Zasady budowy procesu kształcenia w świetle Krajowych Ram Kwalifi kacji
15. Pomiar efektów kształcenia
Celowe i systematycznie stosowane metody oceny efektów kształcenia powinny sprawdzać wyniki pracy studenta i określać, czy i na jakim po-ziomie zostały przez niego osiągnięte zdefi niowane dla danego modułu/ przedmiotu efekty uczenia się. Pomiar zakładanych efektów kształcenia osiąganych przez uczącego się ma miejsce głównie na zajęciach, ale w za-leżności od programu studiów, może to być także np. praktyka studencka. Warunkiem zaliczenia przedmiotu powinno być osiągnięcie wszystkich założonych efektów kształcenia. W literaturze przedmiotu można spotkać odmienne stanowisko w sprawie ilości efektów kształcenia przypisanych jednemu modułowi.
Opisane czasownikiem oznaczającym czynność powinny oscylować na
poziomie od 4/5 do 8/9. Także odmienne stanowisko jest prezentowane
w odniesieniu do sposobu prezentacji (przedmiotowych) efektów kształcenia.
Oceny:
rodzaje oceny – ocena kształtująca, podsumowująca, ciągła;
techniki oceny – egzamin ustny, egzamin pisemny, prezentacja, test, projekt.
W tym przypadku różnica zdań jest zasadnicza i sprowadza się do tego czy efekty kształcenia dzielić na kategorię wiedzy, umiejętności i kompe-tencji społecznych czy też formułować je bez takiego zabiegu w sposób zintegrowany.23
16. Podsumowanie
Zaprezentowane w tym rozdziale informacje stanowią jedynie pró-bę przybliżenia czytelnikowi podstawowych pojęć właściwych dla re-formy szkolnictwa wyższego wprowadzanej pod auspicjami Krajowych Ram Kwalifi kacji. Posłużyły także zebraniu i usystematyzowaniu danych w tym zakresie przy jednoczesnym wzbogaceniu analizy i praktycznym doświadczeniem autora. Z racji nowego, efektywnościowo–jakościowego podejścia do zarządzania dydaktyką oraz innego niż dotychczas języka opisu efektów kształcenia, zasadne jest przyswojenie tej nowej optyki oglądu rzeczywistości i podejmowanie prób wdrażania reform. Od tego też będzie zależała skuteczność projakościowych działań uczelni.
Należy mieć nadzieję, iż KRK spełnią pokładane w nich nadzieje i przyczynią się do uporządkowania i podniesienia konkurencyjności eu-ropejskiej przestrzeni edukacyjnej.
23 „Wydaje się, że – w oparciu o doświadczenia, przede wszystkim międzynarodowe – można zalecić, aby efekty kształcenia dla przedmiotu formułowane były bez podziału na ka-tegorie odpowiadające wiedzy, umiejętnościom i kompetencjom społecznym. Decyzje w tej sprawie powinny być podjęte na poziomie uczelni”. A. Kraśniewski
Krajo-Literatura przedmiotu (wybrana):
1. Autonomia programowa uczelni. Ramy kwalifi kacji dla szkolnictwa wyższego, opracowanie redakcyjne Ewa Chmielecka, MNiSW, Warszawa 2010.
2. Budowa Krajowego Systemu Kwalifi kacji (materiał informacyjny), Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa, lipiec 2011.
3. Chmielecka, E., Europejskie ramy kwalifi kacji, www.uksw.edu.pl/fi les/1Ch-mielecka.doc, pobranie dnia 18.12.2010.
4. Dobór i tłumaczenie czasowników na podstawie: M. Domańskiej. Badanie za-trudnialności absolwentów szkół wyższych, kompetencje przydatne na rynku pracy. [Dok. elektr.]. Tryb dostępu: http://www.erasmus.org.pl/s/p/artyku-ly/29/292/MD_zatrudnialnosc_120509.pdf [odczyt: 8.02.2010].
5. Europejski System Transferu i Akumulacji Punktów – Przewodnik dla użyt-kowników, Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji (tłumaczenie; tytuł orygina-łu: ECTS User’s Guide), 2009.
6. EUROPEJSKIE I KRAJOWE RAMY KWALIFIKACJI PODSTAWOWE IN-FORMACJE opracował Stanisław Sławiński na podstawie materiałów wy-pracowanych przez Zespół Ekspertów ds. KRK www.krk.org.pl.
7. Europejskie ramy kwalifi kacji dla uczenia się przez całe życie, ec.europa.eu/ education/pub/pdf/general/eqf/leafl et_pl.pdf, pobranie dnia 18.12.2010. 8. Europejskie ramy kwalifi kacji dla uczenia się przez całe życie (ERK)
Luk-semburg: Urząd Ofi cjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich, 2009, Wspól-noty Europejskie, 2009, pobranie 18.12.2010.
9. Konarzewska-Gubała, E., Obszar nauk społecznych w KRK: budowa mów kształcenia. Seminarium „Krajowe Ramy Kwalifi kacji: Budowa progra-mów studiów na bazie efektów kształcenia” Uniwersytet Gdański 24 czerwca 2010.
10. Kraśniewski, A., Jak przygotowywać programy kształcenia zgodnie z wyma-ganiami wynikającymi z Krajowych Ram Kwalifi kacji dla Szkolnictwa Wyż-szego? Warszawa 2011.
11. Opis efektów kształcenia w obszarze nauk społecznych, Warszawa 12.03.2010r. www.nauka.gov.pl/fi leadmin/user_upload/ministerstwo/Aktu-alnosci/20100531_KRK_konferencja/20100531_LO_nauki_spoleczne.pdf, z dnia 18.12.2010.
12. „Opracowanie założeń merytorycznych i instytucjonalnych wdrażania Kra-jowych Ram Kwalifi kacji oraz Krajowego Rejestru Kwalifi kacji dla uczenia się przez całe życie”, Instytut Badań Edukacyjnych instytut badawczy, ul. Górczewska 8, 01-180 Warszawa.
13. Obszar nauk społecznych, Warsztaty: Jak budować program (curriculum) na bazie efektów uczenia się / deskryptorów KRK / deskryptorów obszarów? Jak budować program zajęć (sylabus) na bazie efektów uczenia się / deskrypto-rów / macierzy efektów uczenia się dla uczelni / absolwenta? Opracowały: Ewa Chmielecka, Maria Próchnicka, www.nauka.gov.pl/fi leadmin/user_uplo-ad/ Finansowanie/fundusze_europejskie/PO_KL/KRK/20101229/20101229_ Ech_warsztaty_nauki_spoleczne.pdf.
14. Polska Rama Kwalifi kacji jako narzędzie wspierania uczenia się przez całe ży-cie. Podsumowanie obszaru 1.:Model Polskiej Ramy Kwalifi kacji dr Agniesz-ka Chłoń-Domińczak, www.krk.org.pl/ download/konferencje /20110615/Pod-sumowanie pierwszej grupy tematycznej. pdf, pobranie w dniu 12/01/2012. 15. Polska Rama Kwalifi kacji jako czynnik przemian w szkolnictwie wyższym.
Seminarium Bolońskie, Zadania uczelni wynikające…, Warszawa 21 listopa-da 2011, Ewa Chmielecka, http://ekspercibolonscy.org.pl/sites/ekspercibo-lonscy.org.pl/fi les/ech_krk_211111_0.pdf, pobranie w dniu 12.01.2012. 16. Próchnicka, M., Efekty uczenia się. Defi nicja i rola w kształtowaniu
progra-mów studiów, Seminarium Elementy procesu bolońskiego w doradztwie za-wodowym dla studentów i absolwentów uczelni wyższych: zatrudnialność, efekty kształcenia, internacjonalizacja, ramy kwalifi kacji Kraków, Akademia Górniczo-Hutnicza, 11 lutego 2010.
17. Ramowa struktura kwalifi kacji Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższe-go, Grupa robocza Procesu Bolońskiego ds. ramowych struktur kwalifi kacji, Ministerstwo Nauki, Techniki i Innowacji Danii, Luty 2005.
18. „Ramy kwalifi kacji dla szkolnictwa wyższego” (pod redakcją Ewy Chmielec-kiej), www.nauka.gov.pl/fi leadmin/user_upload/Finansowanie/fundusze_eu-ropejskie/PO_KL/KRK/20101025_wymagania_dla_obszarow_ksztalcenia. pdf z dnia 02 marca 2010.
19. Słownik kluczowych pojęć związanych z Krajowym Systemem Kwalifi kacji, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa, lipiec 2011.
20. ZALECENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie ustanowienia europejskich ram kwalifi kacji dla uczenia się przez całe życie (Tekst mający znaczenie dla EOG) (2008/C 111/01). www. procesbolonski.uw.edu.pl/dane/Rekomendacja_PE_23.04.2008_ustanowie-nie_EQF.pdf z dnia 15.12.2010.