V. Komornik
5.7. Przykłady spraw dyscyplinarnych
5.7.1. Przykład 1. Odpowiedzialność komornika za rażące naruszenie prawa
Rada izby komorniczej złożyła wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinar-nego za przewinienie z art. 74 ust. 1 u.k.s.e. Wniosek złożony został przeciwko komornikowi działającemu w centralnej Polsce, który wszczął egzekucję z nie-ruchomości znajdującej się w województwie śląskim. Rada izby komorniczej wskazała, że komornik dopuścił się przewinienia dyscyplinarnego z art. 74 ust. 2 u.k.s.e., gdyż naruszono art. 8 ust. 5 u.k.s.e. Art. 921 § 1 k.p.c. wyraźnie wskazu-je, że egzekucja z nieruchomości należy do kompetencji komornika działającego przy sądzie, w którego okręgu jest położona. Komornik mając prawomocny ty-tuł wykonawczy, podjął czynności egzekucyjne wobec dłużnika zmierzające do wyegzekwowania należności objętych tym tytułem. Komisja dyscyplinarna nie
76
miała wątpliwości co do przewinienia i wymierzyła karę upomnienia na podsta-wie art. 72 ust. 1 pkt 1 u.k.s.e. Komornik przyznał się do zarzucanych działań wskazanych we wniosku i powiedział, że te miały związek z groźbą możliwości sprzedaży przez dłużnika nieruchomości, zanim zgodnie z prawem sprawa zo-stanie przekazana do komornika właściwego miejscowo. Komornik stwierdził, że działał prewencyjnie w imieniu wierzyciela, który zażądał pilnego zajęcia nie-ruchomości. Rada izby komorniczej wnosiła we wniosku o wymierzenie kary nagany, a następnie kary pieniężnej w maksymalnym wymiarze. Komisja zwró-ciła jednak uwagę, że komornik wcześniej nie był karany dyscyplinarnie, a jego działanie nie wyrządziło szkody wierzycielowi. Komornik nie dopełnił obowiąz-ku przestrzegania prawa wynikającego z art. 16 ust. 1 u.k.s.e. oraz złamał art. 7 Konstytucji RP, która nakazuje władzy publicznej działać na podstawie i w gra-nicach prawa44.
5.7.2. Przykład 2. Przeniesienie kancelarii komorniczej poza okręg sądowy
Dnia 9 czerwca 2010 roku komisja dyscyplinarna uniewinniła komornik sądową, obwinioną za naruszenie art. 1, art. 7 ust. 2, art. 8 ust. 1 i art. 17 ust. 1 u.k.s.e., która po utworzeniu kancelarii komorniczej, będąc komornikiem przy sądzie re-jonowym w X, przeniosła ją na adres będący w obszarze właściwości sądu rejono-wego w Y, pomimo obowiązku prowadzenia kancelarii przy sądzie właściwym.
Obwiniona miała także rażąco naruszyć powagę i godność urzędu (art. 71 pkt 1 i 2 u.k.s.e.). Mimo wezwania Ministra Sprawiedliwości do zmiany decyzji i po-nownego przeniesienia kancelarii na obszar właściwości sądu rejonowego w X komornik nie uczyniła tego. Sąd okręgowy utrzymał w mocy orzeczenie komisji dyscyplinarnej w kwestii uniewinnienia. Zdaniem sądu okręgowego z przepisów ustawy nie wynika wprost, gdzie ma się mieścić siedziba kancelarii komorniczej.
Wnioskodawca wyprowadził obowiązek prowadzenia kancelarii na obszarze sądu, przy którym działa, z art. 1, art. 7 ust. 2, art. 8 ust. 1 i art. 17 ust. 1 u.k.s.e.45
44 Z. Knypl, Odpowiedzialność komornika za rażące naruszenie prawa, „Nowa Currenda” 2012, marzec, s. 59-61.
45 Z. Knypl, Siedziba kancelarii komorniczej, „Nowa Currenda” 2012, styczeń, s. 65-66.
77
5.8. Podsumowanie
Niestety do dnia zakończenia monitoringu Stowarzyszeniu nie zostały udostęp-nione żadne orzeczenia wydane przez Komisję Dyscyplinarną przy Krajowej Ra-dzie Komorniczej46. Taka sytuacja nie zaistniała w przypadku żadnego z pozosta-łych zawodów objętych monitoringiem. Trudno zatem podjąć się oceny jakości komorniczego orzecznictwa dyscyplinarnego. Niemniej jednak na podstawie danych o rozstrzygnięciach spraw w latach 2013–2015 można dojść do przeko-nania, że orzeczenia Komisji Dyscyplinarnej przy Krajowej Radzie Komorniczej cechuje liberalizm.
46 Należy uznać, że to właśnie ona jest obowiązana do udostępnienia swych orzeczeń – tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w uzasadnieniu wyroku o sygnaturze: II SAB/Wa 149/16.
79
VI. Kurator sądowy
6.1. Wstęp
Instytucja kuratora sądowego została uregulowana w ustawie o kuratorach są-dowych. Zgodnie z art. 1 u.k.s. kurator sądowy realizuje określone przez prawo zadania o charakterze wychowawczo-resocjalizacyjnym, diagnostycznym, profi-laktycznym i kontrolnym, związane z wykonywaniem orzeczeń sądu.
Kuratorzy sądowi dzielą się na kuratorów zawodowych i społecznych. Kuratorzy sądowi wykonujący orzeczenia w sprawach karnych są kuratorami dla dorosłych, a wykonujący orzeczenia w sprawach rodzinnych i nieletnich są kuratorami ro-dzinnymi. Warto zwrócić uwagę, że tylko kuratorzy zawodowi są objęci odpo-wiedzialnością dyscyplinarną. Kuratorzy społeczni pełnią swoje obowiązki nie-odpłatnie pod nadzorem kuratora zawodowego. Otrzymują jednak zryczałtowa-ny zwrot kosztów poniesiozryczałtowa-nych podczas wykozryczałtowa-nywania zadań. Kurator społeczzryczałtowa-ny nie przechodzi szkolenia w formie aplikacji i nie składa egzaminu.
Kuratorzy sądowi wykonują swoje zadania w środowisku podopiecznych, także na terenie zamkniętych zakładów i placówek pobytu tych osób, w szczególności na terenie zakładów karnych, placówek opiekuńczo-wychowawczych oraz leczni-czo-rehabilitacyjnych. Niemniej jednak podstawowym miejscem pracy jest natu-ralne miejsce przebywania podopiecznego.
Swoje ustawowe działania kurator realizuje przez szereg czynności takich jak możliwość żądania wyjaśnień i informacji od podopiecznych objętych dozorem, nadzorem lub inną formą kontroli zleconej przez sąd czy prawo odwiedzania osoby objętej postępowaniem w godzinach od 7.00 do 22.00 w miejscu zamiesz-kania lub pobytu łącznie z prawem żądania okazania dokumentów potwierdza-jących tożsamość. Kurator ma dostęp do akt sądowych podopiecznych, może je przeglądać i sporządzać ich odpisy. Kolejnym uprawnieniem kuratora sądowego jest możliwość korzystania z pomocy policji, organów lub instytucji
państwo-80
wych, organów samorządu terytorialnego, stowarzyszeń i organizacji społecz-nych w zakresie ich działania, a także od osób fizyczspołecz-nych. Kurator wyposażo-ny w paletę uprawnień, wykonując obowiązki nałożone przez ustawę, odgrywa ważną rolę społeczną, gdyż motywuje podopiecznego do postępowania zgodnie z zasadami współżycia społecznego i w poszanowaniu porządku prawnego. Ku-rator ma prawo wystąpić do sądu o umieszczenie podopiecznego w zakładzie za-mkniętym, jeżeli osoba ta nie chce współpracować, nie stosuje się do poleceń, unika kontaktu i jednocześnie prowadzi w dalszym ciągu naganny tryb życia.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 u.k.s. kuratorem zawodowym może być mianowana osoba, która:
1) posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywa-telskich;
2) jest nieskazitelnego charakteru;
3) jest zdolna ze względu na stan zdrowia do pełnienia obowiązków kuratora zawodowego;
4) ukończyła studia magisterskie z zakresu nauk pedagogiczno-psycholo-gicznych, socjologicznych lub prawnych albo inne studia magisterskie i studia podyplomowe z zakresu nauk pedagogiczno-psychologicznych, socjologicznych lub prawnych;
5) odbyła aplikację kuratorską;
6) zdała egzamin kuratorski.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach Minister Sprawiedliwości na wnio-sek prezesa sądu okręgowego może zwolnić kandydata na kuratora z obowiązku odbycia aplikacji kuratorskiej i złożenia egzaminu kuratorskiego.