1. Warunki techniczne umieszczania znaków dro- dro-gowych poziomych
3.1. Zasady ogólne
Strza∏ki stosuje si´ w celu lepszego zorientowania kierujàcych pojazdami o zasadach korzystania z pa-sów ruchu, na których si´ znajdujà, a przez to usprawnienia ruchu i podniesienia jego bezpie-czeƒstwa. Rozró˝nia si´ strza∏ki: kierunkowe i na-prowadzajàce.
3.2. Opisy szczegó∏owe 3.2.1. Strza∏ki kierunkowe
Strza∏ki kierunkowe stosuje si´ w celu wskazania dozwolonego kierunku jazdy z pasa, na którym si´
znajdujà.
Rozró˝nia si´ nast´pujàce odmiany strza∏ek kierun-kowych:
— P-8a „strza∏ka kierunkowa na wprost”,
— P-8b „strza∏ka kierunkowa w lewo”,
— P-8c „strza∏ka kierunkowa do zawracania”,
— P-8d „strza∏ka kierunkowa w prawo”,
— P-8e „strza∏ka kierunkowa na wprost lub w lewo”,
— P-8f „strza∏ka kierunkowa na wprost lub w prawo”,
— P-8g „strza∏ka kierunkowa w lewo lub w prawo”,
— P-8h „strza∏ka kierunkowa na wprost, w lewo lub w prawo”,
— P-8i „strza∏ka kierunkowa na wprost i do zawra-cania”.
Strza∏ki kierunkowe stosuje si´ w dwóch odmianach:
— krótkie — na drogach o dopuszczalnej pr´dkoÊci do 70 km/h,
— d∏ugie — na drogach o dopuszczalnej pr´dkoÊci powy˝ej 70 km/h.
Umieszcza si´ je na pasie ruchu, jedna za drugà, w jednakowych odleg∏oÊciach, które powinny wy-nosiç:
— 15 m (wyjàtkowo 20 m) na drogach o dopusz-czalnej pr´dkoÊci do 70 km/h,
— 30 m (wyjàtkowo 40 m) na pozosta∏ych drogach, w taki sposób, aby oÊ geometryczna strza∏ki, pokry-wa∏a si´ z osià pasa ruchu. D∏ugoÊç odcinka pasa ruchu, na którym nale˝y umieÊciç strza∏ki, powinna byç taka, aby kierujàcy zosta∏ dostatecznie wcze-Ênie poinformowany o przeznaczeniu tego pasa do jazdy w okreÊlonym kierunku. Odleg∏oÊç umiesz-czenia pierwszej strza∏ki od poczàtku linii ciàg∏ej dzielàcej pasy ruchu powinna wynosiç co najmniej:
— 60 m — na drogach o dopuszczalnej pr´dkoÊci do 70 km/h,
— 120 m — na pozosta∏ych drogach.
Je˝eli wydzielony dla okreÊlonego kierunku jazdy pas ruchu jest pasem dodatkowym, wówczas strza∏-ki nale˝y umieszczaç na ca∏ej jego d∏ugoÊci. Zasad´
rozmieszczenia strza∏ek kierunkowych na wlocie na skrzy˝owanie pokazano na rysunku 3.2.1.1.
Strza∏ki kierunkowe umieszcza si´ przed skrzy˝o-waniami, na których rozk∏ad kierunków jazdy z po-szczególnych pasów ruchu jest niezgodny z zasadà zezwalajàcà na jazd´ na wprost z ka˝dego pasa lub gdy jest on zgodny, ale uk∏ad geometryczny
skrzy-˝owania albo warunki ruchu wymagajà wskazania kierunków jazdy.
Strza∏ka kierunkowa zezwalajàca na skr´canie w le-wo umieszczona na lewym skrajnym pasie ruchu oznacza tak˝e zezwolenie na zawracanie, chyba ˝e jest to zabronione znakiem pionowym B-23 „zakaz zawracania” lub ruch kierowany jest sygnalizato-rem S-3, z wyjàtkiem sytuacji, o której mowa w punkcie 3.2.1.2.
Strza∏ki kierunkowe umieszcza si´ przede wszystkim:
— na skrajnych pasach, z których nie wolno jechaç na wprost lub nie wolno skr´caç,
— na skrajnych i na sàsiednich pasach, je˝eli skr´-canie jest dozwolone z wi´cej ni˝ jednego pasa,
— na wszystkich pasach, je˝eli jazda z danego wlo-tu jest dozwolona tylko w jednym kierunku, co mo˝e nie byç dla kierujàcych oczywiste.
Je˝eli po zastosowaniu powy˝szych zasad pozo-staje bez strza∏ek kierunkowych tylko jeden pas ruchu, wówczas równie˝ na nim nale˝y umieÊciç strza∏ki.
Strza∏ki kierunkowe stosuje si´ ponadto na pasach:
— wy∏àczania (na ca∏ej d∏ugoÊci pasa),
— przeplatania (od po∏owy ich d∏ugoÊci).
Rys. 3.2.1.1. Rozmieszczenie strza∏ek kierunkowych na wlocie skrzy˝owania
3.2.1.1. Strza∏ka kierunkowa na wprost
Znak P-8a „strza∏ka kierunkowa na wprost”
(rys. 3.2.1.2) stosuje si´ w celu wskazania, ˝e z pa-sa, na którym si´ znajduje, dozwolona jest jazda tylko na wprost.
Rys. 3.2.1.2. Znak P-8a:
Wymiary w cm
a) krótki b) d∏ugi
3.2.1.2. Strza∏ka kierunkowa w lewo
Znak P-8b „strza∏ka kierunkowa w lewo” (rys. 3.2.1.3) stosuje si´ w celu wskazania, ˝e z pasa, na którym si´
znajduje, dozwolona jest jazda tylko w lewo. Je˝eli ruch jest kierowany sygnalizatorem S-3 wskazujà-cym kierunek do skr´cania w lewo i do zawracania, dozwolone jest zawracanie z lewego skrajnego pasa oznaczonego znakiem P-8b.
Rys. 3.2.1.3. Znak P-8b:
Wymiary w cm
a) krótki b) d∏ugi
3.2.1.3. Strza∏ka kierunkowa do zawracania Znak P-8c „strza∏ka kierunkowa do zawracania”
(rys. 3.2.1.4) stosuje si´ w celu wskazania, ˝e z pa-sa, na którym si´ znajduje, dozwolony jest tylko manewr zawracania.
Rys. 3.2.1.4. Znak P-8c
Wymiary w cm
3.2.1.4. Strza∏ka kierunkowa w prawo
Znak P-8d „strza∏ka kierunkowa w prawo”
(rys. 3.2.1.5) stosuje si´ w celu wskazania, ˝e z pa-sa, na którym si´ znajduje, dozwolona jest jazda tylko w prawo.
Rys. 3.2.1.5. Znak P-8d:
Wymiary w cm
a) krótki b) d∏ugi
3.2.1.5. Strza∏ka kierunkowa na wprost lub w lewo Znak P-8e „strza∏ka kierunkowa na wprost lub w le-wo” (rys. 3.2.1.6) stosuje si´ w celu wskazania, ˝e z pasa, na którym si´ znajduje, dozwolona jest jaz-da na wprost lub w lewo.
Rys. 3.2.1.6. Znak P-8e:
Wymiary w cm
a) krótki b) d∏ugi
3.2.1.6. Strza∏ka kierunkowa na wprost lub w prawo Znak P-8f „strza∏ka kierunkowa na wprost lub w prawo” (rys. 3.2.1.7) stosuje si´ w celu wskaza-nia, ˝e z pasa, na którym si´ znajduje, dozwolona jest jazda na wprost lub w prawo.
Rys. 3.2.1.7. Znak P-8f:
Wymiary w cm
a) krótki b) d∏ugi
3.2.1.7. Strza∏ka kierunkowa w lewo lub w prawo Znak P-8g „strza∏ka kierunkowa w lewo lub w pra-wo” (rys. 3.2.1.8) stosuje si´ w celu wskazania, ˝e z pasa, na którym si´ znajduje, dozwolona jest jaz-da w lewo albo w prawo; umieszcza si´ go na pa-sie, je˝eli przejazd przez skrzy˝owanie na wprost jest niemo˝liwy lub niedozwolony.
Rys. 3.2.1.8. Znak P-8g:
Wymiary w cm
a) krótki b) d∏ugi
3.2.1.8. Strza∏ka kierunkowa na wprost, w lewo lub w prawo
Znak P-8h „strza∏ka kierunkowa na wprost, w lewo lub w prawo” (rys. 3.2.1.9) stosuje si´ w celu wska-zania, ˝e z pasa, na którym si´ znajduje, dozwolona jest jazda w ka˝dym kierunku.
Rys. 3.2.1.9. Znak P-8h:
Wymiary w cm
a) krótki b) d∏ugi
3.2.1.9. Strza∏ka kierunkowa na wprost lub do zawracania
Znak P-8i „strza∏ka na wprost lub do zawracania”
(rys. 3.2.1.10) stosuje si´ w celu wskazania, ˝e z pa-sa, na którym si´ znajduje, dozwolona jest jazda na wprost i zawracanie.
Rys. 3.2.1.10. Znak P-8i
Wymiary w cm
3.2.2. Strza∏ki naprowadzajàce
Strza∏ki naprowadzajàce majà na celu uprzedzenie o koniecznoÊci opuszczenia pasa, na którym si´
znajdujà.
Rozró˝nia si´ nast´pujàce odmiany strza∏ek napro-wadzajàcych:
— P-9a „strza∏ka naprowadzajàca w lewo”,
— P-9b „strza∏ka naprowadzajàca w prawo”.
Strza∏ki naprowadzajàce stosuje si´ w celu uprze-dzenia kierujàcych, ˝e pas ruchu, na którym sà umieszczone, koƒczy si´ lub na dalszym odcinku jest przeznaczony dla okreÊlonych rodzajów pojaz-dów i wobec tego kierujàcy obowiàzani sà opuÊciç go, przeje˝d˝ajàc na pas ruchu wskazany strza∏kà.
Strza∏ki naprowadzajàce umieszcza si´ na nast´pu-jàcych pasach ruchu:
— zanikajàcym,
— dla autobusów (na poczàtkowym jego odcinku),
— w∏àczania.
Strza∏ki naprowadzajàce umieszcza si´ na pasie ru-chu w taki sposób, aby oÊ geometryczna strza∏ki
Rys. 3.2.2.1. Rozmieszczenie strza∏ek naprowadzajàcych na lewym pasie zanikajàcym
pokrywa∏a si´ z osià pasa. Ze wzgl´du na uprzedza-jàcy charakter strza∏ek naprowadzauprzedza-jàcych, pierw-sza strza∏ka powinna byç umieszczona mo˝liwie daleko od miejsca, w którym pas ruchu zanika, a ich liczba nie powinna byç mniejsza od trzech.
Strza∏ki naprowadzajàce umieszcza si´ w odleg∏o-Êciach malejàcych w kierunku jazdy. Odleg∏oÊci mi´dzy nimi wynoszà kolejno, liczàc od koƒca pa-sa: a, 2a, 3a i 4a, gdzie a jest odleg∏oÊcià ostatniej strza∏ki od koƒca pasa i wynosi:
— 15 m — na drogach o dopuszczalnej pr´dkoÊci do 70 km/h,
— 25 m — na pozosta∏ych drogach.
W przypadku krótkich pasów w∏àczeƒ dopuszcza si´ zmniejszenie wartoÊci a do:
— 10 m — na drogach o dopuszczalnej pr´dkoÊci do 70 km/h,
— 15 m — na pozosta∏ych drogach.
Wyjàtek stanowi rozmieszczenie strza∏ek naprowa-dzajàcych na pasach ruchu dla autobusów, gdzie umieszcza si´ je w równych odst´pach co 30 m, na przemian z napisem „BUS” (rys. 7.9.1 lit. b). Roz-mieszczenie strza∏ek naprowadzajàcych na pasie za-nikajàcym pokazano na rys. 3.2.2.1.
3.2.2.1. Strza∏ka naprowadzajàca w lewo Rys. 3.2.2.2. Znak P-9a
Znak P-9a „strza∏ka naprowadzajàca w lewo”
(rys. 3.2.2.2) umieszcza si´ na koƒcu pasa w∏àcza-nia. Wyjàtkowo, je˝eli warunki terenowe nie po-zwalajà na kontynuacj´ prawego pasa ruchu, znaki P-9a stosuje si´ na prawych skrajnych pasach ru-chu, które zanikajà albo sà przeznaczone tylko dla niektórych rodzajów pojazdów.
Strza∏k´ naprowadzajàcà w lewo mo˝na stosowaç na koƒcu pobocza utwardzonego o szerokoÊci 1,5 m lub wi´kszej, zw∏aszcza na odcinkach dróg o intensywnym ruchu tych pojazdów, które sà obo-wiàzane poruszaç si´ po poboczu, np. ciàgników rolniczych.
3.2.2.2. Strza∏ka naprowadzajàca w prawo
Znak P-9b „strza∏ka naprowadzajàca w prawo”
(rys. 3.2.2.3) umieszcza si´ na lewych skrajnych pa-sach ruchu, które zanikajà albo sà przeznaczone tyl-ko dla niektórych rodzajów pojazdów. Na drogach dwukierunkowych znak P-9b umieszcza si´ na koƒ-cu dodatkowego pasa ruchu.
Organizacj´ ruchu przy zanikaniu pasów ruchu po-przez zakoƒczenie lewego pasa ruchu i kontynuacj´
pasów ruchu le˝àcych po prawej stronie jezdni na-le˝y stosowaç jako rozwiàzanie podstawowe.
Rys. 3.2.2.3. Znak P-9b
Wymiary w cm Wymiary w cm
4. Znaki poprzeczne