Rozwój energetyki wiatrowej w Polsce na tle rozwiązań europejskich
7. Turystyczne aspekty farm wiatrowych
Tak Wielkopolska, jak i Dolny Śląsk są regionami o unikalnych walorach turystycznych. Rów-ninny krajobraz, lekko pofałdowany i w dużej mierze zalesiony – to główne cechy Wielkopolski jako regionu turystycznego. Wystarczy wspomnieć Wielkopolski i Drawieński Park Narodowy, kilka parków krajobrazowych oraz sporo rezerwatów przyrody. Za szczególnie piękną uwa-żana jest Puszcza Notecka oraz Puszcza Zielonka. Największe w Europie rogalińskie skupiska dębów cieszą się światową sławą. Pozostałością oddziaływania lodowca skandynawskiego są pasma morenowe oraz jeziora. Wskazać należy znaczne jak na ten region pofałdowanie terenu w obrębie trzech pasm: Piła–Wyrzysk, Leszno–Gostyń–Żerków oraz Gorzyń–Pniewy–Gnie-zno. Natomiast największe skupiska jezior odnajdujemy na Pojezierzu Międzychodzko-Siera-kowskim oraz w okolicach Wągrowca, Gniezna, Poznania, Leszna i Wolsztyna 30.
Dolny Śląsk znany jest przede wszystkim z urokliwości i wybitnych walorów turystycz-nych Sudetów. Wiele tras, dobrze przygotowana infrastruktura noclegowa oraz piękno krajo-brazu sprawiają , że region ten jest ulubionym miejscem wypoczynku ludzi w różnym wieku i o różnej zasobności portfela. Trzeba też wspomnieć o dolnośląskich rzekach. Niektóre z nich, będące źródłami wód mineralnych, tworzą piękne przełomy, liczne wodospady i wspaniałe krajobrazy, które trzeba zobaczyć. Dużą atrakcją są również zbiorniki zaporowe. Stanowią one doskonałe łowiska wędkarskie oraz ośrodki sportów wodnych. Za bardzo dobre miejsca na letni wypoczynek uważane są również żwirownie i jeziora. Na terenie Dolnego Śląska znaj-dują się dwa parki narodowe – Karkonoski Park Narodowy i Park Narodowy Gór Stołowych 31. Tak Wielkopolska, jak i Dolny Śląsk mają rozwiniętą infrastrukturę turystyczną. Można w tych regionach liczyć na aktywny wypoczynek: jazda konna, wędkarstwo, narciarstwo, sporty lotnicze, rowerowe, wodne itp. Znaleźć tu też można sposobność działania dla pasjo-natów myślistwa czy gry w golfa. Na zainteresowanych czekają też ciekawostki turystyczne, krajobrazowe, architektoniczne i militarne.
W obu regionach bogatą ofertę rozwinęły gospodarstwa agroturystyczne i ośrodki wypo-czynkowe, które zapewniają rozmaite rozrywki, wyśmienita kuchnię, jak i bazę noclegową w zajazdach, dworach, dworkach, folwarkach i starych chatach.
Od dawna w krajobraz wielkopolski i dolnośląski wpisane są stare wiatraki, które nie-mal wtopiły się w otoczenie i wyrażają charakter regionu. Część z nich jest odrestaurowana i może stanowić atrakcję turystyczną.
Powstaje zatem pytanie o to, jak współczesne elektrownie wiatrowe wpłyną na walory omawianych tu regionów. Farmy wiatrowe są zjawiskiem nowym w naszym otoczeniu i jako takie wzbudzają mieszane, niekiedy zupełnie rozbieżne odczucia. Mogą więc stanowić pro-blem natury ekologicznej, społecznej i gospodarczej. Należy zatem rozważyć przynajmniej niektóre ( ważniejsze lub częściej poruszane ) zalety i wady współczesnej energetyki wiatrowej.
Zalety
1. Energetyka wiatrowa przyczynia się do tworzenia nowych miejsc pracy. Obecnie w Europie sektor ten zapewnia ponad 150 tys. stanowisk pełnoetatowych ( średnio piętnaście
30 http://www.wielkopolska-turystyka.pl
31 http://dolnyslask.org/jeziora/index.php
Joanna Zakrzewska, Piotr Tworkowski
pełnoetatowych miejsc pracy przypada na 1 MW mocy zainstalowanej w ciągu roku ). Pro-gnozy zatrudnienia do 2020 roku w sektorze energetyki wiatrowej w UE wskazują , że ilość miejsc pracy wzrośnie do ponad 350 tys. W Polsce w sektorze energetyki wiatrowej według szacunków PSEW z końcem 2008 roku zatrudnionych było ponad 2000 osób.
2. Niskie koszty eksploatacyjne pozyskiwania energii wiatru. 3. Brak kosztów paliwa.
4. Rozwój nowych sektorów gospodarki i generowanie przychodów dla państwa oraz samorządów lokalnych i przedsiębiorstw.
5. Wpływ na rozwój i aktywizację regionów, w tym terenów morskich.
6. Korzyść dla gminy to dochody z tytułu dzierżawy gruntów komunalnych oraz wpływy z tytułu udziału gminy w podatku PIT i CIT.
7. Rozwój małych i średnich przedsiębiorstw. 8. Rozwój nowych technologii i innowacji.
9. Dywersyfikacja źródeł energii i zmniejszenie uzależnienia od importu energii, w szcze-gólności od importu surowców, a przez to wzrost bezpieczeństwa energetycznego państwa.
10. Zabezpieczenie przed nadmiernym wzrostem cen energii wytwarzanej przez źródła konwencjonalne.
11. Rozwój infrastruktury przesyłowej i komunikacyjnej.
12. Zmniejszenie kosztów i strat przesyłu poprzez przybliżenie wytwórcy do odbiorcy. 13. Poprawa czystości powietrza i jakości klimatu, która stanowi jedno z głównych narzędzi realizacji postanowień Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z 1992 roku i Protokołu z Kioto.
14. Realizacja celów pakietu klimatyczno-energetycznego 3x20 zakładającego do roku 2020: wzrost do 20 % udziału energetyki odnawialnej w całkowitym bilansie energii, ograni-czenie emisji CO2 o 20 % oraz zmniejszenie o 20 % zużycia energii pierwotnej.
15. Energetyka wiatrowa jako technologia bez emisji – brak emisji gazów cieplarnianych, tj. dwutlenku węgla, tlenków siarki czy tlenków azotu.
16. Brak odpadów stałych i gazowych – nie występuje degradacja i zanieczyszczanie gleby, brak degradacji terenu oraz strat w obiegu wody.
17. Technologia pozbawiona jest ryzyka zaistnienia np. awarii reaktora, z jakim związane jest wykorzystanie energetyki atomowej.
18. Przyczynia się w znaczący sposób do realizacji postanowień nowej dyrektywy 2009/28/WE z dn. 23 kwietnia 2009 w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych.
Wady
1. Wysokie koszty inwestycyjne wynoszące przeciętnie ok. 4–5 mln zł za 1 MW zainsta-lowanej mocy.
2. Niska przewidywalność produkcji energii.
3. Niskie wykorzystanie mocy zainstalowanej – wartość wskaźnika wykorzystania mocy zainstalowanej zależy od regionu i wysokości zamontowania siłowni. Dla dobrych warun-ków wiatrowych wynosi ok. 30 % mocy zainstalowanej.
4. Trudności lokalizacyjne ze względu na ochronę krajobrazu i dróg przelotu ptaków, 5. Brak przygotowania gmin na przyjęcie inwestorów.
Rozwój energetyki wiatrowej w Polsce na tle rozwiązań europejskich…
6. Brak odpowiednich produktów bankowych ( kredytów ) umożliwiających realizację inwestycji przy niskim udziale kapitałów własnych inwestora i spłatę zobowiązań od momentu uzyskiwania przychodów z działalności wytwórczej.
7. Powszechne sprzeciwy ludności i niektórych ekologów w sprawie lokalizacji elek-trowni wiatrowych.
8. Możliwość zakłócania fal radiowych i telewizyjnych. 9. Wpływ na zmiany w krajobrazie.
***
Polska energetyka znajduje się na etapie wielkich zmian. Część z nich już się dokonuje, reszta będzie musiała zaistnieć w ciągu kilku, kilkunastu lat. W tym czasie musimy nauczyć się lepiej wykorzystywać nośniki energii odnawialnej, w tym siłę wiatru. W tej dziedzinie mamy sporo do nadrobienia w stosunku do innych państw europejskich, ale to nas też stawia w pozycji uprzywilejowanej – możemy korzystać z najnowocześniejszych technologii, tym samym redukując do minimum ewentualne problemy pracy instalacji lub problemy współ-pracy elektrowni wiatrowej z siecią.
ABSTRACT
The development of wind energy in Poland
on the background of European solutions in terms of cultural tourism
In our article we take a note of wind energy – historical and geographic aspect of it. The main subject of the article is analysis of energy consumption in Poland and rest of Europe.
Agnieszka Roguska Uniwersytet Szczeciński