§. l.
Obowiązkiem jest władz akademickich strzedz silnie swobody w nau czaniu i w życiu akademickióm zgodnie z celem uniwersytetów, zasadza jącym się głównie na pielęgnowaniu istotnej umiejętności i prawdziwóm kształceniu charakteru; stanowczo jednak nie dopuszczać, aby ta wolność nadużyta, a ów cel w jakibądź sposób miał być narażonym. Władza dys- dyplinarna, jaką posiadają, objawiać się powinna przez dozór, zarządza nie takich środków i wypełnianie przepisów, jakie w ogólności, lub w przy padkowych okolicznościach, okażą się koniecznemi dla utrzymania w uni wersytetach porządku i przyzwoitości, dla najściślejszego przestrzegania ich charakteru jako zakładów naukowych i zachowania nieskazitelnego honoru i godności tak całych zakładów, jako tćż ich części.
§ • 2.
Władze akademickie odpowiedzialne są za dopełnianie powyższych obowiązków. Dla tego tćż wszyscy należący do uniwersytetu, nietylko jak najściślćj zadosyć uczynić powinni ich rozporządzeniom, ale nadto choćby nawet bez wezwania, każdy w swoim obrębie ma im pomagać jak uajgorliwiej.
§. 3.
Wszyscy uczniowie ze względu na stósunki obywatelskie, tudzież na wykroczenia w zakresie życia obywatelskiego, podlegają powszechnym usta wom i władzom. Prócz tego jednak pod względem zachowania się w uni wersytecie, podlegają osobnym akademickim rozporządzeniom i przepisom dyscyplinarnym, tudzież władzom akademickim.
§• 4
Uczniowie w ogólności obowiązani są zachowywać się przyzwoicie i zgodnie z istotą ich stanowiska, jako obywateli akademickich, tudzież stósować się do istniejących ustaw akademickich, lub poszczególnych roz porządzeń władz akademickich. Kto przeciwko temu wykroczy, kto w szcze gólności stanie się winnym znaczniejszego zakłócenia spokojności i po rządku akademickiego, lub uszkodzenia zakładów, zbiorów łub sprzętów, utrzymywanych w celach naukowych; kto sprawia zgorszenie przez ciągłą opieszałość lub nieprzyzwoite prowadzenie się, przez nieobyczajne lub obu rzające uczynki; kto sobie pozwala ubliżać władzom akademickim, nau czycielom lub urzędnikom akademickim , występującym w sprawie spokoj ności i porządku, lub swoim kolegom; ten pociągniętym będzie do odpo wiedzialności, stósownie do stopnia przekroczenia.
§• 5.
Jeżeli uczeń z powodu przekroczenia ustaw , obowiązujących po wszechnie , pociągniętym zostanie do odpowiedzialności przez inn ą, nie akademicką w ładzę: wtedy należy o tem zawiadomić Senat akademicki, a po ukończonćm śledztwie donieść mu o zapadłym wyroku.
Treść jego główną należy zachować w aktach uniwersyteckich. Gdy by zaś popełnione wykroczenie uwłaczało porządkowi akademickiemu lub powadze uniwersytetu, natenczas ze strony władz akademickich może być winnemu udzielona przestroga, nagana, albo cofniętćm uchwalone poprze dnio uwolnienie od opłaty czesnego, wstrzymanćm dalsze korzystanie z ja kiegoś stypendyum, lub nawet według okoliczności orzeczonćm wydalenie z uniwersytetu.
§ • 6.
Uczniowie uniwersytetu lub jakiegoś wydziału razem wzięci nie sta nowią korporacyi. Przeto nie wolno im odbywać regularnych zgromadzeń, ani ustanawiać stałych pełnomocników, lub stałych reprezentantów, ani tóż przedsiębrać innych jakichś czynności, do których prawa mają tylko kor- poracye.
§• 7.
Na miejscach publicznych za murami uniwersytetu nie wolno uczniom zgromadzać się inaczój, jak tylko dla rozrywki lub zabawy. Wszelako wolno im w niektórych przedmiotach akademickich, które ich dotyczą, na radzać się wśród gmachu do nauki przeznaczonego, wszakże nie na zgro madzeniach powtarzających się regularnie, lecz zebranych w miarę szcze gółowej potrzeby ’). *)
104
*) Rozporz. Min. W. i O. z d. 10 lipea 1868 L. 4873 daje z powodu ustawy o prawie stowarzyszeń i zgromadzeń następujące wyjaśnienie do §§. 7 — 10 i 12:
105
§ • 8.
I)o każdego takiego zgromadzenia należy po ścisłem wskazaniu przed miotu narady, pozyskać zezwolenie Rektora.
Rektor osądzić powinien, czy przedmiot odpowiada §. 7. Gdy go zaś za taki uzna, a zresztą zgromadzenie nie zagraża porządkowi akademic kiemu, wtedy wyznacza ku temu salę. * 1
W skutek §. 38 ustawy o stowarzyszeniach nie należy uważać §. 12 ustawy dyscypli- narnćj, o ile chodzi o udział uczniów uniwersytetu w stowarzyszeniach nie-studenc kich, za zniesiony. Co się tyczy stowarzyszeń politycznych, decydują przepisy rozdz. II o stowarzyszeniach, zwłaszcza §. 30 Co się jednak tyczy zgromadzeń uczniów, to ponieważ ustawa o prawie zgromadzania się z 15 listopada 1887 nie zawiera wcale ze względu na §. 38 ustawy o stowarzyszeniach analogicznego powszechnego deroga- toryjnego zarządzenia, więc nietylko odnośne postanowienia §§. 7 — 10, lecz także §. 12, o ile się odnoszą do prawa Senatu akademickiego zakazywania uczniom udziału w pewnych nie - studenckich zgromadzeniach, pozostają w dotychczasowej swój mocy.
Senat akademicki wydał pod d. 14 maja 1890 r. L. 403 następujące
O B W IE S Z C Z E N IE
do Młodzieży akademickiej w sprawie zgromadzeń (wieców) akademickich.
1. Według §. 7 ustawy tymczasowćj o karności uniwersyteckićj (rozporządzenie Ministerstwa Wyznań i Oświaty z 13-go października 1849 1. 416 Dz. p. p.) nie wolno uczniom Uniwersytetu na miejscach publicznych za murami Uniwersytetu zgromadzać się inaczśj, jak tylko dla rozrywki lub zabawy.
Kto wbrew temu zakazowi urządzi w miejscu publicznćm zgromadzenie uczniów celem naradzania się nad jakimkolwiekbądż przedmiotem akademickim lub w takiem zgromadzeniu przyjmie udział, dopuści się, nawet gdyby zaproszenia na zgromadzenie (wiec) były tylko imienne, przestępstwa dyscyplinarnego i przez Senat akademicki do odpowiedzialności będzie pociągniętym.
2. Prośba o pozwolenie na zgromadzenie (wiec) w murach Uniwersytetu w myśl §. 7 ustawy dyscyplinarnej winna być najpóźniej na 24 godzin przed zamierzonem od byciem zgromadzenia (wiecu) z dokładnym i ściśle sformułowanym porządkiem dzien nym do Rektora Uniwersytetu pisemnie wniesioną i zaopatrzoną podpisem proszących. Przed uzyskaniem pozwolenia Rektora wiec odbyć się nie może.
3. Każde zgromadzenie (wiec) uczniów Uniwersytetu musi mieć przewodniczą cego i dwóch sekretarzy. Ci razem z proszącymi o pozwolenie na wiec stanowią biuro zgromadzenia (wiecu), — odpowiedzialne w obec Senatu akademickiego za utrzymanie porządku w zgromadzeniu, za ścisłe zastósowanie się do ustaw uniwersyteckich w ogólności, a w szczególności do warunków zakreślonych w pozwoleniu Rektorskiem na odbycie zgromadzenia (wiecu).
4. W zgromadzeniu (wiecu) tylko uczniowie Uniwersytetu tutejszego przyjąć mogą udział. Za zachowanie tego postanowienia całe biuro wiecu jest odpowiedzialne.
5. Z każdego zgromadzenia winien być spisany protokół, dający obraz dokła dny całego przebiegu wiecu. Mianowicie winien obejmować dosłownie wnioski przed stawione z nazwiskami wnioskodawców, tudzież uchwały zapadłe. Przy każdćj uchwało zapisać należy stosunek liczebny głosów oddanych za i przeciw.
6. Protokół ze zgromadzenia (wiecu) podpisany przez przewodniczącego, se kretarzy i wszystkich, którzy o zezwolenie na wiec prosili, ma być Rektorowi Uni wersytetu oddany w ciągu 24 godzin po ukończeniu zgromadzenia.
7. Po rozwiązaniu zgromadzenia przez reprezentantów Uniwersytetu, wymie nionych w §. 9 ust. dyscyplinarnój , przez delegata Rektora na wiec wysłanego lub przez przewodniczącego wiecu — obowiązani są obecni natychmiast zebranie opuście. Wszyscy, którzyby pozostali i dalój obradowali^ dopuszczają się przestępstwa przeciw karności uniwersyteckićj.
Senat akademicki na podstawie uchwały powziętej jednomyślnie na posie_dzeniu w dniu 12 maja 1890 r. powyższe postanowienia w myśl §. 20 ustawy dyscyplinarnśj podaje celem ścisłego przestrzegania do wiadomości Młodzieży uniwersyteckiej.
Proszący o pozwolenie przyjmują względem władz akademickich od powiedzialność za utrzymanie porządku w zgromadzeniu i ścisłe zastóso- wanie się do ustaw akademickich J).
§• 9.
Rektor, Zastępca tegoż, tudzież każdy Dziekan wydziału, mają pra wo być obecnymi na zebraniach uczniów. Mogą oni napomnieć obradują cych lub natychmiast rozwiązać zgromadzenie, jeżeli takowe odstępuje od ustaw akademickich lub mija się z celem wskazanym a).
§• 10.
Tylko uczniom imatrykułowanym wolno mieć udział w zgromadze niach obywateli akademickich, uczniom zaś nieimatrykułowanym (nadzwy czajnym), tudzież wszystkim innym osobom, wyjąwszy nauczycieli akade mickich, nie wolno nawet znajdować się na nich.
Ci, którzy zgromadzenie zwołali (§. 8), są odpowiedzialnymi za za chowanie tego przepisu 3).
§ . 11.
Związki pomiędzy uczniami nie są dozwolone. Przestrzeganie tego zakazu nie należy do władz akademickich, lecz do urzędów cywilnych, ustanowionych dla wszystkich obywateli 4).
') Rozp. Min. W. i O. z 10 września 1854 L. 13748 zarządza, że według §§. 7 — 10 ma wprawdzie Rektor udzielać pozwolenia w zakresie tychże paragrafów na zgromadzenia uczniów, wszelako w każdym wypadku z osobna ma być zawiadomioną władza policyjna, że się takie zgromadzenie odbędzie i należy także podać jój przed miot obrad. Rozporządzenie to uważane jest za normale, nawet po wyjściu rozpo rządzenia przytoczonego w poprzednim przypisku.
2) Patrz przypisek do §. 7. 3) Patrz przypisek do §. 7.
4) §. 11 według rozp. min. z dnia 10 kwietnia 1868 L. 1417 został pośrednio zniesiony przez §. 38 ustawy o stowarzyszeniach z 15 listopada 1867 L. 134 D. P. P. Wedle Rozp. Min. Spr. W. z 1 czerwca 1876 L. 2209, wydanego w porozumieniu z Mi nistrem Wyzn. i Ośw., a intymowanego władzom uniwersyteckim Rozporządzeniem Min. Wyzn. i Ośw. z 20 czerwca 1876 L. 7914, uczniowie biorący udział w Stowarzy szeniach, podlegają nawet co do swych czynności jako członkowie towarzystw, nie tylko ustawom o Stowarzyszeniach, ale zarazem władzy dyscyplinarnej uniwersytec- kiój. Zresztą, w skład towarzystw zowiących się „akademickiemi“ lub noszących inny analogiczny tytuł i w ogóle występujących jako towarzystwa uczniów, mogą wchodzić wyłącznie tylko nczniowie sami.
Senat akademicki działając na mocy Rozporządzenia Minist. z d. 18 paździer nika 1849 r. L. 7215 rozporządził, co następuje: Każdy uczeń Uniwersytetu Jagiel lońskiego, który przyjmuje wybór na przewodniczącego, zastępcę tegoż, lub innego członka zarządu wT takićm stowarzyszeniu młodzieży Uniwersyteckiej, które pod opieką Senatu akademickiego nie pozostaje, obowiązany jest — pod osobistą odpowiedzialno ścią — w obec władz akademickich, czuwać nad tórn, ażeby w trzy dni po każdóm posiedzeniu Wydziału lub po Walnćm Zgromadzeniu takiego Stowarzyszenia Sena towi Akademickiemu przedłożony był wyciąg z protokółu posiedzenia lub Zgroma dzenia, zawierający wszystkie na tórn posiedzeniu zapadłe uchwały. Wiarogodność ta kiego wyciągu mają zawsze potwierdzić podpisami wszyscy ci członkowie zarządu, którzy są uczniami Uniwersytetu, a na dotyczącóm posiedzeniu byli obecni. (Uchwała z d. 29 listopada 1890 L. 1049).
§• 12.
Gdyby tego wymagało dobro uniwersytetu, Seuat akademicki może zabronić uczniom udziału w pewnych zgromadzeniach lub stowarzyszeniach osób nie będących uczniami *).
§• 13.
Rodzaje karcenia przekroczeń karności akademickićj podług wagi i powtarzania się tychże, są następujące :
1) Napomnienie i przestroga przez Dziekana samego, lub w obec ciała nauczycielskiego.
2) Nagana przez Rektora w obec Senatu akademickiego, która może być zaostrzoua groźbą, iż w przypadku powtórzenia się, choćby mniej szego przewinienia, nastąpi wydalenie z uniwersytetu bez żadnego względu
(Consilium abeundi).
3) Wydalenie z uniwersytetu na 1—4 półrocza. 4) Wydalenie z uniwersytetu na zawsze.
5) Wydalenie na zawsze ze wszystkich uniwersytetów austryackich. Utraty zasiłku pieniężnego (stypendyum), miejsca w jakimś zakładzie publicznym albo uwolnienia od opłaty czesnego, nie uważa się za karę, lecz za prosty skutek postępowania, które ustawom akademickim nie zu pełnie odpowiada. Z tego powodu ma to nastąpić zawsze wtedy, gdy za chowanie się nienaganne jest koniecznym warunkiem takiego dobrodziejstwa.
§• 14.
Skazanie ucznia na wydalenie ze wszystkich uniwersytetów austryac kich , wyklucza w zupełności możność imatrykułowania się jego na któ rymkolwiek z nich. Tylko Ministerstwo oświaty może na to zezwolić za poprzednióm wstawieniem się władzy akademickićj za uczniem wydalonym. Czy uczeń wydalony z jednego uniwersytetu, może być przyjętym do in nego, celem dalszój nauki, zależeć to będzie od tego ostatniego, mianowi cie zaś od właściwego grona profesorów, z odwołaniem się do Senatu akademickiego.
§. 15.
Kary na uczniów wymierzone, winny być zawsze utrzymywane w ja wnym wykazie.
§. 16.
Uczniowie nadzwyczajni, tudzież goście uczęszczający tylko na pewne wykłady, winni stósować się do przepisów akademickich. Jeżeli takowym uchybią, wtedy należy ich według okoliczności napomnieć, wzbronić wstępu na wykłady, lub w ogólności do uniwersytetu.
§■ 17.
Tak Senat akademicki, jak i grona nauczycielskie szczegółowych wydziałów naukowych, obowiązane są wydawać w swoim obrębie
rozpo-107
rządzenia i przepisy karne, jakieby według okoliczności uważały za po trzebne.
O wszystkich takich rozporządzeniach, jeśli z istoty swojćj nie są czysto wykonawczemi i przemijającemi, należy n i e z w ł o c z n i e zawiado mić Ministra oświaty.
§. 18.
Obowiązkiem jest każdego Dziekana wydziału i każdego członka grona profesorów, używać swego wpływu ku skłanianiu uczniów do roz ważnego użycia czasu swej nauki; uchybieniom przeciwko karności zapo biegać radą, przestrogą, pośrednictwem lub napominaniem, a przez przy jacielskie obcowanie z nimi, żywić i podsycać wzajemne poważanie i spół- czucie Przekroczenia mniejsze powinien Dziekan albo grono profesorów zacierać napomnieniem, przestrogą lub naganą; w razie przekroczeń, które dla ważności swojćj, lub z powodu powtarzania się, wymagają ukarania, należy udać się do Senatu akademickiego.
§. 19.
Władzę karania posiada Senat akademicki. Do niego należy orzekać nagany i wydalenie z uniwersytetu, tudzież zalecać potrzebę wydalenia winowajcy ze wszystkich uniwersytetów austryackich.
Wszystkie przez Senat akademicki wymierzone kary, i tylko te a nie inne, mają być wciągane w świadectwa uniwersyteckie wydawane uczniom ’).
§. 20.
Na zasadzie tćj ogólnej ustawy dyscyplinarnćj, może każdy Senat akademicki, jeśli to uzna za potrzebne, wypracować osobne, stosunkom swego Uniwersytetu odpowiednie przepisy karności i takowe przedłożyć do zatwierdzenia Ministerstwu oświaty.
108
Thuil m.
p.b)
ROZPORZĄDZENIE
M inistra W y z n a ń i O św ia ty z dnia 19 grudnia 1888 L . 26087
wydane do Rektoratów wszystkich Uniwersytetów w sprawie utrzymywania wykazów dochodzeń dyscyplinarnych przeciw uczniom.
(Dziennik rozporządzeń Min. W. i O. Nr. 10 z r. 1889).
W skutek spostrzeżenia zrobionego w wielu wypadkach, że ucznio wie uniwersyteccy usuwają się od dochodzenia dyscyplinarnego o przekro czenia przepisów akademickich w ten sposób, że jeszcze przed
109
dzeniem śledztwa dyscyplinarnego starają się uzyskać świadectwo odejścia, albo nawet bez takowego uniwersytet opuszczają i potćm na nowo rozpo czynają studya na innym Uniwersytecie, widzę się spowodowanym rozpo rządzić co następuje:
1. Skoro tylko dowie się Rektorat o wypadku, w którym zdaje się tkwić istota czynu przekroczenia dyscyplinarnego, ze strony ucznia podle gającego władzy dyscyplinarnej akademickićj, wówczas należy bezzwłocz nie wstrzymać wydanie świadectwa poszlakowanemu, a odnośny wypadek mieć na oku, celem ewentualnego wytoczenia śledztwa dyscyplinarnego. Stać się to ma zwłaszcza wtedy, kiedy władza akademicka dowiedziała się o rozpoczęciu postępowania policyjnego lub karno - sądowego przeciw' uczniowi.
2. Jeżeli na podstawie danych okoliczności uzasadnionem jest przy puszczenie, że podlegający władzy dyscyplinarnej akademickićj uczeń usu nie się od przeprowadzenia śledztwa dyscyplinarnego przeciw niemu wy toczyć się mającego przez to, że nie stawi się do przesłuchania, uniwer sytet opuści i rozpocznie studya na nowo na innym uniwersytecie, wów czas, jeżeli nie rozchodzi się o wypadek zupełnie podrzędnego znaczenia, należy nazwisko i rodowód dotyczącego ucznia podać do wiadomości in nych uniwersytetów z przedstawieniem wypadku.
3. Jeżeli uczeń, przeciw któremu uchwalono wytoczyć śledztwo dy scyplinarne, albo którego w ewidencyi się ma utrzymywać, po pewnćj przerwie swych studyów znów się zapisze na ten sam uniwersytet, wtedy należy podjąć na nowo przeciw niemu postępowanie dyscyplinarne.
c)
REGULAMIN
dotyczący wprowadzenia kart legitymacyjnych dla Uczniów c. k. Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
§•
I-Na mocy uchwały Senatu akademickiego z dnia 8 stycznia 1890 r. zatwierdzonćj Reskryptem Wys. c. k. Minist. Wyznań i Oświaty z dnia 18 marca 1890 r. L. 2564 zostają z początkiem letniego półrocza 1890 r. zaprowadzone karty legitymacyjne dla wszystkich słuchaczy Uniwersytetu.
§ • 2.
Każdy słuchacz Uniwersytetu otrzymuje przy wpisie, a potćm z po czątkiem każdego roku szkolnego, bezpłatnie kartę legitymacyjną na swoje imię i nazwisko, którą o b o w i ą z a n y j e s t z a w s z e mi e ć p r z y sobi e i okazać ją lub oddać władzy na każde żądanie. Karta służy do wykaza nia się jako słuchacz Uniwersytetu i do stwierdzenia nazwiska.
§• 3.
Karty nie wolno nikomu pożyczać ani dawać, pod osobistą odpowie dzialnością wedle ustaw uniwersyteckich.
110
§• 4.
Karty legitymacyjne ustanawiają się fioletowe dla teologów, jasno- różowe dla medyków, popielate dla prawników i jasno niebieskie dla filo zofów, białe zaś dla wszystkich słuchaczy nadzwyczajnych i farmaceutów.
§• 5.
Karta legitymacyjna służy na przeciąg roku szkolnego i zawsze przy wymianie na kartę nową winna być zwrócona karta za ubiegły rok szkolny.
§. 6.
Kartę legitymacyjną wydaje kwestura i na uiej wpisuje imię i na zwisko słuchacza Uniwersytetu, czas na który karta ma służyć, oraz wy ciska pieczęć uniwersytecką. Słuchacz Uniwersytetu odbierając kartę, kła dzie na nićj w przytomności urzędnika kwestury własnoręczny podpis i adres. Posiadacz karty legitymacyjnej obowiązany jest każdą zmianę adresu uwidocznić natychmiast na karcie w miejscu na to przeznaczonćm na odwrotnej stronie, na którćj tóż znajdują się wypisane główne przepisy dotyczące kart legitymacyjnych.
§• 7.
Duplikaty zgubionych kart będą wydawane na mocy zezwolenia wła ściwego Dziekana na podanie ostemplowane, wniesione do Dziekanatu i za opłatą 52*/g c. (§. 68 ust. 4 rozp. minist. z 1 października 1850 L. 8214) w kwesturze uiścić się mającą.
§ . 8.
Nadużycie lub sfałszowanie karty pociąga za sobą odpowiedzialność dyscyplinarną w obec Władz akademickich, niezależnie od odpowiedzial ności karnćj, jaka według ustaw powszechnych spotyka za fałszowanie lub nadużywanie dokumentów publicznych.
§- 9.
O zaprowadzeniu kart legitymacyjnych zostaną zawiadomione Wła dze policyjne, a przepisy niniejsze będą co roku w zwykły sposób ogła szane dla przypomnienia ich słuchaczom Uniwersytetu.