W rozdziale 6 zostaną przedstawione wyniki badań fizykochemicznych przeprowadzonych dla wody i wodnych roztworów glikoli silikonowych. Celem badań fizykochemicznych było stwierdzenie wpływu stęŜenia oraz typu glikolu na lepkość ich wodnych roztworów oraz określenie aktywności powierzchniowej glikoli silikonowych poprzez pomiary napięcia powierzchniowego. Podjęto takŜe próbę potwierdzenia tworzenia filmu na powierzchniach: włosa, włókien bawełny oraz stali poprzez ocenę topografii i składu powierzchni poddanych działaniu wodnych roztworów silikonów.
Badania fizykochemiczne przeprowadzono dla wodnych roztworów glikoli silikonowych, poniewaŜ wprowadzenie dodatkowych substancji zakłóciłoby pomiary wielkości charakteryzujących silikony.
Lepkość kinematyczna
Większość receptur kosmetyków myjących składa się w głównej mierze z wody, której cechą charakterystyczną jest niska lepkość. Niektóre ZPC, posiadają zdolność podwyŜszania lepkości. Przeprowadzono pomiary lepkości kinematycznej (ν) dla wodnych roztworów glikoli silikonowych, naleŜących do grupy niejonowych surfaktantów. Pomiary lepkości kinematycznej zostały wykonane w celu stwierdzenia wpływu stęŜenia i typu silikonu na lepkość. Wykonano je w oparciu o metodykę normową (PN-81/C-04011) stosując lepkościomierz Ubbelohde’a. Oznaczanie lepkości kinematycznej prowadzono w zakresie temperatur 25-600 C. Uzyskane wyniki badań zgromadzono w Załączniku 1 (Rys. 118). Typowy przebieg zaleŜności lepkości w funkcji stęŜenia prezentuje Rys. 43.
Rys. 43. ZaleŜność lepkości kinematycznej od stęŜenia PEG/PPG-14/0 Dimethicone w wodzie.
Wszystkie badane roztwory charakteryzują się podobnym przebiegiem zmian wartości lepkości w funkcji temperatury oraz stęŜenia (Rys. 43, Rys. 118). Dla całego, będącego
0 0,4 0,8 1,2 1,6 2 2,4 0 0,01 0,1 1 4 10 L e p k o ś ć [ m m 2/s] StęŜenie [%]
25 stop.C 30 stop. C 35 stop. C 40 stop. C 45 stop. C 50 stop. C 55 stop. C 60 stop. C
przedmiotem badań zakresu temperatur, lepkość roztworów rośnie wraz ze wzrostem stęŜenia. Najmniejszy wzrost lepkości odnotowano przy zmianie stęŜenia od 0,01% do 1%. W zakresie temperatur od 250 C do 600 C lepkość wody maleje od wartości 0,9 do 0,5 mm2/s. Wartości ν dla wodnych roztworów PEG/PPG-14/0 Dimethicone wynosiły od 1,5 do 0,5 mm2/s (Rys. 43). W tym samym interwale temperatur wodne roztwory pozostałych silikonów zmieniają swą lepkość odpowiednio: A – 1,4 do 0,4 mm2/s, B – 1,0 do 0,4 mm2/s, C – 1,4 do 0,5 mm2/s, D – 2,4 do 0,4 mm2/s, E – 1,8 do 0,4 mm2/s, F – 2,1 do 0,4 mm2/s (Załącznik 1, Rys. 118). NaleŜy dodać, Ŝe roztwory związków A, E i F nie zostały zbadane w całym zakresie temperatur z powodu zmętnienia roztworów. Dla wymienionych roztworów wykonano pomiary ν w przedziale temperatur t=25÷350C.
Rozpuszczalność w wodzie związków niejonowych tłumaczona jest tworzeniem wiązań wodorowych pomiędzy cząsteczkami wody a tlenem eterowym z ugrupowania oksyalkilenowego. Przy wzroście temperatury następuje dehydratacja cząsteczek wody, co wizualnie objawia się zmętnieniem (tzw. temperatura zmętnienia), a następnie rozwarstwieniem roztworu.
Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono nawet 6-krotne zmniejszenie wartości ν dla wodnych roztworów polieterów silikonowych (E) w funkcji rosnącej temperatury. Największe wartości lepkości kinematycznej zaobserwowano dla związków o wysokiej masie cząsteczkowej (wysokim stopniu polimeryzacji m≥32) i jednocześnie wysokim stopniu oksyetylenowania i oksypropylenowania (OE,OP≥20).
W oparciu o wyniki pomiarów wartości ν stwierdzono, Ŝe glikole silikonowe w nieznacznym stopniu podwyŜszają lepkość wody. Dlatego, w celu wygodnej aplikacji preparatów myjących i zwiększenia ich wydajności, konieczne będzie uŜycie modyfikatorów lepkości, np. chlorku sodu.
Napięcie powierzchniowe
Pomiary napięcia powierzchniowego wodnych roztworów glikoli silikonowych zostały wykonane w celu weryfikacji aktywności powierzchniowej glikoli w wodzie. Na Rys. 44 przedstawiono zaleŜność napięcia powierzchniowego (σ) od stęŜenia wodnych roztworów związków silikonowych. Pomiaru dokonano metodą „odrywanego pierścienia”. Badania zostały przeprowadzone dla roztworów o stęŜeniach: 0,01; 0,1; 0,25; 0,5; 1,0 i 10 %.
Rys. 44. ZaleŜność napięcia powierzchniowego wodnych roztworów glikoli silikonowych od stęŜenia. Temperatura pomiaru 220C, aparat TD1C Lauda, oznaczenia związków: A - PEG/PPG-14/0 Dimethicone, B - 14/4 Dimethicone, C -4/12 Dimethicone, D - 20/6 Dimethicone, E - PEG/PPG-20/20 Dimethicone, F - Bis - PEG/PPG- PEG/PPG-20/20 Dimethicone, G - PEG/PPG-25/25-Dimethicone.
Dla roztworów wszystkich związków napięcie powierzchniowe (σ) maleje w funkcji rosnącego stęŜenia (Rys. 44). Zaobserwowano gwałtowny spadek napięcia powierzchniowego juŜ przy najniŜszym stęŜeniu dodatków (c = 0,01%). Po przekroczeniu stęŜenia 1 % praktycznie nie zanotowano zmian wartości σ. Na podstawie danych uzyskanych dla roztworów 1 % moŜna następująco uszeregować związki względem malejących wartości
σPEG/PPG:
σ20/6 > σ 25/25 > σ 20/20 > σ Bis – 20/20 > σ 14/4 > σ 14/0 > σ 4/12.
Dokonano weryfikacji wyników metodą stalagmometryczną i uzyskano analogiczną gradację zmian. Spadki napięcia powierzchniowego roztworów silikonów względem wody są znaczące, a maksymalnie wartość σ zmniejsza się nawet 3 razy. NajniŜsze względem wody wartości napięcia powierzchniowego wykazują roztwory PEG/PPG-4/12 Dimethicone. Na podstawie rezultatów badań moŜna równieŜ stwierdzić, Ŝe wzrost stopnia oksyetylenowania powoduje zwiększenie wartości σ. Obserwowane zmiany moŜna więc interpretować jako wynik wzrostu hydrofilowości cząsteczki i wzrostu rozpuszczalności związku w wodzie. W konsekwencji zmniejsza się powinowactwo do powierzchni.
ZwilŜalność
Pomiarów kąta zwilŜania powierzchni stali (Θ) dokonywano metodą „siedzącej” kropli. UŜyto zestawu pomiarowego Krüss G, składającego się z mikroskopu i kamery oraz komputera z zainstalowanym systemem akwizycji i obróbki cyfrowej obrazu MultiScanBase wersja 808. Badania zostały przeprowadzone dla roztworów o stęŜeniach analogicznych jak w przypadku pomiarów napięcia powierzchniowego. Wyniki przedstawiono na Rys. 45.
0 20 40 60 80 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 N a p i ę c ie p o w ie rz c h n io w e [m N /m ] StęŜenie [%] Woda A B C D E F G
Rys. 45. ZaleŜność kąta zwilŜania płytki stalowej przez wodne roztwory glikoli silikonowych od stęŜenia. Temperatura pomiaru 220C, oznaczenia związków: A -PEG/PPG-14/0 Dimethicone, B - PEG/PPG-14/4 Dimethicone, C - PEG/PPG-4/12 Dimethicone, D - PEG/PPG-20/6 Dimethicone, E - PEG/PPG-20/20 Dimethicone, F - Bis - PEG/PPG- 20/20 Dimethicone, G - PEG/PPG-25/25-Dimethicone.
JuŜ dodatek silikonów o stęŜeniu 0,01 % spowodował, w przypadku PEG/PPG - 20/20 Dimethicone, około 2-krotne obniŜenie kąta zwilŜania (Θ). Dalszy wzrost stęŜenia (c>0,01 %) powoduje zdecydowanie mniejszy spadek mierzonej wielkości. Wzrost zwilŜalności dla roztworów PEG/PPG - 4/12 Dimethicone jest wyraźnie większy, w porównaniu z pozostałymi roztworami. Maksymalna róŜnica kąta zwilŜania dla największego ze stęŜeń (10 %) wynosi około 60 %. Otrzymane wartości kąta Θ moŜna uszeregować dla roztworów poszczególnych związków na powierzchni stali:
Θ20/6 > Θ 20/20 > Θ 14/0 > Θ 14/4 = Θ Bis 20/20 > Θ 25/25 > Θ 4/12.
ZaleŜności te są znamienne tym, Ŝe najniŜszy kąt zwilŜania przyjmuje związek PEG/PPG-4/12 Dimethicone a największy związek PEG/PPG-20/6 Dimethicone. Jest to związane ze stosunkiem liczby tlenku etylenu do tlenku propylenu – podobnie jak dla napięcia powierzchniowego. Uzyskane wyniki moŜna tłumaczyć w oparciu o zwiększoną rozpuszczalność w wodzie związków o wyŜszej liczbie moli przyłączonego tlenku etylenu, na skutek czego tendencja do przechodzenia na granicę faz cząsteczek związku jest mniejsza.
Topografia powierzchni i jej skład
Mikroanalizę rentgenowską wykorzystano do oceny topografii powierzchni włosa, włókien bawełny oraz powierzchni stali poddanych działaniu wodnych roztworów glikoli silikonowych. Celem było potwierdzenie tworzenia na tych powierzchniach filmu, co mogłoby zweryfikować hipotezę o adsorpcji cząsteczek glikoli silikonowych. Dla powierzchni stali wykonano dodatkowo ocenę topografii z wykorzystaniem mikroskopii sił atomowych. 0 20 40 60 80 100 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 K ą t z w il Ŝ a n ia [ d e g .] StęŜenie [%] Woda A B C D E F G
Powierzchnia włosa
Obrazy powierzchni
silikonowych, w świetle promieniowania rentgenowskiego elektronowego mikroskopu skaningowego
Przykładowe obrazy włosów przedstawiono na Rys. 46.
Rys. 46. Obrazy włosów poddanych działaniu Dimethicone. Elektronowy mikroskop skaningowy
Łuski znajdujące się mają nieregularne kształty kraw wodnych roztworów glikoli wydają się być nie tak ostre
powierzchniach włosów, na które zaaplikowano roztwory PEG/PPG zaobserwowano wypełnienie
(Rys. 46 b).
Tezę o adsorpcji cz
charakterystycznych widm promieniowania rentgenowskiego
Dla włosów poddanych działaniu wodnych roztworów glikoli silikonowych wodnym roztworze PEG/PPG
krzemu.
powierzchni włosów, poddanych działaniu wody i wodnych roztworów glikoli
świetle promieniowania rentgenowskiego wykonano przy pomocy elektronowego mikroskopu skaningowego. Zdjęcia zgromadzono w
Przykładowe obrazy włosów przedstawiono na Rys. 46.
a) b)
Obrazy włosów poddanych działaniu: a) wody i b) 10% wodnego roztworu . Elektronowy mikroskop skaningowy S 2460N firmy Hitachi. Powiększenie: 2000 razy.
ące się na powierzchni włosa poddanego płukaniu w wodzie destylowanej nieregularne kształty krawędzi (Rys. 46 a). W przypadku włosów poddanych działaniu wodnych roztworów glikoli silikonowych (Załącznik 2, Tab. 13)
nie tak ostre (1 i 10 % roztwór PEG/PPG-włosów, na które zaaplikowano roztwory PEG/PPG
zaobserwowano wypełnienie ich ubytków, które dla roztworu 10% jest szczególnie wyra
o adsorpcji cząsteczek silikonów na powierzchni włosów potwierdza analiza charakterystycznych widm promieniowania rentgenowskiego (Załą
Dla włosów poddanych działaniu wodnych roztworów glikoli silikonowych
PEG/PPG-20/6 Dimethicone (Rys. 47), zidentyfikowano obecno wodnych roztworów glikoli
wykonano przy pomocy cia zgromadzono w Załączniku 2 (Tab. 13).
10% wodnego roztworu PEG/PPG-20/6 kszenie: 2000 razy.
na powierzchni włosa poddanego płukaniu w wodzie destylowanej W przypadku włosów poddanych działaniu ) krawędzie łusek włosa -4/12 Dimethicone). Na włosów, na które zaaplikowano roztwory PEG/PPG-20/6 Dimethicone ubytków, które dla roztworu 10% jest szczególnie wyraźne
steczek silikonów na powierzchni włosów potwierdza analiza (Załącznik 3, Rys. 119-122). Dla włosów poddanych działaniu wodnych roztworów glikoli silikonowych, w tym takŜe w zidentyfikowano obecność
Rys. 47. Widmo charakterystyczne promieniowania rentgenowskiego warstwy wierzchniej włosa poddanej działaniu 1% wodnego roztworu PEG/PPG-20/6 Dimethicone.
Powierzchnia włókien bawełny
Dokonano oceny topografii powierzchni włókien bawełny wypłukanych w wodzie oraz w 1% i 10%-wych wodnych roztworach polieteropolisiloksanów. Wyniki badań zilustrowano w postaci zdjęć warstwy wierzchniej włókien (Załącznik 4, Tab. 14). Przykładowe obrazy powierzchni włókien bawełny płukanej w wodzie oraz 10% wodnym roztworze PEG/PPG-4/12 Dimethicone prezentuje Rys. 48.
a) b)
Rys. 48. Obrazy tkaniny bawełnianej poddanej działaniu: a) wody i b) 10% wodnego roztworu PEG/PPG-4/12 Dimethicone. Elektronowy mikroskop skaningowy S 2460N firmy Hitachi. Powiększenie: 2000 razy.
Włókna bawełny występują w postaci wstąŜek o spiralnym skręcie. Ich zewnętrzne krawędzie są zwinięte. Powierzchnia włókien poddanych działaniu wody i wodnych roztworów glikoli silikonowych jest zbliŜona (Załącznik 4). Jednak na powierzchni włókien płukanych w wodnych roztworach polieteropolisiloksanów zaobserwowano obecność „nacieków”, tworzących pewnego rodzaju warstwę smaru (Rys. 48 b). Przyczyny moŜna upatrywać w adsorpcji cząsteczek silikonów z roztworów na powierzchni włókien. W szeregu przypadków włókna sprawiają wraŜenie połączonych ze sobą swoistego rodzaju „mostkami”
(Załącznik 4, Tab. 14). Efekt ten jest szczególnie wyraźny dla włókien poddanych działaniu roztworów 10 %-wych.
Widma charakterystyczne promieniowania rentgenowskiego zostały zestawione w Załączniku 5 (Rys. 123 – Rys. 136). Przykładowe widmo prezentuje Rys. 49.
Rys. 49. Widmo charakterystyczne promieniowania rentgenowskiego warstwy wierzchniej włókna bawełny poddanej działaniu 10% wodnego roztworu PEG/PPG-4/12 Dimethicone.
W oparciu o widma charakterystyczne promieniowania rentgenowskiego (Załącznik 5, Rys. 123-136) nie stwierdzono obecności atomów krzemu na powierzchni włókien bawełny płukanej w wodzie destylowanej. Odnotowano natomiast obecność atomów Si na powierzchniach włókien płukanych w wodnych roztworach silikonów, co potwierdza hipotezę o adsorpcji polieterów silikonowych.
Powierzchnia stali
Do oceny stanu powierzchni po procesie tarcia zastosowano skaningowy mikroskop elektronowy (SEM). Pomiary wykonano w wysokiej próŜni stosując detekcję elektronów wtórnych (SE, z ang. Scattered Electrons) oraz wstecznie rozproszonych (BSE, z ang. Backscattered Electrons). Obrazy zostały wykonane przy powiększeniu 50x i 180x. Analizie poddano kulki po testach tribologicznych na aparacie T-11 (czas testu: 3 godz., obciąŜenie stałe 50 N) po zastosowaniu jako substancji smarowych czystych związków: PEG/PPG-14/0 Dimethicone i PEG/PPG-20/20 Dimethicone oraz ich wodnych roztworów (Załącznik 6, Rys. 137).
a – 1% roztwór PEG/PPG
c – 100%
PEG/PPG-e – 100% PEG/PPG
Rys. 50. Zdjęcia śladu zuŜycia kulek w
(BSE) po zastosowaniu jako substancji smarowej związku. Powiększenie 50x (a,b,c,d) i 180x (e,f).
Ślad zuŜycia, w
czystych związków (Rys. 50 a÷d). Dlatego dla czystych zwi smarowych, dodatkowo wykonano zdj
są regularne z wyraźnym czystych związków. Ście zuŜywanie (Rys. 50 oraz Zał
Oprócz zdjęć powierzchni kulek wykonano równie wierzchniej. Analizę przeprowadzono w obszarach
śladem zuŜycia. Widma promieniowania rentgenowskiego zostały przedstawione w Załączniku 7 (Rys. 138-143
SE BSE
1% roztwór PEG/PPG-20/20 Dimethicone b – 1% roztwór PEG/PPG
-20/20 Dimethicone d – 100%
PEG/PPG-100% PEG/PPG-20/20 Dimethicone f – 100% PEG/PPG-20/20 Dimethicone
ycia kulek w świetle elektronów wtórnych (SE) i elektronów wstecznie rozproszonych (BSE) po zastosowaniu jako substancji smarowej 1% roztworu PEG/PPG-20/2
kszenie 50x (a,b,c,d) i 180x (e,f). Mikroskop elektronowy skaningowy (SEM) S 2460N Hitachi.
obecności 1 % roztworów silikonów jest zdecydowanie wi zków (Rys. 50 a÷d). Dlatego dla czystych zwią
smarowych, dodatkowo wykonano zdjęcia w powiększeniu 180x (Rys. 50 e, f).
źnymi, niezbyt głębokimi rysami zarówno dla 1
ŚcieŜka tarcia jest jednolita, co wskazuje na umiarkowane, jednostajne oraz Załącznik 6).
ęć powierzchni kulek wykonano równieŜ analiz
ę przeprowadzono w obszarach śladu zuŜycia oraz, dla porównania, poza Widma promieniowania rentgenowskiego zostały przedstawione w
143). Przykłady widm ilustruje Rys. 51 i Rys. 52 BSE
1% roztwór PEG/PPG-20/20 Dimethicone
-20/20 Dimethicone
20/20 Dimethicone
elektronów wstecznie rozproszonych 20 Dimethicone oraz czystego Mikroskop elektronowy skaningowy (SEM) S 2460N Hitachi.
ci 1 % roztworów silikonów jest zdecydowanie większy niŜ zków (Rys. 50 a÷d). Dlatego dla czystych związków, jako substancji kszeniu 180x (Rys. 50 e, f). Ślady zuŜycia bokimi rysami zarówno dla 1 % roztworów, jak i dla ka tarcia jest jednolita, co wskazuje na umiarkowane, jednostajne
analizę składu ich warstwy ycia oraz, dla porównania, poza Widma promieniowania rentgenowskiego zostały przedstawione w
Rys. 51. Widmo charakterystyczne promieniowania rentgenowskiego warstwy wierzchniej kulki po tarciu z zastosowaniem czystego związku PEG/PPG-20/20 Dimethicone. Analiza w śladzie zuŜycia.
Rys. 52. Widmo charakterystyczne promieniowania rentgenowskiego warstwy wierzchniej kulki po tarciu z zastosowaniem czystego związku PEG/PPG-20/20 Dimethicone. Analiza poza śladem zuŜycia.
Nie stwierdzono istotnych zmian obecności krzemu w warstwie wierzchniej pary ciernej. Obserwacje te wskazują, Ŝe krzem lub związki krzemu nie wbudowują się podczas tarcia w powierzchnie par ciernych. Dla wodnych roztworów stwierdzono obecność tlenu, co
świadczy o tworzeniu się na powierzchni tarcia tlenków. MoŜna więc wnioskować, Ŝe oprócz zuŜycia typowo mechanicznego, powodującego odkrywanie aktywnej powierzchni metalu, jednocześnie zachodzi zuŜycie chemiczne polegające na intensywnym utlenianiu nowo odrywanej powierzchni (Załącznik 7, Rys. 138-143).
Badania powierzchni stali z wykorzystaniem AFM miały na celu wykazanie, w jaki sposób obecność róŜnych dodatków silikonowych modyfikuje warstwę wierzchnią. W tym celu analizowano powierzchnię stali, na którą zaaplikowano wodę destylowaną oraz 1 % wodne roztwory: PEG/PPG-14/0 Dimethicone, PEG/PPG-14/4 Dimethicone, PEG/PPG-20/6
Dimethicone, 20/20 Dimethicone, Bis - 20/20 Dimethicone, PEG/PPG-25/25 Dimethicone. Analizowano obrazy o następującej powierzchni: 10µm x 10µm, 3µm x 3µm, 1µm x 1µm. Uzyskane obrazy AFM przedstawiono w Załączniku 8 (Rys. 144-147). Przykładowe obrazy prezentuje Rys. 53.
1 µ m x 1 µ m a) b)
Rys. 53. Obrazy AFM powierzchni próbki stalowej w obecności: a) wody i b) 1% wodnego roztworu PEG/PPG-20/6 Dimethicone.
Powierzchnia stali w obecności wody jest niejednorodna, chropowata z widocznymi głębokimi rysami (Rys. 53 a). Powierzchnie, na które zaaplikowano wodne roztwory silikonów charakteryzuje odmienny wygląd (Rys. 53 b). Jest to szczególnie widoczne w przypadku obszarów o wymiarach 1µm x 1µm. Obrazy uzyskane dla powierzchni stali pokrytej roztworami silikonów róŜnią się między sobą, jednak dla wszystkich przypadków moŜna zaobserwować wygładzenie względem powierzchni stali w obecności wody (Załącznik 8, Rys. 144-147). Rezultaty te mogą być potwierdzeniem załoŜenia, Ŝe cząsteczki glikoli silikonowych ulegają adsorpcji na granicy faz ciecz-ciało stałe. Efektem tego jest wytworzenie depozytu wypełniającego mikronierówności i tym samym wygładzającego powierzchnię. Na podstawie rysunków nie moŜna wyciągnąć wniosków ilościowych.
Celem badań fizykochemicznych było stwierdzenie wpływu stęŜenia oraz rodzaju silikonów na zmiany lepkości ich wodnych roztworów oraz określenie zmian morfologii powierzchni i składu warstwy wierzchniej: włosa, włókna bawełny oraz powierzchni stali, poddanych działaniu wodnych roztworów glikoli silikonowych. Aktywność powierzchniową wytypowanych związków zweryfikowano poprzez pomiary napięcia powierzchniowego oraz zwilŜalności powierzchni stali.
Na podstawie przeprowadzonych pomiarów stwierdzono, Ŝe na wartość lepkości kinematycznej (ν) wpływ ma liczba merów polisiloksanowych wchodzących w skład
cząsteczki oraz stosunek liczby grup tlenku etylenu (OE) do tlenku propylenu (OP). NajwyŜsze wartości ν wyznaczono w przypadku związków, w których liczba segmentów polisiloksanowych była wysoka (m=32÷38) i jednocześnie stosunek liczby grup tlenku etylenu do tlenku propylenu wynosił 1. Nie stwierdzono znaczącego wpływu struktury grzebieniowej związku na wartość ν. Wprowadzenie do wody glikoli silikonowych w niewielkim stopniu modyfikuje lepkość i dla osiągnięcia odpowiednich wartości lepkości wyrobów finalnych niezbędne będzie uŜycie regulatora lepkości.
Aktywność powierzchniową dodatków silikonowych wyznaczono na granicach faz: roztwór-ciało stałe, poprzez pomiar napięcia powierzchniowego, oraz roztwór-ciało stałe, mierząc kąt zwilŜania powierzchni stali. W obydwu przypadkach na wartości mierzonych wielkości miało wpływ stęŜenie surfaktanta oraz budowa łańcucha polieterowego. Dla wszystkich badanych roztworów po przekroczeniu stęŜenia 1 % wartości σ i Θ stabilizowały się. MoŜe to świadczyć o tym, Ŝe w wodnych roztworach o stęŜeniu 1 % tworzą się agregaty (micele). Zwiększenie liczby grup tlenku etylenu w cząsteczce powoduje wzrost wartości σ i
Θ. Jest to związane ze wzrostem rozpuszczalności związku w wodzie i mniejszym powinowactwem do powierzchni.
Aktywność powierzchniową wodnych roztworów glikoli silikonowych potwierdziły takŜe badania AFM. Powierzchnia stali w obecności roztworów silikonów była bardziej wyrównana względem powierzchni stali w obecności wody. Potwierdza to hipotezę o adsorpcji cząsteczek glikoli na granicy faz ciecz - ciało stałe. Tezę tę potwierdzają takŜe zdjęcia wykonane przy uŜyciu skaningowego mikroskopu elektronowego oraz widma promieniowania rentgenowskiego dla powierzchni poddanych działaniu wodnych roztworów polieteropolisiloksanów. MoŜna więc sformułować uogólnienie, Ŝe glikole silikonowe tworzą warstwy ochronne na badanych powierzchniach.