Według danych Małopolskiej Organizacji Turystycznej w 2016 r. Kraków od wiedziło 12,15 mln osób, z czego 9,25 mln stanowili Polacy, a 2,9 mln oso by z zagranicy. Rok wcześniej miasto odwiedziło 10,05 mln osób, a zatem w 2016 r. nastąpił wzrost o ponad 2 mln odwiedzających (20,9%). Liczba tu rystów krajowych wzrosła o 24,5%, a zagranicznych o 10,7% w stosunku do roku poprzedniego20. W czasie wszystkich wizyt papieża Jana Pawła II i Be nedykta XVI w Krakowie, wiele osób przyjeżdżało w celu udziału w tych spo tkaniach. Podobnie było podczas ŚDM z tą różnicą, że młodzież przebywała w mieście dłużej niż jeden, dwa dni. Można zatem postawić tezę, że Światowe Dni Młodzieży miały wpływ na rekordową liczbę odwiedzających i turystów w Krakowie w 2016 r. Jako główny cel przyjazdu Polacy wskazali: zwiedzanie zabytków, wypoczynek oraz odwiedzanie miejsc kultu religijnego, natomiast goście zagraniczni: zwiedzanie zabytków, wypoczynek i rozrywkę. Należy jed nak zaznaczyć, że cel religijny był znacznie częściej wskazywany przez tury stów w 2016 r. (5,1% badanych) niż rok wcześniej (3,1%)21. Wzrost przyjazdów do Krakowa z powodu tego motywu niewątpliwie był spowodowany wpływem organizacji ŚDM. Podczas pielgrzymki miłosierdzia około 250 tys. młodych ludzi przybyło do dwóch krakowskich sanktuariów: Sanktuarium Miłosierdzia Bożego i Sanktuarium św. Jana Pawła II22.
W 2016 r. turyści odwiedzający Kraków wydali 5,4 mld zł, a w 2015 r. - 4,45 mld zł (bez kosztów dojazdu i opłaconego wcześniej noclegu). Średnie wydatki na jedną osobę, poniesione przez turystów zagranicznych wynosiły 835 zł, czyli o 100 zł mniej niż w 2015 r., a przez turystów krajowych 340 zł, o 100 zł więcej w porównaniu do poprzedniego roku23. Pielgrzymi ŚDM na ogół nie wydają dużych pieniędzy w mieście spotkania, ponieważ z wyprze dzeniem wykupują pakiety zapewniające im zakwaterowanie i wyżywienie. Ponadto są oni ludźmi młodymi, nie posiadającymi stałego źródła utrzyma nia (uczniowie, studenci), dlatego niejednokrotnie wyjazd na ŚDM wiąże się z dużym wysiłkiem finansowym ich rodzin. Gdy dochodzi do wydawania
20 K. Borkowski, T. Grabiński, R. Seweryn, L. M azanek, E. G rabińska, Ruch turystyczny
w Krakowie w 2016 roku, M ałopolska O rganizacja Turystyczna, K raków 2017.
21 Ibidem.
22 A. Jackowski, I. Sołjan, E. Bilska-W odecka, J. Liro, M. Trojnar, E. Kostrzewa, World
Youth D ay in Cracow in the light o f experiences fro m around the world, [w:] World Youth Days. A Testimony to the Hope o f Young People, red. J. Stala, A. Porębski, W y
daw nictwo N aukowe Uniw ersytetu Papieskiego Jana Pawła II, K raków 2016.
23 K. Borkowski, T. Grabiński, R. Seweryn, A. W ilkowska, L. M azanek, E. G rabińska, op.
pieniędzy przez młode osoby, dokonują one najczęściej zakupów napojów, sło dyczy i skromnych pamiątek.
Światowe Dni Młodzieży w Krakowie nie miały większego wpływu na wzrost dochodów branży hotelarskiej w tym okresie, ponieważ uczestnicy byli zakwaterowani w miejscach przygotowanych przez organizatorów - w bur sach, szkołach, domach prywatnych. Małe zainteresowanie hotelami w Kra kowie wynikało także z podwyższenia cen noclegów przed ŚDM. Jednocześnie niektórzy hotelarze wskazywali, że z powodu wydarzenia część stałych gości zrezygnowała z pobytu w Krakowie w tym okresie, obawiając się m.in. ogra niczeń w dostępie do obiektów zabytkowych, tłoku i problemów komunika cyjnych. Równocześnie po zakończeniu ŚDM odnotowano wzrost przyjazdów turystycznych do Krakowa i zakwaterowań w hotelach.
Niewątpliwie uciążliwością związaną z organizacją ŚDM w Krakowie, dla turystów niezainteresowanych tym wydarzeniem, był utrudniony dostęp do komunikacji miejskiej, ograniczony program zwiedzania miasta m.in. przez nagłą zmianę organizacji ruchu lub nagromadzenie pielgrzymów (np. pod oknem papieskim przy ul. Franciszkańskiej). Równocześnie odwiedzający Kraków doświadczali nowych wrażeń, obserwując wielonarodowe grupy ra dosnych młodych ludzi. Wiele instytucji państwowych, w tym wyższe uczelnie, było zamkniętych w tym czasie. Część mieszkańców Krakowa obawiając się trudności w funkcjonowaniu miasta (tłok, kłopoty z zaopatrzeniem, trudności komunikacyjne) wyjechała z niego na czas ŚDM. Do takich działań zachęcały ich komunikaty lokalnych władz. Pomimo tych ograniczeń wielu mieszkań ców pozostało w swoich domach, przyjmując pielgrzymów, radośnie ich wita jąc na ulicach oraz goszcząc krewnych z innych regionów Polski, którzy chcieli doświadczyć atmosfery ŚDM.
Podsumowanie
Światowe Dni Młodzieży, które odbyły się w Krakowie w 2016 r. stanowiły symboliczne podsumowanie organizacji międzynarodowych spotkań mło dzieży katolickiej w ostatnich 30 latach. Młodzież, będąca głównym organiza torem ŚDM w swoich parafiach i wspólnotach, podczas przygotowań uczyła się pracy zespołowej, aktywnego działania na rzecz społeczności chrześcijańskiej, pokoju i szerzenia idei miłosierdzia. Była to także nauka wielokulturowości i miłości do bliźniego oraz okazja do ukazania światu siły polskiego Kościoła, jego energii, radości i dynamizmu.
Światowe Dni Młodzieży w Krakowie zgromadziły 2,5-3 mln osób. Naj liczniejszą grupę stanowili pielgrzymi z krajów europejskich, w tym z Polski, Włoch, Francji i Hiszpanii oraz z Ameryki Północnej i Południowej. Podczas
Dni Diecezjalnych i Wydarzeń Centralnych organizatorzy, oprócz spotkań re ligijnych, przygotowali bogatą ofertę kulturalną i turystyczną, która miała na celu zapoznanie pielgrzymów z Polską, Krakowem i jego mieszkańcami. Pro gram pobytu papieża Franciszka w ramach ŚDM obejmował szereg dodatko wych spotkań z wiernymi w różnym wieku, nie tylko z młodzieżą, a okazją do tego była msza św. w klasztorze na Jasnej Górze z okazji 1050 rocznicy chrztu Polski, wizyta papieża w Auschwitz-Birkenau oraz w Uniwersyteckim Szpitalu Dziecięcym w Krakowie-Prokocimiu.
Całościowy koszt organizacji ŚDM w Krakowie wyniósł 201 mln zł i był on niższy niż środki poniesione w Rio de Janeiro i Madrycie. W partycypowaniu kosztów organizacji ŚDM uczestniczyli pielgrzymi - poprzez zakup zróżnico wanego pakietu, który zamykał się w kwocie 150-760 zł, wierni z Polski, rząd, władze lokalne oraz sponsorzy. Kwota wydatków pozostawionych w Krako wie przez uczestników to łącznie 500 mln zł24. Należy zaznaczyć, że 2016 r. był rekordowym dla miasta pod względem liczby odwiedzających i turystów, a wpływ na to miały niewątpliwie odbywające się Światowe Dni Młodzieży. Rekordy odwiedzin zanotowały niektóre placówki kulturalne - Muzeum Na rodowe w Krakowie, Auschwitz-Birkenau, Fabryka Oskara Schindlera.
Światowe Dni Młodzieży wywarły wpływ na wizerunek Polski i Krakowa, promując kraj na niespotykaną dotąd skalę. W okresie od 18 lipca do 1 sierp nia w mediach całego świata na temat ŚDM pojawiło się łącznie prawie 8300 publikacji zagranicznych, a w samym tygodniu Wydarzeń Centralnych - 5500 materiałów prasowych o Krakowie25.
24 Podsumowanie Światowych D ni M łodzieży..., op. cit. 25 Ibidem.
Krakow Urban Adventures ORCID 0 00 0 -0 0 0 3 -1 4 5 3 -5 3 4 0