7. Ocena jakości kosmetyków i produktów chemii gospodarczej
7.4 Płyny do płukania tkanin
Wprowadzenie na rynek kondycjonerów do tkanin było zdeterminowane zmianami w sposobie prania. Pralki wirnikowe zostały wyparte przez pralki bębnowe, w których tkanina podlega duŜym obciąŜeniom mechanicznym. Na skutek wysokich obciąŜeń tkaniny nabywają „twardego chwytu” a na powierzchniach włókien gromadzą się ładunki elektrostatyczne [70]. Standardowe płyny do płukania tkanin mogą powodować szereg niepoŜądanych efektów: „tłusty chwyt” tkanin, nadmierna hydrofobizacja włókien i ich zaŜółcanie. Opracowano optymalną recepturę płynu do płukania tkanin i zaproponowano jako aktywne dodatki glikole silikonowe.
W rozdziale 7.4 podjęto próbę oceny jakości oryginalnych płynów do płukania tkanin. Jakość kompozycji była oceniana na podstawie Polskich Norm (86/C – 04833/02, PN-86C-04833/03, PN-86/C-04833/04) oraz opracowanych metodyk własnych. Rezultaty badań były odnoszone względem preparatu bez dodatku glikolu oraz wyrobów rynkowych (szare pola na wykresach).
Właściwości fizykochemiczne i uŜytkowe handlowych płynów do płukania
W pierwszej kolejności przeprowadzono ocenę wybranych właściwości rynkowych płynów do płukania tkanin. Kryterium oceny stanowiła: lepkość, zdolność nadania miękkości, ponowna zwilŜalność tkanin i stopień bieli oraz ułatwienie prasowania tkanin. Stosowane metodyki naleŜą do powszechnie uznanych metodyk Polskich Norm. Metodyka oceny ułatwienia prasowania została opracowana w Katedrze Chemii Politechniki Radomskiej. Charakterystyki stosowanych produktów rynkowych przedstawiono w Tab. 10.
Lepkość
W poprzednich rozdziałach niniejszej pracy wyjaśniono dlaczego lepkość produktów stanowi istotny wyróŜnik jakości. W przypadku płynów do płukania tkanin aspekt lepkości jest równie waŜny. Wysoka lepkość płynów moŜe utrudniać tworzenie jednorodnej dyspersji płynu w kąpieli płuczącej. Dokonano pomiarów lepkości płynów handlowych stosując lepkościomierz rotacyjny Brookfield RV DV-I+. Wyniki zilustrowano na Rys. 94.
Rys. 94. Współczynniki lepkości handlowych płynów do płukania.
Wartości lepkości handlowych płynów do płukania mieszczą się w przedziale od 120 mPa·s (PP1, cKZPC<5%) do 340 mPa·s (PP4, cKZPC=5÷15%). Na podstawie analizy danych oraz w oparciu o informacje zamieszczone na etykietach moŜna przypuszczać, Ŝe wartości η są odzwierciedleniem udziału procentowego kationowego surfaktanta. Jest to jednak tylko domniemanie, poniewaŜ producenci produktów chemii gospodarczej nie są zobligowani, jak wytwórcy kosmetyków, do umieszczania składu surowcowego według nomenklatury INCI na etykiecie.
Właściwości zmiękczające
Płynne preparaty do kondycjonowania tkanin są popularnie nazywane „zmiękczaczami”, głównie ze względu na fakt, iŜ jest to ich podstawowa cecha uŜytkowa. Ocenę miękkiego chwytu tkanin przeprowadzono zgodnie z metodyką Polskiej Normy (PN-86C-4833/02) a wyniki przedstawiono na Rys. 95.
Rys. 95. Stopień miękkości tkaniny bawełnianej płukanej w handlowych płynach do płukania.
Dla próbki tkaniny płukanej w płynie oznaczonym symbolem PP4 uzyskano największy stopień miękkości (38 pkt) zbliŜony do oceny maksymalnej (40 pkt). Pozostałe produkty nadawały miękkość ocenioną na: 35 pkt (PP3), 31 pkt (PP2) i 30 pkt (PP1, PP5). Rezultaty
0 100 200 300 400 500 600 700 PP1 PP2 PP3 PP4 PP5 W sp ó łc zy n n ik l e p k o śc i [m P a .s] Preparaty handlowe 0 10 20 30 40 50 PP1 PP2 PP3 PP4 PP5 S to p ie ń m ię k k o śc i [p k t] Preparaty handlowe
badań i deklaracje producentów przedstawione na etykietach pozwalają na postawienie hipotezy, Ŝe receptura płynu handlowego PP4 była oparta na największym udziale procentowym kationowego surfaktanta (np. kationowy surfaktant zawierający dwa długie łańcuchy alkilowe zbudowane jest z 18÷20 atomów węgla). Z kolei kompozycje płynów PP1 i PP5 zawierały najprawdopodobniej związki o niewielkiej zdolności zmiękczania (np. kationowe surfaktanty z grupy soli imidazolinowych, których cząsteczki zawierają długie nienasycone łańcuchy alkilowe).
Zdolność ponownego zwilŜania
Oznaczenie zdolności ponownego zwilŜania polega na pomiarze względnej wysokości zwilŜania próbek tkaniny bawełnianej płukanej w roztworze badanego płynu do płukania tkanin i tkaniny wypłukanej w wodzie destylowanej. Zdolność ponownego zwilŜania (X) jest stosunkiem tych dwóch wielkości wyznaczonej w procentach. Uzyskane wyniki dla płynów do płukania dostępnych na rynku przedstawiono na Rys. 96.
Rys. 96. Zdolność ponownego zwilŜania tkaniny bawełnianej płukanej handlowych płynach do płukania.
ZwilŜalność tkanin po płukaniu w handlowych produktach mieści się w przedziale od 37 do 65%. Największą hydrofobizację tkaniny powodowały preparaty PP3 i PP4 (X= ok. 37%). Większą zwilŜalność 45 i 50% warunkowało odpowiednio uŜycie płynów PP2 i PP5. Największą chłonność wody (X=65%) otrzymano po uŜyciu płynu PP1.
Stopień bieli tkanin
Przeprowadzono leukometryczne pomiary stopnia bieli tkanin poddanych płukaniu w płynach do płukania, których charakterystyki przedstawiono w Tab. 10 (Rys. 97).
0 20 40 60 80 PP1 PP2 PP3 PP4 PP5 Z d o ln o ść p o n o w n e g o zw il ża n ia [ % ] Preparaty handlowe
Rys. 97. Stopień bieli tkaniny bawełnianej płukanej w handlowych płynach do płukania.
Wartości stopnia bieli tkanin płukanych w rynkowych produktach znajdują się w przedziale 84÷92% i moŜna je następująco uszeregować względem rosnących wartości bieli: PP3, PP4 (84%) < PP2 (89%) < PP4 (90%) < PP1 (92%).
Ponownie rezultaty badań moŜna interpretować w oparciu o skład kompozycji. UŜycie płynów, w recepturach których najprawdopodobniej zastosowano duŜy udział związków kationowych (PP3 i PP4), powodowało zaŜółcenie tkaniny w odniesieniu do próbek płukanych w pozostałych produktach.
Ułatwienie prasowania
Tkaniny nie płukane podczas prania w płynach kondycjonujących łatwiej ulegają gnieceniu a zjawisko tarcia zachodzące między poszczególnymi włóknami moŜe prowadzić do ich zuŜycia. Odpowiednio dobrany skład płynów do płukania tkanin moŜe zapobiegać tym niepoŜądanym efektom. Przeprowadzono ocenę poprawy prasowania tkanin płukanych w płynach poprzez pomiary współczynnika tarcia pomiędzy Ŝelazkiem a tkaniną (Rys. 98).
Rys. 98.ZaleŜność współczynnika tarcia między Ŝelazkiem a tkaniną bawełnianą płukaną w handlowych płynach do płukania. 0 20 40 60 80 100 PP1 PP2 PP3 PP4 PP5 S to p ie ń b ie li [ % ] Preparaty handlowe 0 0,05 0,1 0,15 0,2 0,25 PP1 PP2 PP3 PP4 PP5 W sp ó łc zy n n ik t a rc ia [ -] Preparaty handlowe
RóŜnice w warto (µ=0,22) uzyskano po uŜ
testów pozwalają na stwierdzenie, stęŜenie kationowego ZPC
próbek bawełny płukan
stęŜenia kationowego surfaktanta
Analiza porównawcza wła
tkanin z produktami handlowymi
Do oceny porównawczej wła
tkanin oraz produktów rynkowych wykorzystano metodyki badawcze normowe oraz oryginalne, opracowane w Katedrze Chemii. Wybrano i omówiono na
jakościowe płynów do płukania: lepko ponownego zwilŜania,
wykresach przedstawiają
Lepkość
Płynne kondycjonery powinny
jednolitych dyspersji. Przeprowadzono pomiary współczynnika lepko do płukania a wyniki przedstawiono na Rys. 9
Rys. 99. Współczynnik lepkoś 14/4 Dimethicone, C-PEG/PPG Dimethicone, F- Bis-PEG/PPG
Wprowadzenie do receptur glikoli silikonowych w st znacząco na wzrost lepko
zawartości glikoli w recepturze prowadzi do podwy
0 100 200 300 400 500 600 W s p ó łc z y n n ik l e p k o ś c i [ m P a .s]
nice w wartościach µ dochodziły do 20%. Największy współczynnik tarcia (µ=0,22) uzyskano po uŜyciu preparatu oznaczonego symbolem PP5. Wyniki poprzednich
na stwierdzenie, Ŝe w składzie tego płynu znajdowało si ZPC. Największe „nasmarowanie” włókien
próbek bawełny płukanych w preparatach PP3 i PP4, co moŜe by enia kationowego surfaktanta.
Analiza porównawcza właściwości uŜytkowych oryginalnych
z produktami handlowymi
Do oceny porównawczej właściwości uŜytkowych otrzymanych płynów do płukania tkanin oraz produktów rynkowych wykorzystano metodyki badawcze normowe oraz oryginalne, opracowane w Katedrze Chemii. Wybrano i omówiono na
ciowe płynów do płukania: lepkość, zdolność nadawania miękkiego chwytu, ania, stopień bieli tkanin oraz ułatwienie prasowania
wykresach przedstawiają zakresy wartości uzyskanych dla produktów
Płynne kondycjonery powinny wykazywać lepkość umoŜliwiaj Przeprowadzono pomiary współczynnika lepko yniki przedstawiono na Rys. 99.
lepkości płynów do płukania z dodatkiem: A-PEG/PPG-14/0 Dimethicone, B PEG/PPG-4/12 Dimethicone, D-PEG/PPG-20/6 Dimethicone, E PEG/PPG-20/20 Dimethicone, G-PEG/PPG-25/25 Dimethicon
Wprowadzenie do receptur glikoli silikonowych w stęŜeniu 0,01 % nie wpływa lepkości receptury bazowej (η=100 mPa·s)
ecepturze prowadzi do podwyŜszenia mierzonej wielko
0,00 0,01 0,10 1,00 10,00
StęŜenie silikonu [%]
Płyn bez silikonu A B C D E
ększy współczynnik tarcia yciu preparatu oznaczonego symbolem PP5. Wyniki poprzednich znajdowało się niewielkie ksze „nasmarowanie” włókien (µ=0,18) otrzymano dla
Ŝe być pochodną wysokiego
nych płynów do płukania
ytkowych otrzymanych płynów do płukania tkanin oraz produktów rynkowych wykorzystano metodyki badawcze normowe oraz oryginalne, opracowane w Katedrze Chemii. Wybrano i omówiono następujące wyróŜniki nadawania miękkiego chwytu, zdolność ułatwienie prasowania. Szare pola na ci uzyskanych dla produktów rynkowych.
Ŝliwiającą szybkie tworzenie Przeprowadzono pomiary współczynnika lepkości rynkowych płynów
14/0 Dimethicone, B- PEG/PPG-20/6 Dimethicone, E-PEG/PPG-20/20 25/25 Dimethicone.
ęŜeniu 0,01 % nie wpływa mPa·s). Dalsze zwiększanie mierzonej wielkości a największe
10,00 20,00
wartości η otrzymano dla płynów zawieraj W przypadku płynu z 20%
mPa·s i wartość ta ponad 5
Kondycjonery, których skład oparty był na 20% udziale zwi przekraczał górny zakres lepko
Na podstawie uzyskanych wyników mo cząsteczkowej oraz wys
stęŜeniu c=20%, warunkuj
Właściwości zmiękczające
Dokonano ocen
oryginalnych płynów. Preparaty ró Doświadczenie przeprowadzono oznaczenia przedstawiono na
Rys. 100. Stopień miękkości tkaniny bawełnianej płukanej w Dimethicone, B) PEG/PPG
Dimethicone, E) PEG/PPG-Dimethicone.
Miękkość tkanin płukanych w płynie wytworzonym na podstawie receptury bazowej płynów zawierających od
Dopiero po uŜyciu dodatków tkanin. Właściwości zmi
największą miękkość tkanin uzyskano % (34,5÷38 pkt). Wartoś
tkanin poddanych działaniu płynów z dodatkiem silikonów w st
0 10 20 30 40 50 S to p ie ń m i ę k k o ś c i [p k t]
dla płynów zawierających 20 % udział silikonów 20% dodatkiem PEG/PPG-25/25 Dimethicone ta ponad 5-krotnie przewyŜszała lepkość płynu bazowe
których skład oparty był na 20% udziale zwi przekraczał górny zakres lepkości wyznaczony przez produkty handlowe
Na podstawie uzyskanych wyników moŜna stwierdzić, Ŝe polietery silikonowe o du steczkowej oraz wysokim udziale tlenku etylenu i propylenu w cz
warunkują uzyskanie wysokich wartości η.
kczające
ceny stopnia miękkości tkanin płukanych w wodnych roztworach płynów. Preparaty róŜniły się stęŜeniem oraz rodzajem zastosowanego silikonu.
przeprowadzono zgodnie z metodyką Polskiej Normy [ przedstawiono na Rys. 100.
kkości tkaniny bawełnianej płukanej w płynach z dodatkiem: A)
Dimethicone, B) PEG/PPG-14/4 Dimethicone, C) PEG/PPG-4/12 Dimethicone, D) PEG/PPG -20/20 Dimethicone, F) Bis-PEG/PPG-20/20 Dimethicone, G) PEG/PPG
tkanin płukanych w płynie wytworzonym na podstawie receptury bazowej cych od 0,01% do 0,1% glikoli były, w granicach bł
yciu dodatków w stęŜeniu 1% zaobserwowano umiarkowany wzrost mi
ci zmiękczające rosły w funkcji udziału procentowego silikonów a
ść tkanin uzyskano po uŜyciu proponowanych dodatków
. Wartości te były wyŜsze nawet o 9 punktów w porównaniu z próbkami ych działaniu płynów z dodatkiem silikonów w stęŜeniu 0,01
0,00 0,01 0,10 1,00 10,00
StęŜenie silikonu [%]
Płyn bez silikonu A B C D E
cych 20 % udział silikonów (η=180÷530 mPa·s). Dimethicone lepkość wynosiła 530
bazowego.
których skład oparty był na 20% udziale związków E, F i G ci wyznaczony przez produkty handlowe (η=120÷340 mPa·s). polietery silikonowe o duŜej masie okim udziale tlenku etylenu i propylenu w cząsteczce, uŜyte w
płukanych w wodnych roztworach em zastosowanego silikonu. Polskiej Normy [188]. Wyniki
z dodatkiem: A) PEG/PPG-14/0 4/12 Dimethicone, D) PEG/PPG-20/6 20/20 Dimethicone, G) PEG/PPG-25/25
tkanin płukanych w płynie wytworzonym na podstawie receptury bazowej i 0,1% glikoli były, w granicach błędu, porównywalne. wano umiarkowany wzrost miękkości ce rosły w funkcji udziału procentowego silikonów a proponowanych dodatków w stęŜeniu c=20 nawet o 9 punktów w porównaniu z próbkami
ęŜeniu 0,01 %.
10,00 20,00
Na podstawie przedstawion uogólnienie: wzrost stęŜ
poszczególnych stęŜeń dodatków wła granicach błędu, porównywalne. oryginalnych płynów mie
produktów.
Zdolność ponownego zwil
ZwilŜalność włókien po determinantem jakości
hydrofobizacji, w efekcie które tę naleŜy rozpatrywać w wody jest cechą poŜądan hydrofobizowane by chroni płukanych w wytworzonych
Rys. 101. Zdolność ponownego zwil Dimethicone, B) PEG/PPG Dimethicone, E) PEG/PPG-Dimethicone.
JuŜ dla najmniejszego st
zwilŜalności włókien, nawet o blisko 30 % ( tkaniny płukanej w płynie bazowym
udziału procentowego silikonów. po uŜyciu dodatków w
granicznej wartości z dolnego zakresu wyznaczonego przez produkty handlowe (37%). Największą hydrofobizacj
w swym składzie PEG/PPG
0 20 40 60 80 Z d o ln o ś ć p o n o w n e g o z w il Ŝ a n ia [ % ]
Na podstawie przedstawionych wyników moŜna sformułowa
uogólnienie: wzrost stęŜenia silikonu powoduje wzrost miękkości tkaniny, a w zakresie
ęŜ ń dodatków właściwości zmiękczające poszczególnych zwi du, porównywalne. Miękkość tkanin uzyskana po u
oryginalnych płynów mieściła się w przedziale wartości wyznaczonych dla rynkowych
ponownego zwilŜania
włókien po uŜyciu płynów do płukania tkanin
ści [192]. Tkaniny poddane działaniu płynów zwykle ulegaj w efekcie której obniŜa się zdolność tkaniny do chłoni
ć w aspekcie przeznaczenia płukanych tkanin. Przykładowo chłonno
Ŝądaną w przypadku ręczników. Z kolei niektóre tkaniny s hydrofobizowane by chronić przed wilgocią. Analizowano zmiany zwil
nych preparatach oraz produktach rynkowych
ponownego zwilŜania tkaniny bawełnianej płukanej płynach z dodatkiem
B) PEG/PPG-14/4 Dimethicone, C) PEG/PPG-4/12 Dimethicone, D) PEG/PPG -20/20 Dimethicone, F) Bis-PEG/PPG-20/20 Dimethicone, G) PEG/PPG
najmniejszego stęŜenia glikoli silikonowych (c=0,01%)
nawet o blisko 30 % (związek oznaczony symbolem A tkaniny płukanej w płynie bazowym. Mierzona wielkość ulegała obni
udziału procentowego silikonów. NajniŜsze wartości ponownego zwil yciu dodatków w stęŜeniu 20% i wartości te były znacznie ni
ci z dolnego zakresu wyznaczonego przez produkty handlowe (37%). hydrofobizację włókien odnotowano po zastosowaniu preparatów zawieraj
PEG/PPG-20/6 Dimethicone oraz PEG/PPG-20/20 Dimethicone
0,00 0,01 0,10 1,00 10,00
StęŜenie silikonu [%]
Płyn bez silikonu A B C D E
sformułować następujące
ści tkaniny, a w zakresie ce poszczególnych związków są, w tkanin uzyskana po uŜyciu większości ci wyznaczonych dla rynkowych
płynów do płukania tkanin jest normowym . Tkaniny poddane działaniu płynów zwykle ulegają do chłonięcia wody. Właściwość płukanych tkanin. Przykładowo chłonność czników. Z kolei niektóre tkaniny są specjalnie Analizowano zmiany zwilŜalności tkanin
wych (Rys. 101).
z dodatkiem: A) PEG/PPG-14/0 4/12 Dimethicone, D) PEG/PPG-20/6 20/20 Dimethicone, G) PEG/PPG-25/25
0,01%) obserwuje się obniŜenie zek oznaczony symbolem A), względem ulegała obniŜeniu w miarę wzrostu ci ponownego zwilŜania zaobserwowano ci te były znacznie niŜsze (17÷22%) od ci z dolnego zakresu wyznaczonego przez produkty handlowe (37%). włókien odnotowano po zastosowaniu preparatów zawierających
20/20 Dimethicone.
10,00 20,00
W analizy prezentowanych danych wy charakteryzuje związki zbudowane z długich ła stopnia oksyetylenowania i oksypropylenowania
Stopień bieli tkanin
ZaŜółcenie tkanin powstaj
wynikiem obecności kationowych ZPC posiadają najczęściej w swojej struktur
Większość pochodnych tłuszczowych ulega procesom oksydacji pod wpływem działania wysokiej temperatury, np.
tkanin płukanych w opracowanych i rynkow
Rys. 102. Stopień bieli tkaniny bawełnianej płukanej w wodnych roztworach PEG/PPG-14/0 Dimethicone, B) PEG/PPG
20/6 Dimethicone, E) PEG/PPG Dimethicone.
Stopień bieli tkaniny płukanej w płynie bez dodatku silikonów wynosił 88,5 %. Pomiary leukometryczne w
zastosowaniu płynu z dodatkiem zwi wraz ze wzrostem udziału procentowego Najmniejsze wartości mierzonej wielko związki: D, E, F w stęŜ
przedziale wyznaczonym dla produktów rynkowych (84÷ W oparciu o
siloksanowego i stopnia oksyalkilenowania siloksanowych w cząsteczce powoduje nieznaczn badań wskazują, Ŝe obni
0 20 40 60 80 100 S to p ie ń b ie li [ % ]
W analizy prezentowanych danych wynika, Ŝe największa
ązki zbudowane z długich łańcuchów siloksanowych stopnia oksyetylenowania i oksypropylenowania wydaje się być mniej znacz
ółcenie tkanin powstające po stosowaniu płynnych kondycjonerów jest
kationowych ZPC. Popularnie stosowane surowce kondycjonuj ciej w swojej strukturze nienasycone alkilowe ła
pochodnych tłuszczowych ulega procesom oksydacji pod wpływem
wysokiej temperatury, np. podczas prasowania tkanin. Wyniki oceny stopnia bieli płukanych w opracowanych i rynkowych płynach przedstawiono na
bieli tkaniny bawełnianej płukanej w wodnych roztworach płynów do płukania z dodatkiem 14/0 Dimethicone, B) PEG/PPG-14/4 Dimethicone, C) PEG/PPG-4/12 Dimethicone, D) PEG/PPG Dimethicone, E) PEG/PPG-20/20 Dimethicone, F) Bis-PEG/PPG-20/20 Dimethicone, G) PEG/PPG
bieli tkaniny płukanej w płynie bez dodatku silikonów wynosił 88,5 %. Pomiary leukometryczne wykazały, Ŝe najkorzystniejszy poziom bieli
z dodatkiem związku C uŜytego w stęŜeniu c=0,01 %.
wraz ze wzrostem udziału procentowego glikoli silikonowych biel tkanin ulega zmniejszeniu mierzonej wielkości otrzymano po zastosowaniu pły
w stęŜeniu 20% (83 %). Wszystkie uzyskane warto przedziale wyznaczonym dla produktów rynkowych (84÷92 %).
W oparciu o przedstawione wyniki moŜna ocenić wpływ i stopnia oksyalkilenowania na oceniany wyróŜnik
ąsteczce powoduje nieznaczny wzrost zaŜółceni obniŜenie wartości stopnia bieli było efektem
0,00 0,01 0,10 1,00 10,00
StęŜenie silikonu [%] Płyn bez silikonu A B C D
zdolność hydrofobizacji cuchów siloksanowych (m>30). Liczba
mniej znacząca.
ce po stosowaniu płynnych kondycjonerów jest najczęściej . Popularnie stosowane surowce kondycjonujące nienasycone alkilowe łańcuchy tłuszczowe. pochodnych tłuszczowych ulega procesom oksydacji pod wpływem czasu lub podczas prasowania tkanin. Wyniki oceny stopnia bieli
przedstawiono na Rys. 102.
płynów do płukania z dodatkiem: A) 4/12 Dimethicone, D) PEG/PPG-20/20 Dimethicone, G) PEG/PPG-25/25
bieli tkaniny płukanej w płynie bez dodatku silikonów wynosił 88,5 %. korzystniejszy poziom bieli uzyskano po eniu c=0,01 %. Stwierdzono, Ŝe biel tkanin ulega zmniejszeniu. otrzymano po zastosowaniu płynów zawierających Wszystkie uzyskane wartości znajdowały się w
wpływ długości łańcucha
Ŝnik. Wzrost liczby merów
Ŝółcenia włókien. Rezultaty było efektem uŜycia dodatków o
10,00 20,00
wysokim stopniu oksyetylenowania i oksypropylenowania (OE,OP znaczącego wpływu budowy blokowej zwi
Stwierdzono zwiększenie stopnia mi bieli tkanin poddanych płukaniu w orygina dodatkiem polieterów powoduj
jest to cecha poŜądana.
dla wszystkich wytworzonych prepar
Ułatwienie prasowania
UŜycie płynów do płukania mo
Kondycjonery tworzą na powierzchni włókien hydrofobowy film, działaj smaru, zmniejszając tym samym
pomiędzy tkaniną a Ŝelazkiem „testu Ŝelazkowego” opisan
W Rozdziale 6 udowodniono, powierzchni włókna bawełn
stęŜenia glikoli silikonowych na płukaniu w wytworzonych płynach
Rys. 103. ZaleŜność współczynnika tarcia mi
dodatkiem: A) PEG/PPG-14/0 Dimethicone, B) PEG/PPG D) PEG/PPG-20/6 Dimethicone, E) PEG/PPG
PEG/PPG-25/25 Dimethicone.
Dla płynów zawieraj współczynnika tarcia wy wartością współczynnika procentowego związku 0 0,05 0,1 0,15 0,2 0,25 W s p ó łc z y n n ik t a rc ia [ -]
yetylenowania i oksypropylenowania (OE,OP≥20). Nie zaobserwowano cego wpływu budowy blokowej związku na mierzoną wielkość
Stwierdzono zwiększenie stopnia miękkości i niewielkie zmiany w warto bieli tkanin poddanych płukaniu w oryginalnych płynach. Pomimo,
polieterów powodują hydrofobizację tkanin, w pewnych warunkach aplikacyjnych Z tego względu ocenę ułatwienia prasowania tkanin przeprowadzono dla wszystkich wytworzonych preparatów.
ycie płynów do płukania moŜe znacznie ułatwić i skróci
ą na powierzchni włókien hydrofobowy film, działaj tym samym opory ruchu pomiędzy sąsiadującymi
Ŝelazkiem. Ułatwienie prasowania moŜna oceni owego” opisaną w Rozdziale 5 [168, 296].
W Rozdziale 6 udowodniono, Ŝe cząsteczki glikoli silikonowych tworz powierzchni włókna bawełny film, mogący pełnić rolę smaru. Dokonano oceny wpływu
glikoli silikonowych na ułatwienie prasowania tkaniny bawełnianej płukaniu w wytworzonych płynach (Rys. 103).
współczynnika tarcia między Ŝelazkiem a tkaniną bawełnian 14/0 Dimethicone, B) PEG/PPG-14/4 Dimethicone, C) PEG/PPG 20/6 Dimethicone, E) PEG/PPG-20/20 Dimethicone, F) Bis-PEG/PPG 25/25 Dimethicone.
płynów zawierających 0,01 % dodatek glikoli silikonowych warto ynosiły µ =0,20 (A, C, E, F, G) i µ=0,21 (B, D) i był
współczynnika uzyskaną dla receptury bazowej (µ=0,21). do 1 % spowodował obniŜenie mierzonej wielko
0 0,05 0,1 0,15 0,2 0,25 0,00 0,01 0,10 1,00 10,00 StęŜenie silikonu [%]
Płyn bez silikonu A B C D E
≥20). Nie zaobserwowano wielkość.
ci i niewielkie zmiany w wartościach stopnia Pomimo, Ŝe płyny do płukania z tkanin, w pewnych warunkach aplikacyjnych ułatwienia prasowania tkanin przeprowadzono
i skrócić czas prasowania. na powierzchni włókien hydrofobowy film, działający na zasadzie
ącymi ze sobą włóknami oraz na ocenić stosując metodykę
steczki glikoli silikonowych tworzą na Dokonano oceny wpływu ułatwienie prasowania tkaniny bawełnianej poddanej
awełnianą płukaną w płynach z 14/4 Dimethicone, C) PEG/PPG-4/12 Dimethicone, PEG/PPG-20/20 Dimethicone, G)
cych 0,01 % dodatek glikoli silikonowych wartości µ =0,20 (A, C, E, F, G) i µ=0,21 (B, D) i były porównywalne z dla receptury bazowej (µ=0,21). Wzrost udziału wielkości dla wszystkich
10,00 20,00
dodatków (µ=0,19÷0,20). Dalsze podwyŜszanie udziału procentowego powodowało kolejne zmniejszenie wartości µ. NajniŜsze wartości µ (µ=0,18) otrzymano po uŜyciu płynów zawierających 20 % udział glikoli oznaczonych symbolami: C, D, E, F. Wszystkie wartości mierzonej wielkości znajdowały się w przedziale wyznaczonym dla produktów rynkowych (µ=0,18÷0,22)
Na podstawie analizy uzyskanych wyników stwierdzono takŜe, Ŝe wartości µ ulegały obniŜeniu w funkcji rosnącej długości łańcucha siloksanowego. Efekt ten był szczególnie wyraźny dla polieterów, których cząsteczki zbudowane są z 22 i więcej merów siloksanowych i zawierają znaczną liczbę grup tlenku propylenu (OP>12).
Optymalizacja jakości płynnych kondycjonerów do tkanin jest moŜliwa na drodze odpowiedniego doboru jakościowego i ilościowego surowców. Składniki płynów powinny zapewniać płukanym tkaninom szereg właściwości, m.in.: miękki chwyt, odpowiednią zwilŜalność, brak zmiany barwy, ułatwienie prasowania. Tradycyjne komponenty płynów, mogą, oprócz spełniania podstawowych funkcji, wywoływać efekty niepoŜądane, jak np. tłusty chwyt tkanin, nadmierna hydrofobizacja włókien czy zaŜółcanie. Podjęto więc próbę wprowadzenia do receptur tradycyjnych płynów nowych, aktywnych dodatków: rozpuszczalnych w wodzie polieteropolisiloksanów.
Celem prowadzonych badań było określenie wpływu glikoli silikonowych na wybrane wyróŜniki jakości płynów do płukania tkanin. Udokumentowano postawioną hipotezę, Ŝe polietery silikonowe tworzą na powierzchni włókna bawełny film. Film ten moŜe zabezpieczać tkaniny przed działaniem czynników zewnętrznych i pełnić funkcję „smaru”.
Na podstawie literatury oraz doświadczeń własnych opracowano skład 36 płynów do płukania róŜniących się rodzajem i stęŜeniem uŜytego silikonu. ZałoŜono, Ŝe płyny otrzymane na podstawie receptur własnych powinny wykazywać właściwości zbliŜone lub korzystniejsze niŜ te, określone przez produkty rynkowe.
Oryginalne płyny do płukania, ze względu na niewielką lepkość, będą tworzyć jednolite dyspersje z wodą. Istotną właściwością płynów do płukania jest zdolność nadawania miękkiego chwytu. Wykazano, Ŝe wprowadzenie do receptur glikoli silikonowych wpływa korzystnie na miękkość tkanin, bez wywoływania wraŜenia tłustości. Stwierdzono takŜe, Ŝe