Ochrona prawa cudzoziemca do ¿ycia rodzinnego przed jego wydaleniem przewidziana w ustawie

o cudzoziemach z 2013 r.

W przypadku cudzoziemców najczêœciej jednoœæ rodziny mo¿e byæ

zagro-¿ona w sytuacjach zwi¹zanych z szeroko pojêt¹ imigracj¹. W konsekwencji mo¿emy mieæ do czynienie ze sprawami zwi¹zanymi z wydaleniem cudzo-ziemca z terytorium pañstwa lub mniej licznymi sprawami dotycz¹cymi ³¹-czenia rodzin. Te ostatnie odnosz¹ siê do problemu wjazdu cudzoziemca na terytorium pañstwa w celu po³¹czenia siê ze swoj¹ rodzin¹. W zwi¹zku z powy¿szym podzia³em nale¿y skupiæ siê wy³¹cznie na pierwszej kategorii spraw zwi¹zanych z wydaleniem cudzoziemca.

Oceniaj¹c czy wydalenie cudzoziemca jest konieczne i proporcjonalne do realizowanego celu, Europejski Trybuna³ Praw Cz³owieka przyj¹³ nastêpuj¹-ce kryteria: 1) charakter i waga pope³nionego przestêpstwa, 2) d³ugoœæ poby-tu skar¿¹cego w kraju, z którego ma byæ wydalony, 3) czas, jaki up³yn¹³ od pope³nienia przestêpstwa i zachowanie skar¿¹cego w tym okresie, 4) obywa-telstwo zainteresowanych, 5) sytuacja rodzinna skar¿¹cego (w tym czas trwania ma³¿eñstwa oraz inne czynniki wskazuj¹ce na rzeczywisty charak-ter ¿ycia rodzinnego), 6) czy przy zak³adaniu rodziny wiedzia³ o pope³nionym przestêpstwie, 7) czy z ma³¿eñstwa urodzi³y siê dzieci oraz ich wiek, 8) rodzaj problemów, z którymi ma³¿onek mo¿e zetkn¹æ siê w pañstwie, do którego skar¿¹cy ma byæ wydalony³⁴. Równie¿ w przypadku wydalenia m³o-dego doros³ego, który nie za³o¿y³ jeszcze w³asnej rodziny, Trybuna³ przyj¹³, i¿

istotnymi kryteriami w tym zakresie s¹: 1) natura i waga pope³nionego przestêpstwa, 2) d³ugoœæ okresu pobytu skar¿¹cego w pañstwie, z którego ma byæ wydalony, 3) okres, jaki up³yn¹³ od pope³nienia przestêpstwa i zachowa-nie skar¿¹cego w tym czasie, 4) solidnoœæ wiêzi spo³ecznych, kulturalnych i rodzinnych z krajem przyjmuj¹cym i z krajem, do którego ma byæ wydalo-ny³⁵. Zawarte w orzeczeniach Europejskiego Trybuna³u Praw Cz³owieka kry-teria maj¹ u³atwiæ stosowanie przez s¹dy krajowe art. 8 w sprawach o wyda-lenie.

Podstawê prawn¹ decyzji o zobowi¹zaniu cudzoziemca do powrotu w polskim systemie prawnym stanowi art. 302 ustawy o cudzoziemcach z 2013 r., ustanawiaj¹cy zamkniêty katalog przes³anek wydalenia cudzo-ziemca z terytorium RP. Zgodnie z obowi¹zuj¹cym stanem pranym, wydale-nie cudzoziemca nastêpuje w sytuacji, gdy:

1) przebywa lub przebywa³ na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez wa¿nej wizy lub innego wa¿nego dokumentu uprawniaj¹cego go do wjazdu

34 Wyrok w sprawie Boultif v. Szwajcaria z 2.9.2001, nr skargi 54273/00, §48.

35 Wyrok w sprawie Maslov v. Austria z 23.6.2008, nr skargi 1638/03, §62.

na to terytorium i pobytu na nim, je¿eli wiza lub inny dokument s¹ lub by³y wymagane,

2) nie opuœci³ terytorium Rzeczypospolitej Polskiej po wykorzystaniu do-puszczalnego okresu jego pobytu na terytorium wszystkich lub niektórych pañstw obszaru Schengen, do którego by³ uprawniony bez koniecznoœci po-siadania wizy, w ka¿dym okresie 180 dni, chyba ¿e umowy miêdzynarodowe stanowi¹ inaczej,

3) nie opuœci³ terytorium Rzeczypospolitej Polskiej po wykorzystaniu do-puszczalnego okresu jego pobytu wskazanego w wizie Schengen w ka¿dym okresie 180 dni, lub po wykorzystaniu dopuszczalnego okresu pobytu na podstawie wizy krajowej,

4) wykonuje lub wykonywa³ pracê bez wymaganego zezwolenia na pracê lub zarejestrowanego w powiatowym urzêdzie pracy oœwiadczenia pracodaw-cy o zamiarze powierzenia mu wykonywania prapracodaw-cy, lub zosta³ ukarany kar¹ grzywny za nielegalne wykonywanie pracy,

5) podj¹³ dzia³alnoœæ gospodarcz¹ niezgodnie z przepisami obowi¹zuj¹cy-mi w tym zakresie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

6) nie posiada œrodków finansowych niezbêdnych do pokrycia kosztów pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podró¿y powrotnej do pañ-stwa pochodzenia lub zamieszkania albo tranzytu przez terytorium Rzeczy-pospolitej Polskiej do pañstwa trzeciego, które udzieli pozwolenia na wjazd, i nie wskaza³ wiarygodnych Ÿróde³ uzyskania takich œrodków finansowych,

7) obowi¹zuje wpis danych cudzoziemca do wykazu cudzoziemców, któ-rych pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepo¿¹dany,

8) dane cudzoziemca znajduj¹ siê w Systemie Informacyjnym Schengen do celów odmowy wjazdu, je¿eli cudzoziemiec przebywa na terytorium Rze-czypospolitej Polskiej w ramach ruchu bezwizowego lub na podstawie wizy Schengen, z wy³¹czeniem wizy upowa¿niaj¹cej tylko do wjazdu na teryto-rium Rzeczypospolitej Polskiej i pobytu na tym terytoteryto-rium,

9) wymagaj¹ tego wzglêdy obronnoœci lub bezpieczeñstwa pañstwa lub ochrony bezpieczeñstwa i porz¹dku publicznego lub interes Rzeczypospolitej Polskiej,

10) przekroczy³ lub usi³owa³ przekroczyæ granicê wbrew przepisom pra-wa,11) zosta³ skazany prawomocnym wyrokiem w Rzeczypospolitej Polskiej na karê pozbawienia wolnoœci podlegaj¹c¹ wykonaniu i istniej¹ podstawy do przeprowadzenia postêpowania w sprawie przekazania go za granicê w celu wykonania orzeczonej wobec niego kary,

12) przebywa poza stref¹ przygraniczn¹, w której zgodnie z zezwoleniem na przekraczanie granicy w ramach ma³ego ruchu granicznego mo¿e przeby-waæ, chyba ¿e umowy miêdzynarodowe stanowi¹ inaczej,

13) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej po up³ywie okresu pobytu, do którego by³ uprawniony na podstawie zezwolenia na przekraczanie

granicy w ramach ma³ego ruchu granicznego, chyba ¿e umowy miêdzynaro-dowe stanowi¹ inaczej,

14) dalszy pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bêdzie stanowi³ zagro¿enie dla zdrowia publicznego, co zosta³o potwierdzone badaniem lekarskim, lub dla stosunków miêdzynarodowych innego pañstwa cz³onkowskiego Unii Europejskiej,

15) cel i warunki pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej s¹ niezgodne z deklarowanymi, chyba ¿e przepisy prawa dopuszcza-j¹ ich zmianê,

16) zosta³a wydana decyzja o odmowie nadania statusu uchodŸcy lub udzielenia ochrony uzupe³niaj¹cej lub decyzja o umorzeniu postêpowania w sprawie nadania statusu uchodŸcy i nie opuœci³ on terytorium Rzeczypo-spolitej Polskiej w terminie i przypadku, o którym mowa w art. 299 ust. 6 pkt 2 u.o.c..

Analizuj¹c przedstawiony wy¿ej artyku³ mo¿na zauwa¿yæ, ¿e nowa usta-wa, uwzglêdniaj¹c wiêkszoœæ przes³anek zawartych w ustawie o cudzoziem-cach z 2003 r., zawiera te¿ kilka nowych warunków wydalenia cudzoziemca, a mianowicie zawartych w pkt. 2), 3), 5), 14), 15) i 16). Dodatkowo niektóre przes³anki wydalenia zosta³y zmodyfikowane na korzyœæ cudzoziemca. Na przyk³ad, zgodnie z pkt. 4) art. 302 u.o.c. w stosunku do cudzoziemca, który z winy pracodawcy wykonywa³ pracê niezgodnie z wydanym pozwoleniem, nie mo¿e zostaæ wydana decyzja o jego wydaleniu z Polski. Zauwa¿yæ mo¿na równie¿, i¿ warunkiem wydalenia cudzoziemca mo¿e byæ nie tylko ochrona interesu pañstwa polskiego, ale tak¿e innego pañstwa cz³onkowskiego UE (pkt. 14).

Jedn¹ z przes³anek negatywnych podjêcia decyzji o zobowi¹zaniu cudzo-ziemca do powrotu jest jego pozostawanie w zwi¹zku ma³¿eñskim z obywate-lem polskim albo cudzoziemcem posiadaj¹cym zezwolenie na pobyt sta³y lub zezwolenie na pobyt rezydenta d³ugoterminowego UE na terytorium Rzeczy-pospolitej Polskiej pod warunkiem, ¿e nie sprzeciwiaj¹ siê temu wzglêdy obronnoœci lub bezpieczeñstwa pañstwa lub ochrony bezpieczeñstwa i po-rz¹dku publicznego, a celem zawarcia lub istnienia zwi¹zku ma³¿eñskiego nie jest obejœcie ustawy o cudzoziemcach. W stosunku do wymienionej wy¿ej kategorii cudzoziemców nie wykonuje siê tak¿e decyzji o zobowi¹zaniu do powrotu wydanej przez organ innego pañstwa cz³onkowskiego UE.

Organem uprawnionym do stwierdzenia czy dane ma³¿eñstwo zosta³o zawarte dla pozoru jest organ prowadz¹cy postêpowanie w sprawie zobowi¹-zania cudzoziemca do powrotu. Zgodnie z now¹ ustaw¹ o cudzoziemcach organem tym jest w³aœciwy komendant oddzia³u Stra¿y Granicznej lub ko-mendant placówki Stra¿y Granicznej, a nie wojewoda, jak to mia³o miejsce wczeœniej³⁶. Okolicznoœciami wskazuj¹cymi na to, ¿e zawarty miêdzy

cudzo-36 W œwietle nowej ustawy o cudzoziemcach decyzjê o zobowi¹zaniu cudzoziemca do powrotu wydaje z urzêdu komendant oddzia³u lub komendant placówki Stra¿y Granicznej,

ziemcem i któr¹kolwiek ze wskazanych wy¿ej osób zwi¹zek ma³¿eñski jest fikcyjny s¹: 1) niewype³nienie przez ma³¿onków obowi¹zków wynikaj¹cych z zawarcia ma³¿eñstwa, 2) poznanie siê tu¿ przed zawarciem ma³¿eñstwa, 3) brak mo¿liwoœci komunikowania siê w jêzyku zrozumia³ym dla obojga

ma³-¿onków³⁷. Bior¹c pod uwagê istotê tzw. fikcyjnego ma³¿eñstwa, mo¿na domnie-mywaæ, ¿e funkcjonariusze Stra¿y Granicznej, podobnie jak wczeœniej pracow-nicy urzêdów wojewódzkich, informacje w tego typu sprawach bêd¹ pozyskiwaæ poprzez wnikliwe przes³uchanie stron i œwiadków, wystêpowanie do innych organów o dodatkowe informacje i opinie, zlecenie przeprowadzenia wywiadów œrodowiskowych, kompletowanie akt historycznych dotycz¹cych cu-dzoziemca (np. wyci¹gi z akt s¹dowych, policyjnych i prokuratorskich)³⁸.

Mówi¹c o zakazie wydalenia cudzoziemca ze wzglêdu na poszanowanie

¿ycia rodzinnego nale¿y tak¿e zastanowiæ siê nad u¿ytymi w tym kontekœcie

– zarówno w regulacjach miêdzynarodowych, jak i krajowych – pojêciami bezpieczeñstwa publicznego i pañstwowego oraz porz¹dku publicznego. Ze wzglêdów oczywistych nie wydaje siê mo¿liwe okreœlenie tych pojêæ w sposób wyczerpuj¹cy w przepisach prawnych. W œwietle art. 13 MPPOiP „bezpie-czeñstwo narodowe” dotyczy sytuacji, które wp³ywaj¹ na suwerenn¹ egzy-stencjê pañstwa. Musz¹ to byæ „wa¿ne” czynniki, co z kolei oznacza niemo¿-noœæ powo³ania siê na bezpieczeñstwo pañstwowe w przypadku zaistnienia okolicznoœci b³ahych³⁹. W polskiej doktrynie definicjê negatywn¹ bezpieczeñ-stwa publicznego przedstawi³ S. Sawicki, zgodnie z któr¹ jest to sytuacja, w której pañstwu ani jego organom, ani wszystkim obywatelom nie grozi

¿adne niebezpieczeñstwo wewnêtrzne lub zewnêtrzne⁴⁰. Z kolei R. Zakrzew-ski definiuj¹c dwa nastêpne pojêcia zaznaczy³, ¿e pod „bezpieczeñstwem pañstwa” „nale¿y rozumieæ nie tylko sprawy zwi¹zane z ochron¹ ustroju pañ-stwa okreœlonego w Konstytucji RP […], ale równie¿ ochronê ¿ycia, zdrowia i mienia obywateli oraz maj¹tku ogólnonarodowego przed bezprawnymi zama-chami, czyli sprawy zwi¹zane z bezpieczeñstwem publicznym”. Natomiast „rz¹dek publiczny oznacza […] ogólny ³ad spo³eczny, charakteryzuj¹cy siê po-szanowaniem nakazów i zakazów oraz norm wspó³¿ycia spo³ecznego”⁴¹.

który stwierdzi zaistnienie przes³anki uzasadniaj¹cej jej wydanie. Ponadto organami uprawnionymi do wystêpowania do w³aœciwego organu Stra¿y Granicznej z wnioskiem o wydanie decyzji o zobowi¹zaniu cudzoziemca do powrotu s¹ tak¿e: wojewoda, minister obrony narodowej, Szef Agencji Bezpieczeñstwa Wewnêtrznego, Szef Agencji Wywiadu czy te¿ organ S³u¿by Celnej.

37 Art. 327 ustawy o cudzoziemcach z 12 grudnia 2013 r.

38 Nadu¿ywanie prawa do ³¹czenia rodzin w Polsce. Fikcyjne ma³¿eñstwa oraz fa³szy-we deklaracje ojcostwa. Raport przygotowany przez Krajowy Punkt Kontaktowy Europej-skiej Sieci Migracyjnej w Polsce, kwiecieñ 2012, s. 25–32.

39 Kêdzia, op. cit., s. 491.

40 S. Sawick i, Prawo pañstwa do regulowania miêdzynarodowego ruchu osobowego, Warszawa 1986, s. 88–89.

41 Bezpieczeñstwo i porz¹dek publiczny, Teksty jednolite wraz z indeksem rzeczowym i wprowadzeniem dr. Ryszarda Zakrzewskiego, D. Pudzianowska, Obywatelstwo w procesie zmian, Warszawa 2013, s. 249.

Nieostroœæ tych pojêæ wi¹¿e siê z ryzykiem zbyt du¿ej dowolnoœci ich stoso-wania przez organy prowadz¹ce postêpostoso-wania w sprawie wydalenia cudzo-ziemca. P. D¹browski w trakcie badañ przeprowadzonych w Komendzie G³ównej Stra¿y Granicznej ustali³, ¿e w 75% wszystkich decyzji o wydaleniu wydanych w 2006 r., jako podstawê prawn¹ powo³ywano w³aœnie art. 88 ust.1 pkt 5 ustawy o cudzoziemcach z 2003 r.⁴².

W raporcie wyjaœniaj¹cym do protoko³u nr 7 EKPC podkreœlono, ¿e korzystaj¹c z mo¿liwoœci wydalenia cudzoziemca ze wzglêdu na porz¹dek publiczny lub bezpieczeñstwo pañstwowe, nale¿y uwzglêdniaæ zasadê propor-cjonalnoœci, a skorzystanie z gwarancji proceduralnych powinno byæ mo¿liwe te¿ po wydaleniu cudzoziemca⁴³. Co prawda, dokument ten nie ma charakte-ru prawnie wi¹¿¹cego, jednak uwzglêdnienie przez pañstwo zawartych w nim wyjaœnieñ dotycz¹cych zasady proporcjonalnoœci mo¿e w znacznym stopniu przyczyniæ siê do zwiêkszenia skutecznej ochrony ¿ycia rodzinnego cudzoziemców w przypadku zastosowania w stosunku do nich procedury wydaleniowej. Nie mo¿na tego jednak powiedzieæ o mo¿liwoœci korzystania z gwarancji proceduralnych po wydaleniu cudzoziemca. W rzeczywistoœci w sytuacji, gdy cudzoziemiec zostaje wydalony, np. do Pakistanu czy Nigerii, nawet po pozytywnym rozpatrzeniu z³o¿onego przez niego odwo³ania, naj-czêœciej nie ma on realnej mo¿liwoœci powrotu do kraju, z którego zosta³ wydalony.

Przyk³adem naruszenia prawa cudzoziemca do poszanowania ¿ycia ro-dzinnego na skutek jego wydalenia z terytorium RP jest wyrok Wojewódzkie-go S¹du AdministracyjneWojewódzkie-go w Warszawie utrzymuj¹ceWojewódzkie-go w mocy decyzjê Szefa Urzêdu do spraw Cudzoziemców o odmowie udzielenia obywatelowi Armenii zgody na pobyt tolerowany, k tóry w tej sprawie odwo³a³ siê do Naczelnego S¹du Administracyjnego. Podstaw¹ prawn¹ rozstrzygniêcia oma-wianej sprawy by³a ustawa o cudzoziemcach z 2003 r. Skar¿¹cy w latach 90.

jako dziecko przyby³ do Polski przekraczaj¹c granicê na podstawie paszportu matki. Skar¿¹cy za³o¿y³ w Polsce rodzinê. Pocz¹tkowo, pomimo braku pasz-portu, w³adze polskie udziela³y mu zezwoleñ na zamieszkanie na czas ozna-czony. Jednak jego ostatni wniosek o zezwolenie na pobyt czasowy zosta³ rozpatrzony negatywnie w³aœnie ze wzglêdu na brak paszportu. Wojewoda Mazowiecki i Urz¹d do spraw Cudzoziemców odmówi³y mu tak¿e zgody na tzw. pobyt tolerowany, twierdz¹c, ¿e jako ma³¿onek obywatelki polskiej powi-nien wnioskowaæ o zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony, co

wi¹za-³oby siê z wyjazdem do Armenii w celu uzyskania paszportu, a dodatkowo z obowi¹zkiem odbycia tam s³u¿by wojskowej. Te argumenty podzieli³ WSA w Warszawie.

42 P. D¹browski, Cudzoziemiec niepo¿¹dany w polskim prawie o cudzoziemcach, War-szawa 2011, s. 182.

43 Explanatory Memorandum on the Seventh Protocol, CE Doc H 83(3), CE Doc H (83)3.

Natomiast inaczej orzek³ Naczelny S¹d Administracyjny twierdz¹c, ¿e wymogiem zapewnienia realizacji prawa cudzoziemca do ¿ycia rodzinnego jest udzielenie mu zezwolenia na pobyt czasowy, przez co nie tylko bêdzie on móg³ przebywaæ w Polsce legalnie, ale tak¿e legalnie zarabiaæ na utrzymanie siebie i rodziny. NSA stwierdzi³ równie¿, ¿e sytuacja cudzoziemca powinna zostaæ uznana przez organy za szczególny przypadek i powinny one udzieliæ mu zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, nawet w sytuacji, gdy nie ma on paszportu. W zwi¹zku z powy¿szym, utrudnianie cudzoziemcowi uzyskania zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony w takiej sytuacji, w jakiej znalaz³ siê obywatel Armenii, oznacza ingerencjê w jego prawo do

¿ycia rodzinnego, zagwarantowanego w art. 8 EKPC⁴⁴. Wyrok NSA potwier-dzi³, ¿e poszanowanie ¿ycia rodzinnego zobowi¹zuje organy prowadz¹ce po-stêpowanie nie tylko do uniemo¿liwienia wydalenia cudzoziemca z teryto-rium RP, ale tak¿e do zapewnienia takiej osobie mo¿liwoœci legalizacji pobytu. Rozstrzygniêcie sprawy w ten sposób ma istotne znaczenie dla cu-dzoziemców znajduj¹cych siê w podobnej sytuacji, poniewa¿ tylko legalny pobyt cudzoziemca na terytorium RP umo¿liwi korzystanie z przys³uguj¹-cych mu m.in. praw socjalnych, a przede wszystkim pozwoli legalnie podj¹æ pracê, pozwalaj¹c¹ utrzymaæ rodzinê.

Pozytywne zmiany w tym kontekœcie wprowadza nowa ustawa o cudzo-ziemcach, zgodnie z któr¹ w sytuacji, gdy zobowi¹zanie cudzoziemca do po-wrotu narusza³oby jego prawo do ¿ycia rodzinnego lub prywatnego, w rozu-mieniu przepisów Konwencji o ochronie praw cz³owieka i podstawowych wolnoœci, sporz¹dzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., cudzoziemcowi udziela siê zgody na pobyt ze wzglêdów humanitarnych na terytorium Pol-ski. Dodatkowo jako przes³ankê udzielenia tego rodzaju zgody ustawa wska-zuje na naruszenie praw dziecka, okreœlone w Konwencji o prawach dziecka, przyjêtej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych 20 listopada 1989 r., w stopniu istotnie zagra¿aj¹cym jego rozwojowi psychofizycznemu (art. 349 pkt. 2 i 3). W dalszej czêœci ustawa jednak zawiera katalog okolicz-noœci, na skutek zaistnienia których cudzoziemcowi odmawia siê udzielenia zgody na pobyt ze wzglêdów humanitarnych. Do takich okolicznoœci zaliczo-no: 1) pope³nienie przez cudzoziemca zbrodni przeciwko pokojowi, zbrodni wojennej lub zbrodni przeciwko ludzkoœci w rozumieniu prawa miêdzynaro-dowego, 2) dzia³ania cudzoziemca sprzeczne z celami i zasadami Narodów Zjednoczonych okreœlone w Preambule i art. 1 i 2 Karty NZ, 3) pope³nienie przez cudzoziemca na terytorium Polski zbrodni, a poza jej granicami czynu, który jest zbrodni¹ wed³ug prawa polskiego, 4) zagro¿enie dla obronnoœci lub bezpieczeñstwa pañstwa lub ochrony bezpieczeñstwa i porz¹dku publicznego (art. 350 ust.1 u.o.c.).

44 Wyrok NSA z 6 marca 2014 r., sygn. akt II OSK 2264/12.

Dodatkowo nowa ustawa przewiduje mo¿liwoœæ legalizacji pobytu cudzo-ziemca na terytorium Polski ze wzglêdu na inne okolicznoœci, wœród których wymieniono koniecznoœæ pobytu cudzoziemca na terytorium pañstwa z uwa-gi na poszanowanie prawa do ¿ycia rodzinnego w rozumieniu EKPC a tak¿e naruszenie praw dziecka okreœlonych w Konwencji o prawach dziecka na skutek wyjazdu cudzoziemca z terytorium Polski. Dotyczy to jednak sytuacji, w których dotychczasowy pobyt cudzoziemca na terytorium Polski jest niele-galny (art. 187 pkt. 6 i 7 u.o.c.).

Warto równie¿ pamiêtaæ, i¿ nie ka¿de dzia³anie pañstwa, wywieraj¹ce wp³yw na ¿ycie rodzinne, mo¿na uznaæ za nieuprawnion¹ ingerencjê.

W wyroku z dnia 12 marca 2013 r. w przedmiocie wydalenia z terytorium RP skar¿¹cej, zale¿nego od niej ma³oletniego dziecka oraz mê¿czyzny, z którym skar¿¹ca zawar³a œlub w obrz¹dku muzu³mañskim, wobec braku przes³anek do udzielenia zgody na pobyt tolerowany, WSA w Warszawie uzna³, ¿e nie dojdzie do naruszenia prawa do poszanowania ¿ycia rodzinnego w sytuacji, w której ca³a funkcjonuj¹ca rodzina zostanie wydalona do kraju pochodze-nia. W tym wypadku ¿ycie rodzinne nie zostanie zerwane, lecz jedynie prze-niesione do pañstwa, którego wydalane osoby s¹ obywatelami⁴⁵.

Podsumowanie

Reasumuj¹c, ¿ycie rodzinne jako wartoœæ chroniona wymienionymi w artykule umowami miêdzynarodowymi z zakresu praw cz³owieka jest jed-n¹ z podstawowych przes³anek uniemo¿liwiaj¹cych podjêcie decyzji o wyda-leniu cudzoziemca. Bior¹c pod uwagê fakt, ¿e zagwarantowane w ten sposób prawo nie ma charakteru bezwzglêdnego, a prawo miêdzynarodowe praw cz³owieka i krajowe, w tym tak¿e polskie, nie chroni¹ cudzoziemca przed samym wydaleniem, lecz wprowadzaj¹ pewne ograniczenia i gwarancje, czê-sto wydalenie cudzoziemca mo¿e prowadziæ do naruszenia jego prawa do poszanowania ¿ycia rodzinnego. Pod wp³ywem rozwi¹zañ europejskich, wy-nikaj¹cych zarówno z cz³onkostwa Polski w Unii Europejskiej, jak i Radzie Europy, ustawodawca polski zrobi³ znacz¹cy krok do przodu w celu zmniej-szenia liczby spraw, w których mog³oby dojœæ do naruzmniej-szenia ¿ycia rodzinnego cudzoziemca na skutek jego wydalenia. Zmiany, które wprowadzi³a nowa ustawa o cudzoziemcach nie rozwi¹zuj¹ w ca³oœci omawianego problemu, lecz, co jest najistotniejsze w tego typu sprawach, daj¹ mo¿liwoœæ legalizacji pobytu cudzoziemców poprzez wyra¿enie zgody na pobyt ze wzglêdów huma-nitarnych oraz pobyt ze wzglêdu na inne okolicznoœci. Ze wzglêdu na krótki czas obowi¹zywania nowej ustawy nie mo¿na wskazaæ na jej praktyczn¹ donios³oœæ. Uzasadnione jednak wydaj¹ siê obawy, i¿ najwiêksze trudnoœci,

45 Wyrok WSA w Warszawie z dnia 12 marca 2013 r., IV SA/Wa2247/12.

dotycz¹ce realizacji prawa do poszanowania ¿ycia rodzinnego przez cudzo-ziemca zagro¿onego wydaleniem, bêd¹ wi¹za³y siê z niemo¿liwoœci¹ wywa¿e-nia interesu indywidualnego i publicznego.

VIOLATION OF THE RIGHT OF AN ALIEN TO RESPECT FOR FAMILY LIFE AS A RESULT OF HIS EXPULSION

FROM POLISH TERRITORY

Key words: an alien, expulsion, family life, citizenship, stay legal

Summary

The aim of article is to analyse consequences of conflict between two rights – sovereign prerogative of states to regulate the presence of foreigners on their territory and rights of citizens of a country to enter and leave that country. Expulsion is one of the forms, which state may use to realize it’s mentioned right. It is now well-established that no one should be expelled, if it would result in a violation of the right to family life of the person concerned. The article presents the types of restrictions which are placed on methods of expulsion in interna-tional human rights law and nainterna-tional law, in particular the Polish law. It is also showed, that the main source of difficulties arising in connection with the right to respect for family life by a foreigner who may be expelled, will still be contained in the impossibility of balancing individual and public interest.

MIÊDZYNARODOWE PRAWO HUMANITARNE