ministerialna Hongkong (Chiny), grudzień 2005 r.

VII Konferencja Ministerialna Genewa (Szwajcaria), listopad 2009 r. VIII Konferencja Ministerialna Genewa (Szwajcaria), grudzień 2011 r. IX Konferencja Ministerialna Bali (Indonezja), grudzień 2013 r.

X Konferencja Ministerialna Nairobi (Kenia), grudzień 2015 r. (planowana) Źródło: opracowano na podstawie: WTO, Ministerial Conferences, World Trade

on, h p://www.wto.org/english/thewto_e/minist_e/minist_e.htm [dostęp: 9.10.2014]. Konferencja w Singapurze przyczyniła się do postawienia kolejnego kroku na drodze do liberalizacji handlu poprzez uzgodnienie Deklaracji w sprawie roz-woju handlu produktami technologii informatycznej (Informa on Technology

Agreement – ITA) (porozumienia w sprawie sprowadzenia do poziomu

zerowe-go stawek celnych na sprzęt i podzespoły techniki łączności) oraz podjęła temat handlu i konkurencji, jak również przejrzystości w zakupach rządowych, czyli tzw. tematów singapurskich. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że Chiny nie podpisa-ły Porozumienia w sprawie zakupów rządowych. Zgodnie z Protokołem Akcesji zostały obserwatorem przy Komitecie Zamówień Rządowych w roku 2002, ale zobowiązały się jednocześnie rozpocząć negocjacje w sprawie przystąpienia do GPA tak szybko, jak będzie to możliwe. W efekcie przedłożyły wniosek akcesyjny oraz wstępną ofertę w grudniu 2007 roku.

Podczas II Konferencji Ministerialnej w Genewie działalność WTO uzyskała pozytywną ocenę, zwłaszcza ze względu na fakt pomyślnego zakończenia nego-cjacji w sprawie telekomunikacji podstawowej, usług fi nansowych oraz porozu-mienia ITA (Chiny są uczestnikiem tego porozuporozu-mienia i 1 stycznia 2005 roku – zgodnie z założeniami porozumienia ITA – wyeliminowane zostały stawki celne na produkty tej grupy). Ponadto jej konkretnym rezultatem było formalne

uru-83 Istotny jest fakt, że podczas IX Konferencji Ministerialnej wsparcie rozmów zadeklaro-wali przedstawiciele Banku Światowego, Międzynarodowego Funduszu Walutowego oraz czterech regionalnych banków rozwoju, co z założenia miało przyczynić się do ożywienia negocjacji i szybszego zakończenia rokowań trwającej Rundy Rozwoju. Por. pkt 2.3.3 oraz WTO: 2013 News Items, Azevêdo welcomes banks’ pledge to support

83 2. Chiny w systemie handlu międzynarodowego

chomienie procesu dyskusji i przygotowań na temat przyszłych rokowań, czyli tzw. Rundy Rozwoju.

Natomiast III Konferencja Ministerialna WTO zakończyła się zawieszeniem obrad i ujawniła istniejące sprzeczności w światowej gospodarce84. Nie powstał również żaden formalny dokument uzgodniony przez państwa członkowskie, głównie z powodu nieosiągnięcia porozumienia między krajami rozwiniętymi a rozwijającymi się, które miały trudności z wdrażaniem wymagających postano-wień Rundy Urugwajskiej i odrzucały aktualne postulaty państw bogatych. Nie ustalono również zakresu kolejnej rundy rokowań WTO.

Dopiero 14 listopada 2001 roku na IV Konferencji Ministerialnej WTO w Doha (stolica Kataru) została podjęta decyzja o rozpoczęciu kolejnej rundy negocja-cji, dziewiątej już w historii całego systemu GATT/WTO, ale pierwszej na forum Światowej Organizacji Handlu. Większość członków tej organizacji uznała, że li-beralizacja obecnych reguł przyczyni się do wzrostu gospodarczego i może być korzystna zarówno dla krajów rozwiniętych, jak i rozwijających się. Stwierdzono, że Nowa Runda negocjacji handlowych powinna służyć dalszej liberalizacji wy-miany międzynarodowej i zapewnieniu uczestniczącym krajom płynących z niej korzyści w postaci lepszej alokacji zasobów, poprawy efektywności produkcji, ob-niżki cen i rozszerzenia rynków zbytu. Ponadto jej efektem powinna być dalsza integracja poszczególnych gospodarek z gospodarką światową. Efektem nego-cjacji ma być wzmocnienie krajów rozwijających się, ale również wprowadzenie ułatwień proceduralnych w obrocie towarowym z zagranicą, co powinno wiązać się ze zmniejszeniem formalności dokonywanych „na papierze” i szerszym

zasto-sowaniem najnowszych systemów informatycznych85.

Doprowadzenie do tych rokowań nie było łatwe, zwłaszcza ze względu na cią-żące piętno niepowodzeń przy pierwszej próbie podjęcia negocjacji handlowych na Konferencji Ministerialnej w Sea le w 1999 roku.