Ograniczone praw o rzeczowe trzeba odróżniać od ograni

czeń własności. W tej m aterii art. 199 pr. rzecz, stanow i, że niew ażne jest zastrzeżenie, przez które właściciel nieruchomości zobowiązuje się względem w ierzyciela hipotecznego, że nie do­

kona zbycia lub obciążenia nieruchomości przed wygaśnięciem hipoteki.

W szelkie inne ograniczenia własności przy zbyciu lub ob­

ciążeniu nieruchomości można uważać za dopuszczalne, byleby m iały ch arakter rzeczowy, a n ie osobisty, gdyż z mocy art. 290 pr. rzecz, praw a i roszczenia osobiste mogą być ujaw nione w księdze wieczystej jedynie w przypadkach w u staw ie prze­

widzianych.

8. Stosowni© do> art. 30—33, 39, 42 i 43 pr. o ks. wiecz.

wpisy dokonywane są na wniosek osoby, na której rzecz w pis m a nastąpić, albo osoby, której prawo ma być wpisem dotknię­

te, wniosek ma być złożony do właściwego sądu prowadzącego księgę w ieczystą na piśmie, podpisanym przez stronę intereso­

w aną lub przez pełnomocnika upoważnionego na piśmie, i może być cofnięty przez osobę, która złożyła wniosek, przez oświad­

czenie na piśmie z podpisem notarialnie poświadczonym, albo przez oświadczenie pełnomocnika, upoważnionego do cofnięcia wniosku na piśm ie z podpisem notarialnie poświadczonym.

Z uw agi na powyższe przepisy zaleconym jest, żeby w ak­

tach notarialnych lub pismach z poświadczonymi podpisami, k tó re m ają być podstawą wpisów do księgi wieczystej, strony w zajem nie upow ażniały siebie do złożenia właściwem u sądowi, prowadzącemu księgi wieczyste, odpowiednich wniosków o wpis, albo ustanaw iały w tym celu pełnomocników.

9. Art. 40 pr. o ks. wiecz. głosi, że notariusz, k tó ry sporzą­

dził akt m ający być podstawą w pisu w księdze wieczystej, jest um ocowany do złożenia w niosku w im ieniu interesowanych, ja k rów nież do przedsiębrania w ich im ieniu wszelkich czyn­

ności potrzebnych do uzyskania wpisu, w szczególności do wnoszenia środków odwoławczych, z w yjątkiem skargi kasa­

cyjnej.

Jest to um ocowanie ustawowe, określające granice działa­

n ia notariusza na podstaw ie pełnomocnictwa, udzielonego mu do złożenia w niosku o w pis na zasadzie art. 39 pr. o ks. wiecz., w m iejsce art. 91 kod. post. cyw., określającego granice umo­

cowania pełnomocników procesowych. Wobec tego notariusz może podjąć się dokonania wymienionych w art. 40 czynności n a skutek upoważnienia strony interesow anej na piśmie, nie m a jednak obowiązku podjęcia się dokonania tych czynności.

K olejny art. 41 stanowi, że notariusz, który sporządził akt, obejm ujący umowę przenoszącą własność nieruchomości, obo­

w iązany jest z urzędu przesłać w ciągu tygodnia w ypis aktu do sadu prowadzącego właściwą księgę wieczystą w raz z w n ;o- skiem o dokonani© wpisu, co nie wyłącza u p raw nienia in tere­

sowanych do złożenia w niosku o wpis. Przesłanie w n ;osku o w pis obowiązuje notariusza bez względu na to, czy strony interesow ane korzystają lub n ie korzystają z praw a złożenia wniosku osobiście.

Jednakże powyższy obowiązek ogranicza się tylko do aktów, obejm ujących um ow ę przenoszącą własność nieruchomości (art. 43 pr. rzecz.), nie dotyczy atoli umów o przeniesienie własności w przyszłości po nastąpieniu term inu lub ziszczeniu się w arunku, gdyż w tym przypadku strony po nastąpieniu te r­

m inu lub ziszczeniu się w arunku pow inny zawrzeć dodatkową umowę, przenoszącą własność nieruchomości, w której obowią­

zane są w yrazić bezw arunkow ą zgodę na niezwłoczne przejście własności (art. 45 i 46 pr. rzecz.).

N ie m a rów nież notariusz obowiązku przesyłania sądowi wniosków o wpis z przedw stępnych umów zbycia nieruchomo­

ści oraz z innych umów, zobowiązujących zbywcę do zaw arcia um ow y przenoszącej własność nieruchomości.

10. A rt. LVII przep. wprow. pr. rzecz, i pr. o ks. wiecz.

stanowi, że dla nieruchomości, któ re nie m ają urządzonych ksiąg wieczystych, albo których księgi zaginęły lub uległy zni­

szczeniu, będą aż do chwili założenia ksiąg prowadzone w e właściw ych sądach grodzkich zbiory dokumentów, przeznaczone do składania wniosków i dokum entów dotyczących tych nie­

ruchomości

N astępny art. LV III w § 1 stanowi, że w przypadkach, gdy przepisy obowiązujące przew idują wpis do księgi wieczystej, osoba, któ ra w razie istnienia księgi byłaby upraw niona (a nie zobowiązana) do złożenia wniosku o wpis, może złożyć we wła­

ściwym sądzie odpowiednie dokum enty w raz z wnioskiem o zło­

żenie ich do zbioru dokumentów.

Aczkolwiek § 2 art. LV III głosi, że do postępowania w przedm iocie w niosku o złożenie dokumentów do zbioru sto­

su je się odpowiednio przepisy o księgach wieczystych, wyłożo­

ne w art. 30 i nast. pr. o ks. wiecz., to jednak odpowiednie zastosowanie mogą mieć tylko te przepisy, k tó re odnoszą się do osób upraw nionych do zgłoszenia w niosku (art. 30—34), a nie do notariuszów, obowiązanych z urzędu do przesyłania do sądu prowadzącego właściwą księgę w ieczystą w ypisu aktu, obejm ującego umowę przenoszącą własność nieruchomości w raz z wnioskiem o dokonanie wpisu, a n ie o załączenie aktu do zbio­

ru dokum entów nieruchomości, n ie mającej księgi wieczystej (art. 41) *).

*) P or. P. N. to m 11-1947 r., str. 524. (Dop. Red.)

Jed y nie kom ornik w m yśl § 1 art. 656 Kod. post. cyw. ma obowiązek jednocześnie z w ysłaniem dłużnikowi wezwania przesłać w ładzy hipotecznej wniosek o dokonanie wpisu o wszczętej egzekucji z nieruchomości, co może rów nież uczy­

nić egzekw ujący w ierzyciel. W edług zaś § 2 tegoż arty k u łu w brzm ieniu nadanym przez art. XV p. 4 przep. wprow. pr.

rzecz., jeżeli nieruchomość nie m a urządzonej księgi wieczystej, albo jeśli urządzona dla niej księga wieczysta zaginęła lub uległa zniszczeniu, stosuje się przepisy o składaniu wniosków do zbioru dokumentów, prowadzonego dla tej nieruchomości.

Obowiązek u jaw nienia swego praw a ma w łaściciel n ie ru ­ chomości, którego sąd, prowadzący księgę wieczystą, może do tego przynaglić za pomocą grzywień, jeżeli właścicielem jesrt osoba pryw atna (art. 29 pr. o ks. wiecz.). Lecz obowiązek ten dotyczy u jaw nienia praw a w łaściciela w księdze wieczystej, a nie w zbiorze dokumentów, prowadzonym dla poszczególnych nieruchomości, nie m ających urządzonych ksiąg wieczystych**).

Taki zbiór, z mocy § 4 rozporządzenia M inistra Spraw iedli­

wości o urządzeniu i prow adzeniu zbioru dokumentów (Dz. Ust.

N r 66/46 r. poz. 368) zakłada się z chwilą złożenia pierwszego w niosku o złożenie do zbioru, przy czym nie jest potrzebny dowód, że praw o będące przedm iotem rozporządzenia służy rozporządzającemu (§ 13 tegoż rozporządzenia). Tymczasem, z mocy art. 27 praw a o księgach wieczystych do ujaw nienia w księdze wieczystej właściciela wystarcza, a więc potrzeba, aby następstwo w prawo osoby, w pisanej jako właściciel, było w ykazane odpowiednimi dokum entam i. Z przepisu tego oka­

zuje się, że jeżeli nieruchomość ma urządzoną księgę wieczystą, notariusz sporządzając ak t umowy przenoszącej własność nie­

ruchomości, obowiązany jest żądać okazania dokumentów, stw ierdzających, że zbywca wywodzi swe praw o do nierucho­

mości od jawnego z księgi wieczystej właściciela i dokum enty te w raz z wypisem aktu zbycia złożyć wraz z wnioskiem o w pis do sądu, prowadzącego księgę wieczystą, co nie jest wym agane przy sporządzeniu ak tu zbycia nieruchomości, n ie m ającej urządzonej księgi wieczystej.

**) Inaczej — ro zporządzenie z 31. V II. 1947 r. — Dz. U st. N r 53.

poz. 290. (Dop. Red.)

NOTA RI AT