Z przyjemnym spędzaniem czasu wolnego łączą się motywy katartyczne. W porównaniu do motywów poznawczych, społecznych czy ambicjonalnych nie mają one zbyt dużego wpływu na podejmowanie decyzji o wyjeździe. Jednak co czwarty respondent uważa, że wyjazd nie musi koniecznie łączyć się z zdobywaniem wiedzy z zakresu kierunku, na którym studiuje, nie musi też zaspokajać potrzeb poznawczych człowieka, ma bowiem przede wszyst kim umożliwiać dobrą zabawę (23,15%) i realizację potrzeb rozrywkowych (18,52%). Dlatego najważniejszą potrzebą dla ponad połowy młodzieży bio rącej udział w badaniu (59,26%) była realizacja zachowań eskapistycznych, łączących się możliwością wspólnej zabawy w grupie znajomych i przyjaciół, poczuciem wolności (37,04%), dużej swobody, beztroski (35,18%), ucieczką od codzienności (25,00%).
Dla co trzeciego respondenta (29,63%) powodem wyjazdu była także moż liwość spontanicznych zachowań, które w środowisku zamieszkania ocenione byłyby jako naganne, a dla co dziesiątego (9,26%) - potrzeba eksperymento wania z używkami lub realizowanie zachowań seksualnych. Próbując wyjaśnić powyższe postawy, można powołać się na socjokulturowy model „stawania się turystą” Jafara Jafariego. Autor twierdzi, że wiele osób w miejscu recepcji tu rystycznej zakłada niewidzialną maskę i staje się aktorem, a będąc osobą nie znaną, ignoruje zasady i norm y postępowania miejscowej ludności, lekceważy społeczne norm y gospodarzy. W zachowaniach zaczynają dominować aspekty ludyczne, a wyjazd turystyczny nabiera cech zabawy, często o dysfunkcyjnym charakterze24. Po powrocie do domu zachowanie takiej osoby wraca do normy.
Podsumowanie
Analizując otrzymane wyniki, m ożna zauważyć, iż dla badanej młodzieży studenckiej głównymi motywami uczestniczenia w międzynarodowej tu rystyce edukacyjnej była realizacja potrzeb poznawczych, społecznych oraz
24 J. Jafari, Sociocultural dimensions o f tourism: an English language literature review, [w:] Tourism as a Factor o f Change, red. J. Bystrzanowski, W ien 1989, s. 17-60; idem,
System turystyki. Społeczno-kulturowe modele do zastosowań teoretycznych i praktycz nych, „Problem y Turystyki” 1987, n r 3, s. 3-17.
ambicjonalnych. Najważniejszymi korzyściami wynikającymi z pobytu były: szlifowanie języków obcych, zdobywanie wiedzy i kwalifikacji, poznanie kul tury, zwyczajów i obyczajów odwiedzanego kraju, możliwość porównania różnych systemów nauczania, zdobycie wiedzy praktycznej, która jest ważną częścią modelu nauczania w krajach Europy Zachodniej, nabywanie um ie jętności samodzielnego uczenia się oraz niewymuszonego, dobrowolnego pogłębiania wiedzy. Dodatkowo, polscy studenci mogli zaobserwować „luź niejszy” styl uczenia się, który występuje w niektórych krajach. Styl ten jest z pewnością bardziej korzystny dla osób o wysokiej automotywacji, pomaga wypracować w sobie samodzielność, poczucie odpowiedzialności i zdyscy plinowania. Jednak osobom, które preferują stymulację zewnętrzną, może przysporzyć wiele kłopotów.
Motywy wyjazdów zdiagnozowane w niniejszych badaniach są zbież ne z badaniam i realizowanymi przez Fundację Rozwoju Systemu Edukacji, z których wynika, iż uczestnictwo w Programie Erasmus umożliwia młodym ludziom realizację potrzeb z bardzo różnorodnych dziedzin, ale głównym motywem jest szkolenie języków obcych. Z opinii badanych studentów wy nika, że po okresie spędzonym za granicą ich um iejętności lingwistyczne wzrosły dwukrotnie. Aż 90% ankietowanych uważa także, że doświadczenie zdobyte podczas realizacji Programu Erasmus może być przydatne w przy szłej pracy zawodowej, a ponad połowa ankietowanych uznała, że Program pom ógł im w znalezieniu i podjęciu pierwszej pracy. Część studentów i pra codawców zgodnie twierdzi, że um iejętności zdobyte podczas wymiany stu denckiej, takie jak biegłość lingwistyczna, zdolność do szybkiej adaptacji, pewność siebie, dobra organizacja pracy, większa asertywność, samodziel ność, przedsiębiorczość czy pozbycie się uprzedzeń są ważnymi argum en tam i przy naborze kandydatów do pracy. Poprzez codzienną konfrontację z innymi kulturam i m łodzi ludzie uczą się tolerancji i obalania stereotypów. Każdy z tych aspektów jest częścią wspomnianego przez Ch. Allanica rytuału inicjacji25. Powyższe korzyści wynikające z uczestnictwa w Programie Era smus potwierdzają także inne badania26.
Uczestnictwo w międzynarodowej turystyce edukacyjnej jest ważnym etapem w rozwoju osobowości młodego człowieka. Jak twierdzą badani, jest
25 E. Kolanowska, op. cit., s. 84.
26 A. M ilne, J. Cowie, Promoting culturally competence care: the Erasmus exchange pro
gram m e, „N ursing Standard” 2013, vol. 27, n r 30, s. 42-46; L. Dolga, H. Filipescu,
M.M. Popescu-M itroi, C.A. Mazilescu, Erasmus mobility im pact on professional tra
ining and personal development o f students beneficiaries, „Procedia. Social and Beha
vioral Sciences” 2015, n r 191, s. 1006-1013; M .Ch. D him an, Employers’ perception
and tourism m anagem ent employability skills, „A natolia. A n International Journal of
to szkoła szybkiego dojrzewania, radzenia sobie w trudnych sytuacjach, b ra nia odpowiedzialności za własne postępowanie. Wyjazd pomaga budować młodym ich europejską tożsamość - uwzględniającą poczucie odrębności27. Kształtuje system wartości28, który sprzyja podejmowaniu właściwych życio wych decyzji - prowadzących do zdobywania coraz to nowych umiejętności, rozwijania zainteresowań, kształcenia się w wielu dziedzinach. Rozwój oso bowości jest bardzo ważnym elementem życia młodych ludzi, szczególnie w kontekście potrzeby spełnienia i samorealizacji29. Współczesna młodzież - otwarta i ciekawa świata - chętnie uczestniczy w międzynarodowej turystyce edukacyjnej. Taki wyjazd umożliwia szlifowanie um iejętności językowych30, poznawanie świata, wchodzenie w relację z odm ienną kulturą. Podróżowa nie daje poczucie wolności i niezależności, umożliwia zmianę otoczenia, wyjścia ze strefy komfortu, otwarcia się na nowość31. Zatem m iędzynarodo wa turystyka edukacyjna może być traktowana jako klucz do rozwoju osobi stego, samorealizacji oraz kształtowania się systemu wartości młodych ludzi w współczesnym świecie.
27 J. Kędzior, M łodzież jako specyficzna kategoria społeczna, [w:] Współczesna m łodzież
pom iędzy Eros a Thanatos, red. J. Kurzępa, A. Lisowska, A. Pierzchalska, ARGI, W ro
cław 2008, s. 12.
28 J. Cieciuch, Kształtowanie się systemu wartości. O d dzieciństwa do wczesnej dorosłości, Liberi Libri, [Stare Kościeliska] 2013, s. 127.
29 M. Baran, M. Kłos, Pokolenie Y - prawda i m ity w kontekście zarządzania pokolenia
mi, „M arketing i Rynek” 2014, n r 5, s. 924-927.
30 J. Kowalczyk-Anioł, Tendencje rozwoju turystyki polskiej m łodzieży pokolenia Y, „Tu- ryzm ” 2012, vol. 22 z. 2, s. 20.
31 K. Przecławski, Turystyka a świat współczesny, Z akład Graficzny U niw ersytetu W ar
W ydział Prawa, Adm inistracji i Stosunków M iędzynarodowych Krakowska Akadem ia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego ORCID: 0000 -0 00 2 -2 94 2 -2 18 1