Jest wielce prawdopodobne, że gdyby nie inicjatywa szkockiego polo-nisty Donalda Pierie’ego z września 1995 roku, Stowarzyszenie „Bristol” albo w ogóle by nie powstało, albo założone zostałoby dużo później. Na rok przed przedwczesną śmiercią podsunął On myśl, by poloniści zagraniczni i krajo-wi stworzyli wspólną platformę działania – przede wszystkim przeciwdziała-jącą atomizacji środowiska – która ułatwiłaby kontakty i pomagała w orga-nizowaniu spotkań, dyskusji i umożliwiałaby wymianę doświadczeń. Dzięki temu pomysłowi, a także żywiołowemu wręcz odezwowi środowiska, we wrze-śniu 1996 roku w Instytucie Polonijnym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Przegorzałach odbyła się – zwołana z inicjatywy Grupy „Bristol” – Pierw-sza Konferencja Polonistów Zagranicznych i Polskich. W jej trakcie odbyło się zebranie założycielskie przyszłej organizacji, na którym ustalono m.in.
jej nazwę. Pierwszą trudnością, którą trzeba było pokonać, była sądowa re-jestracja Stowarzyszenia. Powołano więc Komitet Założycielski Stowarzy-szenia, który miał do tego doprowadzić. Osoby reprezentujące Komitet to:
Urszula Sajkowska, prof. Władysław Miodunka i dr Piotr Garncarek. Dzięki ich staraniom opracowany został – przy wydatnej pomocy prawnika dra Zbi-gniewa Sajkowskiego – statut Stowarzyszenia. Sąd Wojewódzki w Warsza-wie zarejestrował Stowarzyszenie 22 kWarsza-wietnia 1997 roku, w związku z czym uzyskało ono osobowość prawną i mogło rozpocząć oficjalną działalność i spełniać cele statutowe.
Pierwszy Zarząd Stowarzyszenia wybrany na trzyletnią kadencję rozpo-czął działalność po wyborach na I Walnym Zgromadzeniu Stowarzyszenia
„Bristol”, które odbyło się w trakcie kolejnej konferencji, w Łodzi, we wrze-śniu 1997 roku. Tam też przeprowadzona została dyskusja programowa, w trakcie której nakreślono najpilniejsze zadania „Bristolu”. Przede wszyst-kim postanowiono podjąć prace nad systemem certyfikacji języka polskie-go jako obcepolskie-go oraz wprowadzić szkolenia dla kandydatów na lektorów języ-ka polskiego, a także zbierać informacje o zagranicznych lektoratach języjęzy-ka polskiego.
Do najważniejszych osiągnięć Stowarzyszenia „Bristol” w jego już pra-wie pięcioletniej działalności należy:
– podjęcie – w wyniku uchwały Stowarzyszenia „Bristol” – decyzji o przy-gotowaniu nowej, aktualnej wersji programu progowego nauczania języ-ka polskiego i afiliowaniu go przy Radzie Europy. Poprawioną wersję pro-gramu progowego przygotował Waldemar Martyniuk we współpracy z An-ną Dąbrowską, Elwirą Grossman i AnAn-ną Packalén. Została ona przesłana do Conseil de la Cooperation Culturelle, który wydelegował do Polski w grudniu 1999 r. swego eksperta, prof. Johna Trima. Zapoznał się on z historią nauczania języka polskiego jako obcego, z głównymi ośrodka-mi nauczania w Polsce i za granicą, z działalnością Stowarzyszenia i z pra-cami nad programami;
– doprowadzenie do powstania wiosną 1997 roku Komisji ds. Certyfikacji Języka Polskiego jako Obcego, powołanej przez Ministra Edukacji Naro-dowej. Od początku działania przewodniczącym komisji jest prof. Włady-sław Miodunka. Wymiernym efektem działalności Komisji – której przed-stawiciele są Członkami Stowarzyszenia „Bristol” – jest opracowanie wy-mogów poziomów znajomości języka polskiego, powołanie grupy robo-czej, zajmującej się przygotowywaniem testów, przeprowadzenie w grud-niu 2000 roku pierwszego egzaminu próbnego (na poziomie zaawansowa-nym) na terenie całej Polski, co jest koniecznym działaniem przed wpro-wadzeniem oficjalnego egzaminu państwowego z języka polskiego jako obcego i opracowaniem międzynarodowych dyplomów. Członkowie Ko-misji przygotowali ponadto tekst rozporządzenia ministerialnego, wpro-wadzającego egzamin państwowy, potwierdzający znajomość języka pol-skiego na trzech poziomach: progowym, średnim ogólnym i zaawanso-wanym. W chwili obecnej rozporządzenie to „nabiera mocy prawnej”;
– powołanie w maju 1998 roku przy Ministerstwie Edukacji Narodowej Ko-misji ds. Kształcenia i Kwalifikacji Lektorów Języka Polskiego w Zagra-nicznych Ośrodkach Akademickich. Komisji tej przewodniczy prof. Jan Mazur z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, który podjął
trud organizacji prac komisji od podstaw. Doprowadził do opracowania regulaminu prac komisji i do ustanowienia zasad wysyłania lektorów pol-skich za granicę;
– współorganizowanie (wraz z Ministerstwem Edukacji Narodowej) szkoleń dla kandydatów na lektorów języka polskiego jako obcego. Inicjatywa ta jest zgodna z wolą II Walnego Zgromadzenia Stowarzyszenia „Bristol”.
Dotychczas odbyły się cztery takie szkolenia (od roku 1998). Łącznie wzięły w nich udział 143 osoby. Kierownikiem szkoleń od początku jest prof. Wła-dysław Miodunka. Szkolenie obejmuje program wykładów, hospitacje zajęć oraz praktyki pedagogiczne. Kończy się egzaminem przed komisją powo-ływaną przez Stowarzyszenie „Bristol” i Ministerstwo Edukacji Narodo-wej;
Ogromnie istotne jest, że zarówno w programie nauczania języka polskie-go jako obcepolskie-go opracowanym przez Komisję ds. Certyfikacji, jak i w pro-gramie szkolenia lektorów wyjeżdżających na lektoraty zagraniczne, spo-ro miejsca zajmuje tak ważny dla poznania języka kontekst kultuspo-rowy oraz pogłębiona wiedza z zakresu literaturoznawstwa;
– zorganizowanie biblioteczki podręczników i pomocy dydaktycznych w sie-dzibie Stowarzyszenia;
– tworzenie banku danych o polonistach polskich i zagranicznych;
– założenie i uaktualnianie strony internetowej Stowarzyszenia „Bristol” dzię-ki dotacji Fundacji im. Batorego. Stronę prowadzi Szkoła Języka i Kultury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego darmowo na serwerze Uniwersytetu (http://bristol.us.edu.pl);
– pomoc w finansowaniu konferencji naukowych poprzez składanie odpo-wiednich wniosków do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
W ten sposób dofinansowano konferencję w Łodzi w 1988 roku, poświę-coną nauczaniu języka polskiego i kultury polskiej na poziomie średnio zaawansowanym, a także konferencję zorganizowaną w 2000 roku w Cie-szynie, poświęconą problematyce nowych programów, nowych metod i nowych technologii w nauczaniu kultury polskiej i języka polskiego jako obcego;
– uczestnictwo 10 członków Stowarzyszenia „Bristol” w międzynarodowym seminarium zorganizowanym w Katedrze Polonistyki Uniwersytetu Wileń-skiego w kwietniu 2001 roku przy współpracy Szkoły Języka i Kultury Pol-skiej UŚ. W ramach seminarium – oprócz wystąpień – przeprowadzono również kilka lekcji pokazowych oraz przekazano Katedrze sporo podręcz-ników polonistycznych, słowpodręcz-ników i antologii literatury polskiej;
Stowarzyszenie „Bristol” stanowi „forum wymiany informacji”. Służą temu wymienione wyżej konferencje, a także okresowe raporty rozsyłane do wszy-stkich Członków Stowarzyszenia. Obecnie Stowarzyszenie liczy 190 Człon-ków, w tym 69 Członków zagranicznych i 121 polskich.
Członkowie Stowarzyszenia „Bristol” reprezentują prawie wszystkie pol-skie i zagraniczne ośrodki, w których nauczany jest język polski. Także skład osobowy Zarządu Stowarzyszenia „Bristol” świadczy o dużym zasięgu śro-dowiskowym:
prof. dr hab. HANNA DĄBROWSKA – Prezes
Uniwersytet Wrocławski – Instytut Filologii Polskiej – Dyrektor Szkoły Ję-zyka Polskiego dla Cudzoziemców – Polska
URSZULA SAJKOWSKA – Wiceprezes
Dyrektor Centrum Nauczania Języka Polskiego dla Cudzoziemców „LINGUAE MUNDI” – Warszawa – Polska
prof. TOKIMASA SEKIGUCHI – Wiceprezes
Katedra Kultury Polskiej – Uniwersytet w Tokio – Japonia doc. dr WIKTORIA TICHOMIROWA – członek Zarządu
Kierownik Katedry Języków Słowiańskich Wydziału Języków Obcych – Uni-wersytet Moskiewski im. Łomonosowa – Rosja
prof. KATARZYNA DZIWIREK – członek Zarządu
Wydział Języków Słowiańskich i Literatury – Uniwersytet w Waszyngtonie – USA
prof. dr hab. WŁADYSŁAW MIODUNKA – członek Zarządu
Dyrektor Instytutu Polonijnego – Uniwersytet Jagielloński – Kraków – Pol-ska
dr JOLANTA TAMBOR – członek Zarządu – Skarbnik
Wydział Filologiczny – Wicedyrektor Szkoły Języka i Kultury Polskiej – Uni-wersytet Śląski – Katowice – Polska
Dzięki Stowarzyszeniu „Bristol” jesteśmy sobie – jako poloniści – bliż-si. Nie czujemy podziału na polonistów polskich i zagranicznych. Mamy wspólne potrzeby i wspólne zadania, a także wspólne marzenia. Łatwiej się
kontaktujemy, lepiej rozumiemy, skuteczniej współdziałamy, czego dowodem są nasze wspólne i użyteczne dla wszystkich polonistów inicjatywy.
Nasze plany na przyszłość to realizacja dwóch wniosków złożonych do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Pierwszy z nich dotyczy opracowania bibliografii pomocy dydaktycznych do nauczania języka pol-skiego jako obcego wydanych w latach 1992 – 2000, wraz z aktualnymi adre-sami wydawnictw, co da możliwość zamawiania tych pomocy i ich zakupu.
Drugi wniosek związany jest z pracami nad zbiorem artykułów, recenzji i ilu-stracji opisujących współczesną Polskę. Zgłosiliśmy także udział Członków Stowarzyszenia „Bristol” w Międzynarodowej Konferencji Stowarzyszenia ALTE w Barcelonie, aby promować system certyfikacji znajomości języka polskiego jako obcego – odpowiadającego standardom europejskim i bę-dącego miernikiem kwalifikacji zawodowej.
Planujemy rozszerzenie współpracy z Instytutem Polskim im. Adama Mic-kiewicza.
Przygotowujemy się także do konferencji, która będzie zorganizowana wspólnie przez Stowarzyszenia „Bristol” i Uniwersytet Wrocławski we wrze-śniu 2002 roku.
Prof. dr hab. Anna Dąbrowska pracuje w Instytucie Filologii Polskiej Uni-wersytetu Wrocławskiego, od 5 lat jest dyrektorem Szkoły Języka Pol-skiego i Kultury dla Cudzoziemców. W obecnej kadencji pełni funkcję pre-zesa Stowarzyszenia „Bristol” Polskich i Zagranicznych Nauczycieli Kul-tury Polskiej i Języka Polskiego jako Obcego.
Ważniejsze publikacje: Język polski (1998), Słownik eufemizmów polskich, czyli w rzeczy mocno, w sposobie łagodnie (1998), Eufemizmy współcze-snego języka polskiego (1994). Od kilku lat jest redaktorem serii Język a Kultura.