PKAGA NAUOZrcirHiI HA sus - Udział nauczycieli wielkiego miasta w życiu kulturalnym

a « B s » a a a s i om s a w a t a a amt

SttGCCMlt&A J^ZKItGO. mm-.

-Intensywność życia kulturalnej i decyaje wybo ru kulturalnego kształtują oię pod wpływem różnorodnych

i różniących się znaczeniem bodźców 1 warunków*

V obrębie środowiska oddziaływującego na życie kulturalne możemy wyodrębnić układ re^plaoji uczestnictwa kulturalne* 60 a dającymi alę wyróżnić składnikami t

a/ personalnym,

V rzeczowym,

o/ środków masowego przekazu.

Łloctent personalny charakteryzuje się bezpośrednim oddzia ływaniem i przekazywaniem treści kulturowych na aasadsia najozęóoiej osobistych i niesformaliaowonych stosunków*

Hola czynnika personalnej a układała regulacji uczestnt- atwa kulturalnego jest szczególnie doniosła w obrębia ma- łych społeczności lokalnyohf ale odgrywa także znacząoą rolę w społecznościach wielkomiejskich swłasscea dla pokie rowania wyborem wartości kulturalnych jodkre&lająo donio- słość tego typu kontaktów A.Kłoskowska pisae "istotne anaoaenie posiada bezpośrednie oddziaływanie w obrębia trwa łych* zorganizowanych i spontanioanych grup społecznych i funkcja jednostek szozególnie kwalifikowanych do wywiera nia wpływu i jednania zwolenników dla wyznawanych przez siebie systemów wartości"*^.

Trudno jednak preoyay jnie określić anaczenie "elementu personalnego" i jego roli w rozwoju uczeatnictwa

«■> «•* «■ **■ |

kulturalnego wśród nauczycieli łódzkich* gdyfc jeat to w ogól® sfera atoounków luda&ich trudno pouuająca aię ba-*

Ufi

daniom. Pakt* ża wśród różnych fom czynności naucayciell

kontakty osobiste wypełniają a& 10*1 % ogólnego budżetu caa-

ou dowodzi px*zekonywająoo znoczeula tego rodzaju kontaktów w życiu społeczno-kulturalnym naucayciell*

i\>syoja - 10*1 % ogólnego budżetu czaau nabiera wlokącego

znaczeni® rangowego jeżeli odniesiemy ją do długości czasu pomniejszonego o roamiaiy snu jako wielkości stałej* która wynooi 28,8 - 3 5 ,4 % ogólnego budżetu czaau naucayciell

i podlega minimalnym wahaniom * *

Hanga i jomiujf czasu przypadającego na ton typ kontaktów nauczycieli łódzkich uzasadniałby podjecie dodatkowych ba- daA nad określeniem ich roli i znaczenia w i*agulacji

uezeat-}. f* jag nictwa kulturalnego*

Badania takie byłyby nadto ciekawym przyczynkiem ucsożlisia- jącym określenie głębi i trwałości oddziaływań małych grup pierwotnych w społecznościach wielkich miaat w ogóle*

Elementy rzeczowe - inotytuojonalne ukła du regulacji uczoatnictwa kulturalnego to przede wszystkim standard kulturalnego wyposażenia regionu - określający - zdaniem A.Kłoekoweklej górną granicę możliwości pewnego typu kulturalnego uczestnictwa. Na elementy rzeczowe układu skła dają się takie inetytuoje i urządzenia, jaki muzea, teatry, filharmonie, specjalistyczne

a/ Podajemy na podstawie naesych badań budżetów czasu nauozyoieli*

• 80

biblioteki, Instytuty naukowa 1 aktywność środowiska aka demickiego. Słowem instytucjo beapośrednlo tworzące klimat życia kulturalnego 1 umożliwiająo« zaspokajanie potrzeb w tym zakresie.

Istotną rolę w rzeczowym wyposażeniu środowtaka umożliwia-* jącego rozwój życia kulturalnego należy przypisać tym urzą dzeniom i instytucjom, która pośrednio oddalaływują na ży cie kulturalne* Chodzi tu o takie urządzenia socjalna 1 ko* munalne, jaki żłobki9 przedszkola, sprawność komunikacji, rozwój placówek handlowych 1 usługowych, sieć urządzeń gastronomicznych, rozwój sieci gazociągowej 1 wodociągowej l*t«p* 0 doniosłości tych urządzeń 1 loh wpływie na struktu rę budżetu ozasu nauczycieli łódzkich świadczy fakt, że tylko na pracę w domu łącznie a przygotowywaniem posiłków, dojazdami do pracy i a pracy, korzystaniem a usług handlu i rzemiosła przypada łąoanie - razem wziąwszy - 14,1 %

ogólnego budżetu ozasu.

W tej sytuacji układ regulacji uoaestnlotwa kulturalnego musi byś traktowany bardzo szeroko, a problemy struktury budżetów ozasu ujmowana w aaerOklm kontekście warunków

społ eozno-ekoaomlozz^roh1' •

Z powyższych względów charakterystyce elementów

rzeczowych w układzie regulacji życia kulturalnego poświę camy w dalszym ciągu niniejszego rozdziału tak wiele uwagi.

- - - -

X/ J.Eanacki - Z zagadałeś czasu wolnego, Whm# 1966* .

| L w

Ko ukłuć regulacji życie kulturalno-o, nu wybór |

hierarchii wartości coraa więksay wpływ wywiera roawój środków ciosowego praekazu* .iooziąoy zasięg społeczny tego specyficznie raeoaowego elementu w układaie regulaoji ży cie kulturalnego, uniwersalność i beterogenicaność komuni kowanych treści oayni aoń istotny składnik ogólnej polityki kulturalnej niwelujący do pewnego stopnia różnice wyposażę** nia regionalnego* Po swój środków masowego praekaau nie ni- wetfjty jednak aiwoze.ia raecsowegc wyposażenia z rodou/i oka, które praede wsaystkim okrei la specyfikę recepcji kulturo- wej, a pod wsględean ważności posiada w układało regulacji uczestnictwa kulturalnego podstawowe anacaeiiie*

ii/yróżnione elementy układu regulacji uczestnictwa kultural nego! a/ personalny i b/ rzeczowy; c/ środków t&ascwego prae kaau, nie wycaerpują wsaystkich warunków oddziaływujących na życie kulturalne, stanowią jednak podstawowy aespćł cayn-» alków okre&lająoych w skali społeoanej praebieg, roaioiasy i stopień intensywności uoaostnictB® kulturalnego*

Warunki apołccsno-ekoiKadcana w jakich sytuuje ai§ dana grupa społeoano-a&wodowa - nie określają bynajmniej

autoiuatycznie i jeonoanaoanie faktycznych roaniarów ucaest— nictwa kulturalnego - bowiem w tyoh samych lub podobnych

warunkach skala ektywao&oi kulturowej jednostek a nawet aespo- łów jest anacani© aróżnicowana.

-A propos aależn >śoi cięóay oaloksataitem ttarun- ków społecano-ekonoialeasny oh, a aasi^giem aktywooooi kultu

ralnej, ntealKc-ne jest uoayaicmie następującej uwagi o oba* rektora* eesaduiceym* "Jeidiolwlek roapetwijeuy sposoby spę dzania ozaeu ró&nyob trup ludsi praoy joko funkcje loh

obiektywnej sytuacji społeosnej i scoi&eeólnyah okoliczności życiowych, malej&y jednak adawau sobie w pełni oprawy a tego,

fi iż - w saleftnońal od owych oeoh indywidualnych • każdy

«s to wiek wybierze sobie odpowiednie warunki, uoo£liwiająo* prsejawlanle filę ty oh oeoh 1 roawój oeobowo6ci danego cało- wieka*

ftasuwa sio tu analogia a gatunkami biologioanyui, które spośród onogoóol na j barda lej ró&norodoyoh pierwiastków vjy- blerają 1 przyswajają popraea praemianę materii te substan cje, które aą Im alestofdflb potraebnes aaraaeiu m ś roawój każdego gatunku uaale&niony jost od całego otacsaj^couo Śro dowiska, od aaohodaąoych w nim amian 1 od wsay tkloh poaoata- łyoh gatunków biologicznych, żyjących w tym środowisku*

Tak więc, nie tylko apoł«cans warunki iycia określają zacho wanie człowieka, ale także i calowiek wybiera spośród coło- kaatałtu notarialnych 1 duchowych warunków środowiska spo łecznego takie, które najlepiej odpowiadają j®fc$o indywidu alnym cechoiii 1 stanowią obiektywne odzwierciedlenie tych

oeoh*

ewoboua wyboju "waimifców żyolowyak" jofat aaoaaaicao nową

OL i

wdobyoaą Bpołeoaeńatwa komualetyoznako" •

- 85

-i

»/ C,V/*Osipow, ;*F*Prołow - LocJolOGla w

ŁóciA pod względem "rzeczowej" wyposażenia ele mentów układu regulacji u«zest»ictwa kulturalnegpv zajmuje

z puuktu widzenia licznych wekaźników określoną pozycję

wferód Innych wielkich miastt ^ai-saowy, Kxokowa, -oanania i Wrocławie* **dy porównujemy ogólny potencjał kulturowy tych miast w 1967 roku, to charakteryzują ®o następujące dane - ilo<V miejsc na widowni w teatrach dramatycznych* w l*arszawi< - 8*?01» Krakowie - 2*956t lodzi - 2.928* Baanaaiu - 876; we Wrocławiu * 2.063* -Od względem liczby miejsc na widowni w klnachs Wereaawa - 29*030 miejsc na widownlt Kraków - 11.259* ^ódZ - 12.597* £oanaA - 6.755* Wrocław - 12.002s/. Bod względem ilości widzów na tysiąc mieszkańców w kinach * l<ód& znajduje alę na ostatniej pozycji, pod względem iloci radioabonentów na trzecim, po Warszawie /290/, loznaniu

/258/ ze wskaźnikiem 25^ na Jeden tysiąc mieszkano ów* pod

względem liczby abonentów TV Lódź zajmuje czwartą pozycję ze wskaźnikiem 1*654 abonentów na 10 tysięcy mieszkańców, po Warszawie /1.831/, Wrocławiu /1.710/, Poznaniu /1.708/, wyprzedzając Kraków Zl.508/0*^*

Natomiast uczestnictwo w kulturze charakteryzują następujące danee

rod względem sprzedamy gazet na jednego mięsa- kadca i pod względem sprzedaży czasopism na jednego mieszkam

%/ oxvl\< -1^76^(567 |

Ł>6d& aytuuje Elą poniżej przeciętnej o około 12 punktów

ł ponad 19 punktów wskaźnik wielkoilei księ£*>8biorów łódzkich ■bibliotek Au woluminach/ - poniżej przeciętnej t wynosi około 62,9 %• Pod W3£ilęć0s §prstóaśj fceię£ek aa jednego oieoakańoa w złotych L6C& sajicnje ostatnią poaycję w©j$d wielkich miast! z ró£nicq, około 40 % pont&ej «redni«j dla porównywanych

niastr8^* ŁódA dystansuje pozostałe niasta pod względom iloc- ci widzów w cyrkach i operetce.

fika regionalna &>dst zdominowana jest wciąft pwsewagą praeragrsło włókienniczego, o^reMaj^cego charakter gospodarczy miasta i wysoki stopień akty nouci zawodowej, zw>aRScaa kobiet.

I truk tura zatrudniania według działów gospodarki narodowej wskazuje, 2e odsetek zatrudnionych w praepytle wy- | £tosi w Warszawie - >0,6 *&j Krakowie - 36,5 $t Łodzi - 56,6 %%

tozaoniu -40,1 %; we Wrocławiu - 39*6

W transporcie i łączności odsetek zatrudnionych wynosi* Warwurat *7,9 #» Kraków 8fo %\ ŁódA 5,3 %i Baanań

-9,6 Wrocław * 9,4 }»*

W obrocie twarowjK podajv w analogicznej kolejności -11,4 %i 8,1 $t 8,1 *| 10,1 M 9,5 *•

Ple naszych rozważań Interesujące są wskaźniki stanu zatruft* j, nienia w wymienionych miastach w dziale - ouwiata,

a/ Wyliczenia własne - na podstawie danych Kocanika Lta-tystyaznego kultury 194>49b7, *vyd, GUB,1969, e,

206

207

. *s/ Na podstawia - liozwój Gospodaratsy PflŁ 1963-1966, ; yd»

GUC i CB2&, s. 9

-nauka i kulturo* Łicaba zatrudnionych w tyci dziale goapo- daitei wynosiła na dzień jn#TXX»1966 r. w Warszawie - 92.500

osób# w Krakowie -

2 >*500

osób, w Łodal • 25*500 osób,

w PMMBłii m 18*500 osób 1 w® rooławlu -

21*500

osób*^*

Odniesienie tych wlelkoćci do liczby Liieezkańców tych miast wekazuje, fee w Warszawie odsetek zatrudnionych w dziale gos podarki - nauka, oświata, kultura • wynosi 7,3 % oyółu miesz kańców, w Krakowie - 5#o .H§ w M i «• 3*4 % w loanoniu *

4,3 %, we Wrocławiu - 4,4 %*

£*ódż - tak&e pod względem struktury wykaztalee- nia pracowników zatrudnionych w gospodaroe uspołecznionej

zojc.ujo nlekoraystną pozycję. Odsetek zatrudnionych pracow ników a wykształceniem wyższym wynosi w warszawie - 9t8 % w Krakowie — 9 ,8 w uodai — 4,8 , >, w oznaniu - 7#7

we rocłuwiu - 8,1

Z wykształceniea średnim zawodowym - według analogicznej kolejnościt - 7f6 jk% 10,o %% 6 ,o %\ 7*3l B»5 $ wyiwatał- oenlea średnim ogólnokształcącym* w Warszawie - 8,1

w Krakowie — 5§9 w kodal — 4,4 ;% w toananiu 3 §7 % we

rocławlu • 5,9 W* & wykształceniem zasadni caym aawodouiym w warszawie - 11,5 $t w Krakowie — 14,5 %ę w uOdal - 6,3 Jł§ w . oznaniu - 18,8 %% we Wrocławiu - 10,9 %•

Z wykształceniem poniżej podstawowego, odsetek pracowników

zatrudnionych jeat najwyższy w iiOdzi 1 wynosi 26,6 % S3J^*

s/ ibid* - wyliczenia własne.

ara/ Rozwój gospodarczy 1 społeczny Hffi 1963-1966, s. 13, stan na 1964 r.

-«* &7 *•

Z coćziannej obftei?wac;}i niemy Jafc du£y wpływ na budfcety

czasu sio (Ją niefctćre urządzenia komunalna, a awŁaczcza toki# Jak ro:ns6J cioci wo&ociąao^ej, 6**oweJ, czybkofeó eksploata cyjna transportu pacaź^rnkle^o itp.

Jaką pozycję pod wy&ej wymienionym względem sanują Lbźk na tle wielkiah miast?

Odsetek iaieczkaaców bod&i korzy*. tających

2

sieci wodociągowej wynosi 73*2 %, u kanalizacyjnej -69*4 ** gazo

wej * 5>fo Zużycie wody £ rurcciągOw w gospodarstwach

t 4 / domowych. na Jeónego miesaka&ca wynosi - 55*2 ar*

Pod wzglęaam czynnych tras tramwajowych /długotO/km/ Lóci zajmuje w&rOd miast pier*sse miejsce* autobusowych piąte miejsce* przewozOw pasażerów/w milionach/ orugie miejsce. Pod wzglsaem przeciętnej szybkości eksploatacyjnej w km/godi tramwaje - Warszawa - 1>,£t &rak6w - 14

*74

i»odż - 14,3;

I^snaA «* 1$*6j Wrocław - 13*6. Przeciętna ssybke&ć eksploa tacyjna w km/goda. autobusów /według wyżej podanej kolej- no^ci/i ia*1» 16*9i 16,4i 17,6* 19*1. 2/

uóa&, Jako Środowisko &ycia i praoy rozpatrywa na. w perspekly.ie

23

-leoia charakteryzuje się coraz wiykLzyis

wzbogacaniem w innty Łucje slu£,ce pobudzaniu i zaspokajaniu

iyoia kulturalnego Jego mieszkańców. Obecnie Jeuaak mddi - miasto odznaczone Orderem "budowniczy rolski Ludowej”

ciągle Jeszcze nie zajmuje należnej sobie pozycji pod wzglę dem wyposażenia w instytucje pobudzające i aa^okajające symboliczne potrzeby realizacyjne.

laki etan konstatuje również J. lujżel w artykule "O niektó rych sprawach awansu Łouai^#

£tandard wyposażenia rzeczowego ^odal w Inaty* tucje i urządzenia bezpośrednio 1 pośrednio wpływająoe na regulację uczestnictwa kulturalnego, znalaały odbicie w na szych badaniach nad strukturą budżetów czasu nauczycieli — o czyn infoitujeoy we wstępnych rozważaniach*

iuiiiana czynności i>roponrji czynno ;ol realizacyjnych do instru lentalaych może być następstwen szeroko rozumianej polityki społecznej w Makroskali, znaczna jednak z lana na korzyść zwiększenia czynności realizacyjnych może nastąpić pod wpływem oddziaływań - już istniejących instytucji w da nym 1rodowiaku si-ołecznym.

Uposażenie i oaas pracy nauczyciela.

Znaczenie uposażenia stanowi wśród warunków pracy - czynnik istotnej doniosłości.

Uposażenie, jego rozmiary no^ą mieć daleko idące następstwa. Makie płace skłaniają do poszukiwania lepiej płatnych stanowisk, Płace o rani cza ją lub rozszerzają możli wości nabywania przedmiotów kulturalnego użytku, wpływają

w pewnym atopniu na styl życia, poaiotu roarywek i koi>- takty towursyekie* uyi&nacsają pocsuole aadowolenia, decy dują o pocauciu subiektywnej wartości, wyanacaają sto sunek cło kręgów &rodowiskowych# aapev;nlają pocaucie ptv»

*/ no.oi lub niepewności ekonociicanej '«

W omawiałbym okresie nauczy o lalom trzykrotni© pottaosaono aaaadaicaą płacę A % 0 9 19^3* 19^5 rok/, każ dorazowo praecijtnie na ctatyatycanego usueayoiela w sra- nicach około 100

,-

ał., uaaie£nia«jQC konkretną wielko&ó podwyżki od stażu pracy 1 wyLsatałcenia. W g. upie naj młodszych, o krótkim stażu pracy, podwyżka była mniejsaa aniżeli w grupach o stażu pi^ekraosającyw 25 lat*

i grupie ae średnim wylatałoeniem pedagofc^oanym, do 5 lat

' ‘ w.

pracy, płace nominalne warosły o 1t?,o %% ae o tawern ponad 25 lat o 26,6 fi* W katesso^ii a wykeatałoeniea "niepełnym wyżsaym** * w analogicznych grupach wieku o 22,7 % i 29*o Wśród nauczycieli a wyżsayw wykształceniem i trzyletnim stażem pracy warost płac wynosi - 20,6 $, o stażu ponad

25

lat - 27,7 %• orównanie wsitażników płac nominalnych

i realnych naucaycieli sakół podstawowych 1 ogółu pracowni ków w gospodarce uspołecznionej w latach 1960-19GC wyka* żuje, że aarówno płace nominalne, jak i realne i loh

wzrost były wśród naucaycieli niżsae od ogółu pracowników | w gospodarce uspołecanionej kraju*

V 1965 r. zarobki kobiet zatrudnionych w gospodarce uapo- łeoznionej kształtowały aiy następująco! na przedział po

niżej 1 *200*- złotych przypadało 29*9 % kobiet A^żcsyzn

18*o 7»/\ od 1200,- do 2.000,- ił,

52,0

% /toężozyzn 33§4 #/* ponad 2.000,- zł. 17,8 % /hężczyan 58*7 %/• Należy dodać,

że grupa kobiet zarabiających poniżej 1.200,- zł. zonie j-

ezyła się w okresie 1900-1965 r. z 47*2 % ogółu pracują- oych kobiet do 29*6

Kiżej od mężczyzn zarabiaj nauczycielki łódzkie, stano wiące ponad 85*o % ogółu zatrudnionych pedagogów w szkolą nictwio podotawowyiu.

Z odpowiedzi na pytanie 15 w ankiecie# ”Cay Jw>lVsadowo-

lony/a/ z obecnej pracy?” a/ z zarobków,

b/ z wykonywanego zawodu* o/ z zajmowanego stanowiska, d/ ze środowiska.,

dowiadujemy się* że około 80*o % nauczycieli odpowiedziało* iż aą niezadowoleni ze swych zarobków, przy czym różnice miedzy kobietami a mężczyznami aą niewielkie. Odaetek nie zadowolonych jest większy w {jrupie wieku 25-29 lat - 91*5*>| 18~2<* lat - 80*o %\ 30-39 lat - 76*8 %% 40-49 lat - 69,2 #|

50

i więcej lat - 54*9 %•

r.nieje»y odaetek niezadowolonych w grupie wieku 40 i więcej lat wynika atąd, iż w tej kategorii osób zarobki aą naj wyższe i nejwiękazy jest odaetek osób z wyższym wykształ ceniem.

- 9 0

fcq to jednak fcirupy oaio iicaebuc, ooanowi^ae łąoanie 17*7 % całej populacji, najbaz*taiej niezadowoleni & zaroibitów aą

chemicy • 66*4 ? t geografowie - 85*1 .1 nauczyciele fizyki

• 84*6 %\ Liaterjotyki • 61,$ #• Według infomiaojt Euctttmrlaia Ckxrv(su * akolno^jo - nauczyciele tycb specjalno ci na^cayisciei opuszczają prac-? w szkolnictwie podstawowym 1 praecbodaą do stfkolnlotna średniego* lub w o^óle do lanej prucy poaa zawodem aaucayoielski&u iJleaouowolenie a zarobków nie roz- oląja się jednak na zawód* ©ttmawiako i środolwfco pracy* Odsetek niezadowolonych a za»0<& wynosi 4,1 >, a zajiao- wane^o stanowiska - 10*7 '#* ae środowiska - 15*6 >»* a aarookóy? “ 79«o

2 zarobków aedotfoionyah jasfc 16*9 %# • w^kox$'waae£0 aawo- du 94*7 />* a aajo»wane

£0

stanowiska 64*6 ^* ae środowiska 61,0 %ą

Wydaje etę* to występuje ta* identyfikacja z zawodem* 4e swoje aspiracjo i ambicje odnośaą nasi x*.spouuenai praede wszystkim ao aawcdu*

Kobtetj-aauczycielkl Identyfikują si« w wifksagm stopniu*

ntft mężcay&ai* co ©twierdzono i daiennlkaray^*

Porównanie respondentów według pxs,yn£le$nOoci partyjnej, specjalności zawodowej, wieku i wykształcenia a poczuciem

I zadowolenia a wykonywanej zawodu i a zajmowanego stano wiska* pozwala przypuszczać* żo Sroauwiako łódzkich naucay- cieli jest grupą zawodową o wyksatałoosym poczuciu odręb ności zawodowej i w wysokim stopniu aintet^rowana pod wy mienionymi waJL^dmi*

Ze wsględtk aa stosunek do i>Xac - około 30-90 % nauczycieli deklaruje swoje niezadowolenie. w t«yoh wt* runkach powszechne puezuaiii ulesMtowol&tia a zaróbków, może prowadzić w skraj nych pmypadkaoh ćo postaw obojętno&ci robeo życia, do nie an^a&owui^i.a s»lq w prstwodnic drenie narodu, do zanika-nia aamoki^ytiyoyzau i ivauącej nieprz&aikiiwoóoi na wszelką kry tykę płynącą a zewnątrz do swoistego rouaaju onabioay.

Jeżeli jednak nauczyciel może oaii&jną^ conne dla siebie war tości, które w innych warunkach iió&łt>y auobyć tylko przy po- ciocy pieniąuza, m Innej urodae, to wiacze sakolue powinny uu w «y& poiaugać*

Z problematyką plac jak najściślej wiążą się

zagadnienia faktycznego czasu pracy zawodowej.

Nominalny osa© pracy naucayoiela określają od

powiednie przepisy* uwagię calająoe typ aakoły i poziom wy

kształcenia* W przypadku aakoły podstawowej tygodniowy wy- <iiiar czasu pracy wynosi 26 godzin* Faktycznie jednak wymiar ozasu pracy jest wyższy*

, Porównująo budżet czas pracy zawodowej

aau-w O v ^ l C O Xj<J-L££> «»>, ł A w >

ozyoiela\ 9 okresie 1961A>2 ▼ 19tb/ 7 r. atwiertizamy, że po

wprowadzeniu reformy szkolnictwa wzrosło obciążenie pracą

nauczycieli* v, granicach 26-50 godzin tygodniowo pracowało

w 1961/62 r. 02*© % nauczycieli, obeonie - 72,7 % '| w ura- nicaoh 31-55 godzin pracowało 5,3 %> naucaycieli - obecnie i/ JeCli nie zaznaczono inaczej - dane czerpiemy z naszych

11,4 %, powy&ej 3^ tfodain ty^ocailowo pracowało 12 , 3 f»9 po reforaie 1 5 , 5 &*

Błogość csaeu pr o c y wara©te aa równo w ś r ó d kobiet* Jek 1 męńcayaa* odsetek p r e oująaycb powyżej 31 godasin w ś r ó d naucaycielek waróał a 1 4 , 4 % do & 5*1 $f w.ród. męfcocyan

2 36,0 $ do 46,2 $»

W e d ł u g danych &*G*L« o d ISkO/kl roku aanie^- Łsyla ©i<? anacaai* ilo&ć oadaiałów* a co aa tyn iaaie go-da In nadlicsbowyob przypadaj ąc;v cfc ś;r«s<tai© ns jednego ner-cay- ciela a 4 - 6 g o d a t a do około 2 w 1f 6 6 / % 7 roku* pocnl£ej 2 $o- dain w 196?^&8 roku*

•f konaifcwcncji amniejaayły ai^ seanse otrayagr^aaia p r a o y dodatkowe;} tr&yfccrotnit * co powitano w aaetępatwie ajaaiej- eayó caas praogr nauczyciela. H a długość p r a c y nauoayciela roo&e aieć ta&fce wp^yw w a r o a t aajfó niepł a t n y c h - awiąaanyoh pośrednio a p r a c ą w askele*

Jak w świetle canych a ankiet praedatawia Big caaa pracy p o ś więcany na prace apołeoazMi /niepłatne/*

Z dajemy sobie aprawę, ifc pytonie nlln ęodaia tygodniowo praeflietnie aajmają HoX«. aa^ęeia niepłatna?" juogło p r e e o ą -

daić odpewiedft takśe naród* tych, k t ó r a y a równych waględów takioh prac ni a wykonują, Jakie b y ł o obciążenie p r a c ą opo- łeoanąf w 19 &1/&2 r.« do 2 god a i n - 3 6 * 9 * naucaycielii w okresi ie badart 19 6 6 / 6 7 r. 25*5 *1 o d 3 do 4 ^ocusin

-28,8 fi 1 31,2 %\ 5-6 Godeln - 12,7 % i 17*3 M powyżej

nln Aont&lity z nauczyolelaal 1 administracją szkolną/

1 w oparciu o konsultacjo z ^ładaanl Związku Nawozycislctwa

siakiego modna że oboląkenlc prace®! społecznymi

owiązane jeet & powezechnyai roawo4®a ró dorodnych fax» »auo- kazułconla nauczycloll, co iŁO&ia potraktować Jako cąynnnó-

ot atano^iące przedłułaole runkoji szkoły. Lrak koordynacji, dublowanie organizowanych ezkoleA sprawia* &e nauczyciele w wielu przypadkach traktują ten typ czynaofecl jako stratę

om® u*

W &akr*a prac

,7

społecznej wonod?.i takfce wlała czynnoicl fconywanyh proea nancajcłsll - ch&rakterec odbiegających od Ich kw»ll.flkau

,11

padagc^.ciyayoh* co budzi tesytgtof włada

nauczycielstwa Polekle&o*

Jak iui stwierdzono* długość pracy określono, •godnie £ tatotfyoyuBjfla so«isi&e8lM ze&o pojęcia wyroił nnu- coyeleli, dc pracy zaliczono wi^ci wła. clv/e pode tacowa

czyn-I noaci na otanottiaku praoy* rosmowy a roazicajJ. na terenie szkoły* poalodoonlo rad potia&o^icsnych* bleiące przy^tov/y-

j

Z analizy budżetów czaau wynika, aa łąozny caaa praoy zawodowej nauczyciela szkoły podstawowej w Łodzi wy- noal tygodniowo 46 ^ouzin i 10 oinut *'•

*/ Określenie czasu pracy na podstawie badań ankietowych byłoby - w naszyis przekonaniu mało precyzyjne.

-> i • ' ■ . , , . ,

t.odług dni tygodnia długość "czasu pracy zawodowej" przed

stawia się następująco i poniedaiaiek - 7,28 goda*j wtorek -

7*98 goto.i nroda -

8,20 0

Oda*i czwartek -

7*83

goda.j

piątek - 7* 16 soda.* sobota - 6,18 goda* i niedziela -

1

4

? godziny* Je* li wyłączymy pracę w niedzielę to bredni dzien

ny cbib procy zawodowej nauczyciela wynosi ?,

4

£ goda* i jest

więksay od normatywnego przeciętnie da lennie o ponad 3 go

58

godain /

57,98

goda*/. *aeciętny daienny /W powszedni oaieii/ faktyczny czas pracy, to jest "praca zawodowa” plus "praca w docu" wynosi

9

godzin, 10 mi? nut; w niedzielę 3,58 soda* ?aktycany łączny czas procy we dług dni tygodnia praedstawis się następująco* poniedaiałek “

8,65

goda.* wtorek -

9

3

$ gode* * *,roda -

9,55

sod»*i

czwartek - 9,46 godz.j piątek - 8,74 goda. 5 sobota - 8,46

godz.i niedziela -

5*38

godziny.

Według badań warszaweklob /o których pisaliśmy/ przeciętny czas pracy zawodowej /bea niedssieli/ wynosił

około

6,11

goda*, w niedziel?

1,5

gadtiny,

Łączny, przeciętny czae pracy nauczyciela Warszawy /praca

zawodowa plus preca domowa/ wynosił średnio około

9

godzin

W dokumencie Udział nauczycieli wielkiego miasta w życiu kulturalnym (Stron 86-107)