Polonista to nie tylko nauczyciel
2. Studia II stopnia to tradycyjna filologia polska ze specjalnościami do wyboru: medioznawczą, wydawniczą, teatrologiczno-filmoznawczą,
logopedyczną, nauczycielską. Na uwagę zasługuje realizowany na Wy-dziale Humanistycznym UMCS Projekt UMCS dla rynku pracy i gospodar-ki opartej na wiedzy29. W jego ramach zaproponowano studentom 16 no-wych specjalności30. Każda z nich wyposaża absolwenta w oczekiwane i poszukiwane na rynku pracy kompetencje. Specjalności te przygotowują do wykonywania pracy m.in.: redaktora stron internetowych, menedżera i animatora kultury, specjalisty w zakresie realizacji informacji i
prezen-edukacyjnych materiałów multimedialnych; zasad e-learningu. Wydawnictwo: absolwent spe-cjalności ma dodatkowo wiedzę i umiejętności ogólne w zakresie: funkcjonowania wydawni-ctwa i firm pokrewnych; zarządzania dokumentami oraz informacją; projektowania i przygoto-wywania do druku publikacji zwartych i ciągłych; copywritingu; komunikacji interpersonalnej;
PR i marketingu wydawniczego. Wymienione umiejętności pozwalają na samodzielne redago-wanie: książek, czasopism, pism użytkowych. W szczególności służą: redagowaniu tekstów na-ukowych (w tym: sporządzania bibliografii i przypisów) i popularnonana-ukowych; przygotowa-niu do rozpowszechnienia (i do różnych innych form rozpowszechniania) tekstów użytkowych;
zgodnemu z zasadami edytorstwu tekstów literackich (od staropolskich do współczesnych).
29 Współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007–2013, Priorytet IV, Poddziałanie 4.1.1
„Wzmocnienie potencjału dydaktycznego uczelni”.
30 Dla studentów studiów I stopnia przygotowano następujące specjalności: Zarządzanie danymi w instytucjach i firmach; E-edytorstwo; Komunikacja urzędowa i biznesowa z modu-łem prawnym i ekonomicznym; Regionalistyka; Kultura przekazu i techniki audiowizualne;
Cyberkultura; Języki specjalistyczne romańskie – francuski i hiszpański; Nowe technologie w społeczeństwie informacji i wiedzy (idee, narzędzia, usługi); Organizacja i funkcjonowanie turystyki w regionie. Studentom studiów II stopnia proponujemy następujące specjalności:
Etnolingwistyka słowiańska; Zarządzanie w kulturze; Wielokulturowość w Polsce – tradycja i współczesność; Przygotowanie do zawodu tłumacza w zakresie tłumaczenia symultanicznego języka angielskiego i niemieckiego; Bałkanistyka; Przeszłość w mediach – mediatyzacja historii.
MAŁGORZATA LATOCH-ZIELIŃSKA
34
tacji audiowizualnej, specjalisty ds. e-learningu, specjalisty ds. reklamy (zwłaszcza internetowej), tłumacza symultanicznego. Absolwenci będą mogli znaleźć i znajdują pracę (bo pierwsi już znaleźli) w administracji różnego szczebla, fundacjach, branży turystycznej, edukacyjnej, mediach, przedsiębiorstwach i firmach. Wydaje się, że właśnie tego typu strategia dodatkowej oferty specjalnościowej, budowanej na bazie programu kie-runkowego, jest skuteczną odpowiedzią na oczekiwania rynku pracy. Po zakończeniu realizacji projektu specjalności te zostaną (lub już zostały) włączone do stałej oferty edukacyjnej.
Jako przykład omówię szerzej specjalność komunikacja urzędowa i biznesowa adresowaną do studentów studiów I stopnia31. Celem pod-stawowym jest opanowanie wiedzy i umiejętności w zakresie komuni-kacji urzędowej i biznesowej (w formie ustnej oraz pisemnej); kształce-nie w zakresie wiedzy prawnej oraz administracyjnej i ekonomicznej, niezbędnej przy wykonywaniu zadań pracownika nowoczesnej firmy, urzędów, biur, administracji, mediów, instytucji publicznych, przed-siębiorstw, organizacji, a także – niezbędnej przy podejmowaniu i pro-wadzeniu własnej działalności gospodarczej. Dążeniem jest również wykształcenie kompetentnej kadry, która sprosta wymaganiom współ-czesnych pracodawców oraz partnerów w biznesie w zakresie: komuni-katywności, znajomości prawnych, administracyjnych i ekonomicznych aspektów współpracy. Istotnym celem jest także kształtowanie świado-mości i kompetencji w zakresie efektywnej komunikacji, pragmatyki ję-zykowej i kultury języka.
Wydział Filologiczny UG w ramach studiów I stopnia na kierunku filo-logia polska proponuje studentom wybór spośród następujących specjal-ności: nauczycielska, edytorska, publicystyczno-dziennikarska, informa-cja i bazy danych dla biznesu, natomiast studia II stopnia w ofercie mają specjalności: nauczycielską, nauczanie języka polskiego jako obcego, edy-torską, wiedzę o filmie, retoryczną (public relations), krytykę artystyczno--literacką. Na stronie internetowej filologii polskiej Wydziału Filologicz-nego UG czytamy:
Nasi absolwenci pracują m.in. jako dziennikarze, krytycy, nauczyciele, wydawcy, edytorzy, redaktorzy, operatorzy stron internetowych, menadżerowie placówek kulturalnych, biblio-tekarze i naukowcy. Mają umiejętność interpretowania przeróżnych tekstów, szybkiego
31 Program nauczania obejmuje następujące przedmioty: Pragmatyka językowa; Komuni-kacja językowa; Autoprezentacja; Autoprezentacja i wystąpienia publiczne – projekty działań praktycznych; Wystąpienia publiczne; Sztuka dyskusji; Wstęp do prawoznawstwa; Prawo eu-ropejskie; Nauka o administracji i prawo administracyjne; Podstawy marketingu; Podstawy za-rządzania; Kreowanie przedsiębiorczości; Finanse przedsiębiorstw; Komunikowanie w biznesie i negocjacje; Teksty urzędowe; Etykieta komunikacyjna; Kultura języka; Komunikacja interper-sonalna.
Polonista to nie tylko nauczyciel 35
docierania do informacji i syntetycznego ich przekazywania, a także są świetnymi pracow-nikami tam, gdzie potrzebna jest kreatywność i praca z ludźmi – mają bowiem zdolność do przyjmowania różnych punktów widzenia, do wielostronnego rozpatrywania proble-mów i w związku z tym skutecznej mediacji. Dzięki tego rodzaju umiejętnościom nawet ci, którzy decydują się na karierę korporacyjną, dobrze sobie radzą na rynku pracy32.
Wydział Polonistyki UJ również kształci nie tylko przyszłych nauczy-cieli języka polskiego. Studia I stopnia to możliwość wyboru następujących kierunków: język polski w komunikacji społecznej, specjalność komuni-kacja w praktyce społecznej33; filologia polska, specjalność nauczycielska;
filologia polska, specjalność antropologiczno-kulturowa34; edytorstwo35; wiedza o teatrze; kulturoznawstwo, specjalność teksty kultury36; polonisty-ka-komparatystyka37. Studia II stopnia to możliwość wyboru następujących
32 [online] <www.fil.ug.edu.pl//rekrutacja/studia/kierunki_studiow/20152016/filologia_
polska-stacjonarne-i_stopnia> [dostęp:20.04.2016].
33 Program studiów łączy innowacyjne kształcenie humanistyczne z zakresu wiedzy o kul-turze, literakul-turze, języku i komunikacji międzyludzkiej z elementami wiedzy i umiejętności z obszaru nauk społecznych – głównie medioznawstwa, podstaw psychologii i socjologii. Ab-solwent kierunku przygotowany będzie do pracy w nowego rodzaju instytucjach życia pub-licznego, wymagających znajomości zagadnień z zakresu medioznawstwa, public relations, ba-dań międzykulturowych, różnych poziomów komunikacji, a także sprawnego wykorzystania narzędzi skutecznej komunikacji – zarówno tradycyjnych, jak i nowomedialnych. Ukończenie tego kierunku umożliwi podjęcie pracy w wielu różnych branżach i środowiskach – w życiu po-litycznym i społecznym, środowisku prawniczym, w edukacji i szeroko rozumianych mediach (negocjator, specjalista z zakresu public relations czy komunikacji międzykulturowej, dzienni-karz; [online] <www.polonistyka.uj.edu.pl/kierunki-specjalnosci> [dostęp: 20.04.2016].
34 Absolwenci dysponują pełnymi kompetencjami polonisty: znajomością historii i teo-rii literatury polskiej i powszechnej, wiedzą o języku i komunikacji. Dodatkowy zespół zajęć antropologiczno-kulturowych pozwala poszerzyć ten tradycyjny profil o wartościowe cechy:
absolwenci są zorientowani w najnowszych tendencjach w humanistyce, swobodnie poruszają się w dyskursie nauk społecznych (podstawy antropologii, socjologii, etnologii, wiedzy o me-diach), mają też szansę zbudować bogatą erudycję dotyczącą bieżących wydarzeń z dziedziny kultury – dzięki praktykom w najciekawszych placówkach Krakowa stają się często aktywnymi współtwórcami życia kulturalnego.
35 Absolwent studiów jest przygotowany do pracy redaktora wydawnictwa, a wiedza o literaturze polskiej i języku pozwala mu wykonywać ten zawód z kompetencją opierającą się na ogólnej kulturze i erudycji. Zna podstawowe narzędzia stosowane w pracy wydawnictwa, w szczególności programy komputerowe. Potrafi samodzielnie przygotować publikację od eta-pu planowania, poprzez redakcję po przygotowanie projektu do druku.
36 Kierunek oparty na innowacyjnej formule, która otwiera możliwości indywidualizacji studiów. Studenci obok kanonu kulturoznawczego wybierają spośród ponad 20 bloków tema-tycznych własne ścieżki edukacyjne, zgodne z ich zainteresowaniami. Po zakończeniu studiów można pracować jako: dziennikarz, specjalista PR, rzecznik prasowy, specjalista od wystąpień publicznych, copywriter, redaktor, twórca stron www, koordynator projektów kulturalnych, pracownik instytucji kultury.
37 Absolwenci kierunku dobrze orientują się nie tylko w zagadnieniach związanych z literatu-rą polską, ale też z literaturami innych krajów, z innymi formami działalności kulturalnej (sztuki
MAŁGORZATA LATOCH-ZIELIŃSKA
36
kierunków: język polski w komunikacji społecznej, specjalność nauczanie języka polskiego jako obcego i drugiego38; filologia polska, specjalność na-uczycielska; filologia polska, specjalność antropologiczno-kulturowa; filolo-gia polska, specjalność krytyka literacka39; edytorstwo40; kulturoznawstwo, specjalność teksty kultury41; polonistyka-komparatystyka; wiedza o teatrze, specjalności – performatyka przedstawień42, teatrologiczna43.
plastyczne, film, muzyka), a także z innymi dziedzinami współczesnej humanistyki. Absolwenci są cenionymi pracownikami licznych organizacji i instytucji zajmujących się kulturą – organiza-cji pozarządowych, muzeów i innych instytuorganiza-cji kultury czy wydawnictw. Wielu komparatystów pracuje w mediach, a także w różnych sektorach usług, jak tłumaczenia czy turystyka.
38 Absolwent jest polonistą, wyspecjalizowanym w nauczaniu języka polskiego jako obce-go. Zna metody nauczania języków obcych oraz podstawy psychologiczne i dydaktyczne ich nauczania. Dysponuje szczegółową wiedzą na temat nauczania części systemu języka polskie-go oraz sprawności językowych. Wiedzę tę umie zastosować w praktyce, co potwierdza ocena z praktyk pedagogicznych. Może nauczać języka polskiego cudzoziemców przebywających w Polsce, może też pracować za granicą. Potrafi w relacjach międzyludzkich wykorzystywać tzw. kompetencje społeczne, coraz istotniejsze na współczesnym rynku pracy; [online] <www.
polonistyka.uj.edu.pl/kierunki-specjalnosci> [dostęp: 20.04.2016].
39 Absolwenci uzyskują kwalifikacje do samodzielnego uprawiania krytyki literackiej, reda-gowania tekstów i podejmowania inicjatyw kulturalnych. Zdobywają także szczególnie cenione współcześnie kompetencje społeczne. Absolwenci mogą starać się o pracę w wydawnictwach, redakcjach czasopism, mediach audiowizualnych, instytucjach kulturalnych.
40 Absolwent potrafi przygotować edycję naukową tekstu literackiego. W zależności od wy-branego modułu specjalizacyjnego ma wiedzę i umiejętności praktyczne konieczne do kiero-wania instytucjami wydawniczymi lub prowadzenia własnej działalności w tym zakresie, albo wiedzę i umiejętności niezbędne do opracowywania publikacji elektronicznych. Absolwenci mogą szukać zatrudnienia w: wydawnictwach, instytutach naukowych prowadzących działal-ność wydawniczą, portalach internetowych, instytucjach kultury.
41 Absolwenci studiów kulturoznawczych są przygotowani do pracy w instytucjach kultu-ry, wydawnictwach, mediach, redakcjach czasopism, a także w agencjach reklamowych i public relations. Studia na tym kierunku są ponadto doskonałym sposobem pogłębiania wiedzy dla osób o szerokim spektrum zainteresowań powiązanych z kulturą, planujących pracę i dalszą specjalizację jako twórcy kultury lub jako dziennikarze.
42 Absolwent specjalności będzie miał dobrą orientację w zakresie współczesnych propo-zycji artystycznych i koncepcji teoretycznych, przy jednoczesnej umiejętności rozwijania sa-modzielnego myślenia krytycznego i zastosowania wiedzy o teatrze do refleksji nad rzeczy-wistością kulturową i społeczną. Dzięki zdobytej wiedzy o mechanizmach kulturowych i ich uwarunkowaniach, absolwentów specjalności performatycznej powinna cechować zdolność do sprawnego poruszania się w różnorodnych kontekstach kulturowych, w tym do dokonywania przekładu międzykulturowego. W efekcie mają to być ludzie przygotowani do podjęcia pracy w zawodach wymagających dobrej orientacji w problematyce kultury współczesnej i umiejęt-ności niestandardowego, innowacyjnego myślenia (wszelkiego rodzaju instytucje kultury, pub-licystyka kulturalna, organizacja życia kulturalnego), w tym szczególnie w poszerzającej się dziedzinie działań lokujących się na pograniczu sztuki i życia społecznego.
43 Absolwent wynosi ze studiów umiejętność problematyzowania zjawisk teatru, rozumie-nia ich i pisarozumie-nia o nich. Jest zaproszony do włączerozumie-nia się w życie kulturalne poprzez intelektual-ną aktywność: recenzencką, badawczą (wyjazdy naukowe, konferencje) oraz poprzez warsztaty
Polonista to nie tylko nauczyciel 37 Tak zbudowana oferta kształcenia ma na celu, „by wszechstronnie roz-wijać umysłowość studenta i jego wrażliwość na rozmaite aspekty życia społecznego”44.