Najazd arabski nastąpił po osłabieniu imperium sasanidzkiego związanym z najazdami Hu-nów. Yazdegerd III, ostatni władca sasanidzki, popełnił kilka błędów. Zlikwidował niezależne państwo arabskie na obszarze Iraku, które uznawało zwierzchność sasanidów. Władca, według legendy, został zabity w Merwie przez młynarza. Ciało władcy wrzucono do rzeki, co było przestępstwem w zoroastryzmie. Lokalny biskup chrześcijański kazał wydobyć ciało z rzeki, owinąć w szaty i zamurować w pomieszczeniu, aby jego pochówek był zgodny z zoroastryzmem. Legenda ta mówi o dobrej współpracy między zoroastryjczykami i chrześcijanami.
Arabowie stopniowo przejmowali władzę w Iranie. Na zajętych obszarach wyznawcy religii innej niż islam musieli płacić wyższe podatki. Chrześcijanie, zoroastryjczycy i manichejczycy pod presją ekonomiczną przechodzili na islam. Religia muzułmańska dawała większe nadzieje ludziom biednym, obiecywała równość wszystkich ludzi po śmierci. Dzięki temu uzyskiwała dużo zwolenników wśród biednej ludności.
Wobec najazdu arabskiego nie występował znaczący opór ludności. Kapłani zoroastryjscy odpowiadali częściowo za podległość wobec Arabów. Wierzyli oni, że ostateczna apokalipsa nastąpi 909 lat po Aleksandrze Wielkim, czyli po 331 roku p.n.e. Ostateczne odkupienie miało być poprzedzone wielkim cierpieniem. Najazd Arabów był dla części kapłanów tym wielkim cierpieniem poprzedzającym ostateczne zwycięstwo dobra nad złem.
Data końca świata była jeszcze trzykrotnie przekładana od tego czasu. Ostatecznie zrezy-gnowano z przepowiadania końca świata i obecnie zoroastryjczycy żyją w niepewności dotyczą-cej spodziewanej daty końca świata.
W 651 roku wojska arabskie ostatecznie pokonały Yazdegerda III. Wtedy od 50 lat, od początku VII wieku, imperium sasanidzkie dźwigało się z obciążeń spowodowanych najazdami Hunów, walkami z Bizancjum oraz wewnętrznymi walkami dynastycznymi.
Yazdegerd III został wybrany jako strażnik tradycji zoroastryjskiej. Wiązano z nim duże nadzieje. Popełniono jednak błędy w polityce zewnętrznej, zmuszono plemiona arabskie w zachodniej części imperium do bezpośredniej podległości, zniesiono pośrednictwo lokalnych, arabskich władców, którzy uznawali dotąd zwierzchnictwo sasanidzkie.
Arabowie, ekspandujący z Półwyspu Arabskiego, dotarli do Mezopotamii. Po bitwie w 651 roku armia sasanidzka przestała istnieć. Arabowie nie chcieli początkowo wkraczać dalej wgłąb imperium niż Mezopotamia. Jednak arystokracja perska organizowała najazdy ze wschodu na Mezopotamię, a Arabowie musieli ekspandować dalej na wschód, aby zapewnić sobie pokój.
Ostatni władca sasanidzki zginął w Merwie, a jego synowie uciekli do Chin, gdzie bezsku-tecznie zabiegali o wsparcie cesarza w odzyskaniu władzy nad imperium.
Kapłani uważali Arabów za wcielenie złego ducha. Uznawali, że opór militarny jest bez-skuteczny. Arabscy przywódcy, w zamian za kontrybucję, uznanie ich władzy i nieszerzenie zoroastryzmu, zgadzali się, aby urzędnicy irańscy mogli pozostać na swoich urzędach, pełniąc funkcję dziedzicznie i ściągając podatki z lokalnych chłopów.
Jeszcze przez 200 lat lokalni arystokraci zoroastryjscy pobierali podatki na ziemiach irań-skich. Ze względu na rosnące podatki dla innowierców coraz więcej osób przechodziło na islam. W islamie atrakcyjne było pochylenie się nad ubogimi, którzy nie byli szanowani w zoroastry-zmie, oraz obietnica życia po śmierci. W zoroastryzmie świat miał stanąć w bezruchu po zwycięstwie dobra nad złem, ludzie nie mieli odczuwać radości ani smutku.
Arabowie przyjęli zasadę społeczności chronionych. Religie ksiąg – chrześcijaństwo, judaizm i zoroastryzm były częściowo chronione przed ekspansją islamu. Zasada ta funkcjonowała za czasu panowania dynastii Umajjadów i Abbasydów, do XIII wieku. Społeczności religijne były częściowo chronione. Mimo to wymordowano 40 tysięcy zoroastryjczyków w Isfahanie, którzy nie chcieli przejść na islam. Walki religijne bywały bardzo okrutne. Pojawienie się Mongołów w latach 1219-1259, a potem Ilchanidów, panujących w latach 1256-1335, przyniosło krwawe prześladowania religijne.
W IX wieku powstawały liczne kopie Awesty oraz pisma zoroastryjskie i komentarze do Awe-sty. Dziś te źródła, spisane przez teologów, są podstawowym źródłem informacji o zoroastryzmie w starożytności. Zaczęto przedstawiać Sasanidów jako dobrych władców, szanujących dobrą religię. Dynastię partyjską opisywano negatywnie, jako tych, którzy nie dbali o jedyną dobrą religię. Na obszarze państwa Arsacydów miały szerzyć się różne religie. Jednak w imperium
Sasanidów również istniały “cztery nogi tronu” – zoroastryzm, judaizm, chrześcijaństwo i ma-nicheizm. Do stworzenia IX-wiecznych pism wykorzystano okres niezbyt silnej presji religijnej. Był to jednak czas rywalizacji religijnej między zoroastryzmem i islamem.
W wiekach VII-IX nadal funkcjonowały świątynie ognia. Nie ma źródeł mówiących, że były one niszczone. W VIII i IX wieku powstały pisma Pahlavi, opisujące religię zoroastryjską zgodnie z wyobrażeniami kapłanów najwyższej rangi. Ortodoksja zoroastryjska istniała jednak tylko na papierze, w pismach kapłańskich. W czasach Sasanidów istniały liczne odstępstwa od ortodoksji, w tym przedstawienia ludzi, a nawet króla z Ahuramazdą.
W czasach arabskich istniał podatek jezya , specjalny podatek nakładany na innowierców. Zoroastryjczycy, w odróżnieniu od chrześcijan i Żydów, płacili podatek ten indywidualnie, a nie jako cała społeczność. Prowadziło to do nadużyć władz arabskich. W czasie pobierania podatku zoroastryjczyków upokarzano. Nakazano zoroastryjczykom noszenie żółtych szat i żółtego nakrycia głowy. Był to rodzaj stygmatyzacji.
Do XIII wieku występowały zatem prześladowania, kurczyła się liczba zoroastryjczyków i kapłanów zoroastryjskich, ale sytuacja nie była tragiczna. Trzeba było pozwalać osobom świeckim na odprawianie niektórych rytuałów zarezerwowanych dotąd dla kapłanów.
Datowanie życia Zoroastra opiera się na lingwistycznej analizie ksiąg Awesty. Z tego powodu datuje się jego życie na II tysiąclecie p.n.e. lub, na podstawie źródeł greckich oraz imienia Wisztaspy, na VI w. p.n.e.
Słowo Ahuramazda zastępowano coraz częściej neutralnym religijnie słowem “bóg”. An-gra Mainyu zaczął być określany jako szatan. Ujednolicono zatem określenia występujące w zoroastryzmie, islamie i chrześcijaństwie. Zoroastryzm upodabniał się do islamu. Zaczęto określać Zoroastra jako Proroka, analogię Mahometa. Niektórzy uważają, że Zoroaster został wymyślony dopiero w czasach arabskich, na zasadzie analogii do Mahometa.
Od XIII wieku, od najazdu mongolskiego, rozpoczęły się intensywne prześladowania. Funk-cjonujące świątynie ognia były zamykane. Zoroastryjczycy przenosili się z terenów miejskich na wieś, aby uniknąć prześladowań. Zoroastryzm zniknął ze środowisk miejskich aż do XVII wieku. W tym okresie, przez 400 lat, funkcjonował tylko w środowiskach wiejskich.
Nowe świątynie ognia nie były monumentalne, były wydzielonymi kwartałami osiedli i przy-pominały domy mieszkalne. Pomieszczenie z ogniem było ukryte głęboko w takim domu. Mu-zułmanie często profanowali święty ogień, chociażby swoim wzrokiem. Zobaczenie ognia przez muzułmanina wymuszało wygaszenie ognia i ufundowanie nowej świątyni. Lokalizacje świątyń stawały się z konieczności tajemnicą.
Zoroastryjczycy opuszczali też sam Iran. Jednak w prowincjach Yazd i Kerman obecne były nadal duże zgrupowania zoroastryjczyków. Powstawały tam też centra religijne, które działają do dziś. W tych prowincjach do dziś żyje około 20 tysięcy osób wyznających zoro-astryzm. Trzecie duże zgrupowanie zoroastryjczyków z funkcjonującą świątynią ognia istnieje w Teheranie.
Yazd jest obecnie perłą tradycyjnej architektury irańskiej. Zabytkowym miastem było też Kerman oraz zniszczone w czasie trzęsienia ziemi w 2003 roku Bam. Architektura miasta Yazd jest przykładem dostosowania rozwiązań architektonicznych do wysokich temperatur.
Wokół Yazd znajduje się wiele ośrodków będących centrami pielgrzymkowymi, legendar-nie związanymi z członkami rodziny Yazdegerda III. Legendy mówią o ucieczce i cudownym ocaleniu matki i córek Yazdegerda III przed Arabami dzięki ukryciu się w jaskini lub cudow-nemu rozstąpieniu się skały i stworzeniu kryjówki. Miejscowość Abarkuh słynie z cudownych cyprysów czczonych przez zoroastryjczyków.
W samym mieście Yazd znajduje się jedna świątynia ognia zwycięskiego, w której można sprawować Yasnę i główne rytuały zoroastryzmu. Obecna główna świątynia ognia zwycięskiego w Yazd powstała w latach 60. XX wieku. Ogień, który przeniesiono do tej świątynie ze starszej świątyni, płonie od kilkuset lat.
Fasada świątyni jest dekorowana przedstawieniem uskrzydlonego dysku. Jest to symbol fravaši – duchów przodków. Jest to obecnie główny symbol zoroastryjczyków, umieszczany między innymi na wisiorkach oraz na tatuażach. Przed świątynią znajduje się sztuczne jezioro. Świątynia powinna mieć zawsze dostęp do źródła czystej wody. Jest to realizacja dawnego postulatu, który był spełniony już w Takht-e Suleiman.
Znajdujący się wewnątrz ołtarz ognia z metalu jest otoczony rowkiem pavi , co jest nawią-zaniem do ogrodzenia z cegły w świątyniach z okresu późnopartyjskiego i sasanidzkiego. Na ścianie zawieszony jest dzwonek, który odstrasza złe demony. Nie wiadomo, czy znajdował się on także w starożytnych świątyniach.
W okolicach Yazd znajduje się wioska Sharifabad, w której istniała świątynia ognia do początków XX wieku. Opisywana była przez podróżników europejskich. Do tej wioski w XIII lub XIV wieku przeniesiono ogień kapłański z prowincji Fars, koło dzisiejszej miejscowości Karian.
Miało to chronić ogień przed wzrokiem niewiernych. Obecność tego ważnego ognia sprawiła, że Yazd stał się ważnym ośrodkiem religijnym zoroastryzmu. Ogień ten utrzymywano praw-dopodobnie aż do XX wieku. W świątyni tej istniały dwa ołtarze ognia – stary ogień i nowy ogień. Była wyjątkowa sytuacja, w której w jednej świątyni ognia występowały dwa ołtarze ognia.
Zazwyczaj zakładano, że żaden ogień nie może konkurować ze świętym ogniem, w tym światło słoneczne. Wokół ołtarza ognia znajdowała się konstrukcja chroniąca go przed światłem słonecznym.
Pir-e Naraki i Chak Chak to centra pielgrzymkowe położone w pobliżu Yazd, do których przybywają zoroastryjczycy w okresie Nowego Roku. Centra te schowane są w górach, w pobliżu skał, z którymi wiążą się legendy o ucieczce kobiet królewskich przed Arabami. Obecnie jest to też miejsce azylu zoroastryjskiego, gdzie można schronić się przed wzrokiem muzułmanów. W ośrodkach pielgrzymkowych kapłani nie są stale obecni. Ogień rozpalany jest tam przez osoby świeckie tylko na czas trwania uroczystości pielgrzymkowych.
Pir oznacza “miejsce kultu”. Seti Pir to miejsce poświęcone żonie Yazdegerda III, która, według legendy, schroniła się w studni. Studia położona w tej miejscowości jest nadal czczona. W prowincji Kerman występuje pustynny krajobraz. Osadnictwo jest tam możliwe tylko w oazach. W samym mieście Kerman powstała świątynia zoroastryjska w 2004 roku. Ogień jest widoczny w niej dla wszystkich. Istnieje też stara świątynia z tradycyjnym, metalowym ołtarzem ognia na kamiennym podwyższeniu. Ołtarz również otoczony jest przez pavi .