Fazę poszukiwania źródeł finansowych i produkcyjnych dla nowej technologii lub produktu.  Poszukiwany  jest  kapitał  zalążkowy,  aby  skrócić

oraz udoskonalić proces wdrożenia76. 

Analizując obecną sytuację w polskich ośrodkach naukowo-badawczych  i  przyszłe  kierunki  rozwoju  przedsiębiorstw,  można  stwierdzić,  że  transfer  technologii  ze  sfery  nauki  do  biznesu  wynika  również  z  konieczności  po- szukiwania prywatnych środków finansowych na prowadzenie badań nauko-wych.  Ośrodki  naukowo-badawcze  nie  tylko  muszą  kreować  technologie,  ale  muszą  poszukiwać  nabywców  na  wyniki  badań.  Najskuteczniej  mogą  to robić, uwzględniając potrzeby przedsiębiorców już na etapie planowania  badań  naukowych.  Silver-Pagaza  i  Coraz-Flores  podkreślają,  że  kreowa-nie  technologii  w  ośrodkach  naukowo-badawczych  powinno  być  związane  również z analizą przyszłej strategii korporacji, dla której są (lub mogą być)  prowadzone badania, aby przed fazą poszukiwania źródeł finansowania, pro-dukcyjnych dla nowej technologii, określić jej wpływ na strategię rynkową 

75 S. Benson, T. Philpott, „Polemicists” 1990, no. 2, s. 4–5.

76 D. M. Trzmielak, Knowledge and technology transfer from academia to business – Polish perspectives, [w:] Value Added Partnering and Innovation in the Changing World, red. M. Geen-huizen, D. M. Trzmielak, D. Gibson, M. Urbaniak, Purdue University Press, West Lafayette 2009,  s. 151–166. 

przedsiębiorstwa77 . Szczególnie odnosi się to do takich sektorów, jak biotech- nologia, ochrona środowiska, w których rozwój technologii i produktów od-bywa się relatywnie wolniej niż np. w sektorze informatyki, telekomunikacji,  absorbując ogromne środki na stworzenie przewagi konkurencyjnej.

Rozwój nowych technologii i ich transfer zależą od czynników sprzyjających  generowaniu pomysłów oraz zdolności ich absorpcji. Według Salasa et al.78  trans- ferowi sprzyjają polityka innowacyjna, jakość i liczba jednostek naukowo-badaw- czych, struktura ekonomiczna regionu, jakość zarządzania regionem, rodzaj i ja-kość firm operujących w regionie, rynek pracy, infrastruktura, źródła finansowe,  czynniki  socjologiczne  (religia,  etyka),  otoczenie  innowacyjne  (relacje  między  nauką, biznesem a sferą publiczną, rodzaje rynków dominujących w regionie, ja-kość życia, regulacje prawne, ekonomiczne i społeczne).

Transfer  technologii  wiąże  się  też  z  wykorzystaniem  innowacji  technolo-gicznych79. Głodek80

 dodaje, że jest on również przekazaniem niezbędnych in-formacji w postaci wiedzy oraz procedur. Natomiast Lendner81 określa transfer 

jako formalne przekazywanie mechanizmów i metod umożliwiających tworzenie  nowych firm. Można rozszerzyć tę interpretację o odniesienie do mechanizmów  ochrony własności intelektualnej. Transfer technologii to także przekazanie in- formacji jawnej i/lub chronionej oraz przepływ własności intelektualnej od wła-ściciela (sprzedającego) do  nabywcy. Wiederhold et al.82 wskazują, że transfer  własności intelektualnej determinuje przyszłe dochody. Jeżeli transfer technolo- gii ma się odbywać za pomocą licencjonowania, to pozostaje pytanie, jaki do-chód i w jakich okresach przyniesie sprzedana licencja. Premia od wyszukania  technologii (do transferu) jest najprostszym sposobem wyznaczenia dochodów. 

77 G. Silver-Pagaza, E. Coraz-Flores, The Agency Problem of R&D Projects, [w:] Technolo-gy Policy and Innovation. Value-Added Partnering in a Changing World, red. D. M. Trzmielak,  M. Urbaniak, American-Polish Offset Program University of Texas at Austin – University of Łódź,  Łódź 2005, s. 155.

78 C. P. Salas, G. Susunagi, I. Aguilar-Barajasa, The role of innovation in regional economic development: Some lessons and experiences for policy making, [w:] System and Policies for the Glo-bal Learning Economy, red. D. V. Gibson, Ch. Stolp, P. Conceição, M. V. Heitor, Praeger, Westport  2003, s. 120–121.

79 E.  M.  Rogers,  S. Takegami,  J. Yin,  Lesson learned about technology transfer,  [w:]  Sys-tems and Policies for the Global Learning Economy, red. D. V. Gibson, Ch. Stolp, P. Conceição,  M. Heitor, Praeger, 2003, s. 371, cyt. za: D. V. Gibson, E. M. Roger, R&D Collaboration no Trial: The Microelectronics and Computer Technology Consortium, Harvard Business School Press, Bos-ton 1994; D. M. Trzmielak, Knowledge and technology transfer from academia to business – Po-lish…, s. 151–166.

80 P. Głodek, M. Gołębiowski, op. cit., s. 11.

81 Ch. Lender, University technology transfer through university business incubators and how they help start-ups, [w:] Handbook of Research on Techno-Entrepreneurship, red. F. Thérin, Edward  Elgar Publishing, Cheltenham 2007, s. 164.

82 G.  Wiederhold, A.  Gupta,  E.  Neuhold,  Offshoring and transfer of intellectual property,  5 March 2007, s. 8, dostępny na SSRN: http://ssrn.com/abstract=968562. 

W praktyce można też spotkać dochód na podstawie premii od sukcesu (rezulta- tów wdrożenia, zastosowania technologii) oraz metody mieszane. Formy docho- du wynikającego z transferu technologii mogą być uzależnione od zasobu posia-danej (lub zdobytej) wiedzy i elementów technologii przekazywanych do dalszej  komercjalizacji. Steenhuis i de Bruijn83 rozumieją transfer technologii dość wąsko  jako transfer specyficznej wiedzy (know-how). Dość ciekawą i szeroką interpre-tację pojęcia transferu technologii dają Kozmetzky et al.84, którzy określają go  jako koncepcję wymiany. Pod tym sformułowaniem ukrywają kreatywność i in-nowacyjność  zamienianą  w  zwiększoną  konkurencyjność  przedsiębiorstw  (też  sektorów  gospodarki  oraz  państw).  Strategiami  transferu  wiedzy  i  technologii  w ramach przedsiębiorstwa mogą być między innymi: strategia rozwoju wiedzy  poprzez zakup licencji produkcyjnych, strategia integracji technologii, strategia  rozwoju nowych technologii dla zwiększenia konkurencyjności firmy85 . W odnie-sieniu do regionalnego wzrostu ekonomicznego, który również jest uzależniony  od transferu technologii do przedsiębiorstw (regionu), można ocenić, że transfer  technologii wpływa na: relokację sektorów przemysłowych, kreowanie know-how  i ekspansję firm, budowanie nowych firm opartych na wiedzy oraz partnerstwie  dla efektu mnożnikowego86. 

Dworczyk  i  Szlasa87,  omawiając  rodzaje  transferu  technologii,  nazywają  je transferem technologii materialnych i niematerialnych oraz uwzględniają ra-czej to, co jest przekazywane, a nie kierunek transferu. Dlatego w pierwszym  przypadku przekazywanie dotyczy na przykład środków produkcji, a w drugim  – dokumentacji lub usług. Opisując podłoże teoretyczne transferu technologii, 

należy dodać, że jest to proces. Gilbert i Krieger88 wyraźnie zwracają uwagę, 

że  transfer  technologii  będzie  miał  etapy,  kryteria,  miary,  cechy  wejściowe  i wyjściowe itd. Proces transferu technologii zwykle obejmuje przemieszcze-nie wiedzy z jednostek typu B+R, instytutów badawczych na uniwersytetach 

83 H.  J.  Steenhuis,  E.  de  Bruijn,  Industrial development: does technology transfer work in the aircraft industry?, [w:] Management of Technology. New Direction in Technology Management,  red. M. H. Sherif, T. M. Khalil, Elsevier, Amsterdam 2007, s. 233. 

84 G. Kozmetzky et. al., op. cit., s. 61.

85 H. J. Steenhuis, E. de Bruijn, op. cit., s. 238. 

86 Efekt  mnożnikowy  dla  partnerstwa  jest  rozumiany  jako  zjawisko  polegające  na  powsta-niu i rozwoju wielu przedsiębiorstw pod wpływem uruchomienia lub rozbudowy jakiegoś innego  przedsiębiorstwa.  D.  M. Trzmielak,  Marketing nowych technologii i strategie regionalne oparte na transferze technologii, [w:] Marketing technologiczny i marketing terytorialny, red. T. Markow-ski, D. M. Trzmielak, J. Sosnowski, Polska Akademia Nauk KPZK, „Biuletyn” [Warszawa] 2007,  z. 235, s. 103.

87 M. Dworczyk, R. Szlasa, Zarządzanie innowacjami. Wpływ innowacji na wzrost konkuren-cyjności przedsiębiorstw, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2001, s. 163.

88 L. Gilbert, M. Krieger, Understanding university technology transfer for nanotechnology,  [w:] Nanotechnology. Science, Innovation, and Opportunity, red. L. E. Foster, Prentice Hall, Boston  2006, s. 92.

i  przedsiębiorstw  innowacyjnych  do  odbiorców  technologii  lub  nowych  pro- duktów. Odbiorcami wiedzy i technologii mogą być firmy działające lub po-wstające na rynku. Można mówić o pełnym transferze technologii, gdy nastąpi  komercjalizacja technologii. Inaczej mówiąc, rezultatem zastosowania wiedzy  i technologii będzie powstanie produktu lub usługi, która zostanie wprowadzo- na na rynek. Transfer technologii jest częścią procesu komercjalizacji i wystę-puje w postaci takich kanałów dystrybucji, jak: firmy odpryskowe (spin-offs,  spin-outs, spin-ins), licencje oraz kanałów komunikacji: publikacje, seminaria  i konferencje, programy wspierające transfer (np. programy edukacyjno-szkole-niowe), sieci współpracy.

Zdolność  do  transferu  wiedzy  i  technologii  oraz  tworzenie  nowych  firm  technologicznych są w znacznym stopniu uzależnione od silnych podstaw wie-dzy,  obejmujących  jednostki  B+R  zdolne  do  współuczestniczenia  w  procesie  komercjalizacji  i  dobrze  wyedukowanych  pracowników  organizacji  generu-jących  innowacje,  absorbugeneru-jących  i  wspomagageneru-jących  proces  komercjalizacji89.  Generalizując, można stwierdzić, że zasób informacji o rynku, procesach i jed- nostkach na nim występujących jest kluczowy w transferze technologii z jedno-stek B+R w produkty/usługi wprowadzane na rynek. Akumulacja doświadczeń  i  umiejętności  jest  determinantem  w  procesie  komercjalizacji  technologii90.  Doświadczenie i umiejętności przyczyniają się do utrzymania ścisłych relacji  między stroną popytową a podażową nowych technologii. Jak podkreśla Jolly91,  budowanie ogniw łączących proces komercjalizacji i podmioty w nim uczestni-czące jest kluczowe, ponieważ jednostki biorące udział w transferze technologii  mogą mieć inne cele. Brak akumulacji wiedzy, doświadczenia i umiejętności  może doprowadzić do ułomności transferu technologii. Nie może on się zakoń-czyć wprowadzeniem produktu lub usługi na rynek w taki sposób, aby uznać je  za produkt lub usługi udane. Transfer technologii może nastąpić również przy aliansach pomiędzy orga- nizacjami. Ten typ transferu może się pojawić przy wystąpieniu niepewności po- pytu i luki technologicznej. Alianse można uznać za elastyczną formę współdzia-łania między podmiotami w adopcji zmian w technologii. Robertson i Gatignon92  dodają, że są one raczej wyłącznie transferem wiedzy. Z dużą pewnością można  stwierdzić, że alianse prowadzą właśnie do transferu przede wszystkim wiedzy,  a transfer technologii będzie się odbywał przy sprzedaży licencji lub tworzeniu 

89 D. M. Trzmielak, Knowledge and technology transfer from academia to business – Polish…,  s. 151–166. 

90 B. Lundvall, Innovation, growth and social cohesion. The Danish model, Edward Elgar Pu-blishing, Cheltenham 2004, s. 151.

91 V. J. Jolly, op. cit., s. 15.

92 T. S. Robertson, H. Gatignon, Technology development mode: A transaction cost conceptu-alization, „Strategic Management Journal” 1998, vol. 19, s. 515–531.

wspólnego podmiotu. Segil93 zwraca uwagę na to, że badania i rozwój technologii,  zakup licencji i związana z tym współpraca będą się nasilać na etapie tworzenia  firmy i utrzymywania pozycji rynkowej (ewentualnie przy jej spadku). Nie można  wykluczyć współpracy pomiędzy organizacjami w celu stworzenia nowej techno- logii i wykorzystania jej przez oba podmioty bez przekazywania licencji i two-rzenia nowego podmiotu, na przykład wspólne prace wdrożeniowe. Taka sytuacja  zachodzi, gdy dwa podmioty działają na różnych rynkach, ale wykorzystują tę  samą technologię. Rafineria może współpracować z małą firmą technologiczną  zajmującą się produkcją smarów. Opracowanie nowej technologii przez mniejszą  firmę może przynieść redukcję kosztów rafinerii. Jednocześnie małej firmie może  zależeć na uzyskaniu możliwości przetestowania technologii w dużej skali, która  jest podstawą jej wdrożenia również na innych warunkach i w innych podmio-tach. Mała firma w zamian za dostęp do drogiej instalacji, która służy testowaniu,  może wyrazić zgodę na wyłączne zastosowanie technologii w rafinerii. Duży pod- miot ponosi koszty testowania (np. przestojów linii produkcyjnej, kosztów dosto-sowania instalacji do warunków testowych) i w zamian otrzymuje wynagrodzenie  w postaci bezpłatnego wykorzystania technologii w produkcji. Współpraca jest  korzystna dla obu podmiotów, a uregulowania prawne odnoszące się do licencji  nie muszą się pojawić. Lemmens94  również zwraca uwagę, że efekty wprowadzania technologicz-nych zmian są uzależnione od współpracy między podmiotami. Dodając, że ma  to znaczenie przede wszystkim w warunkach niepewności. Współpraca zwiększa  możliwości komercjalizacji technologii za pomocą między innymi transferu wie-dzy i technologii pomiędzy partnerami. Nie przeszkadza to w tworzeniu nowej  firmy lub sprzedaży licencji, tak jak sprzedaż licencji nie wyklucza założenia fir-my i objęcia w niej udziałów.