Przedwojenna struktura gruzińskich sił zbrojnych wyglądała następująco: latem 2008 roku gruzińska armia liczyła 32 000 żołnierzy, w tym 22 000 w siłach lądowych. W skład sił lądowych wchodziło: pięć brygad piechoty, artyleryjska brygada, inżynieryjna brygada (znajdowała się w procesie formowania), zgrupowanie sił specjalnych, siedem oddzielnych Batalionów(mieszany pancerny, lekki piechotny, medyczny, żandarmerii wojskowej, łączności, radiolokacji, materialno-technicznego uzupełnienia) oraz dywizjon obrony powietrznej472. 5-ta brygada była w procesie tworzenia (53-i batalion ukończył szkolenie dopiero 3 października 2008r.), a większa część (2000 żołnierzy) najbardziej doświadczonej 1-ej brygady znajdowała się w Iraku.
Latem 2009 roku gruzińskie siły zbrojne liczyły już 37 800 żołnierzy473. W odróżnieniu od 2008 roku, większość żołnierzy (kontyngentu w Afganistanie) znajdowała się w Gruzji. Poza tym, „młode” brygady ( 4-a i 5-a) zwiększyły swoją wartość bojową, przechodząc szereg szkoleń.
Ważną strukturalną zmianą w gruzińskiej armii było stworzenie nowej artyleryjskiej brygady w Honi, która otrzymał numer 2, a Goryjska art. brygada otrzymała numer 1.
Przeprowadzono manewry, w których uczestniczyli oby dwa art. brygady oraz art. dywizjony 3-ej i 5-ej brygady474.
Trzeba też podkreślić że stworzenie nowej brygady artyleryjskiej, oraz ukończenie procesu tworzenia 5-ej brygady, w znacznym stopniu wzmocniło zachodni kierunek.
Aktualnie zachodnią Gruzję broni dobrze uzbrojone i liczne zgrupowanie (2-a , 3-a , 5-a oraz 2-a art. Brygada) i na dzisiejszy dzień jest praktycznie niemożliwe powtórzenie przez rosyjską stronę bezkarnych rajdów spadochroniarzy po zachodniej Gruzji(podczas wojny wszystkie jednostki znajdowali się w regionie Cchinwalskim).
472 V. Tseluiko, Force Development and the Armed Forces of Georgia under Saakashvili,
http://www.defenceweb.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=536&catid=32:military-art-a-science&Itemid=112.
473 http://www.mod.gov.ge/index.php?page=-10&Id=10&lang=1.
474 M.Arabuli, Georgian Artillery Continues Training, [w:] Defence Today, nr 18, 2008. s. 1. 9.
Z drugiej strony został rozwiązany oddzielny batalion pancerny z Gori oraz zaprzestano procesu tworzenia brygady inżynieryjnej. Ale w gruzińskich siłach zbrojnych pojawił się nowy, batalion przeciwpancerny (niszczyciel czołgów)475.
Trzeba też zwrócić uwagę na liczbę żołnierzy przechodzących szkolenie w Krcaniskim centrum szkoleniowym. Przed wojną podstawowe szkolenie wojskowe przechodziło tam 500 żołnierzy a w 2009 r. już 832. Wzrost liczby żołnierzy przechodzących różnego rodzaju szkolenia jest spowodowany brakiem kadr, co wyszło na jaw podczas wojny w 2008 roku. Brak wyszkolonej kadry najbardziej widoczne było w formacjach rezerwowych.
W związku z niskim poziomem wyszkolenia oraz z braku kadry dowódczej, formacje te okazały się całkowicie nieprzydatne. Właśnie brak dobrze wyszkolonych i dowodzonych rezerw, które mógłby uzupełniać straty i chronić tyły, stał się jedną z głównych przyczyn porażki gruzińskich sił zbrojnych. Rdzeń gruzińskich wojsk okazał się niewystarczająco duży, aby bronić kraju na dwóch frontach (głównym zadaniem 2-ej i 3-ej brygady miało być udzielenie pomocy częściom 5-ej brygady, uwięzionej w wąwozie Kodorskim. Przerzucenie tych brygad do regionu Cchinwalskiego oraz brak rezerw, które mogłyby zająć ich miejsce, spowodowało, że zachodni front pozostał nie broniony i 5-a brygada, aby uniknąć okrążenia musiała się wycofać z wąwozu).
Uwzględniając doświadczenie z poprzedniej wojny, gruzińskie dowództwo rozpoczęło tworzenie dwuczłonowych (regularnych i terytorialnych) rezerw. Do pierwszego , regularnego typu rezerw będą przyjmowani wszyscy ci, którzy służyli w gruzińskich siłach zbrojnych od 2004 roku i przeszli amerykański program szkolenia „wyszkolić i uzbroić”. Zamierza się stworzyć dwie takie brygady (wszyscy ci, którzy odeszli albo w przyszłości odejdą ze służby wojskowej będą automatyczne zaliczane do sił rezerw) 476 . Można oczekiwać, że ukompletowane przez doświadczonych żołnierzy brygady rezerw będą stanowić poważną silę bojową i znacznie wzmocnią gruzińską armię.
Do sił rezerwy terytorialnej będą przyjmowani wszyscy, którzy należeli do starego typu aktywnego rezerw. Ich głównym zadaniem będzie ochrona strategicznych obiektów, dróg, walka z grupami dywersyjnymi czy taktycznym desantem przeciwnika. Jednostki te będą stanowić drugą linie obrony i częściowo odciążą siły zbrojne.
Oprócz liczebnego wzrostu, trzeba zwrócić uwagę na wzrost poziomu wyszkolenia gruzińskiej armii. Jeżeli przed wojna szkolenia przebiegali pod kątem misji pokojowych oraz
475 http://www.youtube.com/watch?v=KdGI6dKRwBI.
476 T. Kerzdevadze, New concept forms effective Georgian Reserve System, [w:] Defence Today, nr 25, 2009.
wojen niskiej intensywności, to teraz żołnierze przygotowani są do totalnej wojny. Żołnierze uczą się jak walczyć z przeważającymi siłami pancernymi wroga oraz działać w obronie. W całej Gruzji prowadzone są prace inżynieryjne przygotowujące pozycje obronne.
Na ćwiczeniach „Tarcza 2009” (30 czerwca 2009)477, gruzińscy żołnierze pracowali nad metodami powstrzymania agresji wroga szybkim kontr uderzeniem siłami pancernymi wspartymi artylerią , lotnictwem, obroną powietrzną oraz siłami specjalnymi.
W czerwcu 2009 roku otwarto drugie centrum szkoleniowe dla wojsk pancernych w Ahalcihe (pierwsza znajduje się w Krcanisi)478. Trzeba też podkreślić, że jeżeli główny ciężar walk w 2008 roku wzięły na siebie skompleksowane młodymi rekrutami 4-a i 5-a brygady, to na dzisiejszy dzień ich poziom wyszkolenia znacznie wzrósł . Taka sama sytuacja jest w innych brygadach.
Podczas wojny w 2008 roku siły powietrzne Gruzji straciły dwa helikoptery MI24 i jeden Mi-14BT, trzy samoloty An-2. Pięć przeciwlotniczych kompleksów „Osa”, dwie przeciwlotnicze kompleksy „Buk-M-1” (oraz dwie maszyny ładownicze do nich), kilka stacji radiolokacji (36D6-M w Gori i P-180-U w Poti). Nieprzygotowana do totalnej wojny okazała się gruzińska obrońa powietrza (chociaż zaliczyła 20 trafień i kilka zestrzeleń). Problem ten uwzględnia nowa doktryna obronna Gruzji, w której rozwój sił obrony przeciwlotniczej jest priorytetem. Prowadzone są aktywne działania w tym kierunku (tylko realizacja przedwojennych kontraktów z Ukrainą, Izraelem i Polską, w znacznym stopniu wzmocni obronę powietrzną Gruzji).
Realia wojny pokazały, że w przyszłej ewentualnej wojnie z Rosją, gruzińskie lotnictwo nie posiadające awiacji myśliwskiej, uzbrojone w bombowce frontowe Su-25 nie będzie miało szans w konfrontacji z liczniejszym lotnictwem wroga. Dlatego 17 marca 2010 roku zlikwidowano siły powietrzne Gruzji i całkowicie podporządkowano je siłom lądowym479. Nie oznacza to likwidacji gruzińskiego lotnictwa, gruzińska armia będzie cały czas posiadać samoloty i helikoptery, tylko od tej pory będą one podporządkowane siłom lądowym co ułatwi i usprawni koordynacje działań.
Taka sama sytuacja jest w marynarce wojennej, która podczas wojny straciła dwie największe jednostki: kutry rakietowe „Tbilisi” i „Dioskuria”. W rezultacie w październiku
477 http://www.youtube.com/watch?v=pCk-bnyKySc&feature=related.
478 E. Gakhokidze, New armored center opens in Akhaltsikhe,[w:] Defence Today, nr 25, 2009;
http://www.scribd.com/doc/48646648/თთთთთთთთ-თთთთ-25.
479 http://mtavari.info/print-11.html.
2008 roku zlikwidowano gruzińską marynarkę wojenną, a pozostałe statki przekazano ochronie wybrzeża480 . Gruzińskie dowództwo zmieniło taktykę i zamiast walczyć z przeważającymi siłami morskimi wroga w bezsensownej walce w otwartym morzu, obrona będzie skupiała się na linii wybrzeża i będzie prowadzona rakietami przeciw-okrętowymi i za pomocą artylerii nabrzeżnej.
Wojna z Rosją pokazała też niedostateczny poziom przygotowania kadry dowódczej wyższego szczebla. Część z nich została zwolniona ze służby, a część wysłana na dodatkowe szkolenia. Już w 2008 roku, od razu po zaprzestaniu działań wojennych, w systemie szkolenia wprowadzono 10 tygodniowe kursy dla dowódców Batalionów i brygad. Do 23 tygodni zwiększono czas kursów przygotowujących kapitanów481.
Gruzja w szybkim tempie uzupełniła straty poniesione w materialnym planie (straty poniesione przez tą stronę, choć były widoczne, stanowiły tylko małą część całego uzbrojenia). Zakupiono nowe uzbrojenie, odbudowano zniszczoną infrastrukturę wojskową.
Siły gruzińskie znacznie wzmocniły realizacje kontraktów podpisanych przed wojną . Po wojnie przyspieszono proces realizacji tych kontraktów. Gruzińska armia otrzymała nowe tureckie transportery „Ejder” 482.
Ogólnie można powiedzieć, że Gruzja nie tylko odbudowała, ale w znacznym stopniu zwiększyła swój potencjał wojskowy.
Jedyne, czego brakuje stronie gruzińskiej to czas. Czas, aby dokończyć proces modernizacji armii, podnieść poziom jej wyszkolenia, stworzyć rezerw oraz rozbudować infrastrukturę obronną. Zagrożenie wybuchem kolejnej wojny bowiem jest nadal bardzo realna.
480 http://www.internet.ge/v3/index.php?action=news&category=3&news=34562.
481 S.Londaridze, Captains` Retraining Course Came to an End, [w:] Defence Today , nr 22, 2009. s. 1.
482 http://www.military-today.com/apc/ejder.htm.