Rolnictwo, ludno i zatrudnienie

Powierzchnia geodezyjna powiatu siedleckiego wynosi 160,31 tys. hektarów (tabela 1). Na powierzchni t składaj si (stan na koniec grudnia 2012 roku): 104,67 tys. ha u yt-ków rolnych, w tym: 75,82 tys. ha gruntów ornych, 2,31 tys. ha sadów, 26,54 tys. ha ł k trwa-łych i pastwisk oraz 28,68 tys. ha lasów i 26,96 tys. ha pozostatrwa-łych gruntów. Najwi ksz gmin , o powierzchni ogółem przekraczaj cej 21 tys. ha, jest gmina Zbuczyn, za najmniejsz

o powierzchni ogółem 4,69 tys. ha gmina Domanice. Z porównania u ytkowania ziemi

Tabela 1. Uytkowanie ziemi w gminach powiatu siedleckiego w 2002 i 2012 roku (powierzchnia w tys. hektarów) Gmina RokUytki rolne Lasy Pozostałe Powierzchnia ogółemgrunty orne sadyłki i pastwiska ogółem Domanice 20022,230,011,063,300,800,59 4,69 20122,170,010,983,160,770,76 Korczew20023,900,081,585,562,512,44 10,51 20123,820,121,385,322,912,28 Kotu20025,850,063,429,332,932,73 14,99 20125,620,082,758,452,783,76 Mokobody20026,580,192,419,182,030,71 11,92 20126,420,232,679,322,070,53 Mordy20027,420,333,4311,183,252,59 17,02 20127,540,454,1612,154,420,45 Paprotnia20024,800,041,446,281,580,28 8,14 20124,710,061,346,111,250,78 Przesmyki 20026,560,251,408,212,261,24 11,71 20126,450,331,207,981,901,83 Siedlce 20027,350,292,3910,031,462,66 14,15 20127,060,381,528,961,184,01 Skórzec20025,920,042,148,101,881,91 11,89 20125,750,051,637,431,652,81 Suchoebry20024,820,172,057,041,321,71 10,07 20124,770,252,187,201,391,48 Winiew20026,190,033,469,682,730,17 12,58 20125,980,042,158,172,431,98 Wodynie20024,380,031,756,163,242,16 11,56 20124,230,041,655,923,112,53 Zbuczyn200211,490,113,5615,163,032,89 21,08 201211,300,272,9314,502,823,76 Powiat siedlecki 200277,491,6330,09109,2129,0222,08 160,31 201275,822,3126,54104,6728,6826,96 ródło: Obliczenia własne na podstawie danych Głównego Urzdu Statystycznego (GUS) oraz uzyskanych z urzdów gmin.

w 2002 i 2012 roku wynika, e w 2012 roku w stosunku do 2002 roku w powiecie siedleckim ubyło 1,67 tys. ha gruntów ornych, 3,55 tys. ha ł k i pastwisk oraz lasów o 0,34 tys. ha na rzecz sadów i pozostałych gruntów odpowiednio o: 0,68 i 4,88 tys. ha.

Udział u ytków rolnych w strukturze u ytkowania ziemi (w ogólnej powierzchni po-wiatu) stanowił w 2002 roku 68,1%, natomiast w 2012 roku 65,3% (tabela 2). Udział ten jest porównywalny ze redni dla województwa mazowieckiego (65,9%) i nieco odmienny w po-równaniu ze redni dla Polski (58,2%). Wska nik lesisto ci dla powiatu (w granicach 18,0%) nieznacznie odbiega od redniej dla województwa mazowieckiego (22,1%) i nieco wyra niej od redniej krajowej (28,7%).

Tabela 2. Struktura u ytkowania ziemi (w %) w powiecie siedleckim w 2002 i 2012 roku

Rok U ytki rolne

Lasy Pozostałe grunty orne sady ł ki i pastwiska ogółem

2002 48,2 1,1 18,8 68,1 18,1 13,8

2012 47,3 1,4 16,6 65,3 17,9 16,8

ródło: Obliczenia własne na podstawie danych GUS oraz uzyskanych z urz dów gmin.

Grunty orne w powiecie siedleckim stanowiły odpowiednio: 70,9 i 72,4% u ytków rolnych w 2002 i 2012 roku (tabela 3), przy redniej dla województwa mazowieckiego 69,8%

i dla Polski 76,8%. Udział sadów wynosił w 2002 roku 1,5%, natomiast w 2012 roku 2,2%

i był ni szy ni rednia w województwie mazowieckim (4,6%) i porównywalny ze redni dla kraju (1,9%). Ł ki i pastwiska zajmowały 27,6 w 2002 i 25,4% w 2012 roku u ytków rol-nych, przy rednim udziale w województwie mazowieckim 25,5% i w Polsce 21,3%.

Tabela 3. Struktura u ytków rolnych (w %) w powiecie siedleckim w 2002 i 2012 roku

Rok Grunty orne Sady Ł ki i pastwiska

2002 70,9 1,5 27,6

2012 72,4 2,2 25,4

ródło: Obliczenia własne na podstawie danych GUS oraz uzyskanych z urz dów gmin.

U ytki rolne, tj.: grunty orne, ł ki i pastwiska V i VI klasy bonitacyjnej zajmuj w powiecie siedleckim 32,00 tys. hektarów, co stanowi prawie 30,0% u ytków rolnych

ogó-łem (tabela 4), rednia dla województwa mazowieckiego wynosi 45,1%, a dla Polski 34,1%.

Najwi kszy udział gleb słabych (V i VI klasy bonitacyjnej) jest w gminach: Skórzec (49,6%), Domanice (46,4%) oraz Wodynie (44,2%), a najmniejszy udział tych gleb w stosunku do

po-wierzchni u ytków rolnych w gminach: Mordy (23,8%), Korczew (24,3%) i Zbuczyn (24,3%).

Tabela 4. Powierzchnia (w tys. ha) oraz udział gleb najsłabszych w powierzchni u ytków

rol-nych ogółem (w %) w gminach powiatu siedleckiego ( rednio dla darol-nych z 2002

ródło: Obliczenia własne na podstawie danych GUS oraz uzyskanych z urz dów gmin.

W powiecie siedleckim na koniec 2012 roku funkcjonowało ponad 15,5 tys. gospo-darstw rolnych (tabela 5). W porównaniu z rokiem 2002 liczba ta zmniejszyła si o prawie 3,2 tys. gospodarstw (najwi cej w gminie Siedlce o 1,5 tys. gospodarstw). Najmniej jest gospo-darstw w gminach: Korczew, Domanice i Paprotnia (odpowiednio: 0,58, 0,60 i 0,65 tys. go-spodarstw według stanu na koniec 2012 roku), najwi cej natomiast jest w gminie Zbuczyn (ponad 2 tys. gospodarstw). Najwi cej gospodarstw (ponad 8,5 tys.) ma powierzchni do 5,00 hektarów, za najmniej (ponad 1,2 tys.) powy ej 20,00 ha (według stanu na koniec 2012 ro-ku). W latach od 2002 do 2012 roku ubyło gospodarstw o mniejszej powierzchni, zwłaszcza do 5,00 ha (prawie 2,67 tys.), przybyło natomiast gospodarstw o powierzchni powy ej 20,00 ha (0,57 tys. gospodarstw). rednia powierzchnia gospodarstwa na koniec 2012 roku wynosi-ła 6,75 ha i bywynosi-ła wy sza o 0,95 ha w porównaniu ze stanem na koniec 2002 roku ( rednia na koniec 2012 roku dla województwa mazowieckiego 8,50, a dla Polski 10,38 ha). Najwi cej (powy ej 60%) najmniejszych obszarowo gospodarstw (do 5,00 ha) było w gminach: Siedlce, Kotu , Skórzec i Domanice ( rednia dla województwa mazowieckiego 47,3%, dla Polski

56,3%), natomiast najwi cej (powy ej 10%) najwi kszych obszarowo (powy ej 20,00 ha)

ródło: Obliczenia własne na podstawie danych GUS oraz uzyskanych z urz dów gmin.

W strukturze obszarowej w powiecie siedleckim na koniec 2012 roku gospodarstwa rolne do 5,00 hektarów stanowiły 54,9%, od 5,01 do 10,00 ha 23,0%, od 10,01 do 20,00 ha 14,2%, za o powierzchni wi kszej od 20,00 ha 7,9% (tabela 6). W latach 2002-2012 nast pi-ła korzystna zmiana w strukturze obszarowej na korzy gospodarstw wi kszych, tych o

po-wierzchni od 5,01 do 10,00 ha (wzrost o 2,1%), a zwłaszcza tych najwi kszych o popo-wierzchni powy ej 20,00 ha (wzrost o 4,4%).

Tabela 6. Struktura obszarowa gospodarstw rolnych (w %) w powiecie siedleckim w 2002 i 2012 roku

Rok Gospodarstwa o powierzchni (w ha)

do 5,00 od 5,01 do 10,00 od 10,01 do 20,00 powy ej 20,00

2002 59,8 20,9 15,8 3,5

2012 54,9 23,0 14,2 7,9

ródło: Obliczenia własne na podstawie danych GUS oraz uzyskanych z urz dów gmin

Gminy powiatu siedleckiego s zró nicowane pod wzgl dem powierzchni ogółem, ró na te jest liczba miejscowo ci w tych gminach: od 13 w najmniejszej gminie Domanice do 43 miejscowo ci w najwi kszej powierzchniowo gminie Zbuczyn (tabela 7). Najwi cej mieszka ców (na koniec 2012 roku) było w gminach: Siedlce (17,15 tys.), Zbuczyn (10,12 tys.), Kotu (8,61 tys.) i Skórzec (7,65 tys. osób). W gminach powiatu siedleckiego na koniec 2012 roku mieszkało 81,90 tys. mieszka ców, w stosunku do 2002 roku przybyło prawie 1,4 tys. osób, tj. 1,7%. Liczba mieszka ców wzrosła w gminach: Siedlce (o 1,22 tys.), Skórzec (o 0,57 tys.), Kotu (o 0,21 tys.), Sucho ebry (o 0,14 tys.), Zbuczyn (o 0,11 tys.) i Domanice (o 0,01 tys. osób). W pozostałych gminach wyst piła tendencja malej ca liczby ludno ci, po-za gmin Wi niew, gdzie nie nast piły zmiany. Udział ludno ci według grup ekonomicznych wieku w stosunku do ludno ci ogółem w wieku przedprodukcyjnym wynosił na koniec 2012 roku 21,2% (spadek o 3,1% w stosunku do 2002 roku) i 61,5% w wieku produkcyjnym (wzrost w stosunku do 2002 roku o 3,1%). W ka dej z gmin zmniejszyła si liczba ludno ci w wieku przedprodukcyjnym, a najwi kszy spadek w tej grupie wiekowej wyst pił w gmi-nach: Mokobody (o 5,3%), Paprotnia (o 4,4%) oraz Wi niew (4,1%). Ludno ci w wieku pro-dukcyjnym najwi cej przybyło w gminach: Paprotnia (o 5,7%), Wi niew (o 4,8%) i Domani-ce (o 4,7%). rednia g sto zaludnienia w powiecie siedleckim wynosiła w 2002 roku 50,2 osoby, a w 2012 roku 51,1 osoby na 1 km² (przy redniej g sto ci zaludnienia w wojewódz-twie mazowieckim i Polsce wynosz cym odpowiednio: 145 i 122 osoby na 1 km²). G sto ta była silnie zró nicowana w poszczególnych gminach (według stanu na koniec 2012 roku): od 27,4 osoby w Korczewie i 30,3 osoby w Przesmykach, 64,3 osoby w Skórcu i a do 121,3 osoby na 1 km² w gminie Siedlce. W latach 2002 i 2012 g sto zaludnienia w poszczegól-nych gminach (poza Siedlcami i Skórcem) i całym powiecie zmieniała si w niewielkim stop-niu (w granicach 1 osoby na 1 km²). Najwi kszy jednak wzrost liczby osób w 2012 roku

Tabela 7. Powierzchnia gmin i liczba miejscowoci oraz ludno w gminach powiatu siedleckiego w 2002 i 2012 roku Gmina RokPowierzchnia ogółem (w km2 ) Liczba miejscowoci Ludno Gsto zaludnienia (liczba osób na km2 ) ogółem (w tys. osób)

w wieku przedprodukcyjnym (w %)

w wieku produkcyjnym (w %) Domanice 200247,0 132,6725,657,256,8 201247,02,6821,861,957,0 Korczew2002105,0 163,0120,855,128,7 2012105,02,8817,058,827,4 Kotu2002150,5 328,4023,459,155,8 2012150,58,6120,961,657,2 Mokobody2002119,3 285,2925,856,544,3 2012119,35,1120,560,642,8 Mordy2002170,1 306,2822,257,936,9 2012170,06,1519,061,036,2 Paprotnia200281,5 222,8025,253,734,4 201281,42,7220,859,433,4 Przesmyki 2002117,2 233,6422,054,731,1 2012117,23,5518,957,730,3 Siedlce 2002141,3 3715,9323,763,5112,7 2012141,417,1521,764,6121,3 Skórzec2002119,0 237,1826,258,560,3 2012119,07,6522,862,064,3 Suchoebry2002100,5 184,6321,560,046,1 2012100,54,7720,761,047,5 Winiew2002126,0 265,8927,656,346,7 2012126,05,8923,561,146,7 Wodynie2002115,4 274,7823,455,841,4 2012115,44,6219,860,240,0 Zbuczyn2002210,8 4310,0125,856,547,5 2012210,810,1222,759,948,0 Powiat siedlecki

20021603,6 33880,5124,358,450,2 20121603,581,9021,261,551,1 ródło: Obliczenia własne na podstawie danych GUS oraz uzyskanych z urzdów gmin.

w porównaniu z 2002 rokiem wyst pił w gminach: Siedlce oraz Skórzec (wzrost odpowied-nio: o 8,6 oraz 4,0 osoby na 1 km²).

Tabela 8. Podstawowe dane o bezrobociu w gminach powiatu siedleckiego według stanu na koniec 2002 i 2012 roku

ródło: Obliczenia własne na podstawie danych GUS oraz uzyskanych z urz dów gmin.

Z porównania danych z 2002 i 2012 roku (według stanu na koniec tych lat) wynika, e liczba bezrobotnych ogółem w powiecie siedleckim zmniejszyła si o 360 osób, tj. o prawie 10% (tabela 8). Zmniejszyła si równie liczba bezrobotnych kobiet w stosunku do liczby osób bezrobotnych ogółem (z 57,4 w 2002 do 49,3% w 2012 roku), a tak e liczba

bezrobot-nych w stosunku do osób w wieku produkcyjnym (z 8,3 w 2002 do 7,0% w 2012 roku). Naj-korzystniejsze zmiany, zwi zane ze zmniejszaniem udziału bezrobotnych w stosunku do osób w wieku produkcyjnym, miały miejsce w gminach: Korczew, Domanice i Skórzec (spadek odpowiednio o: 4,4, 3,3 i 2,7%).

Spo ród bezrobotnych najliczniejsz grup (według stanu na koniec 2012 roku) sta-nowiły osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym (31,8%) oraz z wykształceniem gimnazjalnym (równie 31,8%), (tabela 9). Najmniej w strukturze bezrobotnych było osób z wykształceniem wy szym (6,0%). Porównuj c bezrobocie w powiecie siedleckim w 2002 i 2012 roku nale y stwierdzi znacz cy wzrost liczby osób bezrobotnych w 2012 roku z wy-kształceniem wy szym (z 2,3 do 6,0%) oraz znacz cy wzrost liczby osób z wywy-kształceniem

rednim ogólnokształc cym (z 4,3 do 10,2%), natomiast znaczne zmniejszenie udziału osób bezrobotnych z wykształceniem zasadniczym zawodowym (z 39,0 do 31,8%) i gimnazjalnym (z 35,0 do 31,8%).

Tabela 9. Struktura bezrobocia w zale no ci od wykształcenia osób bezrobotnych (w %) w powiecie siedleckim według stanu na koniec 2002 i 2012 roku

Rok

ródło: Obliczenia własne na podstawie danych GUS oraz uzyskanych z urz dów gmin.

Z porównania danych z 2002 i 2012 roku wynika, e zmieniła si struktura bezrobocia w zale no ci od wieku osób bezrobotnych (tabela 10). Ubyło osób bezrobotnych w wieku do 30 lat a o 18,0% (z 51,9 do 33,9%), natomiast o 11,8% wzrosła liczba osób bezrobotnych powy ej 50 lat (wzrost z 7,9 w 2002 do 19,7% w 2012 roku) oraz w wieku powy ej 30 do 50 lat (wzrost z 40,2 w 2002 do 46,4% w 2012 roku).

Tabela 10. Struktura bezrobocia w zale no ci od wieku osób bezrobotnych (w %) w powiecie siedleckim według stanu na koniec 2002 i 2012 roku

Rok Osoby bezrobotne w wieku

do 30 lat powy ej 30 do 50 lat powy ej 50 lat

2002 51,9 40,2 7,9

2012 33,9 46,4 19,7

ródło: Obliczenia własne na podstawie danych GUS oraz uzyskanych z urz dów gmin.

Tabela 11. Dane o drogach publicznych w gminach powiatu siedleckiego (według stanu na koniec 2007 roku) Gmina

Drogi publiczne gminne o nawierzchni (w km) Drogi publiczne (w km) Drogi publiczne o nawierzchni twardej twardejtwardej ulepszonejgruntowejpowiatowe wojewódzkiekrajowe (w km) (w km na 100 km2 ) Domanice 47,047,00,021,70,00,068,7146,2 Korczew1,90,035,553,20,00,055,152,5 Kotu37,033,00,069,40,017,1123,582,1 Mokobody9,04,049,050,613,70,073,361,4 Mordy16,315,232,684,413,50,0114,267,0 Paprotnia19,916,731,047,40,00,067,382,6 Przesmyki 9,08,040,060,81,80,071,661,1 Siedlce 20,09,042,040,415,222,998,569,7 Skórzec26,025,038,035,813,40,075,263,2 Suchoebry16,015,024,051,70,89,477,977,5 Winiew36,236,213,635,90,010,082,165,2 Wodynie23,721,773,733,618,70,076,065,9 Zbuczyn49,049,041,081,60,023,6154,273,1 Powiat siedlecki 311,0279,8420,4666,577,183,01137,670,9 ródło: Obliczenia własne na podstawie danych GUS oraz uzyskanych z urzdów gmin.