Jeżeli już dokonaliśmy krótkiej charakterystyki obu sektorów, to warto byłoby się przyjrzeć zadaniom, które mogłyby być wspólnie realizowane. Jakie obsza-ry działalności Państwa były najbardziej podatne na współdziałanie sektora publicznego z sektorem prywatnym? Odpowiedź wydaje się prosta, te obsza-ry, które mogły z jednej strony przynieść oczekiwane zyski, z drugiej zaś strony obszary, w których ingerencja Państwa z różnych powodów nie była efektyw-na. Oba sektory kierują się w swoich działaniach różną logiką i różnymi priory-tetami. Czy to znaczy, że wszystkie zadania publiczne realizowane przez sek-tor publiczny mogą być przekazane do realizacji seksek-torowi prywatnemu? Jest to dość trudne i sporne zagadnienie, gdyż nie istnieją jasne wytyczne, co można przekazać do realizacji sektorowi prywatnemu, a czego z punktu wi-dzenia interesu państwa nie wolno przekazywać. Doświadczenia różnych państw w tym zakresie poszły różnymi drogami, w niektórych państwach tak jak np. w Anglii lub Australii podjęto próbę przekazania typowych dla sektora publicznego zadań, jakimi są więziennictwo czy bezpieczeństwo w ręce pry-watne. Do typowych bastionów działań sektora publicznego zaliczyliczonoby działalność w obszarach wymiaru sprawiedliwości czy też obrony narodowej, które trudno sobie wyobrazić, by były realizowane przez sektor prywatny. W pewnych obszarach realizacja usług publicznych przez sektor prywatny
może nie przynosić spodziewanych efektów w postaci zapewnienia świad-czenia usług o określonym standardzie, czy też ze względów na zabezpiecze-nie szczególnych interesów państwa. Przykładowo działalność publiczna w obszarze energetyki czy kolei, jest taką działalnością, która nie może być w pełni realizowana przez podmioty prywatne, ze względu chociaż na fakt konieczności ciągłego i nieprzerwanego świadczenia usług w powyższych obszarach. Każde opóźnienie, nie mówiąc już o braku realizacji usługi przewo-zu koleją ludności będzie w bezpośredni sposób oddziaływać negatywnie na postrzeganie państwa przez społeczeństwo. W przypadku tak wysokiej stawki politycznej, nie można dopuścić do upadku spółek kolejowych realizujących usługi publiczne, a zatem nie będzie to działanie zgodne z wolnorynkowymi regułami gry. Należy zatem w tych obszarach, w których sektor publiczny po-zostaje dominującym graczem, wprowadzać instrumenty innowacyjnych rozwiązań, poprzez między innymi odpowiednie wykorzystywanie klasycz-nych zamówień publiczklasycz-nych. Zgodnie z jednym z poglądów, aby sektor pu-bliczny sprawnie funkcjonował na rynku usług pupu-blicznych należy znaleźć wspólny mianownik pomiędzy zarządem preferującym model ekonomiczny, organizacjami związkowymi zrzeszającymi pracowników i ich interesami oraz państwem i funkcjami które na nim ciążą [Chrzanowski 2004, s. 36]. Co do zasady sektor publiczny zobowiązany jest do realizacji zadań publicznych, które nałożył nań ustawodawca, bez względu czy będzie to działalność ren-towna ekonomicznie czy też będzie powodowała powstawanie straty. W ta-kim otoczeniu funkcjonalnym i prawnym, podmioty sektora publicznego nie będą działały efektywnie, gdyż brak jest bodźców natury ekonomicznej.
Jak pokazują dotychczasowe doświadczenia, najwięcej projektów opartych na współpracy międzysektorowej, zawsze pojawiało się w związku z realizacją inwestycji infrastrukturalnych. Projekty takie zawsze łączą się z dużym zaan-gażowaniem kapitałowym, dużym stopniem trudności i jednocześnie ze spo-rym ryzykiem zwrotu z kapitału. Inwestorzy prywatni zainteresowani byli reali-zacją tego typu inwestycji z tego względu, że istniało niskie ryzyko oraz rela-tywnie wysoka stopa zwrotu z tego typu inwestycji. Niskie ryzyko tego typu inwestycji wiązało się ze stosunkowo niskimi kosztami pracy oraz materiałów, co w połączeniu z brakiem większych przeszkód formalno-prawnych gwaran-towało powodzenie inwestycji. Jak widać współdziałanie obu sektorów na pewno może przyczynić się do bardziej efektywnego realizowania zadań pu-blicznych, nie będzie to jednak łatwa współpraca. Podstawowym problemem, w relacjach partnerskich między sektorem publicznym i sektorem prywatnym, który nie zostanie z całą pewnością rozwiązany dzięki wykorzystaniu mecha-nizmów współdziałania międzysektorowego, będzie kwestia efektywności gospodarowania majątkiem publicznym. Sektor publiczny pozostaje
zazwy-czaj dysponentem majątku publicznego, który jest znacznie dalszy sercu urzędnika, niż jego prywatny majątek. Zaangażowanie podmiotów prywat-nych w procesie inwestycyjnym nie gwarantuje poprawy rezultatów, gdyż co do zasady podmioty prywatne realizujące określone zadania publiczne, dbać będą o swoje własne interesy i nie będą zainteresowane altruistycznymi mo-tywami. Należy również podkreślić, że współpraca pomiędzy partnerami nie musi odbywać się w sposób bezproblemowy. Asymetria w przekazywaniu informacji może skomplikować ich wzajemne relacje. Dzieje się tak, ponieważ cele partnerów są diametralnie odmienne. Podmiot prywatny dąży do osią-gnięcia jak największego zysku, może więc wymuszać swoimi działaniami zmiany pierwotnych warunków projektu, poprzez np. zawyżanie kosztów inwestycji lub domaganie się dodatkowych środków publicznych w celu po-krycia ewentualnych strat, które mogą powstać na przykład w wyniku prze-szacowania skali popytu. Ponadto, obszary inwestycji wiązałbym z postępem rozwoju technologicznego świata, a wraz z nim, ze wzrostem potrzeb społe-czeństwa. Od tempa wzrostu innowacyjnych rozwiązań uzależniony jest wzrost gospodarczy, a wraz z nim wzrost zadań realizowanych w modelu współdziałania obu sektorów, będących miarą potrzeb społecznych. Uważam, w ślad za Jeremy Rifkinsem [Rifkin 2004, s. 11], że sektor publiczny może i po-winien odgrywać znaczącą rolę w rozwoju państwa, poprzez sprawniejsze wykorzystywanie instrumentów prawnych przy realizacji długookresowych strategii rozwoju państwa, w tym świadomego i aktywnego wykorzystania instrumentów systemu zamówień publicznych. Wykorzystując możliwości realizowania zadań za pomocą np. instytucji PPP, sektor publiczny wprowadza sektor prywatny do obszarów będących dotychczas domeną realizowanych przez ten sektor zadań. W wyniku realizowania dużej liczby projektów PPP zacierają się granice pomiędzy tradycyjnym obszarem działań sektora pu-blicznego, a obszarem działania sektora prywatnego. Mamy więc do czynienia z nową formą realizacji zadań publicznych przez sektor publiczny, polegającą nie na zupełnym wycofaniu się tego sektora z realizacji nałożonych nań zadań, lecz na zmianie modelu i formuły realizowanych zadań. Kierunek, w którym sektor publiczny nie wycofuje się z dotychczas zajmowanych obszarów funk-cjonowania państwa, a jedynie zmienia formy ich realizacji, jest jak najbardziej słuszny i mogący przynosić wymierne efekty dla społeczeństwa w postaci dobrze świadczonych usług publicznych.
Wnioski
Jak wynika z powyższych rozważań, dla sprawnego funkcjonowania państwa niezbędne jest racjonalne i przemyślane współdziałanie obu sektorów, mające na celu efektywną realizację zadań publicznych. Aby tak się działo należy przede wszystkim dążyć do zacierania różnic, jakie występują między sekto-rem prywatnym i sektosekto-rem publicznym, tak aby móc wspólnie zdefiniować cel współdziałania. Tym wspólnym celem, do którego powinny dążyć obie orga-nizacje, powinien być człowiek, postrzegany raz jako klient a raz jako obywa-tel. Dopiero wtedy możemy zdefiniować sposób i zakres realizacji zadań pu-blicznych na rzecz danego społeczeństwa, oraz rolę jaką będą odgrywały po-szczególne podmioty z obu sektorów. Takie działanie z kolei pomoże powią-zać działania sektora publicznego polegające na nierynkowej alokacji posia-danych zasobów, skoncentrowane na zaspokajaniu potrzeb społecznych, z działaniami sektora prywatnego skoncentrowanymi na rynkowej alokacji zasobów, tak by zaspokajać w pełni interes jednostki. Reasumując, jedynie efektywne współdziałanie sektora publicznego z sektorem prywatnym może przynieść obopólne korzyści, z jednej strony sprawne świadczenie usług pu-blicznych, z drugiej zaś strony wymierne korzyści ekonomiczne.
Bibliografia
Bobińska K. (2003), Użyteczność publiczna w sektorach infrastruktury gospodarczej, Warszawa. Bult-Spiering M., Dewulf G. (2008), Strategic issues in public-private partnerships: An international
perspective, Blackwell Publishing, Oxford.
Brol M. (2013), Przyczyny trudności we współpracy sektora publicznego i prywatnego, „Studia Ekonomiczne”, nr 129.
Chrzanowski A.R. (2004), Dylematy sektora publicznego, „Ekonomika i Organizacja Przedsiębior-stwa”, nr 12, s. 36.
Erhardt D., Burdon R. (2001), Free Entry in Infrastructure, World Bank Working Papers, No. 2093. Jacobs J. (1992), Systems of survival: A dialogue on moral foundational of commerce and politics,
Random House.
Karpiński A., Paradysz S. (2005), Sektor publiczny w krajach Unii Europejskiej [w:] J. Kleer (red.),
Sektor publiczny w Polsce i na świecie między upadkiem a rozkwitem, Warszawa.
Matysiak A. (2010), Zakres przedmiotowy sektora publicznego w gospodarce rynkowej [w:] M. Brol (red.), Zarys ekonomii sektora publicznego. Wydawnictwo UE we Wrocławiu, Wrocław. Peters B.G. (1999), Administracja publiczna w systemie politycznym, Warszawa.
Panasiuk A. (2010), Wpływ zmian koncepcji administracji publicznej na zakres i rolę
wykorzystywa-nych instrumentów zamówień publiczwykorzystywa-nych [w:] A. Borowicz (red.) Ekonomiczne i prawne za-gadnienia zamówień publicznych: Polska na tle Unii Europejskiej, Urząd Zamówień
Publicz-nych, Warszawa.
Pas Ch., Lowes B., Davies L. (2000), Collins Reference Dictionary. Economic, London and Glasgow. Rifkin J. (2004), The European Dream – How Europes Vision of the Future is quietly Eclipsing the
American Dream, Tarcher Penqum, USA.
Roehrich J.K., Lewis M.A., George G. (2014), Are public-private partnerships a healthy option?
A systematic literature review, Social Science & Medicine, Elsevier.
Simon M. (1990), Strategic Function Typology, The Hague.
Sprawozdanie o funkcjonowaniu systemu zamówień publicznych w 2016 r. (2016), Urząd
Zamó-wień Publicznych.
Stręciwilk M., Panasiuk A. (2017), Funkcjonowanie systemu zamówień publicznych – aktualne
problemy i propozycje rozwiązań, Urząd Zamówień Publicznych, Warszawa.
Teneta-Skwiercz D. (2017), Koherencja i swoistość wartości sektorów publicznego i prywatnego, „Humanities and Social Science”, Nr XXII, 24(1).
Tom XIXZeszyt 12 Część 1 ss. 59–73
Adam Rzeźnicki1(ORCID 0000-0002-9926-721X)
Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Agata Kunert
Wydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytet Medyczny w Łodzi Jolanta Stefanek
Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Jan Krakowiak (ORCID 0000-0002-3435-9658)
Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Łodzi