uK Mod
przegląd wojsk lądowych
105
edno z największych zagrożeń dla żołnierzy, przede wszystkim jednak dla miejscowej ludności, stanowią miny. Zajmują drugie miejsce po improwizowanych urządzeniach wybuchowych (Improvised Explosive Device – IED). W pro-wincji Helmand co roku dochodzi do setek eks-plozji min, na skutek czego giną lub odnoszą rany brytyjscy i afgańscy żołnierze oraz cywile (w tym często również dzieci).
W Afganistanie pola minowe oraz pojedyncze miny są wykrywane najczęściej:
– na linii styczności wojsk;
– na granicy kraju i w jej pobliżu;
– w starych punktach oporu, zwłaszcza na tere-nach mających znaczenie strategiczne;
– na nieużywanych drogach i ścieżkach;
– w opuszczonych wioskach i budynkach.
Można się także na nie natknąć prawie w każdym sprzyjającym do ich ustawienia miejscu (Vulnerable Point – VP) i terenie (Vul-nerable Area – VA). Występują zarówno miny przeciwpancerne, jak i przeciwpiechotne. Naj-więcej pochodzi z końca lat 70. oraz 80. XX wieku, czyli z okresu interwencji zbrojnej ZSSR (od 1979) w Afganistanie. Wojna trwała dziesięć lat (ZSSR wycofał się w 1989). Trzeba pamiętać, że w trakcie konfliktu afgańskich partyzantów wspierały państwa zachodnie, i to nie tylko finansowo, lecz również dostarczając uzbrojenie i sprzęt wojskowy (oficjalnie lub częściej przez zagranicznych pośredników).
W związku z tym można tu znaleźć miny za-równo produkcji radzieckiej, jak i państw zachodnich oraz z innych części świata.
Brytyjscy oficerowie i podoficerowie uważa-ją, że miny są zagrożeniem, którego nie można lekceważyć. Najskuteczniejszą metodą przeciw-działania im jest przede wszystkim stosowanie odpowiedniej taktyki oraz właściwych sposo-bów ich likwidacji (Tactics, Techniques and Pro-cedures – TTPs). Należy przy tym znać zasady unikania niebezpieczeństw związanych z wystę-powaniem tego typu zagrożeń. Do podstawo-wych należy zaliczyć:
– nieopuszczanie miejsca przebywania, jeśli nie jest to konieczne;
J
– niezjeżdżanie na pobocze drogi pod żadnympozorem oraz nieparkowanie na nim;
– niewchodzenie do nieprzeszukanych bu-dynków;
– niekorzystanie z nieprzeszukanych dróg;
– unikanie zachowań „wojskowego turysty”
(wchodzi wszędzie);
– niepodnoszenie czegokolwiek z ziemi (nie-zbieranie żadnych „pamiątek”);
– poznanie elementów oraz przeznaczenia in-dywidualnego zestawu do wydobywania min (Personal Mine Extraction Kit – P-MEK), opanowanie umiejętności posługi-wania się nim.
w PrzyPadku zagrożenia
Niezwykle ważne jest oznaczanie pól mino-wych, służy bowiem ostrzeganiu miejscowej lud-ności oraz żołnierzy sił koalicji. Malowanie skał (kamieni) na kolor czerwony wskazuje na nie-bezpieczeństwo, natomiast kolor biały świadczy o tym, że obszar jest bezpieczny. Kopce z kamie-ni wyznaczają kamie-niebezpieczny teren. Kręgi ka-mieni ułożone wokół niewybuchu lub miny una-oczniają występowanie niebezpiecznego przed-miotu. Coś nieznanego może być oznaczone na przykład kilkoma kamieniami z jakimś charakte-rystycznym przedmiotem położonym na nich.
Bojowe oznaki występowania min mogą być następujące:
– miejscowa ludność nie wchodzi na określony teren, nie używa dróg i ścieżek na tym obsza-rze; poza tym można zauważyć poranione
Należy przy tym pamiętać, że miny często są używane jako części składowe improwizowa-nych urządzeń wybuchowych.
Procedura postępowania w przypadku napo-tkania miny jest następująca:
– STÓJ: zatrzymaj się natychmiast.
– OSTRZEŻ INNYCH: zaalarmuj o niebezpie-czeństwie osoby znajdujące się w pobliżu, mówiąc głośno „STÓJ. MINY”.
NR 2/2013
d O Ś W I a d C Z e n I a / W e d ł U g P O g L ą d ó W B r y t y j S K I C H
– ZAMELDUJ (przełożonemu, przełożonym) przez radiostację: „MINY. NIE WCHODZIĆ”
(należy podać dokładne współrzędne, posłu-gując się siatką kartograficzną mapy).
– DOKONAJ OCENY SYTUACJI: odpowiedz na kilka kluczowych pytań:
• Pozostać w miejscu i czekać na pomoc czy próbować wyjść samodzielnie z zaminowane-go rejonu? (Odpowiedź będzie zależała od wielu czynników, przede wszystkim jednak od twojego doświadczenia oraz od sytuacji tak-tycznej, w jakiej się znalazłeś).
• Czy są widoczne oznaki występowania innych min?
• Gdzie jest najbliższe bezpieczne miejsce do zatrzymania się (tzw. twarde do stania)?
• Czy możliwe jest otrzymanie pomocy od ze-społu do rozminowywania (Explosive Ord-nance Disposal – EOD) lub innego specjali-stycznego pododdziału inżynieryjnego?
• Czy są ofiary w ludziach?
• Czy jest dostępna (wymagana) grupa ewa-kuacji rannych (Casualty Evacuation – CASEVAC)?
• Czy są potrzebne inne służby?
• Jakie należy podjąć działania?
– ZŁOŻENIE MELDUNKU: powinien zawie-rać informacje dotyczące twojego położenia (podaje się współrzędne niebezpiecznego re-jonu z mapy); szczegóły o zdarzeniu oraz ofiarach; wymaganą pomoc oraz planowane działanie.
– DZIAŁANIE:
• Pozostań na miejscu i czekaj na pomoc lub – jeżeli zdecydowałeś się wydostać z zamino-wanego terenu – zastosuj się do trzech, może lakonicznie brzmiących, lecz sprawdzających się w afgańskich realiach zasad obowiązują-cych w brytyjskich pododdziałach wojsk lądo-wych: obserwuj, wyczuwaj, nakłuwaj (jeżeli dysponujesz wykrywaczem metalu, wykorzy-staj go podczas wydostawania się z niebez-piecznego terenu).
• Powinieneś przyjąć pozycję leżącą i wycofać się tą samą drogą, którą przyszedłeś. Jeżeli jest to niemożliwe, staraj się wybrać najbez-pieczniejszą (twoim zdaniem) trasę do
miej-sca, gdzie nie będziesz narażony na kontakt z miną. Podczas wycofywania się stosuj wspo-mniane trzy zasady oraz wykonaj wymienione poniżej czynności.
• Obserwuj uważnie teren, zwłaszcza pod kątem wszelkich oznak świadczących o wy-stępowaniu min lub ich bojowym użyciu.
Zrób wszystko, by wydostać się z niebez-piecznego terenu. Doświadczeni brytyjscy podoficerowie mawiają: jeżeli jest to ko-nieczne, zdmuchnij każde (przysłowiowe) ziarnko piasku.
• Wyczuwaj manualnie wszelkie wystające z ziemi przedmioty (mogą to być elementy składowe min).
• Nakłuwaj grunt znajdujący się przed tobą co 25 mm, w poprzek na szerokość 60 cm, pod kątem 30 stopni. Jeżeli grunt na to pozwala, to do głębokości około 75 mm.
• Nie nakłuwaj gruntu nożem (nie dźgaj), nie używaj również nadmiernej siły. Wykonuj tę czynność powoli, lecz zdecydowanie.
• Jeżeli znajdziesz minę, staraj się odsunąć jak najdalej od punktu jej ustawienia. Użyj czerwonych markerów do oznaczenia miejsca jej występowania (około 300 mm do tyłu).
Nigdy nie przemieszczaj się nad podejrza-nym przedmiotem. Jeśli musisz zmienić po-zycję, zawsze przesuwaj się obok niego. Nie przeskakuj nad nim i nie dotykaj go. Nie od-słaniaj miny w celu, na przykład, jej zidenty-fikowania. Nie przecinaj przewodu lub nie zawiązuj na nim tasiemki.
zdoByte doświadczenie
W prowincji Helmand brytyjscy żołnierze często znajdują miny podczas patrolowania tere-nu. Stosują wówczas standardową procedurę – oznaczają bezpieczne pasy (linie) w przeszuka-nych przez nich VPs lub VAs.
Wiedza na temat tego typu działań prowadzo-nych przez brytyjskie Siły Zadaniowe w prowin-cji Helmand (Task Force HELMAND – TFH) jest mało rozpowszechniona. Wydaje się zatem zasadne, by ją przybliżyć. Informacje te bowiem mogą być pomocne także polskim żołnierzom w przypadku znalezienia min, jak również
wy-przegląd wojsk lądowych
107
Według ocen Brytyjczyków w prowincji helmand naj-częściej występują następujące typy min:
– przeciwpancerne (antitank – At): tMd-44; tMd-B;
MK7; P2 MK2; M-80; sh-55; tc-2.4; tc-3.6; tc 6;
tM-46; tM-57; tM-62B; tM-62P2; M-15; PtM-1s;
tMK-2; PMn; PMn-2;
– przeciwpiechotne (antipersonnel – AP): PMA-1;
PMd-6; type 72; sB-33; Vs-50; PFM-1; P4-Mk1;
PoMZ-2; PoM-2s; oZM-3; oZM-72; M-18.