Społeczne zasoby radzenia sobie badanych kobiet

W dalszej części pracy, zaprezentowane zostaną wyniki w zakresie społecznych zasobów radzenia sobie (wsparcie społeczne, siła relacji interpersonalnej) badanych kobiet z niepełnosprawnością ruchową. Jako pierwsze przeanalizowano wsparcie społeczne, które w prezentowanych badaniach definiowane jest jako konkretna pomoc instrumentalna, emocjonalna, wartościująca i informacyjna, jaką osoba otrzymuje od określonych osób: rodziców, krewnych, rodzeństwa, kolegów z uczelni/pracy, kolegów z osiedla, nauczycieli/współpracowników, sąsiadów oraz obcych (K. Kmiecik-Baran, 1995, s. 202-212). Statystyki opisowe wsparcia społecznego prezentuje tabela 41.

Tab. 41. Statystyki opisowe wsparcia społecznego badanych kobiet Wsparcie

społeczne

M SD

Zakres wyników (min-max)

Zakres podskali Wsparcie

informacyjne 44,20 12,59 13-69 0-69

Wsparcie

instrumentalne 22,51 7,03 5-47 0-47

Wsparcie

wartościujące 41,56 13,12 12-78 0-78

194 Wsparcie

emocjonalne 43,20 11,46 18-70 0-70

Wsparcie- wynik

ogólny 151,48 39,87 51-249 0-249

Na podstawie otrzymanych wyników w zakresie wsparcia społecznego stwierdza się u badanych kobiet najwyższą tendencję do poszukiwania wsparcia informacyjnego.

Oznacza to, że badane kobiety są nastawione na uzyskanie informacji o możliwych sposobach działania w danej sytuacji. Jednocześnie badane kobiety wskazują na zapotrzebowanie na wsparcie emocjonalne przejawiające się poprzez troskę, zrozumienie, współczucie, przejawianie emocji podtrzymujących oraz pozytywną postawę wobec nich.

Badane wskazują również na potrzebę wsparcia wartościującego polegającego na okazywaniu im akceptacji i szacunku będące potwierdzeniem ich wartości jako osoby. Co istotne, najniższe wyniki odnoszą się do wsparcia instrumentalnego obejmującego przekaz informacji o możliwych sposobach działania.

Otrzymane wyniki surowe w zakresie wsparcia społecznego przeliczono z uwzględnieniem norm stenowych (J. Brzeziński, 2011, s. 541). Dane przedstawia tabela 42.

Tab. 42. Poziom wsparcia społecznego badanych kobiet Wsparcie (38,26%) badanych kobiet z niepełnosprawnością ruchu cechuje się przeciętnym, prawie 1/3 (37-32,17%) wysokim, a 34 (29,57%) niskim poziomem wsparcia ogólnie pojmowanego. W zakresie konkretnych rodzajów tej zmiennej najwięcej, bo 46 (40%)

195

badanych kobiet cechuje się przeciętnym, 36 (31, 30%) wysokim, a 33 (28,70%) niskim poziomem wsparcia informacyjnego. Wsparcie instrumentalne, jakiego doświadczają badane kobiety jest na przeciętnym poziomie dla 45 (39,13%), wysokim poziomie dla 39 (33,91%) i niskim poziomie dla 31 (26,96%) z nich. Badane kobiety cechuje najczęściej średni poziom (44-38,26%) wsparcia wartościującego, 36 kobiet (31,30%) odznacza się wysokim, a 32 (27,83%) niskim jego poziomem. Poziom wsparcia emocjonalnego jest średni dla 44 (38,26%), wysoki dla 37 (32,17%) i niski dla 34 (29,57%) badanych kobiet z niepełnosprawnością ruchową.

Analizując wsparcie społeczne badanych kobiet z niepełnosprawnością ruchową, starano się ustalić, który rodzaj wsparcia pochodzi z określonych grup źródłowych.

Uzyskane wyniki przedstawia tabela 43.

Tab. 43. Źródła wsparcia społecznego otrzymywanego przez badane kobiety Osoby

wspierające

Rodzaje wsparcia

Informacyjne Instrumentalne Wartościujące Emocjonalne Wynik ogólny

M SD M SD M SD M SD M SD

Rodzice 8,01 2,33 7,72 2,48 7,57 2,47 7,79 2,28 31,10 8,41 Rodzeństwo 7,26 3,13 6,80 3,09 6,65 3,18 7,38 2,88 28,10 11,18

Krewni 6,88 1,99 5,66 2,35 6,62 2,25 6,86 1,92 26,04 7,05 Koledzy z

uczelni/pracy

3,40 3,18 2,32 2,56 3,56 3,29 3,53 3,30 12,83 11,29 Koledzy z

osiedla

4,09 3,16 2,32 2,56 3,98 3,26 4,00 2,99 15,18 11,43 Sąsiedzi 5,66 2,84 4,55 2,54 5,37 2,53 5,80 2,36 21,40 8,91 Nauczyciele/Ws

półpracownicy

4,38 3,49 2,13 2,18 3,48 3,21 3,45 3,26 13,46 10,82 Obcy 4,49 2,17 2,77 1,89 4,17 2,23 4,35 1,76 15,80 6,23

Dane zawarte w tabeli 43 wskazują, iż w zakresie każdego z wymienionych rodzajów wsparcia społecznego (informacyjne, instrumentalne, wartościujące, emocjonalne) najwyższy jego poziom badanym kobietom z uszkodzeniem narządu ruchu udzielany jest przez rodziców (M=31,10). Natomiast najmniejsza rola w zakresie wsparcia informacyjnego przypada kolegom z uczelni/pracy, w zbliżonym stopniu także kolegom z osiedla. Podobnie w zakresie wsparcia instrumentalnego najniższą ocenę

196

uzyskali również koledzy z uczelni/pracy i osiedla. Najmniej ważnymi źródłami wsparcia wartościującego okazali się być sąsiedzi oraz nauczyciele lub współpracownicy. Badane kobiety z uszkodzeniem narządu ruchu najmniej wsparcia emocjonalnego uzyskiwały od osób obcych oraz nauczycieli/współpracowników.

Drugim omawianym zasobem społecznym jest siła relacji interpersonalnej opisująca związek między dwojgiem osób. W niniejszych badaniach siła relacji interpersonalnej rozumiana jest jako „stopień powiązania dwóch osób, odpowiadający natężeniu tego, co jest dla nich wspólne i współdzielone w interakcjach na płaszczyźnie zachowań, myśli i uczuć” (A. Zbieg, A. Słowińska, B. Żak, 2015, s. 339). Statystyki opisowe siły relacji interpersonalnej badanych kobiet z uszkodzeniem narządu ruchu zawiera tabela 44.

Tab. 44. Statystyki opisowe siły relacji interpersonalnej badanych kobiet Wymiary siły

relacji interpersonalnej

M SD

Zakres wyników (min-max)

Zakres podskali

Czas

54,38 7,17 18-63 0-63

Podobieństwo

47,04 10,07 11-59 0-59

Intymność

54,68 6,50 23-63 0-63

W prezentowanych analizach dokonano również określenia partnera relacji interpersonalnej badanych kobiet z niepełnosprawnością. Badane kobiety jako partnera swych relacji wskazywały najczęściej na kolegę/koleżankę (N=49), następnie na męża/partnera (N=39) oraz jednego z rodziców (N=27). Przeprowadzona analiza w zakresie siły omawianej relacji dowodzi, iż najwyższe wyniki (54,67%) badane kobiety uzyskały w zakresie Intymności, czyli siły więzi łączącej obydwojga parterów. Zbliżone wyniki (54,38%) uzyskano także w odniesieniu do wymiaru, jakim jest czas spędzony w relacji rozumiany jako liczba wspólnych doświadczeń i przeżyć. Najniższe wyniki (47,04%) odnoszą się do podobieństwa partnerów w relacji stanowiące odległość osób w danej relacji, czyli część wspólną obszarów ich życia.

Podsumowując rezultaty przeprowadzonych analiz wyników empirycznych w zakresie społecznych zasobów radzenia sobie, można wskazać, iż badane kobiety z

197

niepełnosprawnością ruchową w większości cechuje przeciętny poziom w zakresie wsparcia społecznego. Z kolei najważniejszym aspektem posiadanych relacji interpersonalnych dla badanych kobiet jest jej intymność, czyli siła więzi, jaka łączy partnerów danej relacji.

198 Rozdział VII

Zależności między radzeniem sobie i zasobami radzenia sobie a akceptacją niepełnosprawności u badanych kobiet

W dalszej części pracy wykorzystane zostaną rezultaty otrzymane w ramach analizy korelacyjnej z użyciem współczynnika r Pearsona, dokonane w celu ustalenia powiązań między zmiennymi oraz wyniki przeprowadzonej postępującej regresji wielorakiej. Została ona zastosowana w celu ustalenia zakresu wariancji zmiennej, którą uznano w niniejszej pracy jako zależną (akceptacja niepełnosprawności). W rezultacie zastosowania tego typu analiz możliwe będzie stwierdzenie, jaka kombinacja ustalonych zmiennych niezależnych radzenie w wymiarze sytuacyjnym i zasoby radzenia sobie (samoocena, poczucie własnej skuteczności, nadzieja podstawowa, wsparcie społeczne, siła relacji interpersonalnej) wnosi największy wkład w określenie natężenia poszczególnych wymiarów akceptacji niepełnosprawności u badanych kobiet. Zmienne niezależne tworzące modele regresyjne ujmowane są w kategorii predyktorów poszczególnych wymiarów akceptacji niepełnosprawności.