FUNKCJONUJĄCYCH SYSTEMÓW OBRONNYCH.
D
o zadań morskiego rodzaju sił zbrojnych należy obrona morskiej granicy państwowej oraz zacho-wanie integralności terytorialnej państwa na morzu, a także ochrona interesów narodowych w wyłącznej strefie ekonomicznej, jak również morskich szlaków komunikacyjnych i jednostek handlowych pływają-cych pod polską banderą1. Wynikają one bezpośred-nio z położenia geograficznego naszego kraju. Dłu-gość granicy morskiej wynosi około 524 km,po-wierzchnia morza terytorialnego to około 2750 km², a wyłączna strefa ekonomiczna obejmuje prawie 35 tys. km². Rozciągająca się za granicą morza teryto-rialnego strefa przyległa tworzy obszar, w którym nasz kraj ma prawo do zapobiegania przestępstwom celnym, skarbowym, imigracyjnym czy też sanitar-nym oraz ścigania, zatrzymywania i karania spraw-ców naruszeń tych przepisów, jeżeli miały one miej-sce na terytorium lądowym, na morskich wodach kmdr por. Maciej Jonik
Autor jest dowódcą dywizjonu ogniowego w Morskiej Jednostce
Rakietowej. 1 A. Radomyski, Podstawy obrony powietrznej, AON, Warszawa 2015, s. 304.
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 1 / 2021
32
Ochrona i obrona powietrznej granicy państwowej jest zadaniem prioryteto-wym i prestiżoprioryteto-wym dla państwa i jego sił zbrojnych. Ma ono bezpośrednie prze-łożenie na poczucie bezpieczeństwa za-równo załóg okrętowych, pododdziałów brzegowych, jak i całego społeczeństwa oraz świadczy o sprawności organizacyj-nej i sile militarorganizacyj-nej kraju.
JAROSŁAW WIŚNIEWSKI
33
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 1 / 2021
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 1 / 2021
34
wewnętrznych albo na morzu terytorialnym RP2. Nie bez znaczenia jest również wkład narodowy w sojusz-nicze i koalicyjne operacje morskie.
SIŁY I ŚRODKI
W skład marynarki wojennej wchodzą siły okręto-we, które stanowią jej główny potencjał bojowy, a tak-że infrastruktura portowa, bez której funkcjonowanie okrętów byłoby niemożliwe, oraz jednostki brzegowe, w większości służące wsparciu i zabezpieczeniu uży-cia okrętów. Do najważniejszych jednostek brzego-wych należy zaliczyć Centrum Operacji Morskich – Dowództwo Komponentu Morskiego (COP-DKM), 6 Ośrodek Radioelektroniczny, Brygadę Lotnictwa Marynarki Wojennej (BLMW) z dwoma bazami lot-nictwa morskiego (BLM) oraz Morską Jednostkę Ra-kietową (MJR).
Z oceny potencjalnego zagrożenia powietrznego wynikają określone zadania stojące przed specjali-stycznymi siłami i środkami odpowiedzialnymi za ochronę obiektów i komponentów morskich. Należy tu wymienić zadania osłony:
– stanowisk dowodzenia;
– okrętów z wykorzystaniem ich autonomicznych środków obrony przeciwlotniczej (OPL) oraz okrętów niedysponujących uzbrojeniem przeciwlotniczym, re-alizujących wspólne zadania;
– portów wojennych i punktów bazowania oraz punktów manewrowego bazowania;
– baz lotniczych, lotnisk i lądowisk wykorzystywa-nych przez lotnictwo marynarki wojennej;
– elementów ugrupowania MJR;
– innych ważnych obiektów, które będą miały zna-czenie w czasie prowadzenia operacji morskiej.
Dokonując podziału na okresy zagrożenia, zadania sił i środków OPL MW przedstawiają się następująco:
• w czasie pokoju są to:
– prowadzenie rozpoznania przestrzeni powietrz-nej;– planowanie współdziałania z lotnictwem myśliw-skim wojsk obrony przeciwlotniczej sił powietrznych i wojskami lądowymi;
– utrzymywanie gotowości bojowej oraz szkolenie specjalistyczne przeciwlotniczych sił okrętowych i pododdziałów brzegowych;
• w czasie eskalacji sytuacji kryzysowej należy wy-mienić:
– ostrzeganie i alarmowanie o zagrożeniu z powie-trza;
– wymianę informacji o sytuacji powietrznej w podsystemie dowodzenia i kierowania ogniem;
– osiąganie przez okrętowe środki OPL i brzegowe pododdziały przeciwlotnicze gotowości do podjęcia działań;
2 K. Dobija, S. Maślanka, D. Żyłka, Wyzwania i rozwój obrony powietrznej Rzeczypospolitej Polskiej – obronność RP XXI wieku, ASzWoj, Warszawa 2017, s. 189.
3 A. Radomyski, Podstawy obrony…, op.cit., s. 305.
4 Ibidem, s. 307.
– rozwijanie systemu okrętowych sił OPL oraz brzegowych pododdziałów przeciwlotniczych;
– rozpoznanie przestrzeni powietrznej i wymianę informacji o sytuacji powietrznej z pozostałymi ele-mentami systemu obrony powietrznej w układzie na-rodowym i sojuszniczym;
• w czasie wojny będzie to:
– bezpośrednia osłona przeciwlotnicza przydzielo-nych obiektów, w tym oddziaływanie ogniowe w celu udaremnienia przeciwnikowi powietrznemu prowa-dzenia rozpoznania i wykonywania uderzeń na siły okrętowe i obiekty MW oraz minowania z powietrza miejsc bazowania okrętów i prowadzenia przez nie działań;
– udział w defensywnej operacji powietrznej w stre-fie obrony MW w celu uniemożliwienia przeciwniko-wi wywalczenia przewagi w poprzeciwniko-wietrzu.
Do realizacji wspomnianych zadań część okrętów została wyposażona w systemy rozpoznania prze-strzeni powietrznej oraz uzbrojenie przeciwlotnicze.
Natomiast w składzie jednostek brzegowych występu-ją organiczne pododdziały OPL oraz brzegowe poste-runki obserwacyjne realizujące zadania rozpoznania powierzchni morza i przestrzeni powietrznej3.
W celu przeciwdziałaniu zagrożeniom z powietrza oddziały marynarki wojennej dysponują następują-cym potencjałem:
– w składzie każdej flotylli jest to dywizjon prze-ciwlotniczy,
– w każdej z dwóch baz lotnictwa morskiego – ba-teria przeciwlotnicza;
– w składzie Morskiej Jednostki Rakietowej – bate-ria przeciwlotnicza.
Dywizjony oraz baterie przeciwlotnicze są wyposa-żone w przeciwlotniczy zestaw artyleryjski (PZA) Blenda. Jest on przeznaczony do osłony obiektowej stanowisk dowodzenia, portów morskich, baz lotni-czych i innych elementów ugrupowania bojowego marynarki wojennej. Może zwalczać cele powietrzne na małej i średniej wysokości, a także lekko opance-rzone cele naziemne i nawodne zarówno w dzień, jak i w nocy4.
W skład zestawu wchodzą:
– wóz dowodzenia WD 95,
– cztery samoczynne przeciwlotnicze armaty S-60 MB kalibru 57 mm,
– lorneta obserwacyjna TZKM, – agregat prądotwórczy PAD-20.
Zasięg wykrywania obiektów powietrznych przez ten zestaw wynosi 12 km, zasięg skutecznego ognia – to około 5500 m. Mimo wykorzystania przestarzałych armat kalibru 57 mm do zalet PZA można zaliczyć:
– dużą efektywność ogniową wynikającą z automa-tycznego wycelowania każdej armaty;
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 1 / 2021
35
Źródło: A. Cywiński, M. Chmieliński, S. Kory-zma, Zwalczanie środków napadu powietrznego przez Marynarkę Wojen-ną, AMW, Gdynia 2018, s. 59.