"Rocznik Statystyczny województwa olsztyńskiego 1961", Olsztyn 1961 : [recenzja]

Żyromski, Stanisław

"Rocznik Statystyczny województwa

olsztyńskiego 1961", Olsztyn 1961 :

[recenzja]

Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 1, 294-295

d la badaczy. Rozdział te n zaw iera w iele in teresu jący ch w spom nień Baczew ­ skiego dotyczących jego działalności p a rla m e n ta rn e j.

W 1933 r. B aczew ski na podstaw ie decyzji k iero w n ictw a Zw iązku P o la­ ków w N iem czech został zw olniony z pracy w organizacjach ludności polskiej w Niemczech. T rzeba się zgodzić z tw ierdzeniem au to ra, że zaw ażyło na tym przede w szystkim jego an ty san acy jn e nastaw ienie. Szkoda, że w spom nienia Baczew skiego z tego okresu, kiedy się znalazł w opozycji Z w iązku Polaków ,

choć nie org an izacy jn ej, są w ięcej niż zdawkowe.

We w spom nieniach Baczewskiego został z aw a rty szereg in teresu jący ch m ateriałów , w ażnych d la każdego badacza dziejów ludności polskiej w N iem ­

czech w okresie m iędzyw ojennym . W spom nienia Baczew skiego w skazują także i na to, że h istorykow i w ięcej mogą dać celowo przeprow adzane w yw iady niż w spom nienia opracow ane sam odzielnie.

W ojciech W rzesiński

ROCZNIK STATYSTYCZNY WOJEW ÓDZTW A OLSZTYŃSKIEGO 1961 R. N ak ład P re zy d iu m WRN, O lsztyn 1961, s. 316.

Każdy; rocznik sta ty sty czn y cieszy się pow odzeniem w śród ludzi in te re su ją ­ cych się życiem społeczno-gospodarczym i politycznym . M iło je s t w ięc w idzieć już czw arty Rocznik; S ta ty sty c z n y W ojew ództw a O lsztyńskiego, obejm ujący p raw ie całokształt życia gospodarczego i społeczno-kulturalnego naszego regionu. Na p odkreślenie zasługuje fakt, że chociaż ju ż pierw szy rocznik obejm ow ał duży w ach larz zagadnień i był ciekaw ą lek tu rą, każdy następny jest bogatszy w w iadom ości i tym sam ym przyczynia się do rozszerzenia w iedzy o naszym w ojew ództw ie.

O pracow any przez zespół W ydziału S ta ty sty k i PW RN — Olsztyn, u k azał się na półkach księg arsk ich pod koniec 1961 roku. Z aw iera d an e za cały okres ostatniego N arodow ego P la n u Gospodarczego, tj. za la ta 1956—1960 oraz k o ry ­ guje niektóre pozycje podane szacunkow o w rocznikach statystycznych la t ubiegłych.

Na 316 stronicach zn ajd u jem y 327 tablic i 13 w ykresów , w tym 5 diagram ów , 7 histogram ów oraz 3 m apki, co w sposób b ard ziej p rzy stęp n y pozw ala czytel­ nikow i zorientow ać się w niektórych procesach gospodarczych w ojew ództw a olsztyńskiego.

Rocznik obejm uje 15 działów, z k tórych najbogatszym w d an e statystyczne je st dział IV — Rolnictw o i leśnictw o, a w ięc dział gospodarki będący dom inu­ jącą pozycją w ojew ództw a.

W dziale I Powierzchnia, podział a d m in istra cyjn y, ludność inform acje powiększono o dw ie tablice. Tabl, 5 podaje s tru k tu rę w ieku ludności w o je­ w ództw a p ow iatam i, d ruga (tab. 7) in fo rm u je czytelnika o podziale ludności wg głównego źródła u trzym ania. C h ętn ie zobaczyłoby się w przyszłym w ydaniu n iek tó re dane z 1939 roku. Możemy się szczycić tym . że w ciągu 15 la t pow ojen­ nych ludność osiągnęła ponad 90% sta n u zalu d n ien ia z 1939 r. Te i inne dane dotyczące ludności u k azu jące się w ta k ie j p u b lik acji zadadzą k lam n iektórym z Zachodu o „p u sty n i ludnościow ej” n a W arm ii i M azurach. Na stronie 35 m ożna byłoby rozszerzyć tab. 15 o dodatkow e inform acje na te m a t ruchów m echanicznych ludności, podając d an e o ru ch ach w ędrów kow ych w re la c ji w ieś — wieś, w ieś — m iasto i m iasto — wieś.

Dział II P rze m ysł i rzem iosło podaje d an e o rozw oju te j gałęzi gospodarki, jej p ro d u k cji globalnej i tow arow ej z rozbiciem dla przem ysłu planow anego

cen traln ie, terenow ego oraz pryw atnego. Poza tym część działu poświęcono rzem iosłu pry w atn em u . W t.ym dziale zn ajd u jem y pozycje in fo rm u jące o p rze­ ciętnych p łacach m iesięcznych oraz o zatru d n ien iu . Je st to p o trzeb n e przy analizie niektórych procesów ludnościow ych oraz k sz tałto w an iu się popytu na a rty k u ły spożywcze i przem ysłow e. Zespół tab lic powiększono, d o d ając in fo r­ m acje o p ro d u k cji tow arow ej przem ysłu wg form w łasności i pow iatów /tab. 4(19)/ oraz in fo rm u jąc o ilości zakładów przem ysłow ych wg form w łasności w p rzek ro ju pow iatow ym .

T em atyka działu R olnictw o i L eśnictw o je st podzielona na 10 gru p , w k tó ­ rych u ję te są podstaw ow e gałęzie p ro d u k cji ro ln ej, d an e dotyczące p ro d u k cji wg form w łasności oraz n iek tó re w iadom ości m eteorologiczne. Szkoda, że nie podano żadnych in fo rm acji o eksporcie niektórych naszych p ro duktów rolnych. W tab licy 88 s. 170 b ra k jest objaśnienia p rzy śred n ich w ieloletnich, dla jakiego okresu są p odane tem p e ra tu ry . Je st to w p raw d zie d ro b n a u ste rk a, jednakże uniem ożliw ia k o rzy stan ie z danych.

D ział V T ra n sp o rt i łączność obejm uje d an e dotyczące sieci g ru p oraz p rz e ­ wozu ład u n k ó w i pasażerów . W ydaje się, że m ożna byłoby w przyszłości dodać inform acje o potoku w ażniejszych ładunków na teren ie w ojew ództw a oraz bilanse przew ozów w edług ro d zaju tra n s p o rtu w p rzek ro ju pow iatow ym . C hętnie w idziałoby się rów nież n iek tó re w sk aźn ik i techniczno-ekonom iczne w tran sp o rcie sam ochodow ym i kolejow ym .

T em aty k a działu VI H andel W ew n ętrzn y p rzed staw ia zespół tab lic, k tó re obrazują zasadnicze zagadnienia zw iązane z tym działem gospodarki. Szeroko przedstaw iono sieć h an d lu w ojew ództw a oraz ceny niek tó ry ch produktów rolnych. W ydaje się, że w arto byłoby uzupełnić w przyszłości ten dział d y n a ­ m ik ą cen targow iskow ych po d ając odpow iednie w skaźniki. W skazane byłoby podać s tru k tu rę dostaw na zaopatrzenie ludności.

W dziale V III Z a tru d n ien ie, w zorując się na poprzednich w ydaniach, m ożna by w przyszłym roczniku podać dane dotyczące s tru k tu ry w iek u i w y ­ kształcenia zatru d n io n y ch w niektórych w ażniejszych d ziałach gospodarki. W dziale IX Szk o ln ic tw o podano stru k tu rę szkół oraz szereg w skaźników dla szkolnictw a ogólnokształcącego i zawodowego. P o n ad to w zespole tablic dotyczących opieki n ad dzieckiem i m łodzieżą przedstaw iono szereg in fo rm acji obejm ujących p ro blem atykę pedagogiczną w ieku przedszkolnego.

D ział X I T u ry sty k a i sport przed staw ia zespół tab lic in form ujących o roz­ w oju ru c h u turystycznego na te re n ie W arm ii i M azur.

Inne — o sta tn i XV D ział R ocznika S ta tystyc zn eg o obok in fo rm acji dotyczą­

cych pracow ników rad narodow ych podaje in fo rm acje o bezpieczeństw ie poża­ row ym w województwie.·

Podane w yżej u ste rk i w poszczególnych działach, aczkolw iek drobne, m ożna w ytłum aczyć niem ożliw ością osiągnięcia in fo rm acji przez W ydział S ta ty sty k i w obecnej chw ili. W ydanie R ocznika S ta tystyc zn eg o je st cennym osiągnięciem zespołu redakcyjnego.