5. Materiał doświadczalny i metodyki badawcze
5.3 Receptury
Rozdział 5.3 zawiera opisy receptur oraz składników wchodzących w skład opracowanych formulacji: szamponów do włosów, płynów do kąpieli, Ŝeli pod prysznic, płynów do płukania tkanin i substancji smarowych. Przedstawiono takŜe procedury wytwarzania poszczególnych preparatów.
Receptury szamponów do włosów
Na podstawie analizy danych literaturowych [54-64] oraz badań własnych [98, 110] opracowano receptury modelowych szamponów do włosów. Wykonano 36 kompozycji, z których kaŜda zawierała inne stęŜenie proponowanego glikolu silikonowego. Wykonano takŜe szampon bez dodatku silikonu. Skład kosmetyków przedstawiono w Tab. 3.
Procedura wykonania szamponów była następująca: odmierzono masę wody potrzebną do wykonania preparatu, Sodium Laureth Sulfate oraz Cocamide DEA. Następnie dodawano glikol silikonowy, kompozycję zapachową, konserwant. Po dodaniu kolejnych składników mieszano kompozycję do całkowitego ich rozpuszczenia. Lepkość szamponu modyfikowano poprzez dodanie chlorku sodu. W celu uzyskania zakładanego pH wprowadzono w odpowiedniej ilości wodny roztwór kwasu mlekowego o stęŜeniu 10%.
Tab.3. Oryginalne receptury szamponów do włosów. Nazwa związku (INCI) Receptura 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 StęŜenie [% wag.] Aqua Do 100 Sodium Laureth Sulfate 5,4 Cocamide DEA 1,8 PEG/PPG -14/0 Dimethicone 0,01 0,1 0,25 0,5 1 PEG/PPG -14/4 Dimethicone 0,01 0,1 0,25 0,5 1 PEG/PPG -4/12 Dimethicone 0,01 0,1 0,25 0,5 1 PEG/PPG -20/6 Dimethicone 0,01 0,1 0,25 0,5 1 PEG/PPG -20/20 Dimethicone 0,01 0,1 0,25 0,5 1 BisPEG/PPG -20/20 Dimethicone 0,01 0,1 0,25 0,5 1 PEG/PPG -25/25 Dimethicone 0,01 0,1 0,25 0,5 1 Lactic Acid Do pH=6,0 Sodium Chloride q.s. Perfume q.s. Preservative q.s.
Receptury płynów do kąpieli
W oparciu o zgromadzoną bibliografię [136-160] oraz na podstawie własnych doświadczeń [109] opracowano receptury 36 płynów do kąpieli z dodatkiem polieteropolisiloksanów.
Otrzymanie preparatów zgodnie z recepturami (Tab. 4) wymagało opracowania stosownej technologii. W osobnym mieszalniku naleŜało odwaŜyć wodę, związki powierzchniowo czynne, kompozycję zapachową i konserwant. Po wprowadzeniu kolejnych składników mieszano układ do całkowitego ich rozpuszczenia.Proces prowadzono w temperaturze 220 C. Lepkość preparatów modyfikowano przy uŜyciu NaCl. W celu wyregulowania pH dodawano odpowiedni udział procentowy 10 % wodnego roztworu kwasu mlekowego.
Tab. 4. Oryginalne receptury płynów do kąpieli. Nazwa związku (INCI) Receptura 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 StęŜenie [% wag.] Aqua Do 100
Sodium Laureth Sulfate 6,2
Cocamide DEA 4,0
Sodium Lauryl Sulfate 2,1
Sodium Laureth Sulfate and Sodium Lauret-8 Sulfate and Sodium Oleth
Sulfate 2,0 Lauryl Glucoside 0,5 PEG/PPG -14/0 Dimethicone 0,01 0,1 0,25 0,5 1 PEG/PPG -14/4 Dimethicone 0,01 0,1 0,25 0,5 1 PEG/PPG -4/12 Dimethicone 0,01 0,1 0,25 0,5 1 PEG/PPG -20/6 Dimethicone 0,01 0,1 0,25 0,5 1 PEG/PPG -20/20 Dimethicone 0,01 0,1 0,25 0,5 1 Bis-PEG/PPG -20/20 Dimethicone 0,01 0,1 0,25 0,5 1 PEG/PPG -25/25 Dimethicone 0,01 0,1 0,25 0,5 1 Lactic Acid Do pH=5,5-6,0 Sodium Chloride q.s. Perfume q.s. Preservative q.s.
Receptury Ŝeli pod prysznic
Opracowano receptury modelowych Ŝeli pod prysznic zawierających składniki o udziałach procentowych przedstawionych w Tab. 5. Bazę Ŝeli stanowiły: Sodium Laureth Sulfate, Cocamide DEA, Cocamidopropyl Betaine, Hydrolyzed Sweet Almond Protein oraz woda. Przy stałym stęŜeniu bazowych składników, receptury róŜniły się udziałem procentowym oraz typem zastosowanego silikonu. Sposób wykonania preparatów był analogiczny jak w przypadku szamponów i płynów do kąpieli.
Tab. 5. Oryginalne receptury Ŝeli pod prysznic. Nazwa związku (INCI) Receptura 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 StęŜenie [% wag.] Aqua Do 100
Sodium Laureth Sulfate 8,1
Cocamide DEA 2,7 Cocamidopropyl Beataine 1,5 Hydrolyzed Sweet Almond Protein 2,0 PEG/PPG -14/0 Dimethicone 0,01 0,1 0,25 0,5 1 PEG/PPG -14/4 Dimethicone 0,01 0,1 0,25 0,5 1 PEG/PPG -4/12 Dimethicone 0,01 0,1 0,25 0,5 1 PEG/PPG -20/6 Dimethicone 0,01 0,1 0,25 0,5 1 PEG/PPG -20/20 Dimethicone 0,01 0,1 0,25 0,5 1 BisPEG/PPG -20/20 Dimethicone 0,01 0,1 0,25 0,5 1 PEG/PPG -25/25 Dimethicone 0,01 0,1 0,25 0,5 1 Lactic Acid Do pH=5,5-6,0 Sodium Chloride q.s. Perfume q.s. Preservative q.s. q.s. – wymagana ilość
Receptury płynów do płukania tkanin
Opracowano kompozycje płynów do płukania tkanin, których skład zestawiono w Tab. 6. Proces mieszania wody z kationowym surfaktantem prowadzono w temperaturze 600 C. Następnie po schłodzeniu roztworu wprowadzono niejonowy związek powierzchniowo czynny i mieszano do jego rozpuszczenia. W końcowej fazie wytwarzania kondycjonerów do mieszaniny dodawano konserwant.
Tab.6. Oryginalne receptury płynów do płukania tkanin. Nazwa związku (INCI) Receptura 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 StęŜenie [% wag.] Aqua Do 100 Di(acyloethyl) Hydroxyethylammonium Methosulfate 4,5 PEG/PPG -14/0 Dimethicone 0,01 0,1 1 10 20 PEG/PPG -14/4 Dimethicone 0,01 0,1 1 10 20 PEG/PPG -4/12 Dimethicone 0,01 0,1 1 10 20 PEG/PPG -20/6 Dimethicone 0,01 0,1 1 10 20 PEG/PPG -20/20 Dimethicone 0,01 0,1 1 10 20 BisPEG/PPG -20/20 Dimethicone 0,01 0,1 1 10 20 PEG/PPG -25/25 Dimethicone 0,01 0,1 1 10 20 Preservative q.s. q.s. – wymagana ilość
Receptury substancji smarowych
Modelowymi substancjami smarowymi były wodne roztwory siedmiu glikoli silikonowych w stęŜeniu z zakresu 1-80% oraz czyste związki silikonowe.
Charakterystyki preparatów handlowych
W celu porównania właściwości oryginalnych kosmetyków i produktów chemii gospodarczej wybrano po 5 preparatów handlowych z kaŜdej wytypowanej do badań grupy. Były to produkty ze średniej półki cenowej, poniewaŜ preparaty te mają najszerszą grupę odbiorców i charakteryzują się zróŜnicowanym składem.
Szampony
Do badań uŜyto 5 szamponów handlowych ze średniej półki cenowej. W Tab. 7 zestawiono podstawowe charakterystyki preparatów.
Tab. 7. Charakterystyki stosowanych do badań szamponów rynkowych.
Produkt
handlowy Skład (INCI)
Deklaracja producenta (wg etykiety)
S1
Aqua, Sodium C12-13 Pareth -3 Sulfate, Sodium Laureth Sulfate (and) Glycol Cetearate, Sodium Chloride, Cocamide DEA, Lauramidopropyl Betaine, Parfum, Propylene Glycol (and) Grapefruit Extract, Hydrolysed Milk Protein (and) Lactose (Water), Citric Acid, Metylchloroisothiazolinone, Methyldibromo Glutaronitrile, Methylisothiazolinone, Phenoxyethanol.
Do kaŜdego rodzaju włosów. Usuwa łupieŜ, nawilŜa i chroni skórę głowy, odŜywia, przywraca równowagę naskórka, chroni włosy.
S2
Aqua, Sodium Laureth Sulfate, Sodium C12-13 Pareth Sulfate, Sodium Chloride, Cocamidopropyl Betaine, Dimethiconol, Carbomer, Sodium Hydroxide, DMDM Hydantoin, Guar Hydroxypropyltrimonium Chloride, Disodium EDTA, Ethylhexyl Methoxycinnamate, Citric Acid, Mica, BHT, Benzophenone-4, Sodium Benzoate, Prunus Amygdalus Dulcis Oil, Propylene Glycol, TEA-Dodecylbenzenesulfonate, Fumaric Acid, Vanilla Planifolia Fruit Extract, PPG-12, Parfum, Phenoxyethanol, Metylchloroisothiazolinone, Methylisothiazolinone, Butylphenyl Methylpropional, CI 42051, CI 47005.
Do włosów delikatnych i normalnych. Pielęgnuje włosy, nadaje im miękkość i blask.
S3
Aqua, Sodium Laureth Sulfate, Cocamidopropyl Betaine, Sodium Chloride, Glycerin, Glycol Distearate, Sodium Lauroyl Glutamate, Parfum, Cocamide MEA, DMDM Hydantoin, Laureth-10, Tetrasodium EDTA, Poluquaternium-7, Panthenol, Simmondsia Chinensis Seed (Jojoba) Extract, Citric Acid, Propylene Glycol, Sorbitol, Formic Acid, CI 15985,CI 19140
Do włosów suchych i zniszczonych. Intensywnie nawilŜa i odŜywia włosy, nadaje miękkość, poprawia ich stan i wygląd, ułatwia układanie.
S4
Aqua, Sodium C12-13 Pareth Sulfate, Cocamide MEA, Behenyl Alcohol, Sodium Chloride, Parfum, Dimethicone, Glycol Distearate, DMDM Hydantoin, Polyquaternium-7, Tetrasodium EDTA, Citric Acid, Aloe Barbadensis, Prunus Persica, Chamomilla Recutita, Mentha Aquatica, Limium Album, Mel, Cedrus Atnantica, Hydrolysed Silk, Limonene, Linalool.
Do pielęgnacji włosów przetłuszczających się, głęboko i dokładnie oczyszcza włosy, nadaje im świeŜość i blask.
S5
Aqua, Sodium Laureth Sulfate, Sodium Chloride, Cocamide DEA, Camomilla Recutita Extract, Tilia Vulgaris Extract, Calendula Officinalis Extract, Parfum, Disodium Undecylenamido MEA-Sulfoccinate, PEG-75 Lanolin, Niacinamide, Panthenol, DMDM Hydantoin, Lactic Acid, Methylchloroisothiazolinone/Methylisothiazolinone, Tetrsodium EDTA, CI 15985, CI 19140.
Szampon do włosów przesuszonych, po rozjaśnieniu. Do częstego stosowania. Zawiera ekstrakt z rumianku, lipy i nagietka oraz prowitaminę B5 i witaminę PP.
Płyny do kąpieli
W celu porównania właściwości wytworzonych preparatów do właściwości płynów handlowych ze średniej półki cenowej. W Tab. 8 zestawiono podstawowe charakterystyki preparatów.
Tab. 8. Charakterystyki stosowanych do badań rynkowych płynów do kąpieli.
Produkt
handlowy Skład (INCI)
Deklaracja producenta (wg etykiety)
PK1
Aqua, Sodium Laureth Sulfate, Cocamidopropyl Betaine, PEG-7 Glyceryl Cocoate, Cocamide DEA, Sodium Chloride, Decyl Glucoside, Polyquaternium -7, Phenoxyethanol, Methyldibromo Glutanonitrille, Methylchloroisothiazolinone, Methylisothiazolinone, Parfum, Hexyl Cinnamal, Butylphenyl Methylpropoinal, Limonene, CI 42080, CI 19140.
Działa relaksująco, odświeŜa ciało i delikatnie pielęgnuje skórę.
PK2
Aqua, Sodium Laureth Sulfate, Sodium Chloride, Cocamide DEA, Linum Usitatissimum Seed Extract, Parfum, Lactic Acid, DMDM Hydantoin, Metylchloroisothiazolinone/Methylisothia-zolinone, Buthylphenyl Methylpropional, CI 42080.
Płyn nawilŜająco-kojący z biokompleksem lnianym. Pozostawia na skórze przyjemny, delikatny zapach.
PK3
Aqua, Sodium Laureth Sulfate, Cocamide DEA, Sodium Chloride, Cocamidopropylamine Oxide, Cocamidopropyl Betaine, Sodium C14-C16 Olefin Sulfonate, Glycol Distearate, Sorbitan Laurate, PEG-7 Glyceryl Cocoate, Hypnea Misciformis Extract, Sorbitol, Parfum, Tetrasidium EDTA, Metylchloroisothiazolinone, Methylisothiazolinone, Methylparaben, Propylparaben, Citric Acid, Hexyl Cinnam-aldehyde, 2-(4-tetr-Butylbenzyl)propionaldehyde, Citronellol, CI 42090.
Zawiera łagodne substancje myjące i pielęgnujące, zapewnia intensywne odŜywianie i regenerację naskórka.
PK4
Aqua, Sodium Laureth Sulfate, Sodium Chloride, Cocamide DEA, Coco-Glucoside (and) Glyceryl Oleate, Cocamidopropyl Betaine, Urea, Polysorbate-20, Retinyl Palmitate, Tocopherol, Linoleic Acid, PABA, Panthenol, Parfum, Linalool, Limonene, Butylphenyl Methylpropional, Hexyl Cinnamal, Citric Acid, Tetrasodium EDTA, Metylchloroisothiazolonone (and) Methylisothiazolinone (and) Methyldibromo Glutaronitrile (and) Phenoxyethanol, CI 42080
Intensywnie nawilŜa skórę, przywraca skórze elastyczność, opóźnia starzenie się komórek, wzmacnia naturalną barierę ochronną, stabilizuje gospodarkę tłuszczową skóry.
PK5
Aqua, Sodium C-12-15 Pareth -3 Sulfate, Sodium Chloride, Oleamide DEA, Propylene Glycol, Propylene Glycol (and) Water (and) Laminaria Digitala Extract (Algae), Metylchloroisothiazoli-none, Methyldibromo Glutaronitrile, Methylisothiazolinone, Phenoxyethanol, Parfum, CI 42080.
Zawiera ekstrakt z alg morskich i minerały.
śele pod prysznic
Dla sprawdzenia jakości opracowanych Ŝeli pod prysznic względem produktów rynkowych zakupiono 5 produktów ze średniej półki cenowej, których charakterystyki opisano w Tab. 9.
Tab. 9. Charakterystyki stosowanych do badań rynkowych Ŝeli pod prysznic.
Produkt
handlowy Skład (INCI)
Deklaracja producenta (wg etykiety)
Z1
Aqua, Sodium Laureth Sulfate, Cocamide DEA, Cocamidopropyl Betaine, Sodium Chloride, Cocamidopropylamine Oxide, Styrene/Acrylates Copolymer, PEG-7 Glyceryl Cocoate, Prunus Amygdalus Dulcis (Sweet Almond) Fruit Extract, Parfum, Propylene Glycol, Tetrasodium EDTA, Metylchloroisothiazolinone, Methylisothiazolinone, Imidazolidynyl Urea, Citric Acid, Hexyl Cinnam-aldehyde, Hydroxymethylpentyl-cyclohexenecarboxaldehyde, CI 14720.
Zawiera łagodne substancje myjące i pielęgnujące. Zapewnia skórze właściwy poziom nawilŜenia, łagodzi podraŜnienia i wygładza skórę.
Z2
Aqua, Sodium Laureth Sulfate, Cocamidopropyl Betaine, Glycerin, Sodium Chloride, Cocamide DEA, Coco-Glucoside (and) Glyceryl Oleate, Polyquaternium -7, Sodium PEG-7 Olive Oil Carboxylate, Sodium Cocoyl Apple Amino Acids, Hydrolised Silk, Styrene/Acrylates Copolymer, Parfum, Buthylphenyl Methylpropional, Citric Acid, Tetrasodium EDTA, Metylchloroisothiazolinone (and) Methylisothiazolinone (and) Methyldibromo Glutaronitrile (and) Phenoxyethanol.
Łagodnie myje i pielęgnuje skórę, tworzy ochronną warstwę, broniącą skórę przed wpływem środowiska zewnętrznego, utrzymuje wysoki poziom wilgoci, polecany do skóry wraŜliwej.
Z3
Aqua, Sodium C12-15 Pareth -3 Sulfate, Sodium Dodecylbenzenesulfonate, Cocamide DEA, Sodium Chloride, Propylene Glycol, Propylene Glycol (and) Water (and) Laminaria Digitala Extract (Algae), Metylchloroisothiazolinone, Methyldibromo Glutaronitrile, Methylisothiazolinone, Phenoxyethanol, Parfum, CI 19140, CI 10020.
Zawiera minerały z morza martwego, ekstrakt z aloesu, kompozycję avokado.
Z4
Aqua, Sodium Laureth Sulfate, Cocamidopropyl Betaine, Parfum, Lactose, Whey Protein, Lactic Acid, Sodium Lactate, Coco Glucoside, Glyceryl Oleate, Styrene Acrylates Copolymer, Citric Acid, Sodium Chloride, Sodium Benzoate, Phenoxyethanol, Methylparaben, Propylparaben, Isobutylparaben.
Przywraca równowagę delikatnej i suchej skóry, chroni skórę przed wysuszeniem, skóra staje się gładka i elastyczna, neutralny odczyn pH.
Z5
Aqua, Sodium Laureth Sulfate, Cocamidopropyl Betaine, Glycerin, Glycereth-2 Cocoate, Sodium Styrene/Acrylates Copolymer, Parfum, PEG-7 Glyceryl Cocoate, Disodium EDTA, Sodium Benzoate, Tocopheryl Acetate, Benzophenone-1, Butylene Glycol, Jasminum Officinale, Hydrolysed Gelatin&Mel, Sodium Chloride, Citric Acid, Benzyl Benzoate, Butylphenyl Methylpropional, Hexyl Cinnamal, Limonene, Linalool, CI 15985, CI 19140.
Doskonale pielęgnuje i myje, zapewnia skuteczne oczyszczanie skóry, daje uczucie zadbanej i zdrowej skóry.
Płyny do płukania tkanin
Do badań uŜyto 5 handlowych płynów do płukania tkanin ze średniej półki cenowej. W Tab. 10 zestawiono podstawowe charakterystyki preparatów.
Tab. 10. Charakterystyki stosowanych do badań rynkowych płynów do płukania.
Produkt
handlowy Skład
Deklaracja producenta (wg etykiety)
PP1 <5% kationowe związki powierzchniowo czynne, kompozycja zapachowa, 2-Bromo-2-Nitropropane-1,3-diol, Metylchloroisothiazolinone, Methylisothiazolinone
Nadaje tkaninom miękkość i świeŜy zapach, tkaniny nie tracą koloru. PP2
5-15% kationowe związki powierzchniowo czynne, 2-Bromo-2-Nitropropane-1,3-diol, Metylchloroisothiazolinone, Methylisothiazolinone, kompozycja zapachowa, Hexyl Cinnamal, Limonene, Linalool, Citronellol, Coumarin.
Nadaje miękkość, elastyczność i świeŜy zapach. Ułatwia prasowanie, zapobiega elektryzacji.
PP3 5-15% kationowe związki powierzchniowo czynne, kompozycja zapachowa, Benzisothiazolinone
Nadaje miękkość i świeŜy zapach.
PP4
5-15% kationowe związki powierzchniowo czynne, Benzisothiazolinone, kompozycja zapachowa, Benzyl Benzoate, Bytylphenyl Methylprpional, Citronellol, Eugenol, Hexyl Cinnamal, Linalool
Nadaje miękkość.
PP5 5-15% kationowe związki powierzchniowow czynne, <5% kompozycja zapachowa Nadaje miękkość.