Parafie dekanatu szadkowskiego i niektóre z dekanatu lutomierskiego (powiat szadkowski) w dawnej statystyce

Pełen tekst

(1)BIULETYN SZADKOWSKI Tom 10. 2010. ElŜbieta Nejman*. PARAFIE DEKANATU SZADKOWSKIEGO I NIEKTÓRE Z DEKANATU LUTOMIERSKIEGO (POWIAT SZADKOWSKI) W DAWNEJ STATYSTYCE Powiat szadkowski u schyłku XVIII w. był bardzo rozległy. Jego granice wyznaczały rzeki Warta, Widawka i Ner. Zaczynał się u ujścia Neru pod Uniejowem, a kończył na linii Widawa–Zelów. Na jego terenie było 39 parafii1, niewielkie dobra królewskie i rozległe włości kościelne. W 1789 r. na terenie powiatu szadkowskiego działała komisja pod przewodnictwem Stefana Walewskiego, której celem było zebranie danych o przychodach w poszczególnych majątkach – informacje te były niezbędne dla obliczenia wysokości podatków. Podstawą wyliczenia był średni dochód z 3 (ewentualnie 2) lat, podany przez właściciela, dzierŜawcę, ekonoma lub pisarza. Dane te deklarowano pod przysięgą, co skrupulatnie, przy kaŜdej pozycji, zapisano w protokole2. Oprócz dochodów i wyliczonych podatków, wyszczególniono dziesięcinę3 z zaznaczeniem, do jakiego kościoła jest oddawana, jak teŜ liczbę dymów. Podatek od domów, zwany podymnym, był zróŜnicowany na 4-klasowy i zaleŜał od materiału, z jakiego dom był zbudowany.. * Autorka monografi Cztery pokolenia Złotnickich w Zduńskiej Woli oraz artykułów w kwartalniku ,,Na Sieradzkich Szlakach”. 1 W skład powiatu szadkowskiego wchodziły parafie z dekanatu uniejowskiego: Brodnia, Chwalborzyce, DruŜbin, Glinno, Grodzisko, Niemysłów, Niewiesz, Pęczniew, Siedlątków, Świnice, Uniejów, Wartkowice, Wilamów, Wielenin, z dekanatu szadkowskiego: Borszewice, Buczek, Grabno, Korczew, Łask, Marzenin, Restarzew, Sędziejowice, Szadek, Strońsko, Wygiezłów, Zduńska Wola oraz z dekanatu lutomierskiego: Bałdrzychów, Dobroń, Górka, Kwiatkowice, Lutomiersk, Małyń, Męka, Mikołajewice, Pabianice, Rossoszyca, Wierzchy i Zadzim. 2 Archiwum Akt Dawnych, księgi grodzkie sieradzkie nr 182, k 768–809. 3 Dziesięcina – danina najpierw w naturze, potem w pieniądzach na utrzymanie: biskupa, plebana, biednych i kościoła, płacona przez wszystkich właścicieli majątków..

(2) ElŜbieta Nejman. 246. Dla zachowania porządku, spisujący opierali się na podziale na parafie, choć najwaŜniejszy był podział na majątki, klucze i dobra. Spis ten moŜna porównać do regestru ks. Franciszka Czaykowskiego4 – wykazu właścicieli ziemskich w Koronie, sporządzonego według parafii w latach 1783–1784, czyli zaledwie 5 lat wcześniej niŜ cytowany w tym artykule protokół. Porównanie danych zawartych w obydwu materiałach źródłowych pozwala zauwaŜyć znaczące róŜnice, niemniej dokumenty te uzupełniają się wzajemnie. W pozycji dziesięcina umieszczone są równieŜ sumy stanowiące fundusz charytatywny, wydzielany z dochodów kościelnych, a przeznaczony dla ubogich. Prezentowane dane odnoszą się do dziewięciu parafii dekanatu szadkowskiego (południowo-zachodnia część powiatu szadkowskiego) oraz wybranych sześciu parafii dekanatu lutomierskiego (środkowo-wschodnia część powiatu szadkowskiego) połoŜonych najbliŜej Szadku (tabl. 1–17). Nazwiska właścicieli majątków zostały podkreślone. DEKANAT SZADKOWSKI Tablica 1. Parafia Buczek Miejscowość Z plebani Dobra Buczek, Kowalewo Bachorzyn Folwark Wólka PoŜdzenice. Z dóbr Brodnia Witkowice Malenie, Sowieńce Grzeszyn Wymysłów Zelów Część Czestkowa Z plebani PoŜdzenice i wsi Korczysko. 4. Właściciele – dzierŜawcy dóbr X Joachim Więckowski Adam Rakowskia Adam Rakowskib Adam Rakowski Jan Klichowski Wołłowicz Wołłowicz Wołłowicz Wołłowicz Wołłowicz Wołłowicz Sowińskic Mikołaj Wołłowiczd X Sebastian Kobuszewski. Dochód DzieDymy złotych sięcina 949 … 9 4 041 70 45 … … 10 … … 10 … … 17 903 16 26 1 912 40 25 … … 10 … … 6 … … 10 … … 6 … … 4 1 297 … 24 1 145 24 19 144 … 5. Dzieło to ukazało się drukiem w 2006 r. – Regestr diecezjów Franciszka Czaykowskiego, czyli właściciele ziemscy w Koronie 1783–1784, oprac. K. Chłapowski, S. Górzyński, Warszawa 2006..

(3) Parafie dekanatu szadkowskiego i niektóre z dekanatu lutomierskiego. 247. a. Ekonom Grzegorz Piotrowski; b na bractwo św. Anny 35 zł; c posesor M. Kurnatowski; ekonom J. Orłowski. Uwaga: parafie Borszewice i Restarzew ujęte w zestawieniu parafii Łask. d. Tablica 2. Parafia Grabno Miejscowość Z plebani Z mansyonaryi w Grabnie Zamoście Grabno Górki Podule Górne Podule Dolne Wola WęŜykowa, Grabica Część Patoków-Przeczniówka Część Patoków Siedlce Osiny Część Sobiepanów a. Właściciele – dzierŜawcy Dochód DzieDymy dóbr złotych sięcina X Antoni Kurkowski 483 … 2 X Jakub Borowski 582 … WęŜyka 1 458 10 7 WęŜyk … 4 WęŜyk … 14 Mikorski sędziab 1 166 20 11 Mikorski sędzia … 9 Jakub Taczanowski 1 193 … 26 Wincenty Łykowski 100 … 3 Popiel 485 … 18 Wyszławskic 1 082 … 18 Ignacy Wyszławski 538 … 10 Celestyn Gorczycki 197 5 7. Posesor Sulimierski; b ekonom Sylwester Dybczyński; c posesor Sikorski. Tablica 3. Parafia Korczew Miejscowość. Plebania Korczew Wojsławice, Stradzew Wólka Pratków Stęsice-Tymienice Rembieskie Zamłynie Stęsice Opiesin Stęsice Średnie Janiszewice a. Właściciele i dzierŜawcy dóbr X Michał Gaiewski Ignacy Cielecki Ignacy Cielecki Ignacy Cielecki Ignacy Cielecki Ignacy Cielecki Ignacy Cielecki Ignacy Cielecki Ignacy Cielecki Sukcesorzy Feliksa Złotnickiegob Antoni Złotnicki Krąkowskic. Dochód Dziezłoty sięcina 376 ... 555 20a ... ... ... ... ... ... 690 20 600 12 597 20 503 ... 474 ... 464 15 1.098 20. Dymy ... 13 26 13 8 14 17 17 14 9 14 20. TakŜe do kolegiaty sieradzkiej 30 zł; na fundusz organisty 7 zł; b posesor Andrzej Masłowski; c posesor Sulimierski..

(4) ElŜbieta Nejman. 248. Uwaga: wieś Lgota naleŜąca do dóbr Kalinowa ujęta w parafii Strońsko; Grabno, Górki i Zamoście własność Bielińskiego według regestru Czaykowskiego.. Tablica 4. Parafia Łask Miejscowość 1 Kolegiata łaska Prowent Prowent Z prowentu i ambony Probostwo szpitalne Probostwo Restarzew Probostwo Borszewice Borszewice Duchowne Kopyść Duchowna Łopatki Gorczyn Pół Czestkowa Część Poleszyna Poleszyn-Orpelów Poleszyn-Orpelów Poleszyn-Orpelów Poleszyn-Orpelów Orchów Wesołka Ostrówb Wiewiórczyn Łask miasteczko Wola Łaska Rokitnica Barycz Janowice do parafi Mikołajewice Krzucz w kluczu łaskim Wydrzyn. Właściciele i dzierzawcy dóbr 2 X Andrzej Górnicki XX Mansyonarze XX Wikariusze X Michał Wróblewicz Fundusz na ubogich X Jan Kołdowski X Kajetan Zanuański prokurator Kapituła gnieźnieńskaa Kapituła gnieźnieńska Julian Chabielski Julian Chabielski Julian Chabielski Łukasz Polewski, Seb. Zieleniewski Bartłomiej Maleński Stanisław Trzepiński Sebastian Brodzki Teofil Załuskic Teofil Załuski Teofil Załuski Teofil Załuski Teofil Załuski Teofil Załuski Teofil Załuski Teofil Załuski Teofil Załuski. Dochód DzieDymy złotych sięcina 3 4 5 1 447 ... 21 1 031 ... ... 1 028 ... ... 438 ... ... 146 ... .... 456 ... 4 184. .... 4. 479 391 2 262 ... .... ... ... 50 ... .... 15 15 24 14 14. 30. 6. 2. ... ... 34 150 870 150 844 534 16 878 333 ... 132. ... ... 2 16 ... ... 80 ... ... ... .... 1 1 3 5 17 5 20 ... 169 9 6 11. Teofil Załuski. 567. 16. 20. Stanisław Stawiski sędzia Były dziedzic Antoni Zdzienickid. 547. 16. 16. 367. .... 13.

(5) Parafie dekanatu szadkowskiego i niektóre z dekanatu lutomierskiego. Poleszyn Stary do klucza łaskiego Stryje Paskowe Stryje KsięŜe 1 Stryje KsięŜe – część Bałucz-połowa Bałucz – część Bałucz – część Wola Bałucka Gajewniki Kłady Wola Stryjewska – Bzura Wrzeszczewice. Barbara Jarocińska zastawna posiadaczka Posesor Łaszowski Jakub i Anastazy Łubieńscye Tablica 4 (cd.). 249. 407. 16. 12. 382 329. … …. 12 14. 2 Jakub i Anastazy Łubieńscy Maciej Kowalski Ludwik Otocki Antoni Starzyński BłaŜej Kraszkowski Bogumił Walewski W. Krąkowski Antoni Minostowski Walewska kasztelanowa. 3. 4 ... 18 8 ... 18 30 ... 10 .... 37 299 149 ... 125 653 258 73 963. 5 3 10 ... ... ... ... 4 21. a. Posesor Jaraczewski; b posesor Wawrzyniec Stokowski; c do krescencji Andrzej Buchowski do prowentu Stobnicki; d posesor Łaszowski; e posesor Samuel Tyliński. Objaśnienia: krescencja (od cresco – powiększać) dawniej: plony uzyskane w ciągu jednego roku w gospodarstwie rolnym (zbiór wszelkiego gatunku zboŜa, onegoŜ omłotu według regestrów ekonoma i karbów włodarza). W majątkach ziemskich zwłaszcza tam, gdzie właściciel sam nie zajmował się gospodarstwem, prowadzono szczegółowe rozliczenia zbiorów i omłotów, a takŜe rozchodów na: siewy, Ŝywienie inwentarza, potrzeby domowe i sprzedaŜ. Równie dokładnie notowano wszelkie wydatki i przychody pienięŜne, robił to pisarz prowentowy. Prowent – dochód z folwarku, wsi. Uwaga: wieś Reduchów do dóbr Sikucin w parafii Szadek. Tablica 5. Parafia Marzenin Miejscowość 1 Z plebani Marzenin Duchowny Brzyków Dobra, Dąbrowa Krobanów Większy Krobanówek Część Kustrzyc, Przymiłów Część Kustrzyc z desertą. Właściciel – dzierŜawcy dóbr 2 X Antoni Stankiewicz Mateusz Ciśniński Posesor Andrzej Zeylicz Walenty Zdzienicki Cielecki Zastawny posesor Kazimierz Bielski Posesor Wincenty DłuŜewski Posesor Stanisław. Dochód Dziezłotych sięcina 3 4 512 ... 726 1 531 20 540 23 1 622 16. Dymy 5 1 11 20 22 29. 574. 6. 11. 289. 7. 9. 429. 9. 7.

(6) ElŜbieta Nejman. 250 Głowaczewice Część Lichawy do parafii Sędziejowice Młodawin, Wygiełzów. Skolimowski Posesor Stanisław Skolimowski Posesor Józef Siewierski Tablica 5 (cd.). 1 Część Swędzieniejewic Wrzesiny, cz. Stypuł Z części Nieceni Karsznice Olbrachty Tymianka Wsto Cz. Grabi, Przymiłów Pół Zieleńcic. 2 Posesor Józef Siewierski Jan Stokowski X Wojciech Skrzyński Zygmunt Dobek Zygmunt Dobek Zygmunt Dobek Zygmunt Dobek Posesor Kazimierz Rusocki Antoni Wierzchleyski Antoni Wierzchleyski potem Kazimierz WęŜyk Józef Wendrowski Józef Wendrowski Mikołaj Piotrowski posesor zastawny Wojciech Noskowski Bogumił Walewskia Bogumił Walewski Bogumił Walewski. Sięganów Pół Zieleńcic Niecenia Pruszków Rojków Bielów (Bilew) Okup Wielki Okup Mały Wola Dziekciowa, Rososza Młodawin Górny Młodawin Górny, Krobanowszczyzna Młodawin Górny – część Młodawin Górny – część Młodawin Dolny Część Stypuł a. 164. 0. 5. 122. 0. 6. 3. 4. 5. ... 164 119 1 197 ... ... ... 290 89. ... 0 ... 8 ... ... ... 7 0. ... 6 6 13 8 4 3 7 5. .... .... 10. 125 .... 0 .... 5 3. 938. 8. 18. 1 937 ... ... .... 15 ... ... .... 10 15 7 7. Józef Kurczewski. 985. 0. 20. Stanisław Zdański. 134. 3. 5. Marcin Krobanowski. 66. 1,15. 2. Salomea Mierzewska Stanisław Gozdowskib Jakub Nieniewski Antoni Potockic. 55 ... 294 101. 1,15 ... 2 2. 2 ... 9 4. Ekonom Onufry Urbański; b nie płaci, borem zarosło; c posesor Andrzej Masłowski. Tablica 6. Parafia Sędziejowice Miejscowość. Właściciele – dzierŜawcy dóbr. Dochód złotych. Dziesięcina. Dymy.

(7) Parafie dekanatu szadkowskiego i niektóre z dekanatu lutomierskiego. 1 Z probostwa Sędziejowice, śaglina Luciejów w parafi Buczek. 2 Józef Sałaciński Arcybiskupi gnieźnieńscy Arcybiskupi gnieźnieńscy Tablica 6 (cd.). 3 583 2 493 …. 1 Część Sycanowa Część Sycanowa Kamienomostek Brodnia. 2 Leonard śyŜyński Dominik śyŜyński Walenty Zdzienicki Jan Wyszławski Maciej Kowalski, posesor – Grabski posesor Wojciech Skórzewski Jan Maliński Paweł Rzepecki. 3 262 112 478 438. Kozuby Nowe-Tylszczyzna Część Kozub Starych Część Kozub Starych Część Kozub Starych Część Kozub Starych – Osieńszczyzna Część Kozub Starych. NN Wojciech Suski. 251. 4 31a 26a 210. 5. 4. 5. 4 28 41. ... ... 20 24. 7 9 17 5. 1 042. 8. 16. 125. 8. 7. 38 37. 1 2,15. 1 1. 90. 1,08. 1. 0. 0. 1. a. Fundusz charytatywny. Uwaga: część wsi Grabi i Przymiłowa do dóbr Ptaszkowice w parafi Strońsko. Tablica 7. Parafia Szadek Miejscowość 1 Z probostwa Z mansjonarzy dwóch Z probostwa szpitalnego Starostwo Szadek, Kromolin Kobyla Część Wielkiej Wsi Z miasta Szadku królewskiegob Skorzeszczyn część Borzęszczyn część Sikucin Kotlinki Reduchów w parafi Korczew. Właściciele – dzierŜawcy dóbr 2 X Michał Zdzienicki X Andrzej Maiorowicz X Feliks Szumalak Królewszczyzna Królewszczyzna Królewszczyzna. Dochód DzieDymy złote sięcina 3 4 5 a 1.493 60 9 569 25a 4 69 ... 1 ... ... 5 8 16. Królewszczyzna. 898. 334. 121. Królewszczyzna Królewszczyzna Bogumił Tarnowski Bogumił Tarnowskic Bogumił Tarnowski. 19 33 926 .... 24 .... 11 6 8.

(8) ElŜbieta Nejman. 252 Kamionaczyk do dóbr Sikucin Kotliny Wieksze Dziadkowice. Posesor Mierzejewski. 234. 0. 8. Antoni Mianowski Wojciech Lenczewski. 306 287. 0 10. 7 9. 2 Ludwik Kossowski Marianna Czechowska Franciszek Stawiski. 3 139 139 665. 4 5 5 20. 5 5 5 23. Franciszek Stawiski. 463. 8. .... 331. 0. 13. 67. 0. 4. 46. 3. 6. 1.562. 10. 37. .... .... 14. Tablica 7 (cd.) 1 Suchoczasy połowa Suchoczasy połowa Przatów Z gruntów m. Szadku kupionych Wola Przatowska Wielka WieśKrzamiańszczyzna Karczówek Włyń w parafi Kamionacz Szadkowice królewszyzna Prusinowice królewszczyzna Wilamów - królewszczyzna Wójtostwo Wilamówkrólewskie. Michał Dzierzbicki, ekonom Witwicki Kazimierz Ziółkowski posesor zastawny Kacper Zabłocki Dominik Dobek posesor doŜywotni Dominik Dobek posesor doŜywotni Dominik Dobek posesor doŜywotni Dominik Dobek posesor doŜywotni Dominik Dobek posesor doŜywotni. 35 37 2. a. Fundusz charytatywny; b prezydent Kazimierz Woszczalski, Aleksander Kamieński posesor; c ekonom Maciej Jaworowicz. Objaśnienia: posesor zastawny – posiadacz (dzierŜawca) majątku przekazanego w dzierŜawę w zamian za udzieloną poŜyczkę (majątki oddawano w dzierŜawę na róŜnych zasadach, m. in. w zastaw, który polegał na oddaniu dóbr w uŜytkowanie, bez rozliczania przychodów z tych dobór, do czasu zwrotu sumy za którą majątek zastawiono). Uwaga: Lichawa w częściach Złotnickiego i Skolimowskiego.. Lustracja5 dóbr królewskich wykonana w tym samym, 1789 r., jako dzierŜawcę wsi Wilamów ustala Barbarę z Duninów Sanguszkową, po Ignacym Dzierzbickim szambelanie JKM, a Andrzeja Spinka posesora wójtostwa, czyli 5. Lustracja województw wielkopolskich i kujawskich, cz. 1, Toruń 2004..

(9) Parafie dekanatu szadkowskiego i niektóre z dekanatu lutomierskiego. 253. wybraniectwa6 w tejŜe wsi. Intratę7 ze wsi wyliczono na 1716 zł, 17 gr i 9 denarów, a wybraniectwa na 49 zł, 17 gr i 9 denarów. Poddanych na wojtostwie było trzech: Jan Szewczyk, Mateusz Koziałek i Jan Gacki. We wsi Prusinowice posesorką była Salomea z Trepków, wdowa po Janie Zarebie Cieleckim, kasztelanie spicimierskim, intratę ustalono na 2026 zł, 6 gr, 12 denarów. Z wybraniectwa opłata roczna 50 zł i dziesięcina 60 zł. Półrolników8 było tu 18, a zagrodników9 – 4. Dominik Dobek figuruje w dokumentach jako jeden z lustratorów. Do starostwa szadkowskiego, którego dzierŜawcą był Daniel Suchecki, naleŜały wsie: Wielka Wieś, Kobyla, Kromolin i miasto Szadek. Intratę ustalono na 3962 zł, 20 gr i 14 denarów. Tablica 8. Parafia Strońsko Miejscowość Z probostwa Strońsko Kalinowa z folwarkiem Jelno Branica połowa Lgota do dóbr Kalinowa Pstrekonie Woźniki ŚwieŜyny Rembieszów Branica połowa, Jawory Zapolice Beleń Zagórzyce Ptaszkowice Część Lichawy Grabia-Walewszczyzna PodłęŜyce Rzechta Chałupki, Zarzecze. Właściciele – dzierŜawcy dóbr X Stefan Marczyński Aleksy Masłowski Posesor Józef Piotrowski Posesor Józef Piotrowski Ekonom Piotr Racięcki Ludwik Walewski Ludwik Walewski Ludwik Walewskia Bogumił Pstrokoński Bogumił Pstrokoński N Łaszewskib Kazimierz Borzęcki Kazimierz Borzęcki Daniel Suchecki Daniel Suchecki Daniel Suchecki Stanisław Stawiski sędzia Stanisław Stawiski sędzia Stanisław Stawiski sędzia. Dochód złotych 522 739 3 414 ... 1 584 2 630 ... 555 1 862 757 964 ... 851 230 740 2 017 ... .... Dymy 1 17 20 10 17 36 15 10 31 10 14 11 17 15 8 8 11 26 3. 6 Wybraniectwo – Ŝołnierz piechoty wybierany z kaŜdych 20 gospodarzy wsi dóbr królewskich, obdarzany ziemią i przywilejami. 7 Intrata – dochód, przychód z majątku. 8 Półrolnik – chłopów pańszczyźnianych, w zaleŜności od obszaru przydzielonej działki przyzagrodowej, dzielono na półrolników i zagrodników oraz komorników zupełnie pozbawionych ziemi. 9 Zagrodnik – nazywany teŜ ogrodnikiem, to chłop uŜytkujący niewielką działkę ziemi..

(10) ElŜbieta Nejman. 254 a. Posesor Konstanty Skalski; b posesor Wincenty Szeliski.. Tablica 9. Parafia Wygiełzów Miejscowość Z plebanii Zalesie Wygiełzów Zdzary Przecznia z częścią Pszczółki Krześlów Podlasie Wypychów-Stara Poczta Kurów i folwark Kurówek Wola Pszczółecka Wola Pszczółecka część Chajczyny Jawor Łęki Duchowne Korczysko część Prusinowice część Prusinowice część. Właściciele – dzierŜawcy dóbr X Antoni Hafsowski Jan i Aleksander Łykowscy Jan i Aleksander Łykowscy Jan i Aleksander Łykowscy Wincenty Łykowski Jan Przybylski Jan Przybylski Jan Przybylski Jan Przybylskia Wojciech Oszkowski zastawny pos. Mateusz Sulimierski Celestyn Gorczyński Celestyn Gorczyński Wojciech Jadamczewski posesor Stanisław Wyszławski Stanisław Rudnicki Józef KoŜuchowski. Dochód złotych 297 593 ... .... DzieDymy sięcina 0,00 1 28,00 10 ... 8 ... 2. 672. 46,00. 13. 2 056 ... ... 471. 3,00 ... ... .... 12 10 13 19. 96. 3,00. 3. 835 323 255. 5,00 ... .... 20 11 9. 592. 18,00. 14. 119 43 43. ... 0,15 0,15. 2 3 1. a. Posesor Przybylski. Uwaga: Piaski – do konwentu – (zgromadzenia zakonnego) sieradzkiego. Tablica 10. Parafia Zduńska Wola Miejscowość 1 Z plebanii Zduńska Wola Kawęczynek część Kawęczynek część. Właściciele – dzierŜawcy dóbr 2 X Jan Jankowski Antoni Złotnicki Antoni Złotnicki Franciszek Kobierzycki. Dochód złotych 3 394 1.989 ... 137. Dzie- Dymy sięcina 4 5 11a 1 270 37 41 7 ... 5.

(11) Parafie dekanatu szadkowskiego i niektóre z dekanatu lutomierskiego. Paprotnia Marzynek Osmolin Swędzieniejewice część. Jan Sulimierski Jan Sulimierski Alojzy Kijeński Wojciech Izikowski. 657 ... 326 355. 255 ... ... 8 9. 15 9 7 10. Tablica 10 (cd.) 1 Swędzieniejewice – Miedzianowizna a. 2. 3. Andrzej Gorczycki. 4. 106. 5 3. 3. Fundusz charytatywny.. DEKANAT LUTOMIERSKI Tablica 11. Parafia Kwiatkowice Miejscowość Leźnica Wólka Czarnyska. Właściciele – dzierŜawcy dóbr Feliks Dzierzbicki Szymom Kolczyński. Dochód Dziezłotych sięcina 960 71 444 36. Dymy 29 2. Czaykowski podaje właścicieli: Dobruchów i Kwiatkowice – Sanguszkowej, tu ujęte w parafi Lutomiersk, folwark CzarnyŜ i Wrząsawa – Jana Mniewskiego wojskiego10 sieradzkiego, tu wyszczególnione w dobrach Piorunów w parafi Małyń, Leźnica i Podlesie – Dzierzbickiego wojskiego orłowskiego, a Wólka Czarnyska – Michała Radoszewskiego kasztelana11 brzezińskiego. Tablica 12. Parafia Lutomiersk Miejscowość 1 Parafia Plebania, mansjonarze, prowent Plebania, mansjonarze, prowent. 10. Właściciele i dzierŜawcy dóbr 2 X Wincenty Kempiński. X Wincenty Kempiński. Dochód Dziezłotych sięcina 3 4 ... .... Dymy 5 .... 1 849. .... 9. 92. .... .... Wojski – zastępca kasztelana ds. wojskowych, opiekun rodzin w czasie gdy męŜczyźni szli na wojnę. 11 Kasztelan – administrator grodu i terenów wokół niego, pobierał podatki, daniny, utrzymywał porządek, pierwotnie sprawował sądy w imieniu monarchy, potem była to tylko nazwa urzędu, kasztelan dowodził pospolitym ruszeniem, w czasie pokoju zastępował wojewodę..

(12) ElŜbieta Nejman. 256 Altarya Miasteczko Lutomiersk Wrząca Dziektarzew w par. Mikołajewice Dobruchów 1 Kwiatkowice Rzepiszew Bugay Górna Wola Tarnówka Czołczyn Bechcice w dobrach bechcickich Prusinówek w dobrach bechcickich śabice Wielkie w parafi Kazimierz śabiczki Porszewice w parafi Górka Gorzew w parafi Górka. 106 11 324 1 409. ... ... 400. ... 141 16. KsięŜna Sanguszkowa. 520. 34. 13. KsięŜna Sanguszkowa Tablica 12 (cd.). 1 004. .... 19. 2 KsięŜna Sanguszkowa KsięŜna Sanguszkowa KsięŜna Sanguszkowa KsięŜna Sanguszkowa KsięŜna Sanguszkowa Kossakowska w posesji doŜywotniej Kossakowska w posesji doŜywotniej Kossakowska w posesji doŜywotniej Kossakowska w posesji doŜywotniej Kossakowska w posesjib Kossakowska w posesji doŜywotniej Kossakowska w posesji doŜywotniej. 3 1 911 ... ... 383 319. 4 60 ... ... ... .... 2 319. .... 31. 3 454. 400. .... .... .... 11. 1 179. 60. 28. 259. 66. 12. 1 566. 8. 20. KsięŜna Sanguszkowaa KsięŜna Sanguszkowa. a. 5 32 25 5 15 12. 9. Komisarz – (pełnomocnik właściciela) Alojzy Kijeński; Olszewski.. b. posesor Dominik. Tablica 13. Parafia Małyń Miejscowość. Właściciel – dzierŜawca dóbr. 1. 2 X Piotr Spinek Stanisław Wituski Stanisław Wituski Andrzej Jabłkowski pos. zast. posesor Józef Komocki Ignacy Zaręba Cielecki Ignacy Zaręba Cielecki. Z plebani Małyń JeŜew Wola Krokocka Lichawa Bogucice Łobudzice. Dochód złotych 3 715 1 363 1 508 657 902 707 777. Dziesięcina 4 ... 40 40 20 19 18 24. Dymy 5 ... 26 29 14 15 13 20.

(13) Parafie dekanatu szadkowskiego i niektóre z dekanatu lutomierskiego. Wola Łobudzka Cz. Choszczewy Cz. Choszczewy Dobra Piorunów Piorunówek. Ignacy Zaręba Cielecki Ignacy Klimaszewski Walenty Chmieliński Jan Mniewski Jan Mniewski. ... 250 104 1 370 .... 257. ... 2 1 50 .... 5 8 4 13 4. 4. 5. Tablica 13 (cd.) 1 Wrząsawa, CzarnyŜ w parafii Kwiatkowice Przyrownica Zaborów Kłoniszew Krokocice Jerwonice Część Bąków – Barszczyzna Część Bąków – Rudniczyzna Część Magnus– Chrzanowizna Część Magnus – Dobruchoszczyzna Część Magnus – Kozubszczyzna Część Magnus – Magnuszczyzna Część Magnus – Pilichoszczyzna Część Magnus – Magnuszczyzna Część Magnus – Sowińszczyzna Część Magnus – Pilichoszczyzna Część Magnus – Soboszczyzna Część Magnus – Magnuszczyzna Część Magnus Część Magnus –. 2. 3. Jan Mniewski Kacper Stokowski Józef Kokowski W. Jabłkowski Jan Jabłkowski Maciej Oczosalski – posesor Franciszek Dziedzicki – posesor. 6 832 162 890 720 832. 30 16 40 1 30. 15 6 24 12 16. 102. 8. 3. Andrzej Drozdowski. 93. 0. 4. Walenty Chmieliński. 325. 4. 8. 49. 1. 1. Maciej Kobylański. 116. 1. 3. Andrzej Staszycki. 38. 0. 1. Piotr Płocki. 31. 0. 1. Mikołaj Magnuski. 28. 0,29. 1. Karol Zieleniewski. 24. 0,12. .... Jan Sobocki. 21. 0. .... Jan Sobocki. 21. 0,12. 2. Franciszek Chodakowski. Antoni Jankowski. .... .... .... Antoni i Zofia Janiccy Paweł Łukowski. ... .... ... .... 1 1.

(14) ElŜbieta Nejman. 258 Górowszczyzna Część Magnus Szczerbiszczyzna. Dominik Kowalewski. nie. obsiewa. 1. Parafia Męka do kanonii12 sieradzkiej, wsie: Męka, Ruda, Woźniki to królewszczyzny naleŜące do starostwa sieradzkiego. Polków – królewski, dymów 22, Czechy – królewskie z młynem Chochelnym dymów 13, Wola Męcka z folwarkiem Trzebiczna i Zborowskim w uŜytkowaniu Stanisława Kossowskiego starosty sieradzkiego, intrata 1493 zł. Tablica 14. Parafia Rossoszyca Miejscowość Z plebani Rossoszyca Lipiny z częścią Miedzno RoŜdzały Boczki – dwie części Boczki Kobela Chmielowa Część Lipin. Właściciele – dzierŜawcy dóbr X Józef Smardzewski Bogumił Pstrokoński Bogumił Pstrokoński Bogumił Pstrokoński Wawrzyniec Loga Stanisław Kobyłecki – posesor Wawrzyniec Logaa Michał Gałęski. Dochód Dziezłote sięcina 244 ... 1 074 66 ... ... ... ... 310 10. Dymy ... 30 10 9 8. 107. 0. 5. 619 0. 20 0. 13 1. a. Posesor Daniel Stamierowski. Uwaga: właścicielem Boczków był Stamirowski. Tablica 15. Parafia Wierzchy Miejscowość. Z plebani Wierzchy Chodaki-Szpotowizna Chodaki-Bialszczyzna Kraszyn Zwiasty Iwonie Piotrów Dzierzązna – Wolszczyzna. Właściciele – dzierŜawcy dóbr X Karol Ochmanowski Jan Gołębowski Józef Dunin Maksymilian Kokowski Józef Pstrokoński Józef Pstrokoński Ignacy Wolski Józef Dunin NN. Dochód Dziezłotych sięcina 340 460 3 373 0 380 0 573 50 ... ... 557 24 446 24 57 .... Dymy 14 7 11 13 4 16 10 1. 12 Kanonia – urząd i beneficiuk kanonika (członek kolegium duchownych, ustanowionego przy katedrze lub kolegiacie)..

(15) Parafie dekanatu szadkowskiego i niektóre z dekanatu lutomierskiego. Dzierzązna – część Dzierzązna – Poniatowszczyzna. Felicjan Kobylański Kazimierz Idzikowski. 259. 181. .... 7. 71. .... 1. Tablica 16. Parafia Zadzim Miejscowość Z plebani Zadzim z folwarkiem Rościerzyn Pietrachy Zalesie Wola Zalewska (Konopczyna) Otok, Otoczek Wola Flaszczyna Wola Sypieńska Rzeczyca Ralewice część Ralewice część Zygry Górki-Kozubszczyzna Górki-Stawiszczyzna. Górki. a. Fundusz charytatywny; Januszewski.. Właściciele – dzierzawcy dóbr X Izydor Dworzański. Dochód Dziezłotych sięcina 711 45a. Dymy 1. Katarzyna Dąmbska. 1 533. 218. 8. Katarzyna Dąmbska Katarzyna Dąmbska. ... 624. ... .... 24 18. Katarzyna Dąmbska. .... .... 18. 916 750 ... 765 ... 748 1 700 115 41. ... ... 0 ... 15 30 8 1,15. 16 17 10 10 3 34 26 7 2. .... .... .... Katarzyna Dąmbskab Katarzyna Dąmbska Katarzyna Dąmbska X Walenty Rudnicki X Walenty Rudnickic Jakub Dąmbski Ignacy Cielecki Adam Truszkowski Józef Korzenicki Jakub Stanczewski, Jakub śakowski, Franciszek Zwiastowski, Franciszek Łagiewski, Chryzostom Zwiastowski, Szymon Łagiewski b. posesor Michał Kochanowski;. c. posesor Michał. Tablica 17. Wykaz właścicieli majątków w powiecie szadkowskim o przychodzie ponad 2000 zł (właściciel – dochód) Właściciel 1 Kanonicy krakowscy – 29 296 zł Dochody z plebanii w powiecie – 22 490 zł. Dochód 2 Walewski Ludwik, dobra pstrokońskie – 3 185 zł Wołłowicz – 3 057 zł,.

(16) ElŜbieta Nejman. 260. Archidiakonia uniejowska – 22 053 zł. Sukcesorzy Feliksa Złotnickiego – 2 927 zł. Załuski Teodor, dobra łaskie – 20 308 zł. Wituski Stanisław – 2 871 zł. Sanguszkowa, księŜna – 19.189 zł Z dóbr królewskich – 15 871 zł. Załuski Bogumił – 2.758 zł Stawiski Stanisław – 2.564 zł Tablica 17 (cd.). 1 Kossakowska Katarzyna z Potockich – 6.458 zł Cielecki Ignacy – 4.645 zł Kossowski Józef – 4.518 zł Rakowski Adam – 4.041 zł Dąmbska Katarzyna – dobra zadzimskie – 3.823 zł Zakrzewski Kazimierz – 3.678 zł Biskupstwo gnieźnieńskie – 3.360 zł. 2 Przybylski Jan, dobra krześlowskie – 2.527 zł Chabielski Julian – 2.262 zł Jabłkowski Jan – 2.216 zł Cielecki starosta zgierski – 2.196 zł Sulimierski – 2.194 zł Dauksza Paweł – 2.058a zł. a. Dla porównania niektóre ceny: koń roboczy 50–70 zł, krowa 25–35 zł, wół 48 zł, dniówka pracy kosą 1 zł, beczka piwa 3 zł.. Cytowane opracowanie zawiera dodatkowo Protokół ludności znajdującej się w powiecie szadkowskim województwa sieradzkiego spisany dnia 28 września roku 1789, gdzie podano zestawienie mieszkańców w podziale na grupy: liczba kobiet i męŜczyzn, liczba rzemieślników oraz liczba mieszkańców narodowości Ŝydowskiej. W 1789 r. największym miastem w powiecie był Łask, który liczył 1088 mieszkańców, dalej kolejno Lutomiersk – 748, Szadek – 614, Pabianice – 542 i Uniejów – 489. Zduńska Wola, która wówczas nie była jeszcze miastem, miała tylko 208 mieszkańców. Powiat zamieszkiwało 34,1 tys. osób (17,5 tys. męŜczyzn i 16,6 tys. kobiet). Prawdopodobnie zestawienia te dotyczą tylko osób dorosłych, gdyŜ w statystykach z reguły, ze względu na duŜą śmiertelność, nie ujmowano dzieci – w imiennych spisach ludności Ŝydowskiej z tego samego okresu figurują wyłącznie osoby dorosłe13. Niewielka jest teŜ średnia zasiedlenia 5–6 osób na jeden dom, dane spisane 30–40 lat później podają juŜ średnio 10 i więcej mieszkańców na jeden dom. Pomimo wielu niedokładności i prawdopodobnych błędów, zaprezentowany spis, pozwala nie tylko na ustalenie właścicieli poszczególnych majątków i osiąganych z nich dochodów, ale umoŜliwia teŜ pewne rozeznanie co do ich wielkości.. 13. AGAD SGR, nr 163, k. 740, Lustracja głów Ŝydowskich w powiecie szadkowskim w 1781 r..

(17) Parafie dekanatu szadkowskiego i niektóre z dekanatu lutomierskiego. 261. Bibliografia Lustracja województw wielkopolskich i kujawskich, cz. 1, Toruń 2004. Regestr diecezjów Franciszka Czaykowskiego, czyli właściciele ziemscy w Koronie 1783–1784, oprac. K. Chłapowski, S. Górzyński, Warszawa 2006. Szczygielski W., Koncentracja szlacheckiej własności ziemskiej w Szadkowskiem w latach 1629–1789, „Rocznik Łódzki” 1975, t. 23..

(18)