M AŁE I ŚREDNIE PRZEDSIĘBIORSTWA A INTERNACJONALIZACJA I GLOBALIZACJA

W literaturze przedmiotu termin internacjonalizacja używany jest w celu określenia

stopnia zaangażowania gospodarki narodowej (sektora gospodarki, danego przedsiębiorstwa) w działalność międzynarodową (Daszkiewicz, Wach 2013, s. 36). Do intensyfikacji

internacjonalizacji przyczynił się rozwój technologiczny, popularyzacja użycia Internetu co umożliwiło małym i średnim przedsiębiorstwom równy dostęp do informacji, z których korzystają duże przedsiębiorstwa. „Podkreśla się powszechnie, że poprzez Internet MSP zapewniają sobie przewagę konkurencyjną wobec dużych przedsiębiorstw, które mają niemal nieograniczony dostęp do zasobów i sieci powiązań (...)” (Łuczka, 2008, s. 23).

Możliwe jest wskazanie kilku rodzajów internacjonalizacji, jak na przykład

internacjonalizacja rynków będąca rezultatem zniesienia ograniczeń taryfowych i pozataryfowych. Z kolei internacjonalizacja produkcji związana jest z przenikaniem się granic

narodowych przez systemy produkcji, internacjonalizacja kapitału oznacza międzynarodowe przepływy kapitałowe, zaś internacjonalizacja kapitału ludzkiego międzynarodowe przemieszczanie się siły roboczej. Ciekawym typem jest internacjonalizacja regulacji, która uwzględnia aspekt formaly czyli regulacje prawne i standardy techniczne. W dużych przedsiębiorstwach IT Service Manager odpowiada za śledzenie i analizę wymogów formalnych oraz aktów prawnych określających warunki dostawy usług informatycznych. IT

Service Manager w MSP może być odpowiedzialny za śledzenie uregulowań prawnych i technicznych dotyczących produkcji towarów i dostawy usług, a poprzez to aktywnie

uczestniczyć w procesach internacjonalizacj regulacji. Przyjmuje się, iż internacjonalizacja jest terminem najszerszym, a globalizacja ma węższe znaczenie, nie uwzględnia aspektu wspópłracy przygranicznej oraz eksportu (Daszkiewicz, Dominiak, Wasilczuk, 2005, s. 5-27).

W obszarze MSP procesy internacjonalizacji i globalizacji są inicjowane i zarządzane przez właściciela, który jest decydentem w przedsiębiorstwie, dysponuje doświadczeniem, wiedzą i stosownymi kontaktami. Te ostatnie są niezbędne do inicjowania działań

sprzedażowych na rynkach międzynarodowych, utrzymania bezpośrednich kontaktów z potencjalnymi i dotychczasowymi klientami jak również zwiększenia aktywności zwłaszcza

w krajach o największym wyniku sprzedaży. Badania przeprowadzone przez Hochschule Bremerhaven w grupie 65 niemieckich MSP działających w logistyce, handlu i budownictwie pokazały, iż sporadyczne aktywności na rynkach zagranicznych prowadzono już od 1950 roku.

W latach osiemdziesiątych wprowadzono najnowsze technologie, które w połączeniu z intensyfikacją bezpośrednich kontaktów osobistych umożliwiły szybką reakcję na zmieniajace

się potrzeby klientów zagranicznych. Zapewnienie dostępu do nowych rynków zbytu oraz do

tanich surowców i półproduktów legły u podstaw intensyfikacji kontaktów pomiędzy MSP, a klientami i dostawcami zagranicznymi (Felmeier, Lukas, Simmet, 2015, s. 27-30). Sytuacja

taka sprzyja wdrożeniu roli IT Service Managera, który odpowiada za rozpoznanie potrzeb informatycznych klientów w kraju i za granicą oraz posiada aktualną wiedzę w zakresie wykorzystania najnowszych technologii informatycznych. Stąd też, wdrożenie roli IT Service Managera zwiększa potencjał MSP w zakresie internacjonalizacji i globalizacji.

Najnowsze trendy takie jak globalizacja i związana z nią digitalizacja postrzegane są przez MSP jako szanse i zagrożenia. W kontekście uczestnictwa w globalizacji najczęściej wymienia się konieczność uzyskania przewagi konkurencyjnej poprzez pozycjonowanie

wytwarzanych produktów i dostarczanych usług, utrzymanie długoletnich kontaktów z klientami, wyróżniającą się jakość oraz niezawodność w wywiązywaniu się z zawartych

umów (Feldmeier, Lukas, Simmet, 2015, s. 36). Wymienione działania służą specjalizacji i zróżnicowaniu oferty, a w połączeniu z elastycznością w realizacji potrzeb klientów skutkują

strategicznemu pozycjonowanu MSP na rynku globalnym (rysunek 2).

Rysunek 2. Elementy strategicznego pozycjonowania na rynku globalnym Źródło: opracowanie własne na podstawie (Feldmeier, Lukas, Simmet, 2015, s. 37)

Sprostanie wyzwaniom nowych rynków zbytu i klientów w warunkach

internacjonalizacji i globalizacji, wymaga zastosowania rozwiązań niestandardowych i innowacyjnych, połączenia możliwości, jakie daje intensywny rozwój technologii z intensywnymi kontaktami osobistymi, rozwiniętymi umiejętnościami w zakresie komunikacji

i przywództwa. Synergia efektów jakie daje to połączenie jest przykładem innowacji, ponieważ umożliwia MSP skuteczniejsze sprostanie wyzwaniom zmieniającego się rynku. „Terminu innowacja używa się do określenia rzeczy nowo wprowadzonej bądź czynności, polegającej na jej wprowadzeniu. Czasem rozszerza się to pojęcie o koncepcję nowego stanu rzeczy (pomysłu,

Specjalizacja Zróżnicowanie

oferty Elastyczność Zapewnienie

jakości oraz wykorzystanie

najnowaszej technologii

Propozycja specjalistycznych

rozwiązań

Wiarygodny wizerunek Indywidualne

kontakty z klientami

idei, projektu) czyli inwencji powstającej w procesie twórczym (Targalski, Francik, 2009, s.

90)”. Pojęcie innowacja wywodzi się od łacińskiego „innovatio”, oznacza tworzenie czegoś nowego i czegoś co wcześniej nie istniało i dlatego też przyjmuje się, iż innowacje rozumiane sa jako element pożądany, zaplanowany i wykonany w celu dostarczenia wartości dodanej, jak

na przykład wprowadzenie lepszej organizacji pracy, czy też zdobycie nowych rynków zbytu i klientów. „Na gruncie teorii i praktyki zarządzania dominuje utylitarne podejście do

problematyki innowacji. Innowacje w takim rozumieniu powinny służyć lepszemu pełnieniu

przez organizację jej misji. Innowacje są wynikiem ciągu działań zaprojektowanych z myślą o uzyskaniu określonego efektu (...). Innowacje produktowe to zmiany w ofercie, którą

organizacja kieruje do swoich klientów, odbiorców, beneficjentów itp., czyli swego otoczenia.

(...) Innowacje procesowe to modyfikacje procesu wytwarzania produktów, które oferuje organizacja. Najczęściej zmierzają one do do realizacji takich wartości jak: obniżka kosztów, skrócenie czasu, poprawa jakości, uproszczenie procesu czy ułatwienie zarządzania nim (Koźmiński, Jemielniak, Latusek-Jurczak, 2014, s. 360-361). W tabeli 7 ujęto przykłady innowacji produktowych i procesowych.

Tabela 7. Przykłady innowacji proceswoych i produktowych

Źródło: opracowanie własne na podstawie (Koźmiński, Jemielniak, Latusek-Jurczak, 2014, s. 362)

Wykonanie działań innowacyjnych związane jest z przeprowadzeniem zmiany, ponieważ łączy się z wykonaniem tranformacji ze stanu starego w nowy stan. Działania te należy zainicjować określeniem pozycji przedsiębiorstwa na rynku oraz wskazaniem jego konkurencji. IT Service Manager - szerzej przedstawiony w rozdziale 3 rozprawy - może dokonać takiej oceny, zaplanować i wdrożyć transformację wykorzystując metodę Enterprice Transformation Cycle (Kaschny, 2015, s. 4), a rysunek 3 pokazuje fazy tego procesu.

Analizując proces wdrażania innowacji należy wskazać jego podstawowe pojęcia. Jak

Sposób realizacji/ Typ innowacji Produktowe Procesowe

Techniczne iPad, iWatch automatyzacja lini produkcyjnej,

Industrial Internet of Things

Ekonomiczne i finansowe e-bankowość, fundusz inwestycyjny z lokatą

outsorcing usług doradczych w zakresie finansów, wprowadzenie internetowych portali finansowych

Społeczne social media, internetowe

serwisy rekrutacyjne

koła kontroli jakości, rola właściciela procesu

wdrożenie nowego rozwiązania i zaprezentowanie nowego podejścia do rozwiązania problemu.

To nowe rozwiązanie może być związane z odkryciem nowej metody postępowania (odkrycie) lub może zostać zauważone i stworzone po raz pierwszy (wynalazek).

Rysunek 3. Działania składające się na Enterprice Transformation Cycle Źródło: opracowanie własne na podstawie (Kaschny, 2015, s.4)

Rozwiązanie istniejącego problemu uznaje się wówczas za nowe, jeśli wykracza ono poza aktualne granice poznawcze, dotychczasową wiedzę teoretyczną, umiejętności praktyczne oraz zdobyte doświadczenia empiryczne. W początkowej fazie definiowania innowacji, z pomocą kilku prostych pytań, należy zbadać czy dane zjawisko może być postrzegane jako innowacja (Kaschny, 2015, s. 20 - 21). Pytania te mogą być również zadawane przez IT Service Managera:

- czy przedsiębiorstwo posiada wystarczającą wiedzę i doświadczenie w kontekście wykorzystania nowej technologii?

- czy konkurenci mają wiedzę i doświadczenie we wdrażaniu podobnych rozwiązań?

- w jaki sposób zmiany w uregulowaniach prawnych wpływają na propozycję przeprowadzenia działań innowacyjnych, opracowanie nowej usługi lub wdrożenie nowego produktu?

- czy przedsiębiorstwo posiada dostateczną liczbę pracowników o odpowiednich kwalifikacjach koniecznych do wdrożenia innowacji?

- czy przedsiębiorstwo posiada wystarczające środki finansowe niezbędne dla zakończenia z sukcesem nowego przedsięwzięcia?

Innowacje wykorzystywane przez IT Service Managera mają różnorodną genezę.

Okazuje się, iż 80 % wszystkich innowacji powstaje w wyniku połączenia doświadczeń z istniejącą wiedzą, a stosunkowo mała liczba nowości produktowych i technologicznych

wykorzystuje najnowsze odkrycia (Kaschny, 2015, s. 26). Najczęściej poprzez przekazywanie wiedzy, zdobywanie nowych umiejętności w zakresie wykorzystania technologii oraz w wyniku transferu wiedzy i doświadczeń z innych obszarów gospodarki powstają nowe odkrycia. Istnieją cztery możliwości transferu innowacji pomiędzy nauką i gospodarką (rysunek 4).

Rysunek 4. Sposoby transferu wiedzy pomiędzy gospodarką i nauką Źródło: opracowanie własne na podstawie (Kaschny, 2015, s. 26)

Z transferem innowacji związane jest przejście przez następujące po sobie fazy, dzięki którym możemy zainicjować, zaprojektować, wdrożyć oraz dokonać optymalizacji innowacji.

Do wspomnianych faz zaliczamy: (1)planowanie celu, (2)wykonanie analizy strategicznej, (3)wskazanie strategii, (4)jej ewaluacja i wybór oraz (5)wdrożenie innowacji i ocena wdrożenia.

Każda ze wskazanych faz może być przeprowadzona przez IT Service Managera. Pierwsza faza obejmuje definicję polityki przedsiębiorstwa oraz wskazanie jego strategicznych celów. Druga faza obejmuje analizę przedsiębiorstwa i jego otoczenia. W trzeciej fazie szczegółowo

• Gospodarka

• Nauka

• Gospodarka

• Nauka

Innowacja nauka - nauka

Innowacja nauka -gospodarka

Innowacja gospodarka

-gospodarka Innowacja

gospodarka -nauka

biznesowych. W czwartej fazie następuje ostateczna ocena strategii oraz wybór najlepszej z nich. Ostatnia faza obejmuje wdrożenie strategii oraz ewaluację tego wdrożenia (Kaschny,

2015, s. 77).

Tak zdefiniowana strategia jest pomocna we właściwym zdefiniowaniu celów przedsiębiorstwa, które powinny uwzględniać następujace aspekty (Schulz, Riedel, 2016, s. 30):

- opłacalność w kontekście wszystkich lokalizacji przedsiębiorstwa i wszystkich procesów biznesowych,

- umiejętność zarządzania zmianami z uwzględnieniem zaplecza technicznego, organizacyjnego, ekonomicznego, ekologicznego i socjalnego przedsiębiorstwa,

- poprawa wykorzystania zasobów w realizacji procesów biznesowych,

- intesyfikacja atrakcyjności prezentacji produktu na rynku, wspieranie kreatywności pracowników, kultury przemysłowej i organizacji pracy,

- spadek uciążliwości dla środowiska naturalnego.

Zdolność i elastyczność do przeprowadzania zmian obejmuje zarówno zaplanowane jak i niezaplanowane zmiany, ponieważ przedsiębiorstwa powinny w odpowiedni sposób postępować z niepewnościami oraz posiadać określone procesy reakcji na nie. Zdaniem Kaschnego procesy służące wdrożeniu innowacji to: (1)strategiczne zarządzanie innowacjami, (2)opracowanie modeli procesów operacyjnego zarządzania innowacjami, (3)zarządzanie nowymi pomysłami, (4)finansowanie i marketing innowacji oraz (5)ochrona praw autorskich (Kaschny, 2015, s. XII). Strategiczne zarządzanie innowacjami obejmuje pięć podprocesów:

(1)planowanie celu, (2)analizę strategiczną, (3)sformułowanie strategii, jej ocenę i wybór oraz (5)implementację i ewaluację (Kaschny, 2015, s. 77). Mając kilka możliwości wdrożenia innowacji, konieczne jest przeprowadzenie ich oceny uwzględniając prawdopodobieństwo osiągnięcia celów zawartych w strategii, zgodność z uregulowaniami prawnymi, zgodność strategii wdrożenia innowacji z innymi celami przedsiębiorstwa czy też stosunek szans do ryzyk związanych z wdrożeniem strategii. W celu umożliwienia wdrożenia celów innowacyjnych zgodnych ze strategią innowacji należy zdefiniować role i przypisać im zadania (tabela 8).

Tabela 8. Role uczestników procesu zarządzania innowacjami

Źródło: opracowanie na podstawie (Kaschny, 2015, s. 196)

Skuteczność oraz intensywność procesu wdrażania innowacji małych i średnich przedsiębiorstwach jest zdeterminowana przez decyzje właściciela. Stąd też na rysunku 5 scharakteryzowano MSP uwzględniając pozytywy i negatywy ich zdolności innowacyjnej.

Rysunek 5. Cechy pozytywne i negatywne zdolności innowacyjnej MSP Żródło: opracowanie własne na podstawie (Kaschny, 2015, s. 14)

Wskazane pozytywy stymulują wdrażanie innowacji i korespondują ze wskazanymi przez Deschamps tzw. nakazami innowacyjności (Deschamps, 2014, s. 24):

Nazwa roli Zadania w procesie zarządzania innowacjami Inicjator

Stymulator - inicjuje wdrożenie innowacji

Decydent - decyduje o wdrożeniu innowacji

Realizator - wykonuje wdrożenie innowacji

Poszukiwacz rozwiązań Generator idei Kreatywny badacz

- przygotowuje rozwiązania dla problemów związanych z wdrożeniemn innowacji Wspierający proces

- szybki i skuteczny przepływ informacji

- intensywna i bezpośrednia komunikacja pomiędzy pracownikami a właścicielem - duża elastyczność w działaniu

- krótka i nieskomplikowana ścieżka podejmowania decyzji - intensywny i bezpośredni kontakt z klientem

- niski stopień zaawansowania biurokracji

Cechy negatywne

- niewystarczające umiejętności w zakresie planowania strategicznego - niedobór wykwalifikowanej kadry

- brak aktualnych informacji o możliwościach dofinansowania innowacji - brak wiedzy i doświadczenia w wykorzystaniu innowacyjnych metod

zarządzania

- brak wystarczających środków finansowych

- niechęć do współpracy z innymi przedsiębiorstwami, zwłaszcza z konkurentami

- odwaga podejmowania ryzyka, umiejętność zarządzania ryzykiem, - szybkość dostrzegania możliwości i szybkość realizacji projektów,

- przestawienie się z logiki optymalizacji istniejącego przedsięwzięcia na logikę kreacji nowego.”

Wdrożenie innowacji jest jednym z głównych czynników przyczyniających się do rozwoju małego i średniego przedsiębiorstwa. „O skali wpływu upowszechniania innowacji na rozwój społeczno-ekonomiczny świadczą najlepiej dane opublikowane przez ekonomistów amerykańskich, według których 60-80% wzrostu produkcji amerykańskiej jest efektem zastosowania osiągnięć nauki i techniki. Niektórzy ekonomiści amerykańscy twierdzą nawet, że o ilościowo-jakościowej poprawie warunków bytowych społeczeństwa i jego dobrobycie decyduje w 80% postęp techniczny, który jest ściśle związany z wdrażaniem innowacji. Wynika z tego, że siłą napędową współczesnych gospodarek są innowacje (...)” (Szatkowski, 2016, s.

25).

W literaturze przedmiotu używa się pojęcia narodowy system innowacji (NSI), który

tworzą „wszystkie instytucje przyczyniające się do powstawania innowacji wraz z występującymi między nimi powiązaniami. Ponadto NSI obejmuje także regulacje prawne

generowania i rozprzestrzeniania innowacji oraz uwarunkowania, w jakich funkcjonują podmioty stojące za innowacjami (...)” (Czerniak, 2013, s. 207). W Polsce wyróżnia się trzy obszary kształtujące innowacje tj. instytucje rządowe, przedsiębiorstwa, obszar nauki i edukacji (B+R), a dodatkowo instytucje pośredniczące w przekazywaniu wiedzy i wdrażaniu technologii.

Rysunek 6. Przyczyny niskiej innowacyjności polskich firm

Żródło: opracowanie własne na podstawie (Czerniak, 2013, s. 214-215).

ignorancja innowacyjna - niska świadomość innowacyjna, 0,6% MSP uznaje nowatorskie produkty za decydujący czynnik uzyskania przewagi konkurencyjnej

niska presja konkurencyjna na rynku, MSP działają zazwyczaj w niszy

prace nad innowacjami przekraczają potencjał finansowy oraz poziom wiedzy polskich MSP

brak zachęt do korzystania z innowacji ze strony systemu podatkowego słabo rozwinięty i nieefektywnie działający system patentowy

niski stopień wykorzystania wyników prac badawczo-rozwojowych

uwarunkowania kulturowe - wysoki indywidualizm, niechęć do podjęcia ryzyka, niska kreatywność

Podkreśla się, że „ (...) dotychczas problem innowacyjności gospodarki nie znalazł się w centrum zainteresowania władz. Brakuje także, zlokalizowanej na bardzo wysokim szczeblu rządowym, instytucji odpowiedzialnej za formułowanie celów oraz nadzorowanie i koordynację wdrażania polityki innowacyjnej. Dlatego w kraju nie funkcjonuje spójna, całościowa strategia dotycząca innowacyjności gospodarki. Poszczególne obszary polityki (np. polityka naukowo-badawcza, polityka edukacyjna, polityka konkurencji, polityka podatkowa, polityka inwestycji zagranicznych, polityka w zakresie własności intelektualnej) były i są ze sobą bardzo słabo powiązane i skoordynowane (...)” (Czerniak, 2013, s. 209). Polskie przedsiębiorstwa dysponują stosunkowo niską innowacyjnością, a polscy przedsiębiorcy ulegają niekorzystnym wpływom kulturowym, ponieważ optymalny zestaw dla stymulowania rozwoju innowacji to kreatywność,

indywidualizm, pozytywizm, a nie kolektywizm i introwersja (Czerniak, 2013, s. 214-215).

Na rysunku 6 zebrano główne tego przyczyny.

Działalność innowacyjna związana jest z gotowością do tworzenia nowych produktów w połączeniu z ustawicznym doskonaleniem produktów już istniejących. Działania te prowadzi

IT Service Manager wykorzystując nowe technologie, metody zarządzania oraz ustawicznie motywując zespół do zmiany rutynowych metod pracy. „Uważa się, że małe i średnie przedsiębiorstwa cechują się wysoką elastycznością i adaptacyjnością do zmiennych wymagań rynkowych, technicznych i społecznych, szybkością podejmowania zmian w profilu produkcji i technologii, łatwością i bliskością nawiązywania kontaktów z klientami, wyszukiwania nisz

na rynku (...)” (Masternak-Janus A. „Innowacyjność MSP w Polsce i wybranych krajach UE”

w Zakrzewska-Bielawska, 2011, s. 11). Program Innwacyjna Gospodarka 2007-2013 był finansowany ze źródeł Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w kwocie 8613,9 mln EUR oraz z publicznych i prywatnych środków krajowych w kwocie 1575,9 mln EUR. Dzięki tym środkom w latach 2007-2015 w polskich MSP zrealizowano 17.771 projektów, utworzono 56.871 nowych miejsc pracy oraz zaangażowano 13.995 pracowników naukowych. Dzięki programowi w 1.669 MSP wprowadzono innowacje, wdrożono 1.363 nowych technologii oraz wprowadzono na rynek 4.803 nowe produkty i usługi. Dzięki środkom finansowym uzyskanym poprzez Program Innowacyjna Gospodarka wsparto prace B+R, utworzono bądź też zmodernizowano 764 laboratoria, w inkubatorach przedsiębiorczości zrealizowano 2.916 innowacyjnych rozwiązań biznesowych oraz opracowano 4.358 nowych usług elektronicznych (Program Inteligentny Rozwój, 2018).

W krajach UE prowadzone są badania dotyczące wykrycia obszarów w MSP, w jakich powinny być wdrożone innowacje. Przykładowo badania wykonane w Niemczech w roku 2010 (Kohl, Mertins, Seidel, 2016, s. 9) pokazały, iż do największych wyzwań wytwórczych MSP należą redukcja kosztów produkcji produktu końcowego (66,4%), wykorzystanie wiedzy jako krytycznego czynnika sukcesu (66,3%), dotarcie do nowych rynków zbytu, koncentracja na kluczowych kompetencjach jak również zwiększone zapotrzebowanie na innowacje rozumiane także jako wykorzystanie innowacji jako tzw. sterownika czyli kluczowego czynnika rozwoju.

W roku 2018 RKW Rationalisierungs- und Innovationszentrumder Deutschen Wirtschaft wykonało badania „Mittelstand meets Startups 2018”, których wyniki pokazały, iż 57%

niemieckich MSP zawarło różnorodne partnerstwa w celu rozwoju nowych produktów i usług, 38% miało doświadczenie w prowadzeniu tego typu partnerstw, natomiast 73% przypadkowo skontaktowało się z twórcami przedsiębiorstw typu Start-up (Philipp, 2018, s. 25).

Intensyfikacja i wspieranie innowacji to jeden z głównych punktów programu rozwoju społeczno-gospodarczego Unii Europejskiej. Działania innowacyjne pozytywnie wpływają na powstawanie nowych miejsc pracy w UE, podniesienie jakości życia obywateli oraz

rozszerzenie kompetencji i zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstw europejskich.

W celu zapewnienia konkurencyjności przedsiębiorstw unijnych zdefiniowano wieloletni program ramowy obejmujący zadania oraz zasady finansowania wsparcia ze strony UE.

Rocznie UE przeznacza na B+R o 0,8% PKB mniej niż Stany Zjednoczone i o 1,5 % mniej środków niż Japonia. Polityka innowacyjności „stanowi łącznik pomiędzy polityką dotyczącą badań i rozwoju technologicznego a polityką przemysłową oraz umożliwia stworzenie warunków sprzyjających wprowadzaniu pomysłów na rynek” (Gouardères, Horl,

2018, s.1). W UE podstawą prawną dla prowdzenia i intensyfikacji działań innowacyjnych w przemyśle jest art. 173 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), a jego artykuły

179-190 określają zasady wspierania badań i rozwoju technologicznego.

Intensyfikując działania wokół wspierania innowacji UE opracowała projekt „Unia innowacji”, którego realizacja ma doprowadzić do:

- uczynienia z Europy ośrodka badań naukowych na światowym poziomie,

- zlikwidowania przeszkód formalnych utrudniających wdrażanie innowacji takich jak czasochłonne i kosztowne procedury patentowe,

- zdefiniowania zasad współpracy pomiędzy sektorem prywatnym i publicznym, zwłaszcza w kontekście wprowadzenia partnerstw innowacyjnych pomiędzy przedsiębiorstwami, instytucjami krajowymi i europejskimi.

Listę inicjatyw UE służących intensyfikacji działań w ramach polityki innowacyjności ujęto w tabeli 9. Wiele z wymienionych inicjatyw, jak na przykład Polityka spójności czy też Instrumenty finansowe przyczyniają się do rozwoju innowacyjności MSP. „Wydanie przez państwa członkowskie na prace B+R do roku 2020 wartości 3 proc. PKB (1 proc. ze środków publicznych i 2 proc. ze środków inwestycyjnych sektora prywatnego) przyczyniłoby się do powstania 3,7 mln miejsc pracy oraz zwiększenia rocznego PKB o 800 mld euro (Europa, 2018)”.

Tabela 9. Inicjatywy UE w zakresie wspierania polityki innowacyjności

Źródło: opracowanie własne na podstawie (Gouardères, Horl, 2018, s. 2-4)

W skład innych organów UE zajmujących się wsparciem innowacji wchodzą:

- „Wspólne Centrum Badawcze - organy Komisji dostarczające niezależne wsparcia techniczne i naukowe niezbędne dla opracowania strategii politycznych UE,

- Europejska Rada ds. Badań Naukowych - wspiera pionierskie programy działań badawczych,

Nazwa programu UE Opis działań w ramach inicjatywy UE Europejska Rada

ds. Innowacji

Europejska Rada ds. Innowacji (EIC) zrzesza innowatorów

określających działania innowacyjne w ramach programu będącego następcą inicjatywy Horyzont 2020 .

Polityka spójności W ramach Polityki spójności oraz w celu wspierania konkurencyjności MSP ustalono przeznaczenie 80% wydatków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na rozwój działań innowacyjnych w małych i średnich

przedsiębiorstwach.

Horyzont 2020 Jest to program ramowy w obszarze prac B+R, zaplanowany na lata 2014 - 2020, dysponujący funduszem 74,8 mld EUR, skoncentrowany na

uproszczeniu zasad finansowania innowacji dla małych i średnich przedsiębiorstw.

Instrumenty finansowe Służą ułatwieniu przedsiębiorcom dostępu do funduszy i pożyczek na prace B+R. Komisja Europejska przy współpracy z Grupą Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI i EFI) udostępniła fundusze unijne dla innowatorów.

W ramach Planu inwestycyjnego dla Europy Komisja przeznaczyła 315 mld EUR na B+R, kształcenie kadr, rozwój infrastruktury oraz finansowanie ryzyka w małych i średnich przedsiębiorstwach.

- Agencja Wykonawcza ds. Badań Naukowych - zarządza prawie 50 proc. dotacji przeznaczonych na badania naukowe, a pochodzące ze środków UE,

- Agencja Wykonawcza ds. Małych i Średnich Przedsiębiorstw - zarządza programami unijnymi przeznaczonymi dla małych i średnich przedsiebiorstw,

- Agencja Wykonawcza ds. Innowacyjności i Sieci - opowiada za zarządzanie wykonania transeuropejskich sieci transportowych,

- Europejski Instytut Innowacji i Technologii - w ramach „Wspólnoty wiedzy i innowacji”. koordynuje partnerstwa pomiędzy uczelniami wyższymi, a instytucjami

zajmującymi się pracami B+R” (Buhmann, Łuczka, Pawlak, 2018, s. 17).

Jak podaje jeden z raportów PARP, zaledwie 16% polskich małych i średnich

przedsiębiorstw już wdrożyło lub właśnie wdraża innowacje technologiczne związane z wprowadzeniem nowych produktów lub procesów, a jedynie 15,5 % wprowadziło lub właśnie

wprowadza innowacje nietechnologiczne w obszarze marketingu lub organizacji (Zadura-Lichota, 2015, s. 16). Wdrożenie roli IT Service Managera sfinansowane poprzez środki unijne może wypełnić tę lukę oraz „przyczynić się do zwiększenia konkurencyjności MSP w wymiarze makro-, mezo i mikroekonomicznym” (Buhmann, Łuczka, Pawlak, 2018, s. 18). Są to ważne działania ponieważ innowacje wpływają na zwiększenie dynamiki rozwoju przedsiębiorstwa.

Zwłaszcza nowe, kreatywne działania są powiązane z wykorzystanem innowacji. „Kreatywność to stały proces rozwijania, odnajdywania koncepcji, które w najlepszy sposób rozwiążą dany problem. Nie jest to wyłącznie talent, a celowe działanie nastawione na generowanie innowacji (...) Umiejętne wykorzystanie twórczości, kreatywności i przedsiębiorczości w innowacyjnych procesach przełoży się na wzrost przewagi rynkowej w krótkim okresie” (Malik, Niemczyk, 2016, s. 36).

Źródłem innowacji mogą być zmiany procesów i struktur zachodzące we wnętrzu

Źródłem innowacji mogą być zmiany procesów i struktur zachodzące we wnętrzu

W dokumencie POLITECHNIKA POZNAŃSKA WYDZIAŁ INŻYNIERII ZARZĄDZANIA (Stron 21-44)