SCENARIUSZ ZAJĘĆ DYDAKTYCZNYCH
Czas trwania:
2 godziny dydaktyczne
225
Rozwój zainteresowań uczniów gimnazjum drogą do karieryMODUŁZAJĘCIA
8 III
Operacyjne cele kształcenia:
Po zakończeniu zajęć uczniowie/uczennice będą potrafi li:
współpracować w grupie projektowej,
rozpoznać różne możliwości prezentacji swoich osiągnięć,
wybrać optymalny wariant prezentacji, w zależności od tematyki projektu, ustalić podział zadań do prezentacji wśród członków swojej grupy,
przedstawić swoją koncepcję prezentacji nauczycielowi/nauczycielce i uzyskać jego akceptację, przygotować z zespołem prezentację projektu,
skorzystać z przewodnika dla uczniów/uczennic dotyczącego modułu III – wykonanie projektu.
Dominujące metody pracy z uczniami/uczennicami:
warsztaty – praca w grupach projektowych.
Środki dydaktyczne:
Poradnik dla nauczyciela/nauczycielki do modułu III, Przewodnik dla ucznia/uczennicy do modułu III, komputer i rzutnik multimedialny, drukarka,
prezentacja multimedialna: „Przygotowanie i przeprowadzenie prezentacji” (prezentacja IX do modułu I), materiały piśmienne: fi pcharty, mazaki, nożyczki, klej, papier biały i kolorowy formatu A4,
Teczki Projektów z zebranymi ćwiczeniami, wypracowanymi materiałami, raportami, kartami samooceny, arkuszami oceny procesu tworzenia pracy projektowej, kartami obserwacji, płytami CD i kartami projektu, planami prezentacji, itp.
Formy pracy uczniów/uczennic:
Grupowa zróżnicowana i indywidualna.
Przebieg zajęć i wskazówki metodyczne
1. Przygotowanie prezentacji projektu z uwzględnieniem ustalonych wcześniej parametrów. Ostatnie za-jęcia w tym module powinny zostać poświęcone przygotowaniu prezentacji projektu. Przed zaza-jęcia- zajęcia-mi należy zapoznać się z Sugestią 8 w informacjach merytorycznych dla nauczyciela/nauczycielki do zajęć 8 „Prezentacja projektu”. Podczas zajęć można powrócić do prezentacji multimedialnej
„Przygotowanie i przeprowadzenie prezentacji” – prezentacja IX do modułu I i wykorzystać ją w ca-łości lub pokazać uczniom/uczennicom tylko wybrane slajdy. Należy zachęcić uczniów/uczenni-ce, aby wszyscy członkowie zespołu wzięli udział w prezentacji, nawet ci, dla których publiczna prezentacja wiąże się z wysokim poziomem tremy. Każdy powinien mieć podczas prezentacji do spełnienia jakąś, nawet najmniejszą, rolę. Wiele uwag zamieszczonych, zarówno w informacjach merytorycznych dla nauczyciela/nauczycielki, jak i przewodniku dla ucznia/uczennicy dotyczy przy-gotowania prezentacji na forum, warto jednak pamiętać, że w szkole prezentacja może zostać zorganizowana w inny sposób, np. w formie giełdy pomysłów (rodzaj targów projektów, podczas których uczniowie/uczennice organizują „stoiska” projektów i tam prezentują wielokrotnie swoje dokonania przed gośćmi zaproszonymi na giełdę). Jedyna ważna uwaga dotyczy wykorzystania prezentacji multimedialnych – nie wolno ich utożsamiać z prezentacją projektu. Prezentacja mul-timedialna może, ale nie musi wspomagać prezentację projektu – jest to tylko wizualny środek ją wspomagający.
Rozwój zainteresowań uczniów gimnazjum drogą do kariery 226
2. Konsultacje z uczniami/uczennicami. Na końcowym etapie działań konsultacje z uczniami/uczen-nicami powinny być przede wszystkim nakierowane na dokonywanie syntezy wykonanych w projekcie prac, analizę przygotowanej podczas poprzednich zajęć kart projektu oraz przygo-towanie prezentacji.
Samodzielna praca uczniów/uczennic
Po zajęciach 8 uczniowie/uczennice powinni zapoznać się z materiałem do modułu III część 11.
„Przygotowanie prezentacji”. Materiał ten mogą uczniowie/uczennice wykorzystać również pod-czas zajęć.
INFORMACJE MERYTORYCZNE DLA NAUCZYCIELA/
NAUCZYCIELKI
229
Rozwój zainteresowań uczniów gimnazjum drogą do karieryMODUŁZAJĘCIA
Informacje merytoryczne dla nauczyciela / nauczycielki
8 III
Moduł III – Wykonanie projektu
Sugestia 8.
Prezentacja projektu
Ostatnim zagadnieniem, które pragniemy poruszyć w niniejszej części poradnika jest prezen-tacja projektu, będąca zwieńczeniem prac prowadzonych przez uczniów/uczennice. Zwykle prezentacja odbywa się na forum klasy lub przed szerszym audytorium (szkolnym lub pozasz-kolnym). Wykonane projekty powinny zostać zaprezentowane innym uczniom/uczennicom, aby mogli oni zapoznać się z zagadnieniami, które wynikają z przyjętego przez nauczyciela/
nauczycielkę programu kształcenia. Poza tym, dzięki prezentacji uczniowie/uczennice kształtu-ją umiejętności wypowiadania się, przedstawiania rezultatów swojej pracy, jej obrony, dostoso-wywania formy prezentacji do potrzeb innych uczniów/uczennic, a także odpowiadania na po-jawiające się pytania i brania udziału w dyskusji. Ciekawą formą prezentacji projektów w szkole jest zorganizowanie giełdy projektów, szczególnie wówczas, gdy w szkole równolegle ma być zaprezentowane wiele pomysłów (projektów). Podczas giełdy projektów uczniowie/uczennice organizują stoiska, pokazują na nich efekty swoich prac, wykonane makiety, albumy, mogą zaprezentować doświadczenie lub na laptopie przedstawić fi lm, zdjęcia bądź przygotowaną prezentację multimedialną. Głównym celem każdego zespołu jest zainteresowanie projektem zaproszonych gości, np. innych nauczycieli/nauczycielki, rodziców, przedstawicieli samorzą-dów, instytucji, uczniów/uczennic z innych klas. Uczniowie/uczennice mają okazję wielokrotnie prezentować swoje dokonania przed małymi grupkami gości, odpowiadać na zadawane py-tania, przekonywać o wadze swoich osiągnięć. W projektach, których podstawowym celem jest przygotowanie i zorganizowanie przedsięwzięcia, może nie wystąpić typowa prezentacja.
W tym przypadku realizacja przedsięwzięcia, jego przeprowadzenie, zadbanie o stronę orga-nizacyjną, fi nansową itp. może być wystarczającym „sprawdzianem” z projektu. Jeżeli ucznio-wie/uczennice wzięli pod uwagę wszystkie aspekty planowanego przedsięwzięcia powinno się ono zakończyć sukcesem.
Pragniemy zwrócić uwagę Państwa na wybrane elementy profesjonalnie prowadzonej pre-zentacji, które, naszym zdaniem, będą przydatne w kształtowaniu umiejętności prezentacji uczniów/uczennic gimnazjum.
1. Wybór formy prezentacji
Forma prezentacji zależy przede wszystkim od tematu projektu, ale również od pomysłowości i oryginalności członków zespołu. Należy pamiętać, że podstawowe cele prezentacji to zainte-resowanie słuchaczy (innych uczniów/uczennic, nauczycieli/nauczycielek, rodziców) i efektywne przedstawienie wyników swojej pracy. Można zaprezentować doświadczenie, pokaz działania wykonanego urządzenia, odegrać scenkę ilustrującą badany problem albo wpleść w prezentację anegdotę, piosenkę związaną z wykonywanym działaniem w projekcie.
2. Udział członków zespołu w prezentacji
Prezentację może prowadzić jedna osoba, a pozostali członkowie zespołu wspierać ją w cza-sie odpowiadania na pytania i podczas dyskusji. Jeżeli prezentuje cały zespół – poszczególne elementy prezentacji zostają rozdzielone pomiędzy członków zespołu.
Należy jednak pamiętać, że jednym z celów prezentacji jest ukształtowanie umiejętności przed-stawiania problemu i własnej pracy na większym forum, dlatego też każdy członek zespołu powinien mieć swój udział w prezentacji, nawet jeżeli publiczne wystąpienia nie są jego najmoc-niejszą stroną.
Rozwój zainteresowań uczniów gimnazjum drogą do kariery 230
ona skierowana i dostosować ją do potrzeb i poziomu percepcji słuchaczy.
Prezentacja powinna być prowadzona:
kompetentnie – osoba prezentująca powinna wykazać się wiedzą w omawianym temacie, mieć swój styl oraz posiadać wysoki poziom umiejętności interpersonalnych,
wizualnie – z zastosowaniem odpowiednich środków wizualnych, aby motywować słuchaczy poprzez atrakcyjne obrazy, formy i kolory oraz ułatwić przyjmowanie i zrozumienie informacji, ciekawie i żywo – utrzymując dobry kontaktu ze słuchaczami, będąc naturalnym/ą,
zrozumiale – stosowane słownictwo dostosowane do rodzaju prezentacji, poziomu słuchaczy itp., zaleca się proste wyrażanie myśli, umiejętne operowanie przykładem czy anegdotą.
Przygotowując prezentację warto posłużyć się listą pomocniczą, która ułatwi usystematyzowanie i dobre zaplanowanie wystąpienia.
Wstęp: przedstaw temat i główną tezę prezentacji.
Motywacja: powiedz, dlaczego inni powinni Cię słuchać, czego interesującego dowiedzą się podczas prezentacji.
Plan: podaj plan i konstrukcję prezentacji.
Treść: zaprezentuj główną tezę prezentacji.
Podział na części: wykaż logiczne następstwo poszczególnych części prezentacji.
Zakończenie: podsumuj najważniejsze punkty całej prezentacji. Jeżeli omawiana sprawa budzi kontrowersje, powiedz, jakie sam/a widzisz problemy, sprowokuj i odeprzyj krytykę zanim się ona pojawi, wyjaśniając ewentualne wątpliwości.
Wnioski i zalecenia: powtórz jeszcze raz najważniejsze argumenty i podaj płynące z nich wnioski.
Pytania i dyskusja: skoncentruj się na wyjaśnieniu wątpliwości i uzupełnieniu tych aspektów problemu, które nie zostały dobrze zrozumiane.
4. Wizualne środki wspomagające prezentację
Obraz jest podstawowym źródłem informacji, szczególnie we współczesnym społeczeństwie nasta-wionym na wzrokowy odbiór przekazu. Większość ludzi reprezentuje typ wizualny, to znaczy zapa-miętuje najwięcej informacji docierających za pośrednictwem wzroku. Poniżej zaprezentowaliśmy interesujące spojrzenie G. Łasińskiego dotyczące skuteczności komunikowania.
Skuteczność komunikowania 81
Informacje stają
się po trzech dniach Słyszane Widziane Słyszane i widziane
Zapomniane 90% 80% 35%
Zatrzymane w pamięci 10% 20% 65%
81 G. Łasiński: Sztuka prezentacji, Wydawnictwo eMPi2, Poznań 2000, str. 69.
231
Rozwój zainteresowań uczniów gimnazjum drogą do karieryMODUŁZAJĘCIA
Informacje merytoryczne dla nauczyciela / nauczycielki Moduł III – Wykonanie projektu
8 III
Wykorzystanie obrazu jest szczególnie pomocne przy prezentowaniu danych, rysunków, sche-matów, itp. Prezentowane pomoce wizualne nie mogą być zbyt skomplikowane – powinny być jasne i czytelne. Należy wykorzystywać hasła, słowa „kluczowe”, będące tłem i ilustracją wypowiedzi.
Nie należy czytać tego, co odbiorca widzi, jedynie komentować dane i treść. Rysunki powinny być wyraźne oraz mieć czytelne objaśnienia, litery – takiej wielkości, aby były widoczne z końca sali. Nie należy przedstawiać obrazów bez objaśnienia. Dobrym rozwiązaniem może być zapre-zentowanie planu prezentacji na planszy lub slajdu prezentacji multimedialnej.
5. Przygotowanie do prezentacji
Prezentacja wyników podejmowanych prac projektowych nie powinna mieć formy odczytu.
Odczytywanie wypowiedzi nie jest najlepszym sposobem komunikowania się ze słuchaczem.
Po pierwsze: język pisany jest inny niż mówiony i nawet tekst prezentacji wyuczony na pamięć brzmi sztucznie.
Po drugie: czytając, trudno jest utrzymywać kontakt wzrokowy ze słuchaczami.
Po trzecie: utrzymując kontakt wzrokowy ze słuchaczami prezentujący jest w stanie łatwiej wzbudzić ich zainteresowanie i zmotywować do słuchania.
Warto zatem nauczyć się prezentowania z wykorzystaniem odpowiednio przygotowanych notatek.
Nasze doświadczenia wskazują, że uczniowie/uczennice, studenci/studentki a nawet dorośli ludzie mają dość wysoki poziom tremy przy prezentowaniu swoich, nawet najlepszych, doko-nań. Stąd wydaje się zasadne zaprezentowanie trzech najważniejszych wskazówek dotyczą-cych sposobów zwalczania tremy. Należy:
bardzo starannie przygotować się do prezentacji,
zaakceptować tremę – kontrolowana trema działa pozytywnie, pozwala na lepszą mobilizację i koncentrację,
Nie unikać wystąpień publicznych i traktować je jako cenne doświadczenie.
Reasumując:
Przygotowując prezentację uczniowie/uczennice powinni udzielić sobie odpowiedzi na nastę-pujące pytania:
ile czasu jest przeznaczone na prezentację,
jaką wybrać formę prezentacji, aby zainteresować słuchaczy i efektywnie przedstawić wyniki swojej pracy,
czy cała grupa weźmie udział w prezentacji, jak zaplanować prezentację,
jakie wizualne środki wykorzystać w prezentacji, jak przygotować się do prezentacji?
Agnieszka Mikina Bożena Zając
Prezentacje do modułu dołączone na płycie:
Konrad Rokoszewski Agnieszka Mikina
Innowacyjny program zajęć edukacyjnych
Poradnik dla nauczyciela/nauczycielki
233
Rozwój zainteresowań uczniów gimnazjum drogą do karieryMODUŁ
IV
Moduł IV – Ocena projektu
CZAS TRWANIA MODUŁU
Liczba godzin zajęć edukacyjnych – 6
CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku zorganizowanego procesu kształcenia uczniowie/uczennice będą potrafi li:
• dokonywać samooceny swoich działań projektowych,
• dokonywać oceny społecznej,
• analizować popełnione błędy w celu projektowania zmian w wykonywaniu następnych projektów.
TREŚĆ
MODUŁU Zajęcia 1 (2 godziny dydaktyczne)
Ocena i samoocena przebiegu i efektów prac projektowych. Samoocena zaangażowania w pracę grupy, wagi podejmowanych działań dla osiągnięcia efektu końcowego, obowiązkowości, terminowości wykonanych projektów edukacyjnych.
Samoocena Teczki Projektu.
Ocena i samoocena karty projektu.
Zajęcia 2 (2 godziny dydaktyczne)
Prezentacja projektu i Teczki Projektu. Ocena społeczna zgodnie z ustalonymi wcześniej kryteriami.
Zajęcia 3 (2 godziny dydaktyczne)
Ewaluacja prac projektowych. Analiza popełnionych błędów w celu projektowania zmian w wykonywaniu następnych projektów.
METODY I FORMY KSZTAŁCENIA
Dominujące metody pracy z uczniami/uczennicami:
• elementy wykładu wizualizowane prezentacjami multimedialnymi,
• ćwiczenia,
• dyskusje frontalne,
• warsztaty – praca w grupach na zadany temat.
Formy pracy uczniów/uczennic: indywidualna, zespołowa i grupowa zróżnicowana.
Rozwój zainteresowań uczniów gimnazjum drogą do kariery 234
• Poradnik dla nauczyciela/nauczycielki do modułu IV,
• Przewodnik dla ucznia/uczennicy do modułu IV.
W przypadku potrzeby lub chęci poszerzenia wiedzy dotyczącej prowadzenia zajęć pozalekcyjnych w module IV, polecamy następujące pozycje literatury:
1. Arends R.I.: Uczymy się nauczać. WSiP, Warszawa 1994.
2. Chodnicki J. et al: Szkolny system oceniania. Praktyczny poradnik dla dyrektorów szkół i nauczycieli. WSiP Warszawa 2000.
3. Denek K.: Efektywność kształcenia w szkole zawodowej. [W:] Pomiar osiągnięć szkolnych uczniów szkół zawodowych – pod. red. K. Czarneckiego, Bielsko Biała 1988.
4. Guilbert J. J.: Zarys pedagogiki medycznej. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1983.
5. Knafel K., Żłobecki E.: „WDN” Program Nowa Szkoła, materiały szkoleniowe dla rad pedagogicznych. CODN, Warszawa 1999.
6. Lucas B.: Twój umysł stać na więcej. Świat książki, Warszawa 2001.
7. Łobocki M.: Metody badań pedagogicznych. PWN, Warszawa 1984.
8. Merta T., Pacewicz A., Jak oceniać uczniów? Wskazówki dla nauczycieli, Warszawa 2010.
9. Mikina A.: Metoda projektów w kreowaniu przedsiębiorczych postaw uczniów. WSiP, Warszawa 1997.
10. Mikina A.: Kryteria oceniania egzaminu z przygotowania zawodowego w formie pracy dyplomowej. WCDNiKP, Łódź 2000.
11. Mikina A., Zając B.: Metoda projektów jako strategia postępowania dydaktycznego, WCDNiKP, Łódź 2000.
12. Mikina A., Zając B.: Jak wdrażać metodę projektów? Ofi cyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2006.
13. Mikina A., Zając B. Metoda projektów nie tylko w gimnazjum. Poradnik dla nauczycieli i dyrektorów szkół. Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa 2012.
14. Niemierko B.: Między oceną szkolną a dydaktyką. WSiP S. A., Warszawa 1999.
15. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP S. A., Warszawa 1999.
16. Obidniak D.: PROGRAM NOWA SZKOŁA – materiały szkoleniowe dla rad pedagogicznych.
CODN, Warszawa 1999.
17. Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela: pod red. K. Kruszewskiego.
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1992.
18. Program „Nowa Szkoła”. Materiały dla trenerów. Pakiet: Ocenianie, Warszawa 1999, CODN 19. Szmidt K. J.: Szkice do pedagogiki twórczości. Ofi cyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2001.
20. Śliwerski B.: Jak zmienić szkołę. Ofi cyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 1998.
21. Reykowski J.: Z zagadnień psychologii motywacji. WSiP, Warszawa 1970.
22. Zimbardo P. G.: Psychologia i życie. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.