Mianem reguły pochodzenia towarów określa się prawo, przepisy wykonawcze, procedury, których celem jest ustalenie kraju pochodze nia towaru. Ustalenie kraju pochodzenia towaru ma szczególne znacze nie w ugrupowaniach integracyjnych typu strefa wolnego handlu,1 unia celna, unia gospodarcza, ale istotne jest także w tych krajach, w których stosowany jest system ulg i przywilejów w odniesieniu do importowa nych produktów. Precyzyjne ustalenie kraju pochodzenia towaru ma przede wszystkim zapobiec nieuzasadnionemu korzystaniu z ulg, prefe rencji i przywilejów taryfowych i nietaryfowych. Większość ulg i przy wilejów stosowanych współcześnie powstaje bowiem w trybie wzajem nych ustępstw, wzajemnych korzyści ekonomicznych, a niekiedy także politycznych, przyznanych sobie przez kontrahentów bardzo często w rezultacie długotrwałych skomplikowanych negocjacji.
Problematyka ustalenia kraju pochodzenia towaru obejmuje przede wszystkim: zdefiniowane pojęcia „towar pochodzący” , określenie me chanizmu kumulacji pochodzenia oraz warunków zwrotu ceł od kom ponentów niepochodzących.
„Towar pochodzący” ,2 (względnie „produkt pochodzący”) z dane go kraju (danego obszaru) to towar, który spełnia następujące warunki:3
1) został całkowicie uzyskany, zebrany, wyhodowany wytworzo ny w danym kraju (obszarze),
2) został wyprodukowany w danym kraju (obszarze) przy uży ciu, zastosowaniu, importowanych materiałów komponentów pod wa
1 Zdaniem S. Wasehko znaczenie pochodzenia towaru jest mniejsze przy współ nej taryfie celnej niż przy jej braku i dlatego problematyka reguł pochodzenia towarów była bardziej akcentowana w działalności EFTA niż EWG. Por. S.W asehko, System y celne, PWN, Warszawa 1971, s. 81-86,
2 We wszystkich porozumieniach zawartych przez Polskę o tworzeniu stref w ol nego handlu pojawia się definicja towaru lub produktu pochodzącego, która jedno znacznie precyzuje warunki, jakim musi odpowiadać produkt całk ow icie uzyskany w zględnie poddany wystarczającej obróbce lub przetworzeniu.
■
’ Por. R. Woreta, Reguły pochodzenia tow arów warunkiem korzystania z. prefe rencji handlowych, „W spólnoty Europejskie” 1995, nr 10 (50).
runkiem, że: spełnia zasadę wystarczającego przetworzenia, przeróbki lub komponenty i materiały importowane nie przekraczają ustalonego udziału w cenie fabrycznej produktu, względnie wypełnia tak zwane kryterium specyficznych operacji na materiałach importowanych,
3) posiada dokument, notyfikowany zwyczajowo przez władze celne kraju siedziby eksportera, stwierdzający jego pochodzenie,
4) dostarczony został bezpośrednio z danego kraju (obszaru) do drugiego kraju (obszaru) będącego stroną stosownego porozumienia o wolnym handlu.
Kumulacja pochodzenia polega na traktowaniu materiałów, pod zespołów, części i innych komponentów pochodzących z kraju należą cego do strefy wolnego handlu, tak samo jak materiały i surowce po chodzenia krajow ego.4 W literaturze wymienia się cztery podstawowe formy kumulacji pochodzenia towarów: bilateralną, diagonalną, wie lostronną i pełną.
• Kumulacja bilateralna pochodzenia towarów oznacza, że war tość materiałów pochodzących z dwóch krajów tworzących strefę wol nego handlu jest sumowana w procesie nadawania statusu pochodzenia danego towaru. Zasady kumulacji bilateralnej stosowane są także w umowach zawieranych przez dany kraj z grupą krajów należących do strefy wolnego handlu lub unii celnej. W umowach regulujących stosowanie kumulacji bilateralnej określa się także wielkość dopusz czalnego udziału surowców, materiałów i innych składników w warto ści produktu gotowego pochodzących z krajów trzecich.5 Zasada ku mulacji bilateralnej sprzyja rozwijaniu wymiany handlowej między part nerami. Z drugiej jednak strony kraj, który jest stroną umowy o kumu
4 R. Woreta pisze np.: „Kumulacja pochodzenia polega na traktowaniu materiałów oraz innych komponentów produkcyjnych pochodzących z kraju będącego stroną strefy wolnego handlu, tak jak rodzimych surowców, czyli wsad z jednego kraju traktuje się jako pochodzący z kraju, w którym następuje ostateczne przetworzenie”, por. R. Woreta, Reguły pochodzeniu tow arów warunkiem korzystania z preferencji handlowych, op. cit.
5 Według R. Worety kumulacja bilateralna w umowie CEFTA oznacza, że wyrób finalny wyprodukowany w Polsce przy użyciu surow ców i materiałów pochodzących z W ęgier będzie na rynku w ęgierskim traktowany jako pochodzący z Polski, ale ten sam towar w ytworzony przy użyciu komponentów czeskich będzie podlegał kumula cji, tak jakby surowce pochodzące z Czech pochodziły z kraju trzeciego, por. R. Wore ta, Reguły pochodzeniu tow arów warunkiem korzystaniu z preferencji hundlowych, op. cit.
lacji bilateralnej należy do strefy wolnego handlu lub unii celnej, to kraje z którymi tworzy tą strefę są w świetle umowy o kumulacji bi lateralnej traktowane jako kraje trzecie, co należałoby uznać za nieko rzystne.
• Kumulacja diagonalna pochodzenia towarów, oznacza, że su rowce importowane z państw, z którymi zawarta jest umowa o kumula cji pochodzenia traktowane są jako materiały krajowe.6 W praktyce diagonalna kumulacja pochodzenia oznacza, iż na przykład produkt wy tworzony w Polsce z materiałów pochodzących z krajów CEFTA lub Unii Europejskiej uzyska status produktu pochodzącego z Polski pod warunkiem, że z sumowania wartości dodanej7 o wartość wynikać bę dzie, iż wartość dodana w Polsce będzie przedstawiała najwyższy pro cent wartości tego wyrobu.8 Kumulacja diagonalna sprzyja więc doko nywaniu zakupów surowców i materiałów w krajach tworzących wspól nie z danym krajem strefę wolnego handlu lub unię celną. Kumulacja diagonalna wymusza z drugiej strony ustalenie limitów na wykorzysty wanie w procesie produkcji materiałów i surowców z krajów trzecich, które nie są stroną porozumienia o kumulacji pochodzenia towarów.
• Kumulacja wielostronna polega na wzajemnym traktowaniu surowców, materiałów, komponentów do produkcji pochodzących z kra ju partnera jak pochodzące z własnego kraju.9 Kumulacja wielostronna
pozwala na ustalenie, iż produkt pochodzi z danego kraju, mimo że do produkcji tego towaru użyto materiały pochodzące z krajów tworzą cych wspólnie z tym krajem strefę wolnego handlu lub unię celną cho ciaż eksportowany będzie do strefy wolnego handlu lub unii celnej utworzonej przez dany kraj z inną grupą krajów. Kumulacja wielo stronna pozwala więc na uznanie za pochodzący z Polski eksportowany
Republika Czeska. Poradnik eksportera i in w estora, Ministerstwo Gospodarki Biuro Radcy Handlowego Ambasady Rzeczpospolitej Polskiej w Pradze, Praga 1997, s. 64,
7 Wartość dodana rozumiana jako cena EXW danego towaru pomniejszona o wartos'c celną wszystkich importowanych materiałów zużytych do produkcji danego towaru.
8 Por. R. Woreta, Reguły pochodzenia tow arów warunkiem korzystania z prefe rencji handlowych, op. cit., s. 28,
’ Por. Paneuropejska kumulacja reguł pochodzenia towarów, „W spólnoty Euro pejskie” lipiec-sierpień 1997, nr 7-8 (71-72), s. 17; także, R. Woreta, Reguły poch odze nia tow arów warunkiem korzystania z. preferencji handlowych, op. cit., s. 28.
do Unii Europejskiej produkt, do którego użyto materiałów i kompo nentów pochodzących z innych krajów CEFTA. W przypadku kumu lacji wielostronnej limit dopuszczalnego udział materiałów z krajów trzecich a więc tak zwanych materiałów niepochodzących jest znacznie mniejszy niż w przypadku kumulacji diagonalnej.
• Kum ulacja pełna umożliwia natomiast nadanie produktowi pochodzenia w oparciu o kumulację procesów przetworzenia. O ile w kumulacji diagonalnej i wielostronnej warunkiem nadania pocho dzenia jest zachowanie wystarczającego przetworzenia w każdej kolej nej fazie procesu przetworzenia produktu, o tyle w przypadku kumula cji pełnej warunkiem wystarczającym do nadania pochodzenia jest, aby łącznie wszystkie procesy przetworzenia spełniały zasadę wystar czającego przetworzenia. W praktyce kumulacja pełna oznacza, że nada nie pochodzenia danego produktu odbywa się poprzez sumowanie pro cesów produkcyjnych w ramach strefy wolnego handlu lub unii celnej, przy czym w odróżnieniu od poprzednich form kumulacji pochodze nia, nie musi być zachowany warunek wystarczającego przetworzenia w jednym z krajów. Nadanie pochodzenia następuje więc wtedy, gdy łącznie wszystkie procesy przetworzenia dokonane w kilku krajach należących np.: do strefy wolnego handlu, spełniają warunek wystar czającego przetworzenia. Kumulacja pełna jest czynnikiem dynami zującym wzajemną wymianę handlową krajów tworzących strefę wol nego handlu lub unię celną. W literaturze przedmiotu przyjmuje się, iż kumulacja pełna jest najszerszą formą kumulacji reguł pochodzenia.111
Z regułami kumulacji ściśle związane jest pojęcie zwrotu ceł od surowców, materiałów, komponentów wykorzystywanych do produk cji towarów kierowanych na eksport. W umowach zawieranych mię dzy krajami o preferencyjnym traktowaniu towarów z zasady przyj muje się, że komponenty pochodzące z krajów trzecich są obciążane cłami, które nie będą zwracane z chwilą realizacji transakcji eksporto wej. Zasada ograniczenia zwrotu cła od komponentów niepochodzą cych (ang. no-drawback rule), ma zachęcać do dokonywania zakupów w krajach stronach porozumienia preferencyjnego gdyż w tylko w ta kim przypadku następuje zwrot pobranego uprzednio cła od kompo nentów pochodzących z importu, a z drugiej strony poprzez wprowa
10 Pogląd taki reprezentuje np. R. Woreta, Reguły pochodzeniu towarów warun kiem korzystania z preferencji handlowych, op. cit., s. 28,
dzenie obciążenia celnego ma zniechęcać do dokonywania zakupów w krajach nie korzystających w danym kraju z preferencji.
W obowiązującym w latach dziewięćdziesiątych polskim prawie celnym11 zasady ustalania kraju pochodzenia towaru określone zostały w artykule drugim, w którym zdefiniowano stosowane w ustawie okre ślenia.
W świetle art.2 ust. 14 polskiego Prawa celnego krajem pocho dzenia:
1) płodów przyrody był kraj w którym:12
a) płody zostały wyhodowane, zebrane, wydobyte lub w inny sposób uzyskane,
b) płody przyrody zostały poddane obróbce lub przeróbce, je żeli co najmniej 50% ogólnej ich wartości przypada na koszt robocizny i materiałów tego kraju, chyba że umowy mię dzynarodowe, których stroną jest Polska uregulowały ta kwestię inaczej,
2) zasobów morza i dna morskiego, jak również przetworów z nich wytworzonych był kraj, którego przedsiębiorstwo dokonało połowów, wydobycia lub przetworzenia,
3) wyrobów poddanych przeróbce lub obróbce - kraj, w którym dokonano obróbki lub przeróbki, jeżeli co najmniej 50% ogólnej ich wartości przypada na koszt robocizny i materiałów tego kraju, chyba że umowy międzynarodowe, których stroną jest Polska uregulowały ta kwestię inaczej,
4) wyrobów gotowych lub półgotowych - kraj, w którym wyro by te zostały wytworzone.
Problematyka reguł pochodzenia była przedmiotem wielostron nych negocjacji w ramach Rundy Urugwajskiej. Efektem wieloletnich negocjacji było przyjęcie Porozumienia w sprawie reguł pochodzenia wchodzącego do Aktu Końcowego Rundy Urugwajskiej.13 W pream bule do Porozum ienia w spraw ie reguł pochodzenia strony Aktu
11 Por. Prawo celne z 28 grudnia 1998 r., Dz. U. z 1995 r., nr 85, poz. 427; także Prawo celne. Aktualny tekst ujednolicony, „R zeczpospolita” nr 207 (4160) z 7 w rze śnia 1995.
12 Tamże.
13 Por. Akt Końcowy Zawierający Wyniki Rundy Urugwajskiej Wielostronnych Negocjacji Handlowych, część I, II, Komitet ds. Negocjacji Handlowych, Marakesz 15 kwietnia 1994 roku.
Końcowego stwierdzają, że jasne i precyzyjne reguły pochodzenia uła twiają przepływ strumieni handlu międzynarodowego i z tego względu nie powinny stanowić zbędnych barier handlowych, naruszać praw wynikających z GATT 1994, a przede wszystkim powinny być ustala ne w sposób bezstronny, przejrzysty, spójny i neutralny oraz przewidy walny.14
Zdefiniowane w Porozumieniu Rundy Urugwajskiej reguły po chodzenia obejmują wszystkie reguły stosowane w niepreferencyjnych instrumentach polityki handlowej, takich jak:
• klauzula największego uprzywilejowania, wynikająca z Arty kułów I, II, III, XI, XIII GATT 1994,
• cła antydumpingowe i wyrównawcze na podstawie Artykułu VI GATT 1994,
• środki ochronne na podstawie Artykułu XIX GATT 1994, • wymogi oznaczania pochodzenia wynikające z Artykułu IX GATT 1994 oraz jakiekolwiek dyskryminacyjne ograniczenia ilościo we lub kontyngenty taryfowe,
• reguły pochodzenia stosowane dla zakupów rządowych oraz statystyk handlowych.15
Porozumieniu stanowiące załącznik do Aktu Końcowego Rundy Urugwajskiej powołało Komitet Reguł Pochodzenia złożony z przed stawicieli każdego z krajów oraz ustanowiło Komitet Techniczny do spraw Reguł Pochodzenia pod auspicjami Rady Współpracy Celnej (CCC). Kraje strony Porozumienia zobowiązały się także do dostar czenia do Sekretariatu WTO, w ciągu 90 dni od daty wejścia w życie dla danego kraju Porozumienia swoich reguł pochodzenia oraz wszel kich innych aktów pranych, procedur administracyjnych związanych z regułami pochodzenia. Określona w Porozumieniu Rundy Urugwaj skiej harmonizacja reguł pochodzenia ma być oparta na następujących siedmiu zasadach:16
14 Por. Porozumienie w sprawie reguł pochodzenia, Dz. U. z 1996 r., nr 32, poz 143.
15 Por. Artykuł 1 ust. 2 Porozumienia w sprawie reguł pochodzenia, Dz. U. z 1996 r., nr 32, poz. 143.
16 Por. Częs'ć IV. Harmonizacja reguł pochodzenia. Porozumienia w sprawie reguł pochodzenia, Dz. U. z 1996 r., nr 32, poz. 143. Prace nad harmonizacją powinny się rozpocząć w najkrótszym terminie od wejs'cia w życie Porozumienia WTO i zakoń czyć w ciągu trzech lat od ich rozpoczęcia.
1) reguły pochodzenia powinny być stosowane w sposób jedna kowy dla wszystkich celów,
2) reguły powinny określać, iż krajem określonym jako kraj po chodzenia danego towaru będzie kraj, w którym towar ten został cał kowicie uzyskany lub też w przypadku kiedy więcej niż jeden kraj jest zaangażowany w produkcję tego towaru, kraj, w którym dokonano jego ostatniego istotnego przetworzenia,
3) reguły powinny być obiektywne, zrozumiałe i przewidywalne, 4) niezależnie od środka lub instrumentu, z którym wiążą się regu ły pochodzenia, nie będą one bezpośrednio lub pośrednio stosowane jako instrumenty osiągania celów handlowych. Nie powinny one powodować skutków o charakterze ograniczającym, wypaczającym lub zakłócającym handel międzynarodowy. Nie powinny stawiać nadmiernie surowych wymogów lub wymagać spełnienia warunków nie związanych z produk cją lub przetworzeniem jako warunków niezbędnych do określenia kraju pochodzenia. Jednakże koszty nie związane bezpośrednio z produkcją lub przetwarzaniem mogą zostać uwzględnione z celach zastosowania kryterium udziału procentowego ad valorem,
5) reguły pochodzenia powinny być stosowane w sposób konse kwentny, jednolity, bezstronny oraz rozsądny,
6) reguły powinny być spójne,
7) reguły pochodzenia powinny opierać się na kryterium pozy tywnym. Kryteria negatywne mogą być stosowane w celu wyjaśnienia kryterium pozytywnego.
Integralną częścią Porozumienia w sprawie reguł pochodzenia jest Wspólna Deklaracja w sprawie preferencyjnych reguł pochodze nia,17 w której znajduje się stwierdzenie, iż niektórzy Członkowie sto sują preferencyjne reguły pochodzenia wynikające z umownych lub autonomicznych systemów handlowych prowadzących do przyznania preferencji taryfowych wykraczających poza zakres stosowania ust.l Artykułu I GATT 1994. Kraje stosujące preferencyjne reguły zobo wiązały się, iż będą dostarczać do Sekretariatu WTO swoje preferen cyjne reguły pochodzenia wraz z wszelkimi związanymi z nimi aktami prawnymi, procedurami administracyjnymi itp. Wspólna deklaracja
17 Por. załącznik II. Wspólna Deklaracja w sprawie preferencyjnych reguł po chodzenia, Dz. U. z 1996, nr 32, poz. 143.
precyzuje warunki, na jakich stosowane będą preferencyjne reguły po chodzenia.18
Nieco odm iennie zdefiniowano reguły pochodzenia towarów w U kładzie Europejskim ustanaw iającym stow arzyszenie między W spólnotam i Europejskimi i Polską oraz w Środkowoeuropejskiej Umowie o Wolnym Handlu CEFTA.
Reguły pochodzenia towarów w Środkowoeuropejskiej Umowie o Wolnym Handlu CEFTA 19 określone zostały w artykule 16 Umowy oraz Protokole 7, w którym ustalono reguły pochodzenia oraz związa ne z nimi metody współpracy.20 Za towar spełniający wymogi reguł pochodzenia Strony Umowy CEFTA uznały produkt całkowicie wy tworzony w danym kraju CEFTA bez udziału materiałów importowa nych z krajów trzecich oraz produkt zawierający wprawdzie materiały importowane pod warunkiem, że materiały te zostały wystarczająco przetworzone w danym kraju CEFTA względnie pochodzą z państwa importera będącego stroną Umowy - CEFTA. Protokół 7 do Umowy CEFTA obowiązywał do końca 1996 roku. Począwszy od 1 stycznia 1997 roku obowiązuje nowy Protokół 7, który wraz z załącznikami stanowi integralną część przyjętego w dniu 13 września 1996 roku w Ja snej, Protokołu Dodatkowego nr 4 do Środkowoeuropejskiej Umowy o Wolnym Handlu.21
Zgodnie z nowym Protokołem 7 za produkty pochodzące z Pań stwa-Strony (CEFTA) uważa się produkty całkowicie uzyskane22 tym Państwie-Stronie oraz produkty uzyskane w tym Państwie-Stronie za wierające materiały, które nie zostały tam w pełni uzyskane, pod wa runkiem, że materiały te zostały poddane wystarczającej obróbce lub
18 Por. Synteza U m owy o Ustanowieniu Światow ej Organizacji Handlu (WTO) wraz z aneksami, MW GzZ, Stały Przedstaw iciel RP przy GATT, Genewa, grudzień 1 9 9 4 .
19 Dz. U. RP, Środkowoeuropejska Um owa o Wolnym Handlu CEFTA zawarta przez Republikę Czeską, Republikę Węgierską, Republikę Słowacką i Rzeczpospolitą Polską sporządzona w Krakowie dnia 21 grudnia 1992 r., Załącznik do nru 129, poz. 637 z dnia 8 grudnia 1994 r.
20 Por. A . B. K isiel-Ł ow czyc, CEFTA - Środkow oeuropejska Strefa Wolnego Handlu, W ydawnictw o Uniwersytetu G dańskiego, Gdańsk 1996, s. 40.
21 Por. protokół Dodatkowy nr 4 do Środkowoeuropejskiej U m owy o Wolnym Handlu (CEFTA), Dz. U. RP. Załącznik do nru 158, poz. 809 z dnia 31 grudnia 1996 r. 22 P ojęcie produktu całkow icie uzyskanego zdefiniow ane jest w Artykule 5 Protokołu.
przetworzeniu na terenie tego Państwa-Strony. Nowy Protokół 7 określa także zasady kumulacji dwustronnej i wielostronnej.23 W załączniku II do Protokołu Państwa-Strony określiły procesy obróbki lub przetwo rzenia, które muszą być dokonane na materiałach niepochodzących, aby wytworzone produkty uzyskały status pochodzenia.
Zgodnie z Protokołem 4 Umowy Przejściowej dotyczącej prze pływu towarów, towary pochodzące z Polski, spełniające wymogi re guł pochodzenia, uzyskały preferencje celne na rynkach Wspólnot Eu ropejskich (i odwrotnie). W myśl reguł pochodzenia za towary pocho dzące z Polski (ze Wspólnot) uznane zostały:24
1. Towary całkowicie uzyskane w danym kraju:
a) produkty mineralne wydobyte z ziemi lub dna morskiego tego kraju,
b) produkty roślinne zebrane w tym kraju,
c) żywe zwierzęta urodzone i wyhodowane w danym kraju, d) produkty otrzymane ze zwierząt żyjących w tym kraju, e) produkty pochodzące z rybołówstwa śródlądowego i łowiec
twa prowadzonych w tym kraju,
f) produkty pochodzące z rybołówstwa morskiego i inne pro dukty uzyskane z morza przez flotę tego kraju,
g) produkty wytworzone na pokładach statków-przetwórni, na leżących do floty danego kraju z surowców pochodzących ze źródeł wymienionych w punkcie f,
h) zgromadzone w danym kraju surowce wtórne,
i) odpadki i resztki pochodzące z procesów przemysłowych realizowanych na terenie danego kraju,
j) towary wyprodukowane w danym kraju wyłącznie z mate riałów wymienionych w punktach od a do i.
2. Towar wyprodukowany w danym kraju z importowanych su rowców i materiałów, jeśli w wyniku procesu przetwórczego zmieniła się jego 4-cyfrowa pozycja taryfowa (tzn. jest ona inna niż pozycja taryfowa użytych surowców, składników, części i wszelkich innych produktów użytych do produkcji danego wyrobu). Produkty
importo-2y Zasady kumulacji wielostronnej określone zostały a Artykule 4 now ego Pro tokołu 7.
24 Por. Reguły pochodzenia tow arów (św iadectw o pochodzenia E U R .l i EUR.2), „Wspólnoty Europejskie” Biuletyn Informacyjny nr 1 z 28 stycznia 1992, s. 67.
wane poddawane w danym kraju tylko prostym zabiegom konserwują cym względnie tylko przepakowywane, butelkowane, odmiennie ozna kowane, łączone lub mieszane, itp. - nie mogły być uznane w świetle Umowy Przejściowej jako produkty pochodzące a tym samym nie mogły korzystać w kraju importu z preferencji celnych.25
W Umowie Przejściowej przyjęto, iż zużyte w produkcji takie czynniki jak: energia elektryczna, paliwa, budynki fabryczne, maszyny i urządzenia pochodzące z krajów trzecich są neutralne z punktu widze nia pochodzenia towaru a tym samym nie były uwzględniane w trakcie ustalania kraju pochodzenia danego produktu. Warto także podkreślić, iż zgodnie z Umową Przejściową warunkiem preferencyjnego trakto wania towarów było udokumentowanie pochodzenia towaru zgodnie z przyjętymi regułami pochodzenia, ale jednocześnie dany towar mu siał być bezpośrednio przesłany z Polski do danego kraju Wspólnot Eu ropejskich i vice versa. Towary przesyłane z Polski do W spólnot (i odwrotnie), które przebywały czasowo na terenie Czech, Słowacji i Węgier, ale nie były poddane żadnym procesom przetwórczym , względnie poddane zostały procesom nie zmieniającym statusu tego to waru, nie traciły statusu towaru pochodzącego ze Wspólnot lub Polski.26
Od chwili wejścia w życie Umowy Przejściowej do końca czerw ca 1994 roku świadectwa potwierdzające pochodzenie towaru tzw. EUR. 127 oraz EUR.2 wystawiane były przez oddziały Krajowej Izby Gospodarczej a potwierdzane pieczęcią właściwego urzędu celnego. Począwszy od 1 lipca 1994 roku, zgodnie z Protokołem 4 Układu Europejskiego, świadectwa te wystawiane były jedynie przez polskie urzędy celne.28
25 Tamże.
26 U m ow a P rzejściow a dopuszczała także w przypadku pojedynczej w ysyłki, czasow e przebywanie danej przesyłki na terytorium trzeciego kraju pod warunkiem, iż towar nie był poddany jakim kolw iek procesom przetwórczym z wyjątkiem załadunku i wyładunku, przechow yw ania w dobrych warunkach, jeśli znajdował się stale pod opieką kraju tranzytow ego co powinno być odpow iednio udokumentowane.
27 Św iadectw o E U R .l, wystaw iane przez eksportera lub upoważnionego przez niego przedstaw iciela było potrzebne przy przesyłkach towarowych o wartości celnej przekraczającej 5110 ecu. natomiast przy przesyłkach o wartości niższej wymagany był dokument EU R .2.
28 Por. N ow y tryb wystaw iania św iadectw pochodzenia towarów w eksporcie do Unii Europejskiej, „W spólnoty Europejskie” wrzesień 1994, nr 9 (37), s. 41-42.
Kolejna istotna modyfikacja reguł pochodzenia towarów w wy mianie handlowej Polski ze Wspólnotami Europejskimi nastąpiła z dniem 1 lipca 1997 roku. Zmiany te zostały wprowadzone przez Porozumie nie w formie wymiany listów podpisane w Brukseli dnia 24 czerwca
1997 roku.29
W s'wietle powyższego Porozumienia za pochodzące ze W spól noty3" uważane będą następujące produkty:31
a) produkty całkowicie uzyskane we Wspólnocie,