Urszula Legierska
Prawo
w turystyce
I hotelarstwIe
Materiały edukacyjne do nauki zawodów: • technik hotelarstwa• technik obsługi turystycznej • technik turystyki wiejskiej
Książka przeznaczona jest dla uczniów szkół ponadpodstawowych. Omówione są w niej zagadnienia dotyczące prawa, występujące w podstawach programowych kształcenia w zawodach:
• technik hotelarstwa – PKZ(TG.f);
• technik obsługi turystycznej – PKZ(TG.g), TG.15.2; • technik turystyki wiejskiej – PKZ(TG.08.2), PKZ(TG.09.2).
Zgodnie z ustawą o systemie oświaty książka stanowi materiał edukacyjny. Materiały edukacyjne nie podlegają zatwierdzeniu przez Ministra Edukacji Narodowej i nie są wpisywane do żadnych urzędowych wykazów.
recenzje:
Iwona Garstecka, Katarzyna Kozak
Projekt okładki, opracowanie redakcyjne, skład: Jarosław Bralski
Korekta: Zofia Średnicka Fotografia na okładce: © kite_rin – Fotolia.com
© Copyright by Wydawnictwo Ekonomik – Jacek Musiałkiewicz Warszawa 2017
IsBN
978-83-7735-068-3
wydawnictwo ekonomik – Jacek Musiałkiewicz ul. Zwierzyniecka 7 m. 1 00-719 Warszawa tel./faks 22 840-19-25, tel. 22 851-70-31 e-mail: biuro@ekonomik.biz.pl www.ekonomik.biz.pl Druk i oprawa:
Drukarnia cyfrowa „Elpil” ul. Artyleryjska 11 08-110 Siedlce tel. 25 643-50-42
Spis treści
Wstęp . . . .5
Wykaz skrótów . . . .7
1. wprowadzenie do prawa w turystyce i hotelarstwie _________________________________9 1.1. Podstawowe pojęcia związane z turystyką i hotelarstwem. . . .9
1.2. Źródła prawa turystycznego. . . .17
1.3. Obsługa ruchu turystycznego . . . .22
■
ĆWICZENIA. . . .262. Podstawy prawne świadczenia usług turystycznych ________________________________33 2.1. Wymagania związane z prowadzeniem działalności gospodarczej jako organizator turystyki i pośrednik turystyczny. . . .33
2.2. Przewodnicy turystyczni i piloci wycieczek. . . .45
■
ĆWICZENIA. . . .483. Podstawy prawne świadczenia usług hotelarskich _________________________________56 3.1. Ogólne zasady działalności hotelarskiej. . . .56
3.2. Kategoryzacja obiektów hotelarskich . . . .57
3.3. Wymagania prawne dla hoteli . . . .65
3.4. Wymagania prawne dla moteli . . . .68
3.5. Wymagania prawne dla pensjonatów. . . .68
3.6. Wymagania prawne dla kempingów (campingów) i pól biwakowych . . . .69
3.7. Wymagania prawne dla domów wycieczkowych . . . .71
3.8. Wymagania prawne dla schronisk młodzieżowych . . . .72
3.9. Wymagania prawne dla schronisk . . . .73
3.10. Wymagania prawne dla obiektów innych niż hotelarskie . . . .73
3.11. Wymagania prawne w zakresie dostosowania obiektów hotelarskich dla osób niepełnosprawnych . . . .74
3.12. Ewidencja obiektów hotelarskich . . . .75
3.13. Regulaminy w obiektach hotelarskich. . . .77
3.14. Wymagania sanitarne, przeciwpożarowe oraz inne, dotyczące świadczenia usług hotelarskich. . .78
■
ĆWICZENIA. . . .81 4. ochrona klienta __________________________________________________________________95■
ĆWICZENIA. . . .112 5. transport w turystyce ____________________________________________________________118 5.1. Informacje ogólne . . . .118 5.2. Prawo przewozowe . . . .119 5.3. Transport powietrzny . . . .126 5.4. Parkowanie . . . .129■
ĆWICZENIA. . . .132 6. Paszporty i wizy _________________________________________________________________137 6.1. Paszporty. . . .137 6.2. Wizy. . . .141■
ĆWICZENIA. . . .143 7. ubezpieczenia w turystyce _______________________________________________________145■
ĆWICZENIA. . . .156 38. Gastronomia ____________________________________________________________________161
8.1. Rodzaje placówek gastronomicznych. . . .161
8.2. Wymagania prawne względem usług gastronomicznych prowadzonych w obiektach hotelarskich. . . .164
8.3. Charakterystyka usług gastronomicznych w obiektach hotelarskich. . . .165
8.4. Systemy zapewniające bezpieczeństwo zdrowotne żywności. . . .167
8.5. Wymagania prawne dotyczące lokali gastronomicznych. . . .170
■
ĆWICZENIA. . . .179Słownik najważniejszych pojęć. . . .192
Wykaz najważniejszych aktów prawnych. . . .195
Bibliografia. . . .196
Wstęp
Przedstawiam Państwu książkę Prawo w turystyce i hotelarstwie. Może być ona wykorzystywana w technikach i szkołach policealnych kształcących w zawodach: technik hotelarstwa, technik obsługi turystycznej oraz technik turystyki wiejskiej. Będzie ona też przydatna dla studentów szkół wyższych na kierunkach związanych z turystyką i hotelarstwem oraz dla osób, których praca zawodowa jest związana z turystyką i hotelarstwem, lub tych, które chciałyby taką pracę zdobyć. Książkę polecam również innym osobom zainteresowanym tą tematyką – większość z nas korzysta z usług biur podróży, hoteli czy pensjonatów, warto więc wiedzieć, na jakich zasadach one działają.
W trakcie pracy nad książką starałam się wszelkie poruszane w niej zagadnienia przedstawić w sposób jak najbardziej zrozumiały dla czytelnika. Temu celowi służą liczne przykłady, rysunki, tabele i wzory dokumentów, a także ramki zatytułowane Wiedza w praktyce oraz Ciekawostka, mające za zadanie ubarwić treść i zwrócić uwagę czytelnika na kwestie praktyczne, które mogą przydać mu się na co dzień.
Po każdym rozdziale zostały zamieszczone ćwiczenia, które mają na celu przede wszystkim powtórzenie i utrwalenie omówionych treści, ale także – poszerzenie wiedzy czytelnika na dany temat. Ćwiczenia trudniejsze zostały oznaczone symbolem
– wymagają one np. wyszukania odpowiedzi w internecie czy znalezienia przykładu na to, jak opisany w książce mechanizm funkcjonuje w praktyce. Ma to na celu uaktywnienie czytelnika i pokazanie, że zagadnienia przedstawione w książce są związane w sposób praktyczny z naszym życiem.Na kolejnych stronach zamieszczony został wykaz skrótów, których używam w książce. Jeżeli w treści książki pojawi się skrót, który będzie niezrozumiały dla czytelnika, to wyjaśnienia tego skrótu powinien on szukać właśnie w tym wykazie. Warto też zwrócić uwagę na słowniczek umieszczony na końcu książki, zawierający definicje lub krótkie wyjaśnienia najważniejszych pojęć.
W wielu miejscach książki powołuję się na ustawy, rozporządzenia lub inne źródła prawa, jednak w treści podaję tylko tytuł aktu normatywnego. Najważniejsze tytuły aktów normatywnych, na które powołałam się w treści, wraz z miejscem ich publikacji zostały umieszczone w wykazie aktów normatywnych, znajdującym się na końcu książki. Gdyby czytelnik chciał dotrzeć do pełnej treści któregokolwiek z wymienionych aktów normatywnych, polecam skorzystanie ze sprawdzonych wyszukiwarek aktów normatywnych: pierwsza z nich znajduje się na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji, pod adresem www.dziennikiurzedowe.gov.pl, a druga – na stronie internetowej Sejmu, pod adresem http://isap.sejm.gov.pl.
Mam nadzieję, że książka Prawo w turystyce i hotelarstwie spełni oczekiwania wszystkich, którzy zdecydują się z niej skorzystać. Jeżeli w trakcie pracy z książką nasuną się Państwu jakieś uwagi czy sugestie, proszę o ich przysyłanie na adres e-mail Wydawnictwa: biuro@ekonomik.biz.pl.
Z wyrazami szacunku Urszula Legierska Warszawa, 1 sierpnia 2017 r.
Wykaz skrótów
Akty prawne
k.c. – Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny
Konstytucja RP – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.
rozporządzenie – Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 r. w sprawie obiektów kategoryzacyjne hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie
u.d.p. – Ustawa z dnia 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych u.u.t. – Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych
Instytucje i organizacje
CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
CEOTiPT – Centralna Ewidencja Organizatorów Turystyki i Pośredników Turystycznych CWOH – Centralny Wykaz Obiektów Hotelarskich
KOPP – Komisja Ochrony Praw Pasażerów KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
NIP – numer identyfikacji podatkowej POT – Polska Organizacja Turystyczna
PTSM – Polskie Towarzystwo Schronisk Młodzieżowych PTTK – Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze TFG – Turystyczny Fundusz Gwarancyjny
UFG – Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny
UNWTO – (ang. United Nations World Tourism Organization) Światowa Organizacja Turystyki Narodów Zjednoczonych
UOKiK – Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
Inne
art. – artykuł
BHP – bezpieczeństwo i higiena pracy CC – licencje Creative Commons Dz.U. – Dziennik Ustaw
EKUZ – Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego EWG – Europejska Wspólnota Gospodarcza
GHP – (ang. good hygiene practice) dobra praktyka higieniczna GMP – (ang. good manufacturing practice) dobra praktyka produkcyjna
HACCP – (ang. hazard analysis and critical control points) analiza zagrożeń i krytyczne punkty kontroli M.P. – Monitor Polski
nr – numer
OWU – ogólne warunki ubezpieczenia PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
pkt – punkt
PKWiU – Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług poz. – pozycja
RP – Rzeczpospolita Polska
sanepid – stacja sanitarno-epidemiologiczna
sygn. – sygnatura, tj. oznaczenie akt danej sprawy przy użyciu liter oraz cyfr tekst jedn. – tekst jednolity
ubezpieczenie AC – ubezpieczenie autocasco
ubezpieczenie NNW – ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków ubezpieczenie OC – ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej
UE – Unia Europejska
umowa DDD – umowa o dezynfekcję, dezynsekcję i deratyzację lokalu ust. – ustęp
WE – Wspólnota Europejska
WTD – (ang. World Tourism Day) Światowy Dzień Turystyki z późn. zm. – z późniejszymi zmianami
6
PaszPorty I wIzy
6.1
Paszporty
Kwestie dotyczące dokumentów paszportowych, czyli paszportów, paszportów tymcza-sowych, paszportów dyplomatycznych oraz paszportów służbowych Ministerstwa Spraw Zagranicznych, są uregulowane w Ustawie z dnia 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych. Każdy obywatel polski ma prawo do wyrobienia paszportu, a więc nie jest to obowiązek, jak w przypadku dowodów osobistych dla osób, które osiągnęły pełnoletniość. Dokument pasz-portowy uprawnia do przekraczania granicy i pobytu za granicą oraz poświadcza obywatelstwo polskie i tożsamość osoby w nim wskazanej w zakresie danych, jakie ten dokument zawiera.
Źródło: Ustawa z dnia 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych Rysunek 11. Rodzaje dokumentów paszportowych
W zakresie turystyki największą rolę odgrywają zwykłe paszporty oraz dowody osobiste, ponieważ obecnie, aby podróżować za granicę, w wielu wypadkach wystarczy ten dokument, powszechnie posiadany przez każdego obywatela Polski. Dowód osobisty jest dokumentem stwierdzającym tożsamość i obywatelstwo polskie osoby na terytorium:
• Rzeczypospolitej Polskiej;
• innych państw członkowskich Unii Europejskiej;
• państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienależących do Unii Europejskiej;
• państw niebędących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, których obywatele mogą korzystać ze swobody przepływu osób na podstawie umów zawartych przez te państwa ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi;
• innych państw na podstawie jednostronnych decyzji innych państw, uznających ten dokument za wystarczający do przekraczania ich granic (jakie to są państwa można sprawdzić na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych pod adresem www.msz.gov.pl/pl/ informacje_konsularne/wizy).
Ciekawostka
Dokumenty paszportowe w okresie ich ważności stanowią własność Rzeczypospolitej Polskiej. My jesteśmy jedynie ich posiadaczami.
6
paszport tymczasowy paszport służbowy ministerstwa Spraw Zagranicznychpaszport dyplomatycznypaszport
Dokument paszportowy wydaje się na wniosek osoby pełnoletniej, po przedłożeniu wymaganych dokumentów, pobraniu danych biometrycznych i uiszczeniu należnej opła-ty – w przeciwieństwie do dowodów osobisopła-tych, które są wydawane bezpłatnie. Obecnie na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów opłata za wydanie paszportu wynosi 140 zł. Opłata ta może być obniżona, całkowicie wyłączona lub podwyższona. Opłaty za wydanie paszportu nie pobiera się m.in. od osób, które w dniu złożenia wniosku o wydanie paszportu mają ukończone 70 lat. Opłatę za wydanie paszportu obniża się w przypadku wydania nowego paszportu przed upływem terminu ważności dotychczas posiadanego paszportu, m.in. na skutek zmiany wyglądu osoby posiadającej paszport, mogącej utrudnić ustalenie jej tożsa-mości. Natomiast opłatę za wydanie nowego paszportu przed upływem terminu ważności dotychczas posiadanego paszportu podwyższa się o 200% w stosunku do opłaty za wydanie paszportu obowiązującej wnioskodawcę w dniu złożenia wniosku o nowy paszport, jeżeli paszport został utracony lub zniszczony z przyczyn zawinionych przez jego posiadacza.
Zarówno złożenie wniosku o wydanie paszportu, jak i jego odbiór następują co do zasady osobiście. Wyjątkiem od tej zasady jest np. sytuacja, gdy wniosek dotyczy osoby małoletniej36
– wtedy jest on składany przez rodziców lub ustanowionych przez sąd opiekunów. Wniosek o wydanie paszportu składa się w dowolnym punkcie paszportowym na terenie Polski – od 2013 r. nie ma obowiązku składania wniosku w urzędzie właściwym ze względu na miejsce zameldowania. Informacje o adresach punktów paszportowych znajdują się na stronach internetowych urzędów wojewódzkich.
przykład
Poniżej zamieszczono widok strony internetowej z podanymi adresami, gdzie w województwie dol-nośląskim można złożyć wniosek paszportowy, a następnie paszport odebrać.
Źródło: http://duw.pl/pl/obsluga-klienta/paszporty/8345,Zlozenie-wniosku-o-wydanie-dokumentu-paszportowego-dla-osoby-doroslej.html
36 Osoba małoletnia to według Kodeksu cywilnego osoba, która nie ukończyła 18. roku życia, a w przy-padku kobiety, która ukończyła 16. rok życia – nie wstąpiła w związek małżeński.
Wzór 9. Poprawnie wypełniony wniosek o wydanie dokumentu paszportowego dla osób dorosłych
KOWALSKI JAN KAROL
ADAM MARIA WOLSKA 14.11.1966 ŁÓDŹ 93-554 ŁÓDŹ, UL. WSPÓLNA 3 93-538 ŁÓDŹ UL. CZERNIKA 2/15 6 6 1 1 1 4 0 2 8 6 5 TEL. 42 789-22-15 BEZ ZMIAN POLSKIE 178 X PIWNE BRAK ŁÓDŹ, 04.03.2017
J. Kowalski
J. KowalskiWAŻNY PASZPORT LUB WAŻNY EWA KOWALSKA, ŁÓDŹ, WSPÓLNA 3 DOWÓD OSOBISTY TEL. 793-407-502 JEDNA FOTOGRAFIA ZAŁĄCZONA DO WNIOSKU Wiedza W praktyce
Paszport można odebrać w terminie 30 dni od złożenia wniosku, jednak zazwyczaj jest gotowy wcześniej. Można to sprawdzić na stronie internetowej https://obywatel.gov.pl/wyjazd-za-granice/ sprawdz-czy-twoj-paszport-jest-gotowy, wpisując w odpowiednie pole numer sprawy znajdujący się na potwierdzeniu złożenia wniosku o paszport.
139 Paszporty
Paszport jest ważny przez okres 10 lat od daty wydania, chyba że został wydany mało-letniemu, który nie ukończył 13 lat – wtedy jest ważny 5 lat od daty wydania.
Tabela 19. Dane zamieszczane w dokumencie paszportowym
1 Nazwisko
2 Imię (imiona)
3 Data i miejsce urodzenia
4 Obywatelstwo
5 Płeć
6
Wizerunek twarzy i podpis posiadacza – w przypadku osób małoletnich, które nie ukończyły 13 lat, nie zamieszcza się ich podpisu, natomiast w przypadku osób małoletnich, które ukończyły 13 lat, nie zamieszcza się ich podpisu, jeżeli z powodu niepełnosprawności nie mogą złożyć podpisu samodzielnie
7 Data wydania i data upływu ważności dokumentu paszportowego 8 Seria i numer dokumentu paszportowego
9 Numer PESEL
10 Nazwa organu wydającego – zwykłe paszporty są wydawane w kraju przez wojewodów, a za granicą – przez konsulów 11 Dane biometryczne, czyli wizerunek twarzy i odciski palców umieszczone w formie elektronicznej; obrazu linii papilarnych nie zamieszcza się w dokumentach paszportowych wydawanych osobom, które nie ukończyły 12 lat,
oraz osobom, od których pobranie odcisków palców jest fizycznie niemożliwe
Źródło: art. 18 Ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych
Osoba, która utraciła paszport (np. w wyniku zgubienia lub kradzieży) lub której pasz-port uległ zniszczeniu, jest obowiązana niezwłocznie zawiadomić o tym organ paszpasz-portowy, który dokument wydał, lub organ paszportowy właściwy ze względu na miejsce pobytu tej osoby. Jeżeli paszport zostanie utracony za granicą, jego posiadacz powinien skontaktować się z najbliższą polską placówką konsularną. Konsulat wyda wówczas paszport tymczasowy, czyli dokument z krótkim terminem ważności, umożliwiający bezproblemowy powrót do kraju. Wydanie paszportu tymczasowego podlega opłacie. Inne sytuacje, w których można otrzymać paszport tymczasowy w celu wyjazdu za granicę, to m.in.:
1. choroba lub pogrzeb kogoś z rodziny;
2. nagły przypadek, który jest związany z działalnością zawodową danej osoby; 3. gdy nie można tymczasowo pobrać odcisków palców.
Ważnym elementem paszportu jest zdjęcie. Ministerstwo Administracji i Spraw Wewnętrznych wydało instrukcję wykonywania zdjęć do dokumentów paszportowych oraz dowodów osobistych, która reguluje kwestie związane z formatem zdjęcia, pozycją głowy, wyglądem twarzy, oczami i kierunkiem patrzenia, okularami, nakryciem głowy, biżuterią oraz tłem, ostrością, kontrastem, oświetleniem i jakością zdjęcia, a także zawiera wskazówki dotyczące zdjęć dzieci.
6.2
Wizy
Wiza to zezwolenie udzielone przez właściwy organ reprezentujący dane państwo na pobyt na terytorium tego państwa, na przejazd przez terytorium tego państwa do państwa trzeciego lub na wjazd do strefy tranzytowej lotniska i pobyt w niej w celu odbycia podróży lotniczej. Otrzymanie wizy zazwyczaj oznacza prawo wjazdu na terytorium danego państwa i stanowi akt wiążący. Jednak w niektórych państwach, jak chociażby w Stanach Zjednoczonych, osta-teczna decyzja zezwalająca na wpuszczenie na terytorium danego państwa zapada dopiero np. na lotnisku i należy do organów kontroli granicznej.
Tabela 20. Wybrane państwa, w których są wymagane wizy dla obywateli polskich
Państwo Wiza
Czarnogóra tak – w przypadku pobytu dłuższego niż 90 dni
Dominikana tak – w przypadku pobytu dłuższego niż 90 dni
egipt tak
Ghana tak
japonia tak – w przypadku pobytu dłuższego niż 90 dni
meksyk tak – w przypadku pobytu dłuższego niż 180 dni
Rosja tak
Stany Zjednoczone Ameryki tak
Zjednoczone emiraty Arabskie tak – w przypadku pobytu dłuższego niż 90 dni
Źródło: na podstawie informacji ze strony www.msz.gov.pl/pl/informacje_konsularne/wizy
Jeśli chodzi o wizy obowiązujące cudzoziemców, którzy chcą wjechać do Polski, a zatem osób niebędących obywatelami polskimi, wyróżniamy tranzytową wizę lotniskową (A), wizę Schengen (C) oraz wizę krajową (D). Wiza oznaczona symbolem „B”, czyli wiza tranzytowa, obecnie nie jest wydawana. Cudzoziemcy planujący poruszać się przez Polskę tranzytem (np. pociągiem, samochodem) muszą uzyskać wizę Schengen, oznaczoną symbolem „C”.
Źródło: Ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach Rysunek 12. Rodzaje wiz w Polsce
Wiza krajowa (D) uprawnia do wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i ciągłego pobytu na nim lub do kilku pobytów na tym terytorium następujących po sobie, trwających łącznie dłużej niż 90 dni w okresie ważności wizy. Okres ważności wizy krajowej rozpoczyna się nie później niż 3 miesiące od dnia jej wydania i nie przekracza 1 roku.
wiza Schengen oznaczona symbolem „C” tranzytowa wiza
lotniskowa oznaczona symbolem „A”
(wiza lotniskowa)
wiza krajowa oznaczona symbolem „D”
Rodzaje wiz w Polsce
141 Wizy
Wiza Schengen (C) uprawnia cudzoziemca do pobytu na terytorium państwa doce-lowego oraz poruszania się po całym obszarze wchodzącym w skład strefy Schengen37. Wyróżniamy wizy Schengen jednolite, które upoważniają do pobytu na terytorium wszyst-kich państw należących do strefy Schengen, oraz wizy Schengen o ograniczonej ważności terytorialnej – ważne tylko na określone państwa z grupy państw Schengen. Wiza Schengen jest wydawana wtedy, gdy cudzoziemiec planuje przebywać na terytorium Polski przez okres nieprzekraczający 90 dni w ciągu każdego 180-dniowego okresu (podczas jednego lub kilku wjazdów), liczonych od daty wjazdu. Wiza Schengen jest z założenia wizą krótko-terminową, natomiast gdy planowany pobyt cudzoziemca na terenie Polski ma przekraczać 90 dni, powinien on ubiegać się o wydanie wizy krajowej.
Tranzytowa wiza lotniskowa (A) jest konieczna dla podróżujących samolotem z państwa trzeciego38 do państwa trzeciego – kiedy połączenie lotnicze przewiduje lądowanie na lotnisku położonym na terytorium Polski lub innym państwie należącym do strefy Schengen. Wiza ta upoważnia jedynie do wjazdu i pobytu w międzynarodowej strefie tranzytowej lotniska. Nie umożliwia natomiast opuszczenia tej strefy.
Wizę krajową wydaje albo odmawia jej wydania konsul. Wizę Schengen wydaje na granicy lub odmawia jej wydania komendant placówki Straży Granicznej. Wizę Schengen lub wizę krajową wydaje się m.in. w celu:
1. turystycznym;
2. odwiedzin u rodziny lub przyjaciół; 3. udziału w imprezach sportowych; 4. prowadzenia działalności gospodarczej;
5. wykonywania pracy, w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 mie-sięcy, na podstawie oświadczenia o zamiarze powierzenia wykonywania pracy, zareje-strowanego w powiatowym urzędzie pracy.
przykład
wiza do egiptu
Między Polską a Egiptem obowiązuje ruch wizowy. Obywatel RP posługujący się paszportem zwykłym może przed przyjazdem do Egiptu ubiegać się o wizę w egipskim przedstawicielstwie dyplomatycz-nym lub otrzymać ją na lotnisku w Egipcie. Opłaty za wizę od 1 maja 2014 r. wynoszą 25 USD (wiza jednokrotna) lub 35 USD (wiza wielokrotna). Wizy turystyczne wydawane są na okres 30 dni. Paszport powinien posiadać co najmniej 6-miesięczną ważność.
Źródło: www.kair.msz.gov.pl/pl/informacje_konsularne/pracapobyt/wizydoegiptu/wizy_do_egiptu
37 Strefa Schengen obejmuje terytorium 25 państw: 22 państw członkowskich Unii Europejskiej (UE), tj. Austrii, Belgii, Republiki Czeskiej, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Niemiec, Holandii, Grecji, Hiszpa-nii, Litwy, Luksemburga, Łotwy, Malty, Polski, Portugalii, Słowacji, SłoweHiszpa-nii, Szwecji, Węgier, Włoch, oraz 3 państw stowarzyszonych: Islandii, Norwegii i Szwajcarii. Państwami członkowskimi UE, które nadal po-zostają poza obszarem Schengen, a tym samym nie zniosły kontroli na granicach wewnętrznych, są Wielka Brytania i Irlandia.
38 Państwem trzecim jest państwo inne niż Polska i państwa należące do strefy Schengen.
ĆWiczenia
ĆWiczenie 6.1
Odpowiedz na pytania.
1. Jakie dokumenty zaliczane są do dokumentów paszportowych? ... ... ...
2. Do czego uprawnia paszport? ... ... ...
3. Jakie dane zawiera paszport? ... ... ... ...
4. Co należy zrobić w przypadku zgubienia paszportu? ... ... ...
5. Co to jest wiza? ... ... ...
6. Jakie rodzaje wiz występują w Polsce? ... ... ...
ĆWiczenie 6.2
Na podstawie Ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych (u.d.p.) wpisz w wolnych miejscach, ile kosztuje wydanie dokumentu paszportowego w wymienionych sytuacjach. Podaj również numer artykułu ustawy, z którego uzyskałeś daną informację. 1. Wniosek o wydanie paszportu składa osoba niepełnosprawna: ...
...
2. Składany jest wniosek o wymianę paszportu z powodu jego wady technicznej: ... ...
143 Ćwiczenia
3. Paszport został zgubiony przez posiadacza, który składa wniosek o uzyskanie nowego paszportu: ... ...
4. Wniosek o wydanie paszportu składa student: ... ...
ĆWiczenie 6.3
Znajdź w internecie formularz wniosku o wydanie paszportu, wydrukuj go, a następnie uzupełnij swoimi danymi. Zapisz poniżej, gdzie znajduje się najbliższy punkt paszportowy, do którego mógłbyś się udać w celu złożenia wniosku o paszport.
...
ĆWiczenie 6.4
Wpisz poniżej, z jakim dokumentem mogą Polacy wjeżdżać do wymienionych państw. 1. Australia: ... 2. Brazylia: ... 3. Chiny: ... 4. Francja: ... 5. Indie: ... 6. Luksemburg: ... 7. Portugalia: ... 8. Tajlandia: ... ĆWiczenie 6.5
Wypisz poniżej sześć państw, w których obowiązują wizy dla obywateli polskich, a następnie przedstaw krótko procedurę uzyskania wizy w jednym z nich.
... ... ... ... ... ... ...
7
uBezPIeczeNIa w turystyce
System ubezpieczeń, który w Polsce jest bardzo rozbudowany, stanowi niezwykle istotny element prawa turystycznego. Obecnie na rynku funkcjonuje wiele towarzystw ubezpie-czeniowych (m.in. PZU, Warta, Allianz, Aviva, AXA), których oferta związana z turystyką jest niezwykle bogata, poczynając od pojedynczych ubezpieczeń (np. bagażu), a kończąc na całych pakietach.
Zagadnienie ubezpieczeń jest regulowane przez różne ustawy, m.in. Kodeks cywilny, Ustawę z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej czy Ustawę z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.
Przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Ubezpieczyciel zobowiązany jest potwierdzić zawarcie umowy dokumentem ubezpieczenia.
Składkę oblicza się za czas trwania odpowiedzialności ubezpieczyciela. Opłata z reguły następuje jednocześnie z zawarciem umowy ubezpieczenia. Na wysokość składki wpływają różne czynniki, przede wszystkim wielkość sumy ubezpieczenia oraz zakres ubezpieczenia.
Umowa ubezpieczenia to:
• umowa nazwana, czyli taka, której istota została normatywnie wyodrębniona, w tym przypadku przez przepisy Kodeksu cywilnego;
• umowa adhezyjna (inaczej umowa przystąpienia), co oznacza, że jedna ze stron, ta sil-niejsza, narzuca drugiej stronie treść umowy. Druga ze stron ma w takiej sytuacji do wyboru zawrzeć umowę w takiej formie, jak zostało to zaproponowane, albo zrezygno-wać z jej zawarcia;
• umowa odpłatna;
• umowa konsensualna, czyli taka, która w przeciwieństwie do umowy realnej do swojej ważności wymaga jedynie złożenia oświadczenia woli określonej treści lub zgodnych oświadczeń woli, nie wymaga natomiast wydania rzeczy drugiej stronie;
• umowa kwalifikowana, czyli taka, w której jedną ze stron może być wyłącznie podmiot wskazany przez ustawę, w tym przypadku zakład ubezpieczeń;
• umowa kauzalna (przyczynowa), co oznacza, że jej ważność zależy od istnienia odpo-wiedniej podstawy świadczeń nią określonych. Ubezpieczający w zamian za opłaconą składkę uzyskuje od ubezpieczyciela ochronę przed wystąpieniem określonego wypad-ku, z kolei ubezpieczyciel spełnia świadczenie w celu zwolnienia się z ciążącego na nim zobowiązania;
• umowa dwustronnie zobowiązująca – każda ze stron zobowiązana jest do określonego świadczenia na rzecz drugiej;
• umowa zawarta w formie pisemnej dla celów dowodowych (ad probationem) – oznacza to, że niezachowanie formy pisemnej nie ma wpływu na ważność umowy, ale prowadzi do przeszkód w postępowaniu dowodowym, ponieważ strony nie mogą powoływać się na fakt dokonania czynności prawnej w oparciu o dowód z przesłuchania świadków lub stron bez zachowania formy pisemnej. Istnieją od tego odstępstwa, np. gdy obie strony wyrażą zgodę na przeprowadzenie zeznań świadków.
Część teoretyków określa ją również mianem umowy losowej, wskazując, że jest to umowa, w której wystąpienie świadczenia oraz jego rozmiar zależą od przypadku. Z drugiej strony jednak wskazuje się, że działalność ubezpieczycieli jest oparta na danych statystycz-nych, zatem nie można mówić o losowości w tym kontekście.
Warto też wskazać, że ubezpieczający i ubezpieczony to niekoniecznie musi być ta sama osoba. Ubezpieczający może zawrzeć umowę ubezpieczenia na cudzy rachunek, tj. na rzecz osoby trzeciej. Taka sytuacja występuje, gdy organizator turystyki lub pośrednik turystyczny zawiera umowę ubezpieczenia na rzecz klientów. Również gdy wyjeżdżamy większą grupą, jedna osoba może zawrzeć umowę ubezpieczenia dla wszystkich uczestników wyjazdu i nie spowoduje to różnicy pod kątem ewentualnego wypłacenia odszkodowania.
Ubezpieczenia mogą być dzielone według różnych, niewykluczających się kryteriów (tabela Tabela 21). Kodeks cywilny wprowadza podział na ubezpieczenia majątkowe oraz osobowe.
Przedmiotem ubezpieczenia majątkowego może być każdy interes majątkowy, który nie jest sprzeczny z prawem i daje się ocenić w pieniądzu. Z kolei ubezpieczenie osobowe może dotyczyć: przy ubezpieczeniu na życie – śmierci osoby ubezpieczonej lub dożycia przez nią oznaczonego wieku, a przy ubezpieczeniu następstw nieszczęśliwych wypadków – uszko-dzenia ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci wskutek nieszczęśliwego wypadku.
Kolejny podział wprowadza Ustawa dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiąz-kowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, w której wskazano ubezpieczenia obowiązkowe. Zatem w opozycji do tych ubezpieczeń istnieją ubezpieczenia dobrowolne, na które można zdecydować się dodatkowo.
Ostatni z podziałów ma na celu rozróżnienie, kto zawiera ubezpieczenie: indywidualny turysta czy biuro podróży.
Tabela 21. Podział ubezpieczeń turystycznych z przykładami
Podział ze względu na przedmiot ubezpieczenia
ubezpieczenia majątkowe
np. ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów, zwane ubezpieczeniem OC, ubezpieczenie bagażu
ubezpieczenia osobowe
np. ubezpieczenie kosztów leczenia turysty, ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków
Podział ze względu na swobodę zawierania umów
ubezpieczenia obowiązkowe np. ubezpieczenie OC
ubezpieczenia dobrowolne np. ubezpieczenie bagażu, ubezpieczenie autocasco (AC)
Podział ze względu na to, kto dokonuje ubezpieczenia
ubezpieczenia turystyczne dla biur podróży np. umowa gwarancji bankowej, umowa gwarancji ubezpieczeniowej
ubezpieczenia indywidualne dla turystów np. ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków, ubezpieczenie bagażu
Źródło: opracowanie własne 146 Rozdział 7. Ubezpieczenia w turystyce
Ogólne warunki ubezpieczenia (OWu)
Drugim najważniejszym obok polisy (czyli umowy ubezpieczenia) dokumentem związanym z ubezpieczeniem są ogólne warunki ubezpieczenia. Dokument ten jest opracowywany przez zakład ubezpieczeń i klient nie ma – co do zasady39 – wpływu na jego treść. Klient powinien zapoznać się z tym dokumentem, ponieważ są tam zawarte prawa i obowiązki zarówno jego, jak i ubezpieczyciela.
Ogólne warunki ubezpieczenia mogą różnić się w zależności od zakładu ubezpieczeń, nie mogą być jednak sprzeczne z obowiązującym prawem. Stanowią one integralną część polisy i mają na celu ułatwienie zawarcia umowy (np. obejmują wyjaśnienie występujących w ubezpieczeniu pojęć). Warto wskazać, że OWU są tworzone dla poszczególnych typów ubezpieczeń oferowanych przez dany zakład ubezpieczeń, np. „Ogólne warunki ubezpieczenia w podróży Globtroter Allianz” czy „Ogólne warunki ubezpieczenia podróży zagranicznej Radość odkrywania UNIQA”.
Treść ogólnych warunków ubezpieczenia powinna zostać sformułowana jednoznacznie i w sposób zrozumiały dla przeciętnego odbiorcy. Postanowienia sformułowane niejedno-znacznie interpretuje się na korzyść ubezpieczającego (tego, kto daną umowę podpisuje i zobowiązuje się do jej opłacania), ubezpieczonego (tego, na rzecz kogo podpisana została umowa ubezpieczenia i z tego tytułu podlega ochronie) lub uprawnionego z umowy ubez-pieczenia (najczęściej jest to osoba, której przysługuje świadczenie na wypadek śmierci ubezpieczonego). Takie działania są uzasadnione tym, że ubezpieczyciel jest profesjonalistą i w związku z tym powinien być w stanie zapisać warunki OWU w taki sposób, aby były one jasne i czytelne. Zatem klient nie powinien ponosić konsekwencji wadliwej i niedbałej redakcji postanowień OWU.
Ogólne warunki ubezpieczenia określają: 1. rodzaj ubezpieczenia i jego przedmiot;
2. warunki zmiany sumy ubezpieczenia lub sumy gwarancyjnej, jeżeli ogólne warunki ubezpieczenia taką zmianę przewidują;
3. prawa i obowiązki stron umowy ubezpieczenia; 4. zakres odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń;
5. sposób ustalania rozmiaru szkody – przy ubezpieczeniach majątkowych;
6. sposób określania sumy odszkodowania lub innego świadczenia, jeżeli ogólne warunki ubezpieczenia przewidują odstępstwa od zasad przewidzianych w przepisach prawa; 7. sposób ustalania i opłacania składki ubezpieczeniowej;
8. metodę i sposób indeksacji składek ubezpieczeniowych, jeżeli ogólne warunki ubez-pieczenia przewidują indeksację składek;
9. tryb i warunki dokonania zmiany umowy ubezpieczenia zawartej na czas nieokreślony; 10. przesłanki, sposób oraz termin wypowiedzenia umowy ubezpieczenia, jeżeli ogólne
warunki ubezpieczenia przewidują taką możliwość, a także przesłanki, sposób oraz termin wystąpienia z umowy ubezpieczenia grupowego;
11. termin i sposób odstąpienia od umowy ubezpieczenia.
Zakład ubezpieczeń ma obowiązek zamieścić ogólne warunki ubezpieczenia na swojej stronie internetowej. Zapoznając się z tym dokumentem, należy zwrócić szczególną uwagę na następujące elementy: definicje, zakres ubezpieczenia, wyłączenia odpowiedzialności, rozszerzenie ochrony oraz postępowanie po wystąpieniu szkody.
39 Niektóre OWU nie wyłączają możliwości negocjowania odmiennych postanowień, np. podwyższenia
sum gwarancyjnych.
147 Ogólne warunki ubezpieczenia (OWU)
W każdym OWU na samym początku znajduje się słowniczek najważniejszych pojęć, których wyjaśnienia powinny być tak doprecyzowane, aby nie budziły żadnych wątpliwości. Jest to o tyle istotne, że nie zawsze to, jak my rozumiemy dane pojęcie, będzie pokrywało się z tym, jak to pojęcie jest rozumiane przez zakład ubezpieczeń.
przykład
Ogólne warunki ubezpieczenia polisy turystycznej Globtroter Allianz definiują, że przez pojęcie dziecko należy rozumieć dziecko własne lub przysposobione przez ubezpieczonego, które w dniu zawarcia umowy ubezpieczenia nie ukończyło 20. roku życia.
Bardzo istotne są również wyłączenia spod obowiązywania polisy, tj. zdarzenia, które nie zostaną przez nią objęte. Mogą to być np. koszty środków antykoncepcyjnych, koszty lecze-nia chorób przewlekłych czy koszty związane z aktywnym uczestnictwem ubezpieczonego w działaniach wojennych lub aktach terroru powstałych na terenach objętych działaniami wojennymi o zasięgu lokalnym lub międzynarodowym bądź aktami terroru.
ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków (nnW)
Ubezpieczenie NNW ma charakter osobowy, co oznacza, że odnosi się do uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci wskutek nieszczęśliwego wypadku. Może występować samodzielnie (np. ubezpieczenie NNW młodzieży szkolnej) lub wchodzić w skład pakietów ubezpieczeniowych (np. szkolnych, turystycznych czy komunikacyjnych). Ubezpieczenia NNW bardzo często występują w kontekście kierowania pojazdami mechanicznymi – jako jedno z ubezpieczeń dla kierowców i pasażerów samochodu.
Wypłata odszkodowania w przypadku ubezpieczenia NNW jest zależna od stopnia uszkodzenia ciała, który jest określany procentowo (np. utrata prawej kończyny w barku: 70%, utrata lewej kończyny w barku w przypadku osoby praworęcznej: 65%). Co ważne, maksymalna kwota wypłacona z ubezpieczenia NNW jest ustalana w momencie podpisa-nia umowy, ponieważ jest to kwota, na którą decydujemy się ubezpieczyć. Przeważnie 1% uszczerbku na zdrowiu odpowiada 1% sumy ubezpieczenia. Zatem w przypadku wykupie-nia ubezpieczewykupie-nia NNW na kwotę 50 000 zł uszczerbek na zdrowiu wynoszący 10% będzie oznaczać wypłatę kwoty 5000 zł.
Przed zawarciem umowy ubezpieczenia NNW należy dokładnie przeczytać, w jakich przy-padkach umowa przewiduje wyłączenie odpowiedzialności. W zależności od ubezpieczyciela mogą to być różne sytuacje, np. odszkodowanie może nie zostać wypłacone w przypadku choroby zawodowej, prowadzenia pojazdu bez wymaganych uprawnień, spowodowania wypadku pod wpływem środków odurzających czy zawału serca albo udaru mózgu (o ile nie wykupiono świadczenia dodatkowego w tym zakresie).
Zgodnie z ustawą o usługach turystycznych (art. 14 ust. 3) organizatorzy turystyki, którzy organizują imprezy turystyczne za granicą, mają obowiązek zawarcia na rzecz osób uczestniczących w tych imprezach umów ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia. Niestety ustawodawca nie sprecyzował, na jaką minimalną kwotę powinno zostać zawarte ubezpieczenie oraz jakie sytuacje powinno obejmować, co w praktyce powoduje, że biura podróży zawierają ubezpieczenia na minimalne kwoty, które w przypadku zaistnienia sytuacji wskazanej w ubezpieczeniu najprawdopodobniej nie pokryją wszystkich kosztów. Dodatkowo umowy takie zawierają wiele wykluczeń, mocno zawężając zakres ubezpieczenia.
Wiedza W praktyce
Ubezpieczenie NNW należy odróżniać od ubezpieczenia na życie, czyli umowy zawieranej w sytuacji, gdy chcemy zabezpieczyć przyszłość naszych bliskich na wypadek naszej śmierci. W wielu filmach i książkach pojawia się wątek wykupienia ubezpieczenia, a następnie popełnienia lub upozorowania samobójstwa. Przepisy Kodeksu cywilnego przewidują, że w przypadku samobójstwa ubezpieczo-nego ubezpieczyciel ma obowiązek wypłacić świadczenie jego uposażonym jedynie wtedy, gdy samobójstwo to nastąpiło po upływie co najmniej dwóch lat od momentu zakupu polisy na życie oraz jeżeli zakres ubezpieczenia uwzględnia samobójstwo jako zdarzenie ubezpieczeniowe. Umowa lub ogólne warunki ubezpieczenia mogą skrócić ten termin, nie bardziej jednak niż do 6 miesięcy. Okres ten ma zapobiegać sytuacjom, w których osoby planujące samobójstwo będą kupować polisę, ponieważ rodzina potrzebuje pieniędzy.
ubezpieczenie kosztów leczenia za granicą (KLZ)
Ubezpieczenie KLZ zapewnia pokrycie przez zakład ubezpieczeń kosztów leczenia szpitalnego i ambulatoryjnego40 oraz innych kosztów związanych ze świadczeniem opieki medycznej (np. kosztów transportu między placówkami medycznymi, kosztów transportu poszko-dowanego do kraju), a także zwrot wydatków poniesionych na leki i środki opatrunkowe. Ubezpieczenie KLZ dotyczy wyłącznie sytuacji nagłego zachorowania lub poszkodowania w wypadku w trakcie pobytu za granicą. Oznacza to, że ubezpieczenie nie pokryje kosztów leczenia chorób przewlekłych lub tych, które są następstwem wcześniej przebytych schorzeń.
europejska Karta ubezpieczenia Zdrowotnego (eKuZ)
Uzupełniającą formą ubezpieczeń jest Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego, która uprawnia Polaków do korzystania na koszt Narodowego Funduszu Zdrowia ze świadczeń zdrowotnych w krajach Unii Europejskiej41 oraz państwach członkowskich EFTA42. Od ubez-pieczenia różni się tym, że jest wydawana bezpłatnie każdemu, kto jest ubezpieczony w NFZ, oraz członkom jego rodziny. Karty tej nie otrzymają osoby, które przestały należeć do pol-skiego systemu ubezpieczeniowego (np. w przypadku podjęcia pracy w innym państwie UE), oraz te, których ubezpieczenie w NFZ wygasło (np. ze względu na brak opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne). W celu uzyskania karty EKUZ należy wypełnić właściwy wniosek, a następnie złożyć go osobiście lub przesłać do wojewódzkiego oddziału NFZ.
Karta EKUZ pokrywa koszty leczenia wyłącznie w placówkach medycznych, które pod-pisały umowę z odpowiednikiem naszego NFZ na zasadach obowiązujących w danym kraju. Oznacza to, że podczas korzystania z tej karty może pojawić się konieczność uiszczenia opłat. Z tego też powodu na stronie internetowej Narodowego Funduszu Zdrowia możemy przeczytać, że „zaleca się wykupienie dodatkowego, prywatnego ubezpieczenia, obejmu-jącego koszty świadczeń zdrowotnych, których w państwach członkowskich nie pokrywa powszechne ubezpieczenie zdrowotne. Dodatkowa polisa ubezpieczeniowa może również obejmować inne koszty, do których finansowania NFZ nie jest uprawniony”.
40 Leczenie ambulatoryjne to leczenie, zabiegi oraz badania, wykonywane bez konieczności przebywania w placówce medycznej dłużej niż 24 godziny.
41 Austria, Belgia, Bułgaria, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia,
Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy.
42 Islandia, Liechtenstein, Norwegia, Szwajcaria.
149 Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ)
przykład
Portal www.ekuz.nfz.gov.pl podaje koszty, jakie trzeba ponieść w przypadku leczenia za granicą, gdy posiadamy kartę EKUZ. Przykładowo w Grecji pomoc lekarza czy pobyt w szpitalu wymaga zapłacenia 25% kwoty rachunku, natomiast na Malcie jest to bezpłatne.
Źródło: https://www.ekuz.nfz.gov.pl/nauka/informacja-o-ekuz
Rysunek 13. Karta EKUZ
Assistance – inne świadczenia pomocowe
Ubezpieczenia typu assistance to grupa ubezpieczeń dodatkowych. Charakter tego ubez-pieczenia dobrze oddaje tłumaczenie słowa assistance, które oznacza pomoc. W grupie tych ubezpieczeń można wyróżnić m.in. assistance w podróży, assistance komunikacyjny czy assistance medyczny.
Najbardziej popularne są ubezpieczenia assistance komunikacyjne, które zapewniają ochronę kierowcy i pasażerom w czasie podróży samochodem w zakresie pomocy tech-nicznej, medycznej, serwisowej oraz informacyjnej. Standardowo należą tu np. holowanie pojazdu, dostarczenie paliwa lub części samochodowych, podstawienie pojazdu zastępczego lub zorganizowanie noclegu.
Z kolei assistance w podróży może obejmować np. dostarczenie paliwa, usługę tłumacza przez telefon czy pomoc informacyjną wraz z pomocą prawną.
Ciekawostka
Interesującym ubezpieczeniem dla osób podróżujących z kotem lub psem, proponowanym przez Allianz w ramach ubezpieczenia Globtroter, może być ubezpieczenie Pet Assistance, które zapewnia zwrot kosztów opieki nad zwierzęciem w przypadku hospitalizacji właściciela oraz zwrot kosztów wizyty w klinice weterynaryjnej.
Innym przykładem może być ubezpieczenie Concierge – Osobisty Asystent, oferowane przez Allianz, które umożliwia skorzystanie z następujących świadczeń:
• pomocy w rezerwacji biletów;
• pomocy w rezerwacji hotelu, pensjonatu; • pomocy w rezerwacji biletów do kin i teatrów; • pomocy w rezerwacji miejsc w restauracji; • zamawiania taksówki;
• organizacji i wynajęcia oraz podstawienia limuzyny z kierowcą; • rezerwacji sal konferencyjnych w centrum biznesowym lub hotelu; • pomocy przy wyborze najdogodniejszej trasy przejazdu;
• przekazywania bieżących wiadomości o warunkach drogowych. 150 Rozdział 7. Ubezpieczenia w turystyce
ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej (OC) w turystyce
Ubezpieczenie OC kojarzy się zazwyczaj z ubezpieczeniem samochodu, ma ono jednak znacznie bardziej uniwersalny charakter. Ubezpieczenie OC zabezpiecza ubezpieczonego przed koniecznością zapłaty odszkodowania osobie, której wyrządził on szkodę – przerzu-cając ten ciężar na zakład ubezpieczeń. Należy pamiętać, że szkoda niekoniecznie musi być wyrządzona osobiście przez ubezpieczonego, może jej dokonać dziecko albo zwierzę, za które ubezpieczony jest odpowiedzialny.
Ubezpieczenie to może być również niezwykle przydatne w przypadku uprawiania sportów i to niekoniecznie ekstremalnych. Łatwo bowiem można wyobrazić sobie sytuację, gdy podczas zjazdu na nartach wpadniemy na kogoś lub zajedziemy mu drogę i spowodu-jemy uszczerbek na zdrowiu tej osoby. Zatem przed wyjazdem na urlop warto pamiętać o wykupieniu ubezpieczenia OC.
Wiedza W praktyce
Należy mieć na uwadze, że ubezpieczenie OC wykupujemy na konkretną kwotę, co oznacza koniecz-ność przewidywania i to raczej w pesymistycznej wersji. Wysokość ubezpieczenia powinna być na tyle wysoka, aby pokryć ewentualne koszty związane np. z leczeniem, rehabilitacją, a nawet czasami wypłatą renty. Przyjmuje się, że minimalna kwota, która w miarę zapewnia poczucie bezpieczeństwa, to 100 000 euro.
Aby dana osoba była obowiązana do naprawienia szkody, muszą zaistnieć łącznie trzy przesłanki:
1. musi zaistnieć lub powstać szkoda;
2. szkoda musi być spowodowana działaniem lub zaniechaniem;
3. musi istnieć bezpośredni związek między szkodą a naszym działaniem lub zaniechaniem.
ubezpieczenie bagażu i sprzętu sportowego
Ubezpieczenie bagażu jest oferowane przez niektórych ubezpieczycieli w podstawowym wariancie polisy, bez potrzeby opłacenia dodatkowej składki. W pozostałych przypadkach wykupienie tego ubezpieczenia oznacza dodatkowy koszt w wysokości od kilkunastu do kilkudziesięciu złotych za wyjazd tygodniowy. W zamian za to ubezpieczony ma zapew-nioną pomoc w przypadku udokumentowanej kradzieży bagażu, zaginięcia bagażu, gdy znajdował się on pod opieką zawodowego przewoźnika, oraz utraty, uszkodzenia lub zniszczenia bagażu.
Sumy ubezpieczenia wahają się od 500 zł do 10 000 zł w zależności od ubezpieczyciela. Bardzo ważnym elementem polisy jest dokładne określenie przedmiotów, których ona dotyczy, bowiem ubezpieczenie w wersji podstawowej często nie zawiera wielu ważnych przedmiotów zabieranych w podróż. Przykładowo ubezpieczenie nie obejmuje zazwyczaj sprzętu sportowego i elektronicznego, chyba że odpowiedzialność została rozszerzona po-przez opłacenie dodatkowej składki.
W przypadku ubezpieczenia bagażu istnieje również opcja wypłacenia środków pienięż-nych na zakup najpotrzebniejszych rzeczy w przypadku opóźnienia dostarczenia bagażu (np. przez linie lotnicze). Czas opóźnienia uprawniający do wypłaty kwoty oraz jej wielkość zależą od ubezpieczyciela. W jednym towarzystwie ubezpieczeniowym może to być 8 go-dzin opóźnienia, a w innym – dopiero 24 gogo-dziny. Wypłacane przez ubezpieczyciela kwoty wynoszą zwykle około 500 zł i mają posłużyć do zakupu przedmiotów pierwszej potrzeby (np. odzieży, przyborów toaletowych).
151 Ubezpieczenie bagażu i sprzętu sportowego
ubezpieczenie kosztów akcji ratowniczej i poszukiwawczej
Miłośnicy narciarstwa, fani wspinaczki wysokogórskiej, wielbiciele rejsów, a także osoby uprawiające inne sporty powinni pamiętać o dodatkowym ubezpieczeniu, obejmującym koszty akcji ratunkowej i poszukiwawczej. W Polsce ten rodzaj ubezpieczenia nie jest jeszcze obowiązkowy (choć są głosy, że powinien być), ale na przykład osoby wybierające się w góry Słowacji, czy to w zimie czy w lecie, muszą być świadome, że w przypadku konieczności przeprowadzenia akcji ratunkowej będą musiały pokryć jej koszty. Przykładowo szacuje się, że godzina pracy helikoptera to koszt 2000–4000 euro, a zakładając, że przeciętna akcja ratunkowa trwa dłużej niż jedną godzinę, daje to bardzo duże kwoty. Wykupione ubezpie-czenie pokrywa w tym przypadku poszukiwania prowadzone przy pomocy znacznej liczby wykwalifikowanych ratowników oraz z użyciem specjalistycznego sprzętu.
Koszty akcji ratowniczej i poszukiwawczej może pokrywać każda polisa turystyczna, jaką kupujemy na zagraniczny wyjazd. Aby to sprawdzić, należy zapoznać się z ogólnymi warun-kami ubezpieczenia tej polisy. Znajdziemy tam również informację o sumie ubezpieczenia, a więc limicie kosztów, do którego towarzystwo pokryje niezbędne wydatki.
przykład
Przykładowe koszty akcji ratowniczych i poszukiwawczych oraz transportu z miejsca zdarzenia, pokrywane przez Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie WARTA S.A.:
• 20 tys. zł. – transport na terenie Nepalu z wysokich partii gór do szpitala po wystąpieniu choroby wysokościowej;
• 18 tys. zł – transport helikopterem z placu budowy do szpitala po wypadku przy pracy na wyso-kościach w Niemczech;
• 12,5 tys. zł – transport helikopterem ze stoku do szpitala po urazie narciarskim we francuskich Alpach; • 5 tys. zł – koszty 12-godzinnej akcji poszukiwawczej dwóch osób w austriackiej części Alp. Źródło: http://media.warta.pl/pr/246024/bezpieczne-wakacje-z-warta-akcja-ratunkowa-na-koszt-ubezpieczyciela
ubezpieczenie kosztów rezygnacji z imprezy turystycznej i wcześniejszego powrotu
Zdarzają się sytuacje nieoczekiwane, które skutkują niemożnością wyjazdu na zakupioną, cza-sami z dużym wyprzedzeniem, wycieczkę. W takiej sytuacji może nas uratować ubezpieczenie kosztów rezygnacji z imprezy turystycznej. Sytuacje obejmowane przez to ubezpieczenie to m.in. nieszczęśliwy wypadek, nagła choroba, zagrożona ciąża, zwolnienie z pracy czy kradzież dokumentów niezbędnych do podróży (np. paszportu, wizy). Oczywiście każda z tych sytuacji obwarowana jest wieloma warunkami – przykładowo kradzież dokumentów musi mieć miej-sce w okresie do 7 dni przed datą wyjazdu i musi zostać zgłoszona odpowiednim władzom. Ubezpieczenie kosztów rezygnacji z imprezy turystycznej może zostać zawarte w dniu wykupienia wyjazdu, ale również później, przy zachowaniu wskazanych przez ubezpieczy-ciela warunków. Przykładowo może być to ograniczenie, że ubezpieczenie można wykupić do 7 dni od momentu rezerwacji wycieczki, biletu, hotelu, szkolenia czy kursu, jeżeli do wyjazdu pozostało więcej niż 30 dni.W ramach ubezpieczenia kosztów rezygnacji z imprezy turystycznej można również zapewnić sobie zwrot kosztów za niewykorzystany okres wyjazdu, jeżeli ze wskazanych wyżej powodów nastąpiła konieczność wcześniejszego powrotu.
Zielona Karta
Zielona Karta to międzynarodowy certyfikat ubezpieczeniowy dla kierowców wybierają-cych się do krajów poza Unią Europejską. Jej oficjalna nazwa to Międzynarodowa Karta Ubezpieczenia Samochodowego, jednak ze względu na jej kolor używa się potocznie nazwy 152 Rozdział 7. Ubezpieczenia w turystyce
bardziej opisowej: Zielona Karta. W związku z faktem, że Polska od 2004 r. jest członkiem UE, ubezpieczenie to nie jest już tak popularne jak kiedyś.
Obecnie Zielona Karta jest wymagana, jeśli wjeżdżamy na terytoria następujących państw: Albania, Białoruś, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra, Iran, Izrael, Macedonia, Maroko, Mołdawia, Rosja, Tunezja, Turcja, Ukraina. Jeśli wyjeżdżamy do krajów UE, będzie w nich honorowane zwykłe ubezpieczenie OC. Zakres odpowiedzialności za powstałe szkody w Zielonej Karcie jest identyczny jak w zwykłym ubezpieczeniu OC. Minimalny okres, na jaki wystawiany jest certyfikat Zielonej Karty, wynosi 15 dni.
Autocasco (AC)
Autocasco to dobrowolne ubezpieczenie pojazdów mechanicznych (samochodów, mo-tocykli) od zdarzeń losowych, np. wypadków drogowych, działania żywiołów czy też ak-tów wandalizmu. Dzięki AC można uzyskać odszkodowanie w sytuacjach, gdy posiadacz tego ubezpieczenia spowoduje wypadek lub jego auto zostanie skradzione bądź zniszczone (np. przez powalone drzewo). AC ma różne zakresy, dlatego przed jego wyborem należy dokładnie zapoznać się z OWU. Najważniejsze elementy, na które należy zwracać uwagę, to:
• zakres i suma ubezpieczenia;
• ubezpieczenie szyb;
• warunki naprawy samochodu – czy naprawa będzie wykonywana w autoryzowanej stacji obsługi (ASO), czy części użyte do naprawy będą oryginalne, zalecane przez producenta czy będą zamiennikami;
• możliwość skorzystania z samochodu zastępczego;
• od jakiej wysokości strat wypłacane jest odszkodowanie.
Do sytuacji, które standardowo podlegają wyłączeniu z zakresu ochrony tego ubez-pieczenia, należą m.in. kradzież pojazdu spowodowana lekkomyślnym postępowaniem kierowcy (np. pozostawieniem kluczyków w stacyjce) czy szkody, które powstały w wyniku prowadzenia pojazdu pod wpływem alkoholu lub środków odurzających.
Pakiety ubezpieczeń turystycznych
W praktyce oferty ubezpieczeń turystycznych najczęściej łączone są w pakiety, tzn. różne rodzaje ubezpieczeń związanych z wyjazdem wypoczynkowym umieszczane są w ramach jednej kompleksowej umowy ubezpieczenia. W pakietach turystycznych zawarte są zwykle ubezpieczenia: NNW, kosztów leczenia, bagażu podróżnego, assistance i odpowiedzialności cywilnej. Konfiguracja zależy od zakładu ubezpieczeń – często do wersji podstawowej pa-kietu możemy dokupić dodatkowe elementy, np. w wersji najtańszej może nie występować ubezpieczenie bagażu, które za dodatkową opłatą zostanie dołączone do pakietu.
Z pakietów ubezpieczeń turystycznych mogą korzystać także posiadacze niektórych kont bankowych, np. posiadacze kart kredytowych w Banku Pekao SA zostali objęci bezpłatnym pakietem ubezpieczeń turystycznych.
Zgłoszenie szkody w ubezpieczeniu turystycznym
Szkodę w ubezpieczeniu turystycznym można zgłosić kilkoma sposobami (np. SMS-em, pocztą tradycyjną, osobiście w oddziale zakładu ubezpieczeń), jednak do najpopularniej-szych należy telefon i poczta elektroniczna. Należy pamiętać o tym, że szkodę należy zgłosić możliwie jak najwcześniej. Poniżej zamieszczono fragment przykładowego formularza. Do formularza należy dołączyć wymagane dokumenty: kserokopię dowodu tożsamości, dokumentację medyczną, rachunki i dowody zapłaty za leczenie.
153 Zgłoszenie szkody w ubezpieczeniu turystycznym
Wzór 10. Zgłoszenie szkody w ubezpieczeniu turystycznym 154 Rozdział 7. Ubezpieczenia w turystyce
Źródło: www.pzu.pl
155 Zgłoszenie szkody w ubezpieczeniu turystycznym
ĆWiczenia
ĆWiczenie 7.1
Odpowiedz na pytania.
1. Jakie źródła prawa regulują tematykę ubezpieczeń?
... ... ...
2. Co to jest umowa ubezpieczenia?
... ... ...
3. Jakie rodzaje ubezpieczeń funkcjonują w ramach turystyki?
... ... ...
4. Co to są ogólne warunki ubezpieczenia?
... ... ...
5. Na czym polega ubezpieczenie kosztów leczenia za granicą?
... ... ...
6. Do czego uprawnia Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego?
... ... ... 7. Co to jest ubezpieczenie NNW? ... ... ...
8. Na czym polega ubezpieczenie assistance?
... ... ...
9. Co to jest ubezpieczenie OC?
... ... ...
10. Wytłumacz, jak działa ubezpieczenie sprzętu sportowego i bagażu.
... ... ...
11. Na czym polega ubezpieczenie kosztów akcji ratowniczej i poszukiwawczej?
... ... ...
12. Na czym polega ubezpieczenie kosztów rezygnacji z imprezy turystycznej?
... ... ...
13. Co to jest Zielona Karta?
... ... ... 14. Co to jest autocasco? ... ... ... 157 Ćwiczenia
ĆWiczenie 7.2
Rozwiń wymienione poniżej skróty.
UFG: ... AC: ... Ubezpieczenie OC: ... Ubezpieczenie NNW: ... OWU: ... EKUZ: ... ASO: ... ĆWiczenie 7.3
Sprawdź w wybranych przez siebie OWU dowolnego zakładu ubezpieczeń, co jest przedmio-tem ubezpieczenia assistance w ramach ubezpieczenia turystycznego. Uzyskane informacje zapisz poniżej. Wypisz co najmniej sześć usług, które są przedmiotem ubezpieczenia assistance. Data wykonania zadania: ...
Nazwa ubezpieczenia: ... ... ... ...
ĆWiczenie 7.4
W internecie znajduje się wiele porównywarek ubezpieczeń, czyli stron, które umożliwiają porównanie w jednym miejscu ubezpieczeń oferowanych przez różne zakłady ubezpieczeń, np. www.polisaturystyczna.pl/porownaj czy https://rankomat.pl. Korzystając z tych stron, znajdź najlepsze ubezpieczenie turystyczne dla Jana Wycieczkowicza, który w pierwszym tygodniu czerwca razem ze swoją żoną Marią wyjeżdża na tygodniowy urlop do Włoch. Poprzez określenie „najlepsze ubezpieczenie” należy rozumieć ubezpieczenie o najlepszym stosunku ceny do sumy ubezpieczenia. Jan Wycieczkowicz urodził się 22 maja 1984 r., a jego żona – 13 kwietnia 1985 r. Państwo Wycieczkowicze są bardzo ostrożni i zapobiegliwi i dlatego chcą wykupić ubezpieczenia NNW, OC, bagażu oraz assistance. Będą również amatorsko uprawiać sport. Pani Maria nie jest w ciąży i żadne z nich nie jest przewlekle chore. Przedstaw poniżej ubezpieczenie, które wybrałeś, wskaż jego elementy oraz kwoty, jakie można uzyskać w przypadku zaistnienia szkód.
... ... ... ...
ĆWiczenie 7.5
Znajdź w internecie wniosek o wydanie karty EKUZ, a następnie wydrukuj go i wypełnij w wersji papierowej lub wypełnij i zapisz do pliku PDF w wersji interaktywnej.
ĆWiczenie 7.6
Znajdź w internecie OWU wybranego przez siebie zakładu ubezpieczeń, a następnie wpisz poniżej informacje dotyczące ubezpieczenia bagażu.
Data wykonania zadania: ...
Zakład ubezpieczeń: ...
Przedmioty, które obejmuje ubezpieczenie bagażu: ... ... ...
Przedmioty, których nie obejmuje ubezpieczenie bagażu (co najmniej 6 przykładów):
... ... ...
ĆWiczenie 7.7
Przedstaw procedurę postępowania ubezpieczonego (jak powinien się zachować) w przy-padku zaginięcia bagażu – zgodnie z OWU wybranego przez siebie zakładu ubezpieczeń. Data wykonania zadania: ...
Zakład ubezpieczeń: ...
Procedura postępowania ubezpieczonego: ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 159 Ćwiczenia
ĆWiczenie 7.8
Porównaj sumy ubezpieczenia bagażu w co najmniej czterech różnych zakładach ubezpie-czeń. Zapisz poniżej uzyskane dane.
Zakład ubezpieczeń 1: ... ... Zakład ubezpieczeń 2: ... ... Zakład ubezpieczeń 3: ... ... Zakład ubezpieczeń 4: ... ... ĆWiczenie 7.9
Rozstrzygnij, które ze zdań są błędne, a następnie wpisz w pustych wierszach ich poprawną treść. 1. Umowa ubezpieczenia ma charakter konsensualny, tj. do swojej ważności wymaga jedynie
złożenia oświadczenia woli określonej treści.
... ...
2. Kodeks cywilny wprowadza podział na ubezpieczenia majątkowe oraz osobowe.
...
3. Przedmiotem ubezpieczenia osobowego może być każdy interes majątkowy, który nie jest sprzeczny z prawem i daje się ocenić w pieniądzu.
... ...
4. Ubezpieczenie kosztów leczenia turysty jest ubezpieczeniem majątkowym.
...
5. Za wydanie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego należy wnieść opłatę w wy-sokości 120 zł.
... ...
6. W przypadku wyjazdów za granicę ubezpieczenie bagażu jest ubezpieczeniem obo-wiązkowym.
... ...
8
GastroNoMIa
Zgodnie z hierarchią potrzeb Maslowa potrzeby żywieniowe należą do kategorii potrzeb pod-stawowych, fizjologicznych. Dopiero po ich zaspokojeniu ludzie przechodzą do zaspokajania potrzeb wyższego rzędu, np. potrzeby miłości, przynależności czy bezpieczeństwa. Żywienie jest elementem niezbędnym w życiu człowieka, a więc również turysty. W turystyce bardzo często jedzenie odgrywa rolę dodatkowo przyciągającą turystów do danego miejsca, regionu czy państwa. Kuchnie meksykańska, włoska, francuska, japońska oraz wiele innych, wraz z charakterystycznymi potrawami, przyprawami, deserami mogą być głównym bodźcem do odbycia dalekiej podróży, a już na pewno dużą zachętą.
Gastronomia to, zgodnie ze słownikiem wyrazów obcych, sztuka przyrządzania potraw, a także wiedza o produktach żywnościowych i komponowaniu posiłków. Terminem tym określa się również działalność produkcyjno-usługową polegającą na prowadzeniu restauracji, barów, stołówek itp. Zatem usługi gastronomiczne to zaspokajanie potrzeb żywieniowych ludności poprzez umożliwienie im bezpośredniej konsumpcji jedzenia i napojów.
8.1
Rodzaje placówek gastronomicznych
Podstawowy podział placówek gastronomicznych został przedstawiony w tabeli Tabela 22.
Tabela 22. Podstawowy podział placówek gastronomicznych
Placówki gastronomiczne
Zakłady typu żywieniowego Zakłady typu uzupełniającego Punkty gastronomiczne
• restauracje • bary • jadłodajnie • kawiarnie • cukiernie • herbaciarnie • winiarnie • piwiarnie • bary • smażalnie • pijalnie • lodziarnie
• bufety w kinie, na stadionie
Źródło: opracowanie własne
8
Nie jest to jedyny podział placówek gastronomicznych – możemy również spotkać się z podziałem na:
zakłady żywienia zbiorowego typu zamkniętego – wykonujące działalność w zakresie zorganizowanego żywienia określonych grup konsumentów (np. w szpitalach, zakła-dach opiekuńczo-wychowawczych, żłobkach, przedszkolach, szkołach, internatach czy zakładach pracy);
zakłady żywienia zbiorowego typu otwartego – znajdujące się w samodzielnych budyn-kach, w obiektach hotelarskich albo obiektach ruchomych i świadczące usługi gastrono-miczne i rozrywkowe (np. spotkania literackie, koncerty) dla wszystkich konsumentów – zaliczamy tu m.in. restauracje, kawiarnie, bary, piwiarnie.
Wymienione rodzaje placówek gastronomicznych mogą z czasem ulegać zmianom, mogą być przekształcane w miejsca o innym charakterze w celu dostosowania się do zmieniającej się rzeczywistości, ale mogą również pojawiać się nowe ich rodzaje. Należy też wspomnieć, że charakterystyka poszczególnych placówek odpowiada ich rozumieniu w naszym kraju. W innych krajach mogą występować inne rodzaje placówek gastronomicznych, a gdy nawet mają takie same nazwy jak w Polsce, mogą mieć odmienny charakter.
Ciekawostka
We Włoszech istnieją dwa podstawowe rodzaje miejsc, w których można zjeść pełny posiłek: trattoria oraz ristorante. Trattoria jest tańsza i oferuje zwykle potrawy domowe. Z kolei ristorante ma bardziej elegancki charakter, obsługują tu kelnerzy w fartuchach, a stoły nakryte są obrusami. W Polsce coraz częściej można spotkać lokale, którym nadawane jest miano trattorii, chociaż nie zawsze odpowiadają one włoskim odpowiednikom.
Innym określeniem, które warto wyjaśnić, jest coffee shop. Nazwa przetłumaczona z języka angielskie-go sugeruje miejsce, w którym można kupić kawę, jednak nie jest to do końca prawda. Coffee shop to lokal, w którym można legalnie kupić i skonsumować marihuanę, występujący przede wszystkim w Holandii, choć nie tylko.
Tabela 23. Charakterystyka placówek gastronomicznych
Rodzaj placówki
gastronomicznej Charakterystyka
Restauracja
Miejsce dostępne dla ogółu konsumentów, z pełną obsługą kelnerską, oferujące szeroki i zróżnicowany asortyment potraw i napojów, podawany konsumentom według karty menu. Placówka taka zaspokaja podstawowe i ekskluzywne potrzeby konsumenta, zapewniając mu przy tym wypoczynek i rozrywkę*. Bar Miejsce, gdzie prowadzona jest działalność o charakterze zbliżonym do restauracji, z asortymentem ograniczonym do potraw i towarów popularnych**.
Kawiarnia
Miejsce, gdzie odbywa się produkcja i sprzedaż lub tylko sprzedaż w szerokim asortymencie wyrobów cukierniczych oraz produkcja i sprzedaż napojów i niektórych wyrobów kulinarnych przeznaczonych na śniadania i podwieczorki oraz sprzedaż artykułów spożywczych. Co ważne, miejsce takie powinno charakteryzować się również atmosferą sprzyjającą wypoczynkowi, rozrywce oraz spotkaniom towarzyskim.
herbaciarnia
Miejsce, gdzie przyrządza się i sprzedaje przede wszystkim duży wybór herbat oraz sprzedaje wyroby cukiernicze i artykuły spożywcze. Co ważne, miejsce takie powinno charakteryzować się również atmosferą sprzyjającą wypoczynkowi, rozrywce oraz spotkaniom towarzyskim.
ciąg dalszy tabeli na następnej stronie
Rodzaj placówki
gastronomicznej Charakterystyka
Cukiernia
Miejsce, w którym odbywa się produkcja i sprzedaż lub tylko sprzedaż w szerokim asortymencie wyrobów cukierniczych, produkcja i sprzedaż napojów oraz sprzedaż artykułów spożywczych. Nie jest w nim prowadzona sprzedaż napojów alkoholowych, a jednocześnie ma ono zapewniać atmosferę sprzyjającą spotkaniom rodzinnym, towarzyskim.
Piwiarnia Miejsce, gdzie odbywa się sprzedaż piwa w szerokim asortymencie oraz dodatków uzupełniających, jak zimne zakąski, sery itp. Winiarnia Miejsce, gdzie odbywa się sprzedaż win i miodów pitnych w szerokim asortymencie oraz dodatków uzupełniających, jak np. deski serów. * Definicja GUS: http://stat.gov.pl/metainformacje/slownik-pojec/pojecia-stosowane-w-statystyce-publicznej/432,pojecie.html. ** GUS do tej grupy zalicza również działalność kawiarni, herbaciarni i piwiarni. Jest to więc nieco inny podział, niż przyjęty w niniejszej książce.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS
Niezwykle pojemnym rodzajem placówek gastronomicznych są bary. W zależności od położenia oraz świadczonych usług można wyróżnić m.in. bary w hallu hotelowym, bary nocne, bary pomocnicze, bary bankietowe, bary przy basenie, bary przy plaży.
Wiedza W praktyce
Szczególną odmianą baru jest minibar, tj. lodówka zaopatrzona w napoje alkoholowe i bezalkoho-lowe oraz przekąski, znajdująca się w pokoju hotelowym. W pokoju w widocznym miejscu powinna znajdować się informacja z cenami za produkty znajdujące się w lodówce. Dzięki temu gość hotelowy może o dowolnej, dogodnej dla siebie porze, skorzystać z zawartości lodówki, a rozliczyć się za nią przy wykwaterowaniu.
Placówki gastronomiczne mogą być również dzielone ze względu na sposób obsługi klientów – podział ten został przedstawiony na rysunku Rysunek 14.
Źródło: opracowanie własne
Rysunek 14. Podział lokali ze względu na sposób obsługi klientów samoobsługa • samoobsługa z tzw. szwedzkim stołem • samoobsługa okienkowa typu polskiego • samoobsługa francuska występująca w barach • samoobsługa stoiskowa typu czeskiego
obsługa kelnerska system łączony
Sposób obsługi klientów
163 Rodzaje placówek gastronomicznych
