Postępowanie antydumpingowe w Polsce

W obowiązującym w latach 90. XX wieku, polskim Prawie celnym, wpro-wadzone zostały przepisy regulujące stosowanie określonych procedur antydum-pingowych. Cło antydumpingowe, w wysokości nieprzekraczającej marginesu dumpingowego, mogło być nałożone, jeśli następstwem importu po cenie dum-pingowej było wyrządzenie lub groźba wyrządzenia szkody przemysłowi krajo-27Artykuł 11 Porozumienia o stosowaniu Art. VI GATT 1994, ibidem, s. 140–141.

28Art. 12, ust. 12.2 Porozumienia o stosowaniu Art. VI GATT 1994.

29Art. 16, ust. 16.1–16.4 Porozumienia o stosowaniu Art. VI GATT 1994.

30Paragraf 28 (reguły WTO – antydumping) Deklaracji Ministerialnej podjętej podczas IV Konferencji Ministerialnej WTO w Douha. www.exporter.pl (10.06.2008).

wemu bądź też istotne opóźnienie powstania odpowiedniego przemysłu krajowe-go. Zgodnie z artykułem 91. polskiego Prawa celnego, towarem wprowadzonym po cenie dumpingowej był towar, którego cena eksportowa do polskiego obszaru celnego była niższa od normalnej wartości podobnego towaru (czyli towaru, któ-ry był jednakowy pod każdym względem z towarem objętym postępowaniem antydumpingowym, lub w razie braku takiego towaru – towar, który posiadał cechy charakterystyczne, ściśle odpowiadające cechom towaru będącego przedmiotem postępowania antydumpingowego).

Polskie procedury antydumpingowe określone w Prawie celnym były w zasa-dzie zbieżne z ustaleniami Rundy Urugwajskiej w tym zakresie. Wraz z wejściem w życie Kodeksu celnego, postępowanie antydumpingowe zostało uregulowane w ramach tak zwanych ustaw okołokodeksowych31.

W 2001 roku weszła w życie kolejna ustawa regulująca zasady ochrony pol-skiego rynku przed dumpingiem. Ustawa określała środki ochrony przed przywo-zem na polski obszar celny towarów po cenach dumpingowych oraz zasady i tryb postępowania antydumpingowego. Środki antydumpingowe i procedury postępo-wania antydumpingowego były zgodne z podpisanymi w dniu 15 kwietnia 1994 roku w Marakeszu dokumentami powołującymi do życia Światową Organizację Handlu (WTO), przede wszystkim zgodne z Porozumieniem w Sprawie Stoso-wania – Artykułu VI GATT 1994 roku oraz Porozumieniem w Sprawie Subsy-diów i Środków Wyrównawczych.

Środki antydumpingowe (tymczasowe i ostateczne cła antydumpingowe oraz zobowiązania cenowe) mogły być zastosowane wobec towaru objętego postępo-waniem antydumpingowym jedynie wówczas, gdy w wyniku postępowania stwier-dzono, że przez dopuszczenie towaru do obrotu na polskim obszarze celnym po cenie dumpingowej może wyrządzić szkodę przemysłowi krajowemu bądź groź-bę wyrządzenia szkody w przyszłości względnie istotne opóźnienie w rozwoju określonych dziedzin wytwarzania32.

Polskie procedury antydumpingowe przewidywały postępowanie antydumpin-gowe (wszczęcie postępowania antydumpinantydumpin-gowego; środki tymczasowe,

zo-bowiązanie cenowe; zakończenie postępowania antydumpingowego),

postę-powanie w sprawie obejścia ceł antydumpingowych, postępostę-powanie przeglądowe, 31Por. Ustawa z dnia 11 grudnia 1997 r. o ochronie przed przywozem na polski obszar celny towarów po cenach dumpingowych, Komentarz do Dziennika Ustaw nr 157 z dnia 23 grudnia 1997 r., poz. 1028.

32Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. o ochronie przed przywozem na polski obszar celny towa-rów po cenach dumpingowych (Dz. U. z 2001 r., nr 123, poz. 1352, zm.: Dz. U. z 2002 r., nr 41, poz. 365).

weryfikacyjne i rewizyjne oraz zasady zwrotu ceł antydumpingowych33. Ustawa o ochronie przed przywozem do Polski towarów po cenach dumpingowych oraz ustawa o ochronie przed nadmiernym przywozem tekstyliów i odzieży, znoweli-zowane w czerwcu 2001 roku, stworzyły nowe możliwości ochrony a przede wszystkim uprościły niektóre procedury ochronne. Wszczęte w Polsce postępo-wania antydumpingowe dotyczyły nieuczciwych praktyk stosowanych przez azjatyckich producentów i eksporterów takich produktów, jak: żelazka, rowery34, zapalniczki gazowe wielokrotnego (produkcji ChRL) i jednorazowego użytku (pro-dukcji tajwańskiej, chińskiej, indonezyjskiej, wietnamskiej), klisz rentgenowskich produkowanych w RFN35 oraz dwóch produktów białoruskich (syntetyczne włókna cięte z poliestrów, kable z włókna syntetycznego z poliestrów)36.

Z dniem przystąpienia do Unii Europejskiej, Polska przyjęła wszystkie wspól-notowe środki polityki handlowej, taryfowe, parataryfowe, pozataryfowe takie jak: ograniczenia ilościowe w imporcie niektórych wyrobów przemysłu lekkiego, wyrobów hutniczych, stalowych oraz cła antydumpingowe na 57 towarów, cła wyrównawcze (antysubsydyjne) na 14 towarów i jeden środek ochronny przed nadmiernym importem37. Polska zniosła równocześnie własne, ustanowione autonomicznie cła antydumpingowe, znacznie wyższe od średniej stawki cła an-tydumpingowego we Wspólnocie. W efekcie przyjęcia przez Polskę obowiązują-cego w Unii Europejskiego systemu ochrony rynku przed nadmiernym i subwen-cjonowanym importem, dostęp do polskiego rynku dla producentów białoruskich, ukraińskich, rosyjskich będzie utrudniony, z uwagi na obowiązujące wspólnotowe środki antydumpingowe.

33Jednym z pierwszych w Polsce postępowań antydumpingowych była procedura wsz-częta na wniosek polskich producentów rowerów, którzy twierdzili, że import rowerów z krajów azjatyckich dokonywany jest po cenach dumpingowych. Po zakończeniu po-stępowania, i udowodnieniu szkody, Rada Ministrów RP wprowadziła rozporządzenie ustalające na dwanaście miesięcy kontyngent na import 65 tysięcy rowerów z Tajwanu i 30 tysięcy rowerów z Chin.

34Przeprowadzone, zgodnie z procedurą, postępowanie wobec azjatyckich producentów rowerów udokumentowało naruszenie obowiązujących przepisów i wykazało, że import rowerów z Azji przynosi szkodę polskiemu przemysłowi, i zakończone wprowadzeniem kontyngentów na import rowerów z Tajwanu i Chin.

35Na wniosek polskiego producenta wszczęto postępowanie antydumpingowe wobec firmy Fotochemische Werke (dawne ORWO) producenta klisz rentgenowskich.

36E. Kaliszuk, Dumping i ochrona przed dumpingiem w GATT, w: Polska w WTO, redak-cja naukowa J. Kaczurba, E. Kawecka-Wyrzykowska, Warszawa 2002, s. 159.

37E. Kaliszuk, Polska przyjmuje wspólnotowe instrumenty polityki handlowej – anty-dumping (I), „Wspólnoty Europejskie” 2004, nr 4/5 (150), s. 26.

Tabela 5.1. Środki antydumpingowe zastosowane wobec Polski

38Ostateczne cła antydumpingowe w Kanadzie na polskie buty gumowe obowiązywały przez okres dwudziestu lat, a ceny minimalne na polski węglik krzemu na rynku Unii Europejskiej kilkanaście lat.

39Wspólnoty Europejskie. Stowarzyszenie Polski ze Wspólnotami Europejskimi. Informa-tor IKC HZ Warszawa 1992, s. 39 i następne.

Towar Oxyalkohole Kauczuk Blachy węglowe Profile stalowe typu H Profile stalowe typu H i I Profile stalowe typu H Pręty do zbrojenia betonu Płyty pilśniowe Kraj Indie Indie USA Tajlandia Indonezja Tajwan USA Ukraina Środek AD cło 69,82% Cło AD Cło AD 61,98% Cło AD 27,78% Cło AD 8,28% Cło AD 6,12 Cło AD 47,13– 52,07% Postępowanie AD Stan postępowania Ostateczne cło AD Ostateczne cło AD Cło ostateczne AD Cło ostateczne AD Cło ostateczne AD Cło ostateczne AD Cło ostateczne AD W toku Data wygaśnięcia środka 18.08.2005 2005 Postępowanie przeglądowe 18.01.2004 03.12.2003 2006 Źródło: http://clo.mg.gov.pl/html/AntydumpingPL.html

Ostateczne cła antydumpingowe nakładane na polskie towary obowiązują z reguły przez pięć lat (tab. 5.1). W rzeczywistości okres obowiązywania ograni-czeń jest znacznie dłuższy, gdyż trzeba wziąć pod uwagę, że bardzo często przed ustaleniem ostatecznego cła antydumpingowego obowiązywały zazwyczaj tym-czasowe cła antydumpingowe, a ponadto polski eksporter musi brać pod uwagę możliwość przedłużenia okresu obowiązywania ceł ostatecznych38.

5.4. Procedury i postępowanie antydumpingowe