Miary inflacji wykorzystywane przez Sveriges Riksbank w ramach realizacji strategii BCI

W ramach realizacji strategii BCI Sveriges Riksbank (Szwedzki Bank Cen-tralny) wykorzystuje miary inflacji rejestrowanej oraz miary inflacji bazowej opierających się na trzech funkcjach: funkcji informacyjnej, funkcji miary celu inflacyjnego oraz funkcji miary projekcji inflacji. W tabeli 5 zaprezen-towano główne wskaźniki inflacji oraz inflacji bazowej Sveriges Riksbanku, z podziałem na pełnione funkcje.

Cel inflacyjny w Szwecji został określony za pomocą wskaźnika CPI. Riks-bank od 1997 roku publikuje projekcję inflacji rejestrowanej oraz projek-cję inflacji bazowej. Początkowo projekcja inflacji bazowej była wyznaczana za pomocą miary UND1 (CPI z wyłączeniem zmian w podatkach pośred-nich i dotacji, odsetek od kosztów nieruchomości zajmowanych mieszkań i skutków zmian kursów walut). Od pierwszego kwartału 2000 roku miara ta została zastąpiona wskaźnikiem UND1X (CPI z wyłączeniem wydatków gospodarstw domowych, wydatków na odsetki hipoteczne oraz nie uwzględ-niające bezpośrednich skutków zmian w podatkach pośrednich i subsydiach), który w grudniu 2007 roku zmienił swoją nazwę na CPIX, pozostawiając przy tym tę samą metodologię konstrukcji. W latach 2008–2009 Riksbank nie publikował projekcji inflacji bazowej. Od 2010 roku projekcja inflacji

bazo-wej wykonywana jest przy wykorzystywaniu wskaźnika CPIF (CPI o stałej stopie oprocentowania kredytów hipotecznych).

Tabela 5. Wskaźniki inflacji oraz inflacji bazowej Sveriges Riksbanku z podziałem na pełnione funkcje

Funkcja Wskaźnik inflacji Wskaźnik inflacji bazowej Funkcja

miary celu

inflacyjnego CPI

Funkcja miary

projekcji inflacji CPI UND1, UND1X, CPIX, CPIF

Funkcja informacyjna

CPI, deflator PKB, CPI w podziale na kształtowanie się poszczególnych jego komponentów, PPI, HICP

UND1, UND1X, CPIX,CPIF, UNDINH, UNDINHX, UNDIMPX, Trim 85, UND 24 Źródło: opracowanie własne.

W ramach funkcji informacyjnej Sveriges Riksbank wykorzystuje wiele miar inflacji bazowej, które z kolei charakteryzują się różnorodną metodologią kon-strukcji. Pierwsze raporty o inflacji zawierały głównie przedstawienie (w formie wykresów) zmienności wskaźnika CPI, jego komponentów oraz deflatora PKB.

Z czasem zaczęto większą wagę przykładać do publikacji miar inflacji bazo-wej. Na przykład w jednym z pierwszych raportów o inflacji zaczęto uwzględ-niać wskaźniki UND1 oraz UND2. W miarę upływu czasu publikacja danych dotyczących inflacji bazowej ewoluowała w kierunku prezentacji większej liczby wskaźników tworzonych metodą wyłączenia cen najbardziej zmiennych. W kolej-nych raportach zaczęto przedstawiać kształtowanie się wskaźników UNDINH, UNDINHX, UNDIMPX, aż do tworzenia kolejnych indeksów cen na zasadzie kolejnego wyłączenia poszczególnych składowych. Ponadto dla wskaźników two-rzonych na zasadzie metody wyłączenia publikowane są prognozy. W tym samym czasie, kiedy zwiększano liczbę indeksów tworzonych tą metodą, pracowano nad wskaźnikami inflacji bazowej opartymi na średniej obciętej. Podstawowymi przy-kładami tego typu indeksów cen są w Riksbanku wskaźniki inflacji bazowej Trim 85 oraz UND 24. Obecnie głównym miarami inflacji bazowej Sveriges Riksbanku są wskaźniki: CPIF, CPIX, Trim 85 oraz UND 24.

W tabeli 6 przedstawiono rozróżnienie najczęściej wykorzystywanych wskaź-ników inflacji w raportach Riksbanku ze względu na metodologię ich konstruk-cji. W tabeli 7 zaprezentowano główne wskaźniki inflacji oraz inflacji bazo-wej Sveriges Riksbanku podzielone ze względu na sposób ich prezentacji oraz dostępność, zaś w tabeli 8 opisano wskaźniki inflacji wykorzystywane w ramach strategii BCI w Sveriges Riksbanku (opis ten nie uwzględnia komponentów CPI).

Tabela 6. Podział najczęściej wykorzystywanych wskaźników inflacji w raportach Riksbanku ze względu na metodologię ich konstrukcji

wskaźnikaTyp Metodologia konstrukcji

wskaźnika Wskaźnik

Miara inflacji Inflacja rejestrowana CPI, komponenty CPI, deflator PKB, HICP, PPI

Miara inflacji bazowej

Wyłączenie z obliczeń całych agregatów dóbr

UND1, UND1X, CPIX, CPIF, CPIF z wyłączeniem cen energii, UNDINH,

UNDINHX, UNDIMPX Grupa średnich

obciętych UND 24, Trim 85

Źródło: opracowanie własne.

Tabela 7. Wskaźniki inflacji oraz inflacji bazowej Sveriges Riksbanku ze względu na sposób ich prezentacji oraz dostępność

Wskaźnik Wykres,

dane Prognoza Projekcja Dostępne dane dla raportu z grudnia 2012 roku

CPI Tak Tak Tak Tak

Deflator PKB Tak Nie Nie Nie

PPI Tak Nie Nie Nie

HICP Tak Nie Nie Nie

UND1 Tak Tak Tak Nie

UND1X, CPIX Tak Nie Tak Nie

CPIF Tak Nie Tak Tak

CPIF z wyłączeniem

cen energii Tak Tak Nie Tak

UNDINH Tak Tak Nie Nie

UNDINHX Tak Tak Nie Nie

UNDIMPX Tak Tak Nie Nie

Trim 85 Tak Nie Nie Tak

UND 24 Tak Nie Nie Tak

CPIX Tak Tak Tak Tak

Źródło: opracowanie własne.

Tabela 8. Opis wskaźników inflacji wykorzystywanych w ramach strategii BCI w Sveriges Riksbanku

Miara

inflacji Opis miary Funkcja

w ramach

CPI Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych wskaź-nik cen towarów i usług konsumpcyjnych

CPI z wyłączeniem zmian w podatkach pośrednich i dotacji, odsetek od kosztów nieruchomości

Funkcja

informacyjna Od 1994 roku Podana informacja.

Wykres

Miara

inflacji Opis miary Funkcja

w ramach i skutków zmian kursów walut

UNDINH UND1 z wykluczeniem cen głównych towarów

Mean Średnia obcięta 1994–1996

Weighted

mean Średnia ważona Funkcja

informacyjna 1994–1996

Miara

inflacji Opis miary Funkcja

w ramach

UNDINHX^f UND1X bez zmiany cen głównych towarów

UNDIMPX Wskaźnik inflacji importowanej Funkcja

informacyjna 2008–…

CPIF CPI o stałej stopie oprocentowania

Trim 85 Średnia obcięta Funkcja

informacyjna 2008–…

Podana informacja.

Szereg czasowy.

Wykres

Und 24 Średnia ważona Funkcja

informacyjna 2008–…

Podana informacja.

Szereg czasowy.

Wykres

a Po raz pierwszy prognoza inflacji CPI pojawiła się w październiku 1993 roku w raporcie Inflation and Inflation expectations in Sweden. Miała ona formę zwykłej prognozy o horyzoncie 12 miesięcy.

Ponadto stanowiła kompilację prognoz wykonanych przez S-E Banken, Svenska Handelsbanken, Nordbanken, the Federation of Swedish Industries oraz National Institute of Economic Research.

b Od czerwca 1995 roku do marca 1997 roku nie były publikowane prognozy ani projekcje inflacji CPI.

c Początkowo (od grudnia 1997 roku do czerwca 1998 roku) projekcja inflacji CPI oraz UND1 miała formę wykresu wachlarzowego, zbudowanego ze ścieżki centralnej oraz jed-nego obszaru niepewności.

d Zmiana nazwy wskaźnika z UND1X na CPIX w 2007 roku nie ma wpływu na jego definicje i metodologię obliczeń.

e Prognoza modelowa o rocznym horyzoncie.

f Rezygnacja ze stosowania tej miary inflacji bazowej była spowodowana niejasnościami zwią-zanymi z określeniem, które przywożone towary powinny zostać wykluczone ze wskaźnika CPI [UND1X changes its name to CPIX, PRESS RELEASE, Sveriges Riksbank, 8 Novem-ber 2007].

Źródło: opracowanie własne.

6. Kształtowanie się miar inflacji rejestrowanej oraz bazowej