Aby móc właściwie funkcjonować na styku dwóch sektorów, należy zrozumieć jakie są między nimi relacje i zależności. J. Jacobs opisuje obszar zarządzany przez władze publiczne i prywatne jako dwie odrębne domeny, które bardziej się różnią niż zbliżają do siebie. Strona publiczna koncentruje się bardziej na zachowaniu status quo, unikając wolnej konkurencji oraz zasad rynkowych w swoim działaniu, używając przy tym zhierarchizowanej struktury i wykorzy-stując władcze uprawnienia. Strona prywatna opiera się w swoim działaniu na zasadach wolnorynkowych, konkurencyjności i skoncentrowaniu na
osiągnię-ciu założonego celu [Jacobs1992, s. 32]. W literaturze wyróżniono jeszcze
roz-różnienie polegające na tym, że strona prywatna koncentruje się na kliencie widzianym z perspektywy rynku i założonego zysku, zaś w swoich działaniach kieruje się jedynie efektem ekonomicznym, z kolei strona publiczna koncen-
3 Według wstępnych szacunków GUS produkt krajowy brutto (PKB) w 2016 r. kształtował się na poziomie 1851,2 mld zł [Biuletyn Statystyczny Nr 4/2017].
truje się na zadaniach które muszą być bezwzględnie przez nią realizowane, często zapominając o człowieku, na którym działania sektora publicznego
powinny się koncentrować [Simon1990, s. 3]. Z kolei sektor prywatny nie jest
chętny, aby podejmować działania użyteczne społecznie, lecz nieefektywne ekonomicznie [Teneta-Skwiercz 2017, s. 200]. Ta zasadnicza różnica w podej-ściu do zakresu zadań, które wykonuje sektor publiczny i sektor prywatny, stwarza już na samym początku potencjalnej przyszłej współpracy, barierę po stronie sektora prywatnego, do angażowania się kapitałowego z sektorem publicznym. Sektor prywatny będzie najczęściej poszukiwał możliwości szyb-kiego zysku i jak najkrótszego zaangażowania swojego kapitału. Sektor pu-bliczny z kolei musi patrzeć perspektywicznie i długookresowo na potrzebę zaspokajania potrzeb społecznych, co już z góry narzuca długookresowy cha-rakter potencjalnych działań.
Sektor prywatny podejmuje, co do zasady jedynie działalność efektywną ekonomicznie. Z kolei sektor publiczny już nie zwraca aż takiej uwagi na efek-tywność prowadzonych działań, lecz na to, czy usługi publiczne są realizowa-ny w taki sposób, by zaspokajać potrzeby społeczne. Dlatego też, w obszarach działania podmiotów sektora publicznego, często występuje niesprawność organizacyjna, która może prowadzić do nieracjonalnych społecznie wydat-ków nieopartych o rachunek finansowy, niskiej wydajności oraz przerostów zatrudnienia. Niekorzystnie na sposób świadczenia usług publicznych może wpływać niedopasowanie zarówno zasobów finansowych jak i potrzeb inwe-stycyjnych na różnych poziomach władzy. To wszystko prowadzi do niskiej jakości świadczonych usług. Również niewłaściwe definiowanie oczekiwań społecznych, zazwyczaj kończy się tym, że współpraca nie przynosi spodzie-wanych efektów, a finalnie prowadzi do pogorszenia jakości świadczonych usług [Roehrich, Lewis, George 2014, ss. 110119]. Jako przykłady inwestycji nie do końca dopasowanych do aktualnych potrzeb możemy wskazać tor kolarski w Piasecznie czy też stadion narodowy w Warszawie.
Na działanie sektora publicznego ma wpływ jego otoczenie, szczególnie polityczne. Sektor publiczny funkcjonuje w ściśle określonych ramach poli-tycznych, zatem każde zmiany czy też zbliżające się wybory będą wywierały wpływ na funkcjonowanie tego sektora. Duży wpływ na sposób zarządzania w sektorze publicznym ma również polityczne kierownictwo, które koncentru-je się bardziej na lokalnych interesach, niż na interesie narodowym. Trudno w takich okolicznościach jest realizować duże inwestycje infrastrukturalne, jak np. lotnisko centralne czy też kolej dużych prędkości, stosunkowo łatwo reali-zowane są projekty mające znaczenie lokalne, takie jak np. lotnisko w Lublinie, czy też planowane w Gdyni. Lokalne inwestycje mają to do siebie, że gdy zo-staną zrealizowane pozostają z mieszkańcami, obciążając budżety lokalne,
zatem właściwe planowanie oraz rozpoznanie potrzeb jest kluczowe dla ich powodzenia i zadowolenia mieszkańców. Często bowiem w takiej sytuacji działania sektora publicznego będą nakierowane na zdobycie elektoratu, ani-żeli na efektywność realizowanych zadań. Na tę zachowawczą postawę sekto-ra publicznego wpływa również bsekto-rak wystarczającej autonomii finansowej i organizacyjnej. Wynika to przede wszystkim z hierarchicznej struktury sekto-ra publicznego opartej na licznych instrumentach i narzędziach umożliwiają-cych kontrolę jak i nadzór podmiotów nadrzędnych nad podmiotami podpo-rządkowanymi. Brak autonomii finansowej wynika ze sztywnych reguł finan-sów publicznych. Cechą immamentną sektora publicznego jest to, że realizo-wane zadania publiczne finansuje ze środków publicznych. Środki te nie są jednak w pełni wystarczające do efektywnego i sprawnego wykonywania swoich kompetencji przez jednostki sektora publicznego. W rzeczywistości sektor publiczny nie jest nadmiernie rozwinięty, gdyż jego rozrost następuje proporcjonalnie do pojawiających się nowych obszarów do zagospodarowa-nia. Jest natomiast nadmiernie obciążony obsługą transferów socjalnych, a mniej świadczeniem na utrzymanie aparatu administracyjnego tego sektora [Karpiński, Paradysz 2005, s. 106]. Ten brak autonomii finansowej sektora pu-blicznego powoduje ciągłą niepewność co do faktycznych możliwości sfinan-sowania wszystkich zadań publicznych. Zaś kluczem nieefektywnego zarzą-dzania w sektorze publicznym, jest brak odpowiedzialności za podejmowane działania czy też za osiągane wyniki. To tylko w sektorze publicznym może dochodzić do tak kuriozalnych sytuacji, jak przyznawanie premii osobom za-rządzającym za osiągnięcie wyniku finansowego ze stratą niższą niż w roku poprzednim. Ponadto sektor publiczny charakteryzuje się rozbudowaną biu-rokracją oraz kontrolą legislacyjną [Panasiuk 2010, ss. 139148].
O ile sektor prywatny w sposób naturalny dąży do pozyskania najbardziej wykwalifikowanych kadr, o tyle w sferze działania sektora publicznego mo-żemy dostrzec braki w zakresie wysoko wykwalifikowanej kadry zarządzającej. Możemy stwierdzić, że w działaniach sektora publicznego możemy zauważyć niską wydajność, silne zbiurokratyzowanie struktur i małą efektywność wyko-rzystania zasobów. Taka sytuacja wynika pośrednio z zasady, która nabiera szczególnego znaczenia po wygranych wyborach parlamentarnych lub samo-rządowych „mierny, bierny ale wierny”. Kadra zarządzająca w sektorze pu-blicznym jest najczęściej kadrą niemającą żadnego doświadczenia, bojącą się podejmować decyzje oraz sparaliżowaną strachem przed odpowiedzialnością. Z każdą zmianą władzy następują również pewne zmiany w kadrze urzędni-czej, nie tylko szczebla zarządzającego, które nie zawsze służą sprawności funkcjonowania podmiotów sektora publicznego. Zmiany kadrowe w sekto-rze prywatnym psekto-rzebiegają znacznie spokojniej i są podyktowane prawie
zawsze zwiększeniem efektywności działań. Tak by usprawnić możliwość maksymalizacji zysków, zwiększyć efektywność wykorzystania zasobów i sku-teczność podejmowanych działań.
Istotnym czynnikiem odróżniającym oba sektory jest efektywność i ela-styczna możliwość dostosowywania się do zmieniających się warunków ryn-kowych i otoczenia polityczno-gospodarczego. Sektor prywatny jest nasta-wiony na osiąganie zysków, a więc musi też szybciej dostosowywać się do zmieniającego się otoczenia i warunków. Z kolei sektor publiczny ma czas na eksperymentowanie i wdrażanie innowacji w dłuższej perspektywie czasowej. Jego struktury organizacyjne są mniej podatne na szybsze zmiany zarówno organizacyjne jak przede wszystkim rynkowe. Pomimo powyższych uwag, sektor publiczny ma również szereg cech, które pozytywnie wpływają na jego działania. Przede wszystkim zwróciłbym uwagę na społeczną kontrolę prze-pływu środków finansowych i realizowanych działań strategicznych. To w pewnej mierze zapobiega działaniom nie planowym oraz takim, które nie są zgodne z interesem publicznym. Na pewno długofalowe perspektywy działań inwestycyjnych, pewność budżetowania rocznego mają wpływ na stabilność i skuteczność podejmowanych działań.
Powyżej zostały przedstawione rozważania dotyczące różnic między obu sektorami. W tym miejscu chciałbym zwrócić uwagę, że pomiędzy tymi sekto-rami zachodzą również pewne interakcje. Sektor publiczny może mieć bezpo-średni jak i pobezpo-średni wpływ na rolę i funkcję, jaką pełni w gospodarce sektor prywatny, poprzez możliwości legislacyjno-regulacyjne jakie posiada sektor publiczny. Bez wątpienia w szeroko zakrojonej strategii działania państwa jest to najważniejszy instrument. Również sektor prywatny w tym zakresie nie pozostaje całkowicie bierny, gdyż ma faktyczną możliwość wpływu na kierun-ki projektowanych działań. Dzieje się tak dlatego, że centralnym punktem wyjścia we współczesnej gospodarce jest państwo ze swoimi funkcjami które musi pełnić, w tym także sektor publiczny który jest elementem statuującym pozycję państwa oraz wytwarzającym ciąg relacji między państwem a jego obywatelami. A zatem bez jasno zdefiniowanych celów strategicznych funk-cjonowania państwa, szczególnie celów długookresowych nie możemy mó-wić o spójnym rozwoju państwa i poprawie pozycji jego obywateli we współ-czesnym świecie. Tradycyjne podejście do roli państwa zakłada, że państwo powinno dbać o wzrost gospodarczy. Ma to osiągnąć przez ograniczanie zja-wisk regulacyjnych w poszczególnych płaszczyznach gospodarki, wprowa-dzanie sprawnego systemu podatkowego przyjaznego społecznie, wolną przedsiębiorczość oraz stabilizację rozwiązań prawnych. W pozostałym obsza-rze pomocne mają być konkurencyjne siły wolnego rynku. Narzędziem wspomagającym państwo w realizacji jego funkcji będą regulacje prawne
systemu zamówień publicznych, poprzez wprowadzanie elementów konku-rencyjności, transparentności w relacjach sektora publicznego z prywatnym. Do wspomagania funkcji państwa niezbędna jednak jest długookresowa stra-tegia rozwoju gospodarczego państwa, która zapewni sprawniejsze i bardziej efektywne działania w poszczególnych obszarach gospodarki państwa przy wykorzystaniu między innymi instrumentów zamówień publicznych. Takie podejście pozwoli na restrukturyzację gałęzi schyłkowych gospodarki i rozwój nowych, poprzez celowe i systemowe oddziaływanie na jednostki sektora publicznego. Same jednostki sektora prywatnego nie udźwigną ciężaru zmian sektorowych, bez pomocy sektora publicznego i kierunkowej wizji strategicz-nej rozwoju państwa. Jedynym rozwiązaniem, które zaczyna coraz częściej być wykorzystywane przez poszczególne państwa, jest wykorzystanie sektora prywatnego wspólnie z sektorem publicznym do realizacji zamierzeń strate-gicznego rozwoju państwa. Współpraca międzysektorowa w ramach partner-stwa publiczno-prywatnego staje się współcześnie specyficzną formą godze-nia interesów państwa i sektora prywatnego, ponieważ jej nawiązanie umoż-liwia realizację z jednej strony podstawowych zadań sektora publicznego, a z drugiej zaspokaja chęci zysku podmiotów prywatnych.