Mapa innowacyjności regionu

Przeprowadzone badania wskazują na głębokie różnice w większości ujętych wskaźników potencjału innowacyjnego Mazowsza w ujęciu subregionalnym. Przewaga m.st. Warszawy jest wręcz

„nokautująca” względem pozostałych subregionów. Należy zauważyć, że ta przewaga mocno koreluje z poziomem dochodów ujętych w PKB. Jednocześnie jeśli w odniesieniu do obydwu subregionów warszawskich można mówić, że stanowią jeden organizm gospodarczy i nie ma większych problemów dostępu do zasobów wiedzy, kontaktów, instrumentów, wsparcia, to w odniesieniu do pozostałych ośrodków regionalnych widoczny jest problem marginalizacji w kontekście budowy struktur GOW.

182

Prezentowane zestawienie wskazuje na potrzebę wypracowania w regionie mechanizmów dyfuzyjnych pozwalających czerpać subregionom: ciechanowsko-płockiemu, ostrołęcko-siedleckiemu i radomskiemu z potencjału innowacyjnego m.st. Warszawy. Tym bardziej, że szersze wykorzystanie zasobów wiedzy i wzrost współpracy przedsiębiorstw z tych regionów ze stołecznymi instytucjami naukowymi i instytucjami wsparcia będzie generować efekty skali, które wzmocnią rozwój infrastruktury nowoczesnej gospodarki w regionie. To klasyczny kierunek strategii win-win, z której wszyscy korzystają. Jednocześnie wypracowanie omawianych mechanizmów jest zadaniem dla polityki regionalnej oraz Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego i jego jednostek. W tym kontekście duże znaczenie ma przeprowadzenie następujących badań pogłębiających wiedzę o zagadnieniach dyfuzji potencjału innowacyjnego w regionie:

Analiza kierunków i skali transferu potencjału proinnowacyjnego w województwie, 1.

w szczególności pomiędzy Warszawą i kluczowymi miastami regionu oraz czynników oddziałujących na te procesy. Analiza konsekwencji podejmowanych inwestycji w infrastrukturę wsparcia i B+R w m. st. Warszawa i innych miastach regionu na dynamikę rozwoju innowacyjności fi rm w województwie. Należałoby dokonać pogłębionej analizy przypadków sukcesu fi rm innowacyjnych, które powstały poza Warszawą. Pozwoli to na upowszechnienie dobrych praktyk w tej dziedzinie oraz wypracowanie skutecznych metod przyciągania innowacyjnych przedsiębiorców do „odstających” podregionów.

Trendy w koncentracji inwestycji zagranicznych w województwie mazowieckim, innowacyjność 2.

tych fi rm i czynniki oddziałujące na ich lokalizację i strukturę. Zaawansowane formy innowacyjności przedsiębiorstw (CBR, CUW).

Klastry, sieci i zaufanie w biznesie; przygotowanie realnej bazy wiedzy dotyczącej fi rm sektora 3.

ICT i pokrewnych dla monitorowania potencjału wspierania budowy regionalnych struktur sieciowych.

Kierunki rozwoju systemu wsparcia na Mazowszu, stan ośrodków innowacji i przedsiębiorczości, 4.

oferta usług proinnowacyjnych w regionie, instrumenty fi nansowe (fundusze pożyczkowe i poręczeniowe; anioły biznesu; venture capital), programy wsparcia innowacyjności na poziomie gmin, miast i powiatów; budowa rynków nowych technologii (giełda, bazy danych, konkursy itp.).

Świadomość innowacyjna w regionie, produkty regionalne, marketing terytorialny. Rolnictwo 5.

i dyfuzja wiedzy do ośrodków peryferyjnych.

183

Tabela VIII.1. Koncentracja potencjału innowacyjnego Mazowsza w ujęciu przestrzennym (mapa innowacyjności)

Trwałe podstawy regionalnej polityki innowacyjnej 3.

Przeprowadzone prace wskazują, że instytucjonalny system innowacji na Mazowszu, jak i w pozostałych polskich regionach, dalece odbiega od potrzeb i wyzwań nowoczesnej gospodarki.

Główne mankamenty to: mała decyzyjność i rozproszenie działań pomiędzy różne jednostki organizacyjne, duża formalizacja relacji z otoczeniem, prymat procedur nad celami i działaniami oraz silna biurokratyzacja. Odpowiedzią na te problemy powinno być lepsze wykorzystanie nowoczesnych narzędzi zarządzania rozwojem regionu, stosowanie instrumentów umożliwiających uaktywnienie regionu i jego społeczności oraz zorientowanie na działania i efekty, a nie na procedury. Skuteczność działania administracji publicznej, jednostek naukowych i ośrodków innowacji jest znacznie osłabiona poprzez rozproszenie i powielanie działań. Mechanizmy fi nansowania rozwoju promują indywidualne działania, całkowicie uniemożliwiając lub stawiając formalne utrudnienia dla partnerskich inicjatyw.

Kreatorzy polityki innowacyjnej nie znają kompetencji i działalności potencjalnych partnerów, a partykularyzm interesów oraz wzajemny brak zaufania ogranicza ich współpracę. W rezultacie przedsiębiorcy i naukowcy mają utrudniony dostęp do usług i wsparcia, których jakość jest często niezadowalająca. Jednocześnie należy podkreślić ograniczone w polskich warunkach kompetencje

Źródło: opracowanie własne. Firmy w sektorach innowacyjnych na

1000 osób aktywnych zawodowo:

władz regionalnych do programowania działań „miękkich” (obecne PO KL) oraz ograniczone możliwości zarządzania programami „twardymi” (RPO), głównie poprzez odgórne (Ministerstwo Rozwoju Regionalnego) ujednolicenie programów pomocowych dla wszystkich województw, bez względu na indywidualne koncepcje działań. Działania na rzecz poprawy efektywności realizacji regionalnej polityki innowacyjnej powinny uwzględniać:

Podniesienie rangi polityki innowacyjnej do wiodącego obszaru aktywności w ramach 1.

polityki regionalnej. Regionalna polityka innowacyjna jest stosunkowo nowym obszarem aktywności władz samorządowych, a jej dynamizacja związana była z powszechnym tworzeniem regionalnych strategii innowacji i możliwościami otrzymania znacznego wsparcia fi nansowego z funduszy unijnych. Niestety, istnieje duża rozbieżność pomiędzy dobrze sformułowanymi i spójnymi strategiami a rzeczywistym ich wdrażaniem. Deklarowana, często wysoka ranga i pozycja polityki innowacyjnej nie znajduje odzwierciedlenia w bieżących decyzjach i działaniach podejmowanych w regionach. U podstaw tego zjawiska leży rozdźwięk pomiędzy ambitnie sformułowanymi deklaracjami a realnymi kompetencjami samorządów – niską autonomią w programowaniu i wdrażaniu programów proinnowacyjnych, brakami w wiedzy i doświadczeniu kadry oraz rozproszeniem struktur odpowiedzialnych za różne aspekty polityki, a także takie etapy jak przygotowanie strategii, programów oraz ich wdrażanie.

W tych warunkach kluczowe znaczenie ma zdolność do koncentracji działań, zasobów i środków fi nansowych wokół regionalnej polityki innowacyjnej obejmująca:

Jednoznaczne określenie kompetencji samorządów regionalnych w zakresie polityki 1)

innowacyjnej, wzmocnienie autonomii w wybranych sferach oddziaływania oraz urealnienie strategii i programów wsparcia dla rzeczywistej realizacji celów Regionalnych Strategii Innowacji.

Koncentrację celów

2) i ograniczenie liczby strategicznych obszarów oddziaływania