Planowanie przedsięwzięć dydaktycznych w SGSP wiąże się z planowaniem środków na wynajem pływalni w kwocie 27 000 PLN za rok akademicki. Nato-miast koszt wynajmu jednego toru to 100 PLN za 60 minut. Instruktorzy pły-wania, jednocześnie instruktorzy w zakresie ratownictwa wodnego – wykła-dowcy SGSP – mają do wykonania po 60 godz. w ramach pensum nauczyciela akademickiego.
Podręczny sprzęt stanowi wyposażenie kąpieliska, na które składają się: boja wykonana z tworzywa sztucznego do pomocy przy holowaniu w wodzie osoby przytomnej przez ratownika wodnego, której konserwacja sprowadza się do umycia i wysuszenia; pas ratowniczy („węgorz”) do holowania osoby nieprzytomnej, łatwy w użyciu i przechowywaniu; koło ratunkowe, posiadają-ce dużą wyporność, przydatne do transportowania osoby w wodzie; koło ra-tunkowe ślizgowe; lina asekuracyjna (wymaga co najmniej dwóch ratowni-ków, jeden z nich zabiera koniec szelki i płynie do tonącego, drugi asekuruje i ściąga ratownika do brzegu); żerdź ratownicza, lekka tyczka z drewna, plasti-ku lub aluminium o długość około 3-4 metrów, rzutka ratownicza rękawowa, służąca do podania tonącemu [Telak 2014, ss. 143–154].
Szkolenie ratowników wodnych ma na celu nauczenie posługiwania się sprzętem ratownictwa wodnego [Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrz-nych z dnia 21 czerwca 2012 r., Dz. U. z 2012 r., poz. 747]. Podstawowy sprzęt do szkolenia w SGSP stanowiły płetwy (25 par), pasy ratownicze „węgorz” (15 szt.) oraz manekiny (3 szt.) i krążki hokejowe (15 szt.).
Badania z zastosowaniem metody sondażu diagnostycznego, na niewiel-kiej próbie 14 podchorążych IV roku studiów SGSP (14 mężczyzn), przy tech-nice ankiety, jawnego wywiadu skategoryzowanego i obserwacji w celu uzy-skania opinii o sprzęcie przydatnym do działania na wodach, z zastosowaniem narzędzi badawczych, tj.: kwestionariusz wywiadu, zostały przeprowadzone w maju 2016 r., a następnie uzupełnione wobec 4 instruktorów w zakresie
Przygotowanie logistyczne do działania na obszarach wodnych w Szkole Głównej Służby Pożarniczej
133 ratownictwa wodnego i pracownika Działu Logistyki z zastosowaniem jawne-go wywiadu nieskatejawne-goryzowanejawne-go w styczniu 2018 r.
Płetwy służą do doskonalenia technik pływania głównie w stylu dowolnym i grzbietowym. Używanie płetw podczas zajęć zapewnia większy wysiłek, przez co wzmacnia mięśnie kończyn dolnych oraz wpływa na zwiększenie ruchomości i elastyczności stopy i stawu skokowego. SGSP zakupiła płetwy marki Nabaiji za 70,- PLN za parę. Wg opinii zebranych w trakcie przeprowa-dzonych badań wykorzystanie płetw jest optymalnym uzupełnieniem pod-czas zajęć z pływania i ratownictwa wodnego. Dzięki ich użyciu studenci szyb-ciej opanowują właściwą technikę pływania stylem dowolnym i grzbietowym oraz wzmacniają mięśnie odpowiadające za efektywną pracę nóg podczas pływania (tylne grupy mięśniowe uda, mięśnie pośladkowe). Ze względu na nietrwałą konstrukcję kalosza użytkowanego modelu płetw, 5 par uległo uszkodzeniu przy zakładaniu na nogi. Płetwy SGSP nie pozwalają na zacho-wanie naturalnej pracy nóg podczas pływania, powodują obtarcia [https://www.klubben.pl/finis-pletwy-edge.html/].
Pasy ratownicze służą do nauki i doskonalenia technik holowania i pływa-nia wykorzystywanych w ratownictwie wodnym. SGSP zakupiła pasy (290,00 PLN/szt.) polskiego producenta sprzętu ratownictwa wodnego RATEX [http://www.ratex.com.pl/produkty/sprzet-ratunkowy/pas-ratowniczy-wegorz-ii]. Pasy te, wzorowane na produktach australijskich i niemieckich nie odbiegają od nich jakością, ale są tańsze o blisko 40%. Wg opinii respondentów badań stanowią one optymalne wyposażenie. Pasy wykorzystywane są do nauki ra-towania osób przytomnych i nieprzytomnych przy użyciu różnych technik ratowniczych, sprawdzają się podczas ćwiczeń na pływalniach i wodach otwartych, posiadają dużą wyporność przy małych gabarytach, rzadko ulegają uszkodzeniom mechanicznym, a ich duża elastyczność ułatwia przechowy-wanie oraz są łatwe w utrzymaniu i konserwacji.
Manekiny firmy Nopro, zakupione ze środków SGSP za kwotę 1250,00 PLN za
sztukę wykonane z tworzywa sztucznego, charakteryzują się dużą wytrzymało-ścią mechaniczną, ale pojawiły się nieszczelności przy korkach wlewowych, przy tym posiadają dużą masę własną (9 kg). Wg opinii respondentów manekiny należy wymienić. Instruktorzy w zakresie ratownictwa wodnego wskazali do zakupienia manekiny zgodne ze specyfikacją Międzynarodowej Federacji Rato-wania Życia (International Lifesaving Federation, ILS) o niższej wadze (6,1 kg) [https://wszystkodobasenow.pl/manekin-ratowniczy-official-fantom.html/], wyposażone w trzy korki wlewowe (ciemieniowy, mostkowy, kroczny).
Co najmniej 3 manekiny i 10 par płetw o właściwych parametrach można za-kupić za około 5 700,00 PLN.
Sprzęt do szkolenia z zakresu ratownictwa wodnego i doskonalenia umie-jętności pływackich przechowuje się w magazynie Ośrodka Sportu i Rekreacji – Warszawa Żoliborz, przy ul. Potockiej, w kontenerze mobilnym z półkami, który pozwala na swobodne obciekanie wody ze sprzętu i następnie wy-schnięcie. Wg opinii respondentów stanowi to optymalne rozwiązanie logi-styczne.
Kontener mobilny produkcji WANZL z 3. półkami kosztuje 1587,93 PLN [https://www.wanzl.com/pl_PL/produkty/kontenery-mobilne-serii-rcs/kontener-mobilny-rcs1/]. Podstawa kontenera wykonana została z tworzywa sztucznego ze wzmocnieniami, a konstrukcję jego wykonano z ocynkowanych i chromo-wanych rur z siatką drucianą, zintegrowanymi z podstawą za pomocą klamer. Drzwi z zawiasami z tworzywa sztucznego otwierają się do kąta otwarcia 270º, co ułatwia załadunek i wyładunek składowanego sprzętu do kontenera o wy-miarach: głębokość 810, szerokość 720, wysokość 1 950 mm przy nośności całkowitej 500 kg. Kontener posiada 2 kółka stałe i 2 kółka skrętne wykonane z poliamidu, co przydaje się podczas konieczności transportu większej ilości sprzętu do zajęć z magazynu w dowolny punkt na niecce basenu. Metalowy rygiel blokujący drzwi kontenera można dodatkowo zablokować kłódką, chroniąc składowany w nim sprzęt przed dostępem osób niepożądanych. Na rynku nie ma tego typu produktu o lepszych parametrach użytkowych. Wg opinii respondentów kontener mobilny eksploatowany w SGSP od 2013 r. jest optymalny, nie był naprawiany, wymieniany ani nie podlegał konserwacji.
Przygotowanie funkcjonariuszy PSP z zakresu specjalistycznego ratownic-twa wodno-nurkowego wymaga odpowiednich środków. Zasoby sprzętowe SGSP do szkolenia na obszarach wodnych były gromadzone w SGSP przez wiele lat, począwszy od sprzętu dla nurków do środków transportu kołowego i wodnego.
Samochód IVECO z wyposażeniem do specjalistycznego ratownictwa wodno-nurkowego do prowadzenia bezpośrednich interwencji ratownictwa wodno-nurkowego oraz działań kryzysowych np. podczas akcji przeciwpo-wodziowych zakupiono za 919 080,00 PLN [Karta 959588, 2018; Umowa uży-czenia nr 7/BT/2015]. Specyfikacja wyposażenia samochodu IVECO do ratow-nictwa wodno-nurkowego [SGSP, Protokół, 2015] została przedstawiona w tabeli 1.
Przygotowanie logistyczne do działania na obszarach wodnych w Szkole Głównej Służby Pożarniczej
135
Tabela 1. Wykaz wyposażenia samochodu do specjalistycznego ratownictwa wodno-nurkowego
Przedmiot Ilość Przedmiot Ilość
Agregat prądotwórczy 1 szt. Półmaska 4 szt. Wyciągarka elektryczna przód i pilot 1 kpl. Fajka 4 szt. Wyciągarka elektryczna tył i pilot 1 kpl. Komputer nurkowy 4 kpl. Reflektor dalekosiężny 4 szt. Busola nurkowa 4 szt. Łańcuch Śnieżny 4 szt. Ubranie ochronne po nurkowaniu 4 kpl.
Interkom 1 kpl. Uprząż asekuracyjna 4 kpl.
Kamera wnętrza + ekran 2 kpl. Szelki ratownicze 2 szt. Winda hydrauliczna 1 szt. Rzutka Ratownicza 4 szt. Szekla 2 szt. Kamizelka asekuracyjna 6 szt. Zestaw ratownictwa medycznego 1 kpl. Boje (dekompresyjna/
sygnalizacyjna) 6 szt. Lornetka z dalmierzem i kompasem 1 kpl. Lina pływająca na kołowrocie 2 kpl. Latarki akumulatorowe 4 kpl. Lina statyczna 2 szt. Sprężarka powietrzna 1 kpl. Balony wypornościowe 10 szt. Myjka ciśnieniowa 1 szt. Taśmy stanowiskowe 24 szt. Zbiornik na wodę 100 l 1 szt. Echosonda 1 szt. Stacja komunikacji nurka 1 kpl. Odbiornik GPS 1 szt. Maska pełnotwarzowa nurka 4 kpl. Defibrylator automatyczny (AED) 1 szt. Kablolina czteroprzewodowa 3 szt. Pilarka do drewna 1 szt. Oświetlenie podwodne 4 szt. Ratownicze sanie lodowe z rzutką 1 kpl. Automat oddechowy 8 kpl. Aluminiowy bosak teleskopowy 1 szt. Skafander + rękawice 4 kpl. Drewniane wiosła składane 2 szt. Ocieplacze do skafandra 8 kpl. Bęben z liną asekuracyjną 1 kpl. Skafander nurkowy odporny 2 kpl. Czekan 2 szt. Zestaw butlowy 4 kpl. Nosze pływające z osprzętem 1 kpl. Butle stalowe 10 l. 2 kpl. Lina stalowa 1 szt. Kamizelka ratownicza 2 szt. Zestaw tlenowy 1 kpl. Płetwy 8 par Podręczny sprzęt burzący 1 kpl.
Źródło: specyfikacja wyposażenia zestawu samochodowego IVECO.
Umiejętność posługiwania się poszczególnymi środkami zestawu samo-chodowego powinna być opanowana przez każdego podchorążego SGSP. Wg
respondentów sprzęt ten pozwala na niesienie pomocy tonącym oraz osobom poszkodowanym podczas nagłych zdarzeń na wodzie i w przerębli lodowej. Pozwala on na stosowanie technik ratownictwa technicznego i chemicznego prowadzonych pod wodą, wydobywanie obiektów z dna oraz wykonywanie działań poszukiwawczych z wykorzystaniem podwodnych technik przyrządo-wych, niezależnie od pory dnia i pory roku oraz rodzaju zbiornika wodnego.
Łódź Whaly 435R z silnikiem o mocy 40 KM i przyczepą do transportu za-kupiona przez SGSP w 2016 r. za kwotę 54 950,00 PLN, wykonana z polietyle-nu o dobrych właściwościach ślizgowych przy wysokiej odporności na ściera-nie i na korozję, wykorzystywana jest do transportu sprzętu i do 10 osób, pro-wadzenia działań ratowniczych i poszukiwawczych na wodach stojących i płynących, wg respondentów stanowi dobry sprzęt dydaktyczny.
Skuter wodny Yamaha, zakupiony przez SGSP za kwotę 340 000,00 PLN w 2016 r. wykorzystuje się do transportu sprzętu i do 3 osób oraz prowadzenia działań ratowniczych i poszukiwawczych na obszarach wodnych stojących, o niewielkich rozmiarach i z dużą zwrotnością. Wg respondentów to standar-dowy sprzęt ratowników wodnych.
Roczne koszty konserwacji i serwisowania sprzętu do specjalistycznego ratownictwa wodno-nurkowego SGSP wynoszą ok. 40 000,00 PLN, środków tej wysokości na ten cel nie przeznaczano.
Podsumowanie
Czynnik ludzki w działaniach ratowniczych odgrywa rolę najistotniejszą, ale należy podkreślić rosnące znaczenie sprzętu ratowniczego, a za tym coraz większą przestrzeń dla nowoczesnej logistyki. PSP należy budować na bazie zasobów wysokiej sprawności i współczesnej technice. SGSP posiada nie-optymalne zasoby sprzętowe do nauczania i doskonalenia umiejętności w zakresie ratownictwa wodnego oraz potrzebę wzmocnienia zasobów oso-bowych o osoby kompetentne w zakresie ratownictwa wodno-nurkowego. Specjalistyczne szkolenia w zakresie ratownictwa wodno-nurkowego zostały zawieszone, a SGSP powinna jako „właściwy produkt” przeznaczyć do służby odpowiednią liczbę przygotowanych oficerów PSP, których należy kierować do właściwej jednostki operacyjnej, w gotowości do niesienia pomocy, w tym na obszarach wodnych. Współcześnie bez odpowiedniej logistyki żadne przedsięwzięcie z zakresu ratownictwa nie osiągnie pożądanego poziomu. Realizacja przedsięwzięć dydaktycznych na obszarach wodnych wymaga za-sobów sprzętowych i logistyki na właściwym poziomie. SGSP posiada dobre
Przygotowanie logistyczne do działania na obszarach wodnych w Szkole Głównej Służby Pożarniczej
137 warunki do kształcenia ratowników różnych dziedzin przydatnych krajowemu systemowi ratowniczo-gaśniczemu, z pewnymi niedostatkami w zakresie szkolenia ratowników wodno-nurkowych.
Wnioski
1. Należy zapewnić zasoby osobowe oraz bazę szkoleniową do kształcenia i doskonalenia umiejętności podchorążych w SGSP z zakresu ratownictwa wodno-nurkowego.
2. W programie studiów SGSP należy umieścić cały zakres szkolenia dla ra-towników wodnych oraz zakupić do ich prowadzenia wymagany sprzęt, a zużyty lub o niskich parametrach technicznych wymienić.
3. Należy zabezpieczyć środki na konserwację, uzupełnianie i wymianę zaso-bów sprzętowych SGSP służących do szkolenia w zakresie ratownictwa wodno-nurkowego.
Bibliografia
Dworecki S., Berny J. (2005), Zarzadzanie procesami logistycznymi (wybrane zagadnienia), Repro-graf, Radom.
Dworecki S. (1992), O logistyce, „Myśl Wojskowa”, nr 3, Ministerstwo Obrony Narodowej, Warszawa. Gartowski T., Telak J. (2014), Rozwój logistyki w Państwowej Straży Pożarnej w ramach krajowego
systemu ratowniczo-gaśniczego w latach 1991–2014, uwarunkowania prawne i organizacyjne, „Logistyka”, 6, Poznań, CD 6/26, ss. 14181–14190.
Telak J., Galarowicz O., Zielinska M. (2014), Organizacja ratownictwa wodnego w Państwowej Straży Pożarnej, wybrane aspekty prawne [w:] W. Moska, S. Przybylski, D. Skalski (red.), Ra-townictwo wodne, sport pływacki i kultura fizyczna w teorii i praktyce, Akademia Wychowania Fizycznego w Gdańsku, Gdańsk.
Telak J., Wawrzynkiewicz P., Cisek G. (2017), Przygotowanie pływackie podchorążych Szkoły Głównej Służby Pożarniczej, współczesne wyzwania [w:] J. Telak (red.), Ratownictwo wodne oraz inne aspekty bezpieczeństwa na obszarach wodnych, dylematy i wyzwania, Centrum Szkolenia Policji w Legionowie, Legionowo.
Telak J. (2014), Wybrane aspekty przygotowania ratowników wodnych do akcji przeciwpowodzio-wych [w:] Bezpieczeństwo na lądzie, morzu i w powietrzu, J. Zboina (red.), Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej, Józefów.
Telak J., Zielinska M. (2014), Przygotowanie funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej do dzia-łań ratowniczych na obszarach wodnych – postulaty metodyczne, „Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Służby Pożarniczej”, nr 49 (1) , Warszawa, ss. 98–111.
Ustawa z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wod-nych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1566).
Ustawa z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. z 2017 r., poz. 2195).
Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2018 r., poz. 138). Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2017 r., poz. 1204). Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie szkoleń
w ratownictwie wodnym (Dz. U. z 2012 r., poz. 747).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 1982 r. w sprawie utworzenia Szkoły Głównej Służby Pożarniczej (Dz. U. z 1982 r. Nr 3, poz. 21).
Uchwała Nr 59/2014 Rady Ministrów z dnia 29 kwietnia 2014 r. w sprawie przyjęcia Programu Ratownictwa i Ochrony Ludności na lata 2014-2020 (RM-111-43-14).
Decyzja nr 108 Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 1 sierpnia 2016 r. w sprawie zatwierdzenia zmian w statucie Szkoły Głównej Służby Pożarniczej (Dz. Urz. MSW 2016 poz. 48). Decyzja nr 145 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 31 sierpnia 2015 r. w sprawie
zatwierdze-nia statutu Szkoły Głównej Służby Pożarniczej (Dz. Urz. MSW 2015 poz. 36).
http://www.ratex.com.pl/produkty/sprzet-ratunkowy/pas-ratowniczy-wegorz-ii dostęp: 11.03.2018. http://www.straz.gov.pl/panstwowa_straz_pozarna/Logistyka, dostęp: 11.03.2018. https://wszystkodobasenow.pl/manekin-ratowniczy-official-fantom.html/, dostęp: 11.03.2018. https://www.klubben.pl/finis-pletwy-edge.html/, dostęp: 11.03.2018. https://www.sgsp.edu.pl/, dostęp: 11.03.2018. https://www.wanzl.com/pl_PL/produkty/kontenery-mobilne-serii-rcs/kontener-mobilny-rcs1/, dostęp: 11.03.2018.
Komenda Główna PSP Umowa użyczenia nr 7/BT/2015 (nr rej. umów 0290/2015) z dnia 1.10.2015 r.
Komenda Główna PSP (2016), Program Szkolenia Podstawowego zawodzie strażak, Warszawa [online], http://www.straz.gov.pl/panstwowa_straz_pozarna/w_zawodzie_strazak, dostęp: 11.03. 018.
Komenda Główna PSP, Biuro Szkolenia (2015), Program szkolenia z ratownictwa na obszarach wodnych realizowanego przez KSRG w zakresie podstawowym, Warszawa [online], http://www.straz.gov.pl/ panstwowa_straz_pozarna/ratownictwo_wodno-nurkowe, dostęp: 11.03.2018.
Komenda Główna PSP (2017), pismo BS-II-0754/66-1/17, 31.08.2017, Warszawa [online], http://www.straz.gov.pl/panstwowa_straz_pozarna/w_zawodzie_strazak, dostęp: 11.03.2018.
Komenda Główna PSP (2015), Zasady organizacji ratownictwa wodnego w Krajowym Systemie Ratowniczo-Gaśniczym, KG PSP, Warszawa [online], http://www.straz.gov.pl/panstwowa _straz_pozarna/wykaz_wazniejszych_zasad_obowiazujacych_w_ksrg, dostęp: 11.03.2018. SGSP, Karta 959588 z 12.03.2018 r. system SIMPLE.ER wersja 6.10.
SGSP, Protokół przyjęcia – przekazania pojazdu z 17.08.2015 r.
Wydział Inżynierii Bezpieczeństwa Pożarowego SGSP 920160 Karta modułu/przedmiotu wy-chowanie fizyczne w roku akademickim 2016/2017.
PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ I ZARZĄDZANIE 2018 Wydawnictwo SAN ISSN 2543-8190 Tom XIX Zeszyt 2 Część 3 ss. 139–151
Roman Stawicki1
University of Social Sciences