TYKUŁ Y
W pierwszej połowie 2010 r. handel światowy wzra-stał w szybkim tempie – podobnie jak spadał w minionym 2009 r. W porównaniu roku do roku wzrost ten był nawet silniejszy od rekordowego w 1950 r.29. Aczkolwiek, co warto podkreślić, na podstawie niskiej bazy wyjściowej ekonomi-ści WTO już wcześniej przewidywali, że w 2010 r. wzrost handlu międzynarodowego osiągnie 13,5%30 z rekordowo wysokim poziomem wzrostu państw rozwijających prze-wyższającym nawet poziom wzrostu państw wysoko roz-winiętych. Spowodowało to równocześnie wyraźny wzrost łańcucha dostaw w biznesie międzynarodowym. Tak więc wsparcie rządowe, przy pomocy zastosowanych środków interwencyjnych, doprowadziło do nieprawdopodobnego, trudnego do przewidzenia wzrostu.
W toku rozważanych zagadnień dotyczących szyb-kiego wzrostu łańcucha dostaw i handlu światowego należy jednak wskazać dwa niebezpieczeństwa. Pierwsze polegało na tym, że dostosowania strukturalne do zmian zachodzą-cych w gospodarce światowej, jako konsekwencja recesji, mogły doprowadzić do dodatkowych efektów w postaci
29 Ibidem.
30 World trade report: trade in natural resources, World Trade Organization, Geneva 2010, www.wto.org/english/res_e/
booksp_e/anrep_e/world_trade_report10_e.pdf.
nacisków politycznych w kierunku wprowadzenia neo-merkantylistycznej, protekcjonistycznej polityki handlowej.
Mogły być one przy tym podobne do tych, które wystąpiły w końcu lat siedemdziesiątych i na początku lat osiemdzie-siątych XX wieku. Drugie niebezpieczeństwo sprowadzało się natomiast do tego, iż perspektywy dla reform światowego systemu handlowego, polegające na rozszerzeniu koncesji państw wysoko rozwiniętych dla państw rozwijających się, stawały się coraz mniej oczywiste31. W takich okoliczno-ściach test dla nowo ukonstytuowanej grupy G20, która uwzględniała nowy układ sił w systemie międzynarodo-wym, potwierdzał jej legitymizację jako ważnej i wpływo-wej instytucji globalnej.
Zakończenie
Uogólniając, należy stwierdzić, że rynek i wolny handel dobrze służą poprawie ogólnego dobrobytu poszczegól-nych uczestników biznesu międzynarodowego. Jednakże w istniejących okolicznościach wynikających z aktual-nych tendencji rozwoju gospodarki światowej i handlu międzynarodowego – którym towarzyszy wzrost protek-cjonizmu handlowego, w tym protekprotek-cjonizmu regulacyj-nego – trudno spodziewać się szybkich i zadowalających 31 Ibidem.
Wykres 12. Obecny skład G20 osłabia legitymizację i efektywność działania innych instytucji
Źródło: https://www.google.pl/search?q=gospodarka+chin+prezentacja&tbm=isch&tbo=u&source=
univ&sa=X&ved=0ahUKEwiomLykxpvbAhUEb1AKHYYFDNUQsAQIhgE&biw=1, [dostęp 23.05.2018].
efektów. Protekcjonizm, w tym protekcjonizm regu-lacyjny, motywowany jest szczególnie kwestiami spo-łecznymi, co wskazuje na to, iż nadal ochrona płac i zatrudnienia jest wiodącym argumentem współczesnej ochrony handlowej, także w USA w czasie prezydentury Donalda Trumpa.
Współczesny protekcjonizm handlowy Stanów Zjed-noczonych skierowany jest przede wszystkim w stosunku do Chin. Podkreślić należy, że w czasie liberalizmu han-dlowego i globalizacji, Chiny bogaciły się głównie poprzez opieranie swojego szybkiego rozwoju gospodarczego na eksporcie kierowanym do USA i Unii Europejskiej, gdzie w wyniku przewagi importu nad eksportem docho-dziło do niekorzystnych terms of trade dla tych państw, czyli, inaczej mówiąc, chiński szybki wzrost gospodarczy dokonywał się kosztem USA i Unii Europejskiej. Obecna polityka handlowa opierająca się głównie na obronie inte-resów USA według zasady America the first ma na celu odwrócenie tych tendencji także poprzez odchodzenie od multilateralnych zasad handlu międzynarodowego na rzecz porozumień bilateralnych.
Pomoc dla państw rozwijających ze strony państw wysoko rozwiniętych powinna być jednak utrzymywana, a także powinna być znacznie szersza i bardziej odczu-walna, szczególnie w zmniejszaniu protekcjonistycznych barier handlowych w ramach porozumień dwustronnych, ponieważ siła WTO w tym zakresie uległa wyraźnemu osłabieniu, przybierając w rzeczywistości charakter sym-boliczny. Porozumienia dwustronne wraz z oddziaływa-niem WTO, czyli także handlu wielostronnego, szczegól-nie w warunkach zwiększających się łańcuchów dostaw pozwolą im zwiększyć dochody, rozszerzyć napływ kapitału zagranicznego, dostęp do nowych technologii oraz wykwalifikowanych kadr, by – dokonując równocze-śnie zmian wewnętrznych – przyspieszyć rozwój gospo-darczy. W konsekwencji przyniesie to korzystne efekty dla całego handlu międzynarodowego, a także wpłynie na osłabienie palącego obecnie problemu migracji mię-dzynarodowych, szczególnie imigracji do Europy z państw azjatyckich i afrykańskich.
Bibliografia
Agricultural Trade and its Importance, European Commis-sion, Brussels 2006.
Bordo B. i in., IMF World Economic Outlook, January 2009, 2010.
Broszkiewicz M., Alternative Investment in China – a Solu-tion for Investment at a Time of the Modern Financial Crisis, „Ekonomia Economics” 2012, Publishing House of Wrocław University of Economics, nr 3(20), s. 71–82.
Christian H., Determinants of Agricultural Protection in an International Perspective: The Role of Political Insti-tutions, 12th European Congress of Agricultural Econ-omists, Ghent 2008.
Dwyer I., Guyomard H., International trade, agricultural policy reform and the multifunctionality of EU agriculture.
A framework for analysis [w:] Trade Agreements, Multi-functionality and EU Agriculture, red. E. Kaditi, J. Swin-nen, Centre for European Policy Studies, Brussels 2008.
Eichengreen B., O’Rourke K., What do the new data tell us, Vox 8 March, and A tale of two depressions: now and then, Vox 2010, www.voxeu.org/index.php?q=node/324#jun09 [dostęp: 6.04.2009].
Elsing M., The EU’s Common Commercial Policy, Macmil-lan, Burlington 2006.
Flory T., L’organisation mondiale du commerce. Droit insti-tutionel et substantiel, Etablissements Emile Bruylant, Bruxelles 1999.
http://ec.europa.eu/budget/library/publications/budget_in_fig/
dep_eu_budg_2009_pl.pdf.
https://www.google.pl/search?q=gospodarka+chin+prezen- tacja&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&ved=0a- hUKEwiomLykxpvbAhUEb1AKHYYFDNUQsAQIh-gE&biw=1, [dostęp 23.05.2018].
Hoekman B. M., Kostecki M. M., The political economy of the world trading system; the WTO and beyond, Oxford University Press, Oxford 2001.
Huges B. B., Irfan M. T., Assessing Strategies for Reducing Global Poverty [w:] North and South in the World Political Economy, red. R. Reuveny, W. R. Thompson, Blackwell Publishing Ltd., Malden USA–Oxford UK–Carlton Victoria Australia 2008.
International trade statistics, World Trade Organization, Geneva 2010, www.wto.org/english/res_e/booksp_e/
anrep_e/world_ trade_report10_e.pdf
Kelton M., Global Trade [w:] R. Devetak, A. Burke, J. George, An Introduction to International Relation, Cambridge University Press, New York 2012.
Kuś, A., Publicznoprawne pozataryfowe i parataryfowe instrumenty reglamentacji obrotu towarowego z zagranicą, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz – Szczecin – Lublin 2006.
TYKUŁ Y
Lester S., Barbee I., The Challenge of Cooperation: Regula-tory Trade Barriers in the Transatlantic Trade and Invest-ment Partnership, „Journal of International Economic Law” 2013, vol. 16, Issue 4, s. 847–867.
Michałek, J., Polityka handlowa: mechanizmy ekonomiczne i regulacje międzynarodowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
Michałek J.J., Wilkin J., Wstępna ocena konsekwencji niepo-wodzenia sesji ministerialnej Doha (lipiec 2008) dla instru-mentów stosowanych w ramach WPR [w:] Polityka Unii Europejskiej po 2013 roku, UKIE, Warszawa 2008.
Nielson D.L., Supplying Trade Reform: Political Institu-tions and Liberalization in Middle-Income Presidetial Democracies, „American Journal of Political Science”
2003, 47.
Olson M., The Exploitation and Subsidization of Agricul-ture in Developing and Developed Countries [w:] Agri-culture in a Turbulent World Economy, red. A. Maunder, U. Renborg, Aldershot, Gower, U.K. 1986.
Puślecki Z.W., Bilateral trade agreements and the rise of global supply chains, „Journal of Economic & Financial Studies” 2016, USA, Vol. 04., No 05, October..
Puślecki Z.W., Transatlantic Cooperation Regarding China,
„US-China Law Review” 2016, David Publishing Com-pany, New York, USA, Vol. 13, No 7, July.
Ragazzi I., Egger M., Nach der Doha Runde. Elemente fuer eine neue WTO Agenda, Dokument 19. Marz 2010, http:/
www.alliancesud.ch/de/publicationen,downloads/doku-ment-19-2010-web.pdf.
Reuveny R., Thompson W.R. (red.), North and South in the World Political Economy, Blackwell Publish-ing Ltd., Malden USA, Oxford UK, Carlton Victoria Australia 2008.
Rymarczyk, J., Wróblewski, M., 10 lat Światowej Organi-zacji Handlu, Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2005.
Schreyer M. L., Metz L., Europejska Wspólnota Energii Odnawialnej. Studium wykonalności, t. 3, Fundacja im.
Heinricha Boella, Berlin 2009.
Stiglitz J. E., Charlton A., Fair trade-szansa dla wszystkich, przeł. A. Szeworski, PWN, Warszawa 2007.
Task Force on Commodity Futures Markets. Report to the G20, OICU/IOSCO, Technical Commitee of the International Organization of Securities Commission, June 2010, www.iosco.org/library/pubdocs/pdf/IOSCOPD340.pdf, [dostęp maj 2012].
World trade report 2010: trade in natural resources, World Trade Organization, Geneva 2010, www.wto.org/english/
res_e/booksp_e/anrep_e/world_ trade_report10_e.pdf.
WTO Secretariat., WT/TPR/OV/W/7,(2013), 5 July 2013 (13–3559) Page: 1/72 Trade Policy Review Body Report To The TPRB From The Director-General On Trade-Related Developments (Mid-October 2012 to mid-May 2013).
Prof. zw. dr hab. Zdzisław W. Puślecki – Zakład Gospo-darki Międzynarodowej na Wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Wstęp
1I
nnowacyjność w gospodarce skupia myśl głównie na procesach zaistniałych w gospodarce Stanów Zjed-noczonych, a przecież inne kraje też mają swój zna-czący wkład w procesy technologiczne na świecie. Znacznie oddalona geograficznie od Europy i Stanów Zjednoczo-nych Australia również przysłużyła się współczesnej cywi-lizacji. Kraj z ponad dwustuletnią historią państwowości na początku rozwijał się dzięki wynalazkom i technologii importowanej ze „świata zewnętrznego”. Dopiero kiedy zbudowano domy, drogi, a także stworzono podstawowe miejsca pracy, zaczęto rozwijać poszczególne sektory gospo-darki, opierając się na innowacjach. Australia to kraj imi-grantów. Z czasem w programach imigracyjnych nie tylko znalazło się miejsce dla uchodźców wykonujących proste prace, ale stworzono też możliwości zachęcające do przy-bycia inżynierów, techników, informatyków oraz innych specjalistów. Wypełnili oni brakujące stanowiska pracy, a ponadto zaczęli pracować na rzecz innowacyjności.Słowo „innowacja”, podobnie jak na całym świecie, także w Australii stało się bardzo popularne.
W związku z tym powstają następujące pytania badaw-cze: Jaki potencjał surowcowy i intelektualny ma Australia?
Jaki jest jej sumaryczny wskaźnik innowacyjny? Jak kształ-tują się wydatki na sektor B+R? Jak wygląda współpraca biz-nesu z nauką i jaką rolę odgrywają nauka oraz australijskie uniwersytety? Ważne jest również spojrzenie na efektyw-ność nauki oraz stworzone wynalazki. Celem artykułu jest przedstawienie problematyki innowacyjności w Australii.
1 Niniejszy tekst jest przedrukiem rozdziału (o tym samym tytule) monografii: Innowacje Gospodarcze. Wybrane aspekty ekonomiczne i prawne, praca zbiorowa pod red. Ryszarda Kamińskiego, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2018.
1. Gospodarka Australii
Ostatnie dekady dla australijskiej gospodarki były wyjątkowo udane. Australia odnotowuje nieprzerwanie dodatnią dyna-mikę rocznego PKB, w czym nie przeszkodził nawet świa-towy kryzys w latach 2008 i 2009, kiedy to australijski wzrost PKB kształtował się na poziomie odpowiednio 0,3 i 2,7%.2 Ekonomiczną siłę kraju widać także na rynku pracy – bezrobocie od lat kształtuje się na poziomie około 5%.
To szóste co do wielkości państwo świata może też pochwa-lić się stosunkowo niewielkim – przynajmniej na tle innych gospodarczych potęg – długiem publicznym, wynoszącym nieco ponad 50% rocznego PKB.3
Na pozytywne wyniki gospodarcze Australii miały niewątpliwie wpływ bogate zasoby tego kraju. Istotne było również zapotrzebowanie na australijskie surowce. Jednym z pierwszych i ważnych odbiorców surowców oraz żywności była po II wojnie światowej Japonia. Obecnie od kilku lat najistotniejsze znaczenie dla australijskiej gospodarki mają Chiny – jako główny odbiorca wydobywanych na antypo-dach surowców naturalnych. Do najważniejszych zasobów surowcowych Australii należy zaliczyć: złoża rud żelaza, bok-sytów, ołowiu, cynku i niklu, uranu, manganu, złota, srebra, miedzi, cyrkonii, opali, szafirów i diamentów oraz węgla kamiennego, ropy naftowej, a także gazu ziemnego.4 Nato-miast filarami gospodarki surowcowej w tym kraju są przede wszystkim: przemysł metalowy, hutniczy i drzewny. Austra-lijska gospodarka nie jest polega wyłącznie na współpracy 2
www.pi.gov.pl/PARP/chapter_86196.asp?soid=CFE2A0AA4DA-D405BB92BF0FA8F477177 [dostęp: 17.07.2017].
3 Ibidem.
4 M. Sprengel, Polityczno-gospodarcze relacje Australii z Japonią w latach 1945–1976, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010, s. 16.