odqłosi ZBIGNIEW KOWALEWSKI^

W n u m e r z e : B r o n k a m usi slątf orfe/ić 9 ^{T a k .} clę w spom inam © Reierii/o<

u/yczynoifców 0 P i o t k i z H o lly w o o d $ P o fi i o te k a l i t e r a t u r a 9 ^{T a m ,} Ęfdzie

d z ie w c z ę ta b y ł y inne § F e l i e t o n y # P o lo n ic a

odqłosi|

10 stro n C EN A 1 ZŁ

T Y G O D N I K R O K VI I

JULI AN R A D W A Ń S K I

KIEDY MŁODZI MOGĄ MÓWIĆ

0 SOBIE

„ G : l»^is c h c ia ła b y m s p r o w o k o ­ w a ć w a s d o d y s k u s ji n a te m a t, k tó r y je s t z p e w n o ś c ią tr u d n y , a n a w e t tr o c h ę d r .u l i w y . J a k o d p o ­ w ie d z ia ły b y ś c ie n a n a s tę p u ją c e p y ­ t a n ie : Czy — w a s z y m z d a n ie m s z k o ła m a p r a w o in g e r o w a ć w s p r a w y o s o b is te u c z n ió w , a j e ś li t a k to w J a k im s to p n iu i d la c z e g o ? 1 c^y w o g ó le m ło d z ie ż w w ie k u sz k o ln y m (c z y li lu d z ie p o d b a r d z o w ie lo m a w z g lę d a m i u z a le ż n ie n i o d d o ro s ły c h a w ię c m . in. o d s w y c h w y c h o w a w c ó w ) m o ż e m ie ć s p r a w y z a s łu g u ją c e n a m ia n o w y łą c z n ie

o s o b is ty c h ? .

E .: P e w n ie , że m o ż e m ie ć t a k i e s p r a w y i m a .

j j. N ie , w ż a d n y m w y p a d k u p r o f e s o r o w ie n ie p o w in n i s ię w t r ą ­ c a ć w s p r a w y o s o b is te u c z n ió w , je ś li o n e o c z y w iś c ie n ie k o l id u j ą w j a k im ś s to p n iu z o b o w ią z k a m i s z k o ln y m i.

U .: N ic , p r z e c iw n ie . J a w ła ś n ie u w a ż a m , ż e m o g ą s ię w t r ą c a ć , b o je ś li je s t t a j n y p ro fe s o r, j a k u c z e ń s ię z n im z ż y je , to m o że go p ro s ić o r a d ę n a w e t w n a ji n t y m n i e js z y c h s p r a w a c h . I je s z c z e ta k i p r o f e s o r n a p o d s ta w ie ty c h z w ie r z e ń m o że w y ­ tłu m a c z y ć ro d z ic o m p s y c h ik ę u c z ­ n ia .

W .: O c z y w iś c ie , a le n ie k tó r z y z w y ­ c h o w a w c ó w m o g ą w y k o r z y s ta ć u - z y s k a n e z e z w ie r z e ń u c z n io w s k ic h w ia d o m o ś c i p r z e c iw k o ic h a u to r o m . C o p r a w d a t a k i e s y t u a c j e z d a r z a j ą s ię r z a d k o , bo p r o f e s o r o w ie r a z p o ­ z y s k a n e g o z a u f a n ia u c z n ia n ic c h c ą s tr a c ić , a le je d n a k ta k b y w a .

I .: N a p r z y k ła d : j a k j a r a z p r z y ­ z n a ła m s ię do w a g a r ó w , to p r o f e ­ s o r p ó ź n ie j k a ż d ą m o ją n ie o b e c n o ś ć w s z k o le u w a ż a ł z a w a g a r y .

A .: W ła ś n ie ! J e ś li c h o d z i o i n ­ g e r e n c ję p r o f e s o r ó w w n a s z e s p r a ­ w y o s o b is te , to z a le ż y , k to in g e ­ r u j e i c zy r o b i to z r z e c z y w is te j tr o s k i o d o b r o u c z n ia , c z y te ż o t, z p r o s t e j c ie k a w o ś c i, z w y k łe j c h ę ­ c i p o d p a tr z e n i a ż y c ia b liź n ie g o “ .

P o z w o liłe m s o b ie n a w s tę p ie z a c y to ­ w a ć f r a g m e n t w y p o w ie d z i u c z n ió w , z a ­ m ie s z c z o n y n a ła m a c h m ło d z ie ż o w e g o p i­

s e m k a „ N a s z G ło s “ w y c h o d z ą c e g o p r z y X X V L O im . S t e f a n a Ż e r o m s k ie g o w L o d z i. W y p o w ie d z i te , z r e s z tą n ie j e d y ­ n e n a t e m a t sz k o ły i s to s u n k u u c z n ió w d o n ie j, d o w o d z ą c h y b a ja s n o , że m ło d z i n ie ty lk o i n t e r e s u j ą s ię ty m i s p r a w a m i

a le c h c ie lib y i m ó w ić o n ic h .

S a m p o m y s ł s tw o r z e n ia p is m a s z k o l­

n e g o z ro d z ił s ię z e w s p ó ln e j i n ic j a ­ ty w y m ło d z ie ż y , d y r e k to r a sz k o ły , m g r a N ic p a n a , i p o lo n is ty — c z y li p is z ą ­ ce g o t e s ło w a . P o c z ą tk i n ie b y ły ła tw e ,

Dalszy ciqg na słr. 3

i o ń f t m i A

* G Rm m

Z B IGNIEW K OW A L E W S K I^

WŁ. B O R T N O W S K I

JVa tropach łódzkiego Września (111)

a k m i a j o r u ń"

PIERWSZE POLSKIE WAKACJE

U la stu d e n tó w z p rz esz ło 40 k ra jó w , k tó rz y w c zerw cu u k o ń c zy li k u r s ję z y k a p o lsk ieg o , w a k a c je są jeszcze w p e łn i. S tu d iu m P rz y g o to w a w c ze i dom a k a d e m ic k i d la c u d zo z ie m có w p r z y ul. K o p c iń sk ieg o , św iecą jeszcze p u s tk a ­

m i.

W d om u a k a d e m ic k im cicho i sm ę tn ie . D rzw i tr z a s k a ją rz a d k o , w ie le pokoi z a m k n ię to na d łu g ie ty g o d n ie . Z n n jo m y ch o d n a jd y w a łe m tu ­ t a j z tru d e m , i to n ie licz n y c h - z re sz tą n a w e t ci, k tó rz y sied zą w te j c h w ili w L odzi, też nie sa z b y t u c h w y tn i: w ie le godzin sp ę d z a ją poza d o m em , bo n a s ie rp ie ń z a m k n ię to sto łó w k ę i ja d a ją dó.^6 rtnleko stftd. p rz y ot. i M a ja.

J a k nasi zag ra n ic z n i gościn spędzfclą te trz y m ie sią ce ? 7. ia k im l w ra ż e n ia m i w r a c a ja z w cza só w ?

D zięk i w s p ó łd z ia ła n iu z a k ła d ó w p ra c y ze Stu d iu m J ę z y k a P o lsk ie g o , stu d e n ci o trz y m a li s k ie r o w a n ia n a d w u ty g o d n io w e w czasy do do­

m ó w F W P w s z e re g u a tr a k c y jn y c h m ie jsc o ­ w ości n ad m o rze m i w g ó ra ch . T o je s t n a p e­

w n o coś, czy je d n a k dużo? P a m ię ta ć trz e b a , że w a k a c je t r w a ją c a ły lip ie c , s ie r p ie ń i w rz e ­ sień , a w ię c z 12 ty g o d n i 10 p o z o staje n iezo r- g a n iz o w a n y c h . T a k ie czy in n e sp ę d z e n ie ich z ależ y od in ic ja ty w y poszczególnego s tu d e n ta - c u d zo ziem ca. D la w ie lu te )0 ty g o d n i — to p rz y m u s o w y p o b y t w L odzi, bo n ie m a co z sobą robić. N ie k tó rz y , p ra g n ą c p o d re p e ro w a ć b u d ż et, p r a c u ją w o sła w io n y m „ P u c h a tk u ” a l­

b o p o je c h a li n a ż n iw a do P G R -ó w . M ożna w te n sposób z a p ra c o w a ć n a k u p n o n p . g a r n itu ­ r u . D la w iększości Jed n a k c ały d zień — to czas w o ln y , z k tó r y m n ie w iad o m o co począć..

Dalszy ciąg na słr. 6

BITWA NAD BZURA

R o z w ó j w y p a d k ó w od c h w ili h itle r o w s k ie j n a p a ś c i n a P o ls k ę w y p r z e d z a ł s k o k a m i n a jb a r d z i e j p e s y m is ty c z n e p r z e w id y w a n ia n a ­ sz e g o n a c z e ln e g o d o w ó d z tw a .

W n o cy z 1 n a 2 w r z e ś n ia n i e ­ m ie c k a d y w i z ja p a n c e r n a w k l i n ia s ię w s ty k m ię d z y a r m ia m i „ L ó d ź “ i „ K r a k ó w “ , p o s u w a ją c s ię w s t r o n ę R a d o m s k a . 2 w r z e ś n ia z a ł a ­ m u je s ię o b r o n a a r m ii „ K r a k ó w “ . 3 w r z e ś n ia o d d z ia ły a r m ii „ P o m o ­ r z e “ z n a j d u j ą c e s ię w tz w . „ k o r y ­ ta r z u " , z o s ta ją r o z je c h a n e p rz e z je d n o s tk i p a n c e r n o - m o to r o w e . 4 w r z e ś n ia z a g o n p a n c e r n y o b je ż d ż a s t a n o w is k a a r m ii „ M o d lin “ i ro z ­ b i ja d y w iz ję o d w o d o w ą , z m u s z a ­ j ą c c a le u g r u p o w a n ie d o r u c h ó w o d w r o to w y c h . 5 w r z e ś n ia p ę k a f r o n t a r m ii „ L ó d ź “ n a s k u t e k s i l ­ n y c h u d e r z e ń p ie c h o ty w r o g a i b e z k a r n ie d z ia ła ją c e g o lo tn ic tw a .

W te j s y tu a c ji m a r s z a łk o w i S m i g łe m u n i e p o z o s ta je in n e w y j ­ śc ie , j a k z a r a ą d z e n ie o g ó ln e g o w y c o f a n ia s ię w o js k n a lin i ę W ls ly - - N a r w i.

A r m i a „ P o z n a ń “ d o w o d z o n a

p rz e z g e n e r a ła T a d e u s z a K u tr z e b ę z a jm o w a ła o b s z a r W ie lk o p o ls k i.

J e j s k r z y d ła s ty k a ły się od p o łu d ­ n ia z a r m i ą „ L ó d ź “ , a od p ó łn o c o - w s c h o d u z a r m i ą „ P o m o r z e “ .

W o k r e s ie 1— 5 w r z e ś n ie a r m i a

„ P o z n a ń “ n ie d o ś w ia d c z y ła a n i s iły n ie m ie c k ie g o u d e r z e n ia , a n i n is z c z ą c e j d z ia ła ln o ś c i w ro g ie g o lo tn ic tw a . P r z e c iw n ie , m ia ła k ilk a lo k a ln y c h s u k c e s ó w w s ta r c ia c h n a d g r a n ic z n y c h . R o z k a z w y c o f a n ia s ię b ez w a lk i o tr z y m a n y w ie c z o ­ re m 5 w r z e ś n ia , sta n o w i} z a s k o ­ c z e n ie d la g e n . K u tr z e b y i je g o p o d k o m e n d n y c h .

N a s tę p n e g o d n ia p r z e p ro w a d z i!

o n r o z m o w ę te le fo n ic z n ą z N a ­ c z e ln y m W o d ze m . R o z m o w a , p r o ­ w a d z o n a b y ła w „ w o js k o w y m ż a r g o n ie “ z e w z g lę d u n a m o ż liw o ść p o d s łu c h u . K u t r z e b a p r o p o n o w a ł b y „ p ó jś ć n a s p a c e r n a b a w e łn ę “ (u d e rz y ć n a L ódź), a le m a r s z a łe k Ś m ig ły g o tó w b y ł z g o d zić &ię t y l ­ k o „ n a u d e r z e n ie w c z ę ść g ło w y

Dalszy ciqg na słr. 3

l t

sw iecie

M in io n y tydz.ień — p o r a ży w o ko­

m e n to w a n ą n a Z ac h o d zie zap o w ie­

d z ią w iz y ty p re m . C h ru sz ra o w a w B o n n — n ie p rz y n ió sł w ię k sz y ch r e ­ w e la c ji. P r/.ez sz p a lty g aaet co d zien ­ n y ch i k o m u n ik a ty ra d io w e p rz ew i­

j a j ą się w c iąż te sa m e k r a je : W iet­

n a m , C ypr. K ongo... S k o rz y sta jm y w ięc z o k a z ji, by upraed-zić je d n o * c z e k a ją c y c h n a s w y d arzeń .,.

P o ję cie „ trz e c ie g o ś w ia ta “ zn alaz ło w d y p lo m a c ji p ra w o o b y w a te lstw a . Is tn ie je b o w ie m w sipólcześnie ro zle­

gła s tr e f a k ra jó w n e u tra ln y c h - nie z w iąz an y c h z b lo k ie m a tla n ty c k im , a n i też z p a ń s tw a m i obozu so c jali­

sty czn eg o . K r a je te, n e u tr a ln e w o b ec b lo k ó w , n ie są Je d n a k w c a le n e u tr a l­

n e w o b ec p o d sta w o w e g o p ro b le m u n a sz y ch c za só w - z a g a d n ie n ia w o j­

n y i p o k o ju .

Z d e c y d o w a n a w ię k szo ść z n ich d o ­ p ie r o o d k ilk u l a t k o rz y s ta z n ie p o ­ dleg ło ści. N ie k ie d y w y ra ż a się o n a ty lk o w n a c jo n a listy c z n y c h s z ta n d a ­ ra c h i h y m n ac h , je j ra m y b ow iem k r ę p u ją jesz c ze p a ń s tw a , k tó r e d o n ie d a w n a tra k to w a ły te t.e ry to ria Ja k o s w e k o lo n ie .

K r a je te, n o w o w y z w o lo n e, d o św la d c zy ly a ż n a d to , c o to J e s t k o lo n ia ­ lizm i o b e c n ie — ja k n a jś w ię ts z e j jjp raw y — b ro n ią sw e j s&modz.ielnosci 1 w alczą o je j p o sz e rz e n ie . T o zaś Je st m o żliw e ty lk o w w a ru n k a c h p o ­ k o ju . N ic p rz e to d z iw n eg o , że w łą ­ c z a ją się d o licz n y ch a k c ji d y p lo m a ­ ty czn y ch obozu so c jalisty cz n eg o , na rz e c z p o k o ju , a c z ę sto s a m e Je in i­

c ju ją .

D ow odów n a ro lę, ja k ą „ trz e c i ś w ia t" s p e łn ia w n ie d o p u s zc ze n iu d o z b ro jn e g o k o n flik tu — m o żn a p rz y ­ ta c za ć w iele. p rz y p o m n ijm y so b ie c h o ciażb y o k r e s n a p ię c ia , sp ow odo­

w a n e g o k ry z y sem w s tr e f ie M orza K a raib sk ie g o , czy też w k ła d k ra jó w n e u tra ln y c h w ro z m o w y g e n ew sk ie n a te m a t ro z b ro je n ia .

D la te g o też, g d y c h a ra k te ry z u je m y n o w y u k ła d sit w św ie c ie i w y m ie ­ n ia m y c z y n n ik i, k tó re s p ra w iły , że w o jn ę m o ż n a w y e lim in o w a ć ja k o śro d e k ro z strz y g a n ia sp o rn y c h p ro ­ b lem ó w m ię d z y n aro d o w y c h - is tn ie ­ n ie s tr e f y k ra jó w n e u tra ln y c h w y li­

cza m y n a d ru g im m ie jsc u , z a r a z p o ob o zie so c ja listy cz n y m .

Z n a jw ię k sz y m z a in te re so w a n ie m śled zić w ięc btjdzlem y o b ra d y II K on­

fe re n c ji K ra jó w N ie za an g a żo w an y c h w K a irze , k tó ra z a p o w ie d z ia n a zo­

s ta ła n a 5 p a '.d z le rn ik a . Z ty m w ięk szy m , że o d w rz e ś n ia 1961 ro k u , k ie ­ d y to o b ra d o w a ła w B e lg ra d zie I k o n fe re n c ja , p o p ra w iła się znacz­

n ie a tm o s fe ra m ięd z y n aro d o w a , a l is ta n ie z aa n g a ż o w a n y c h w y d łu ż y ła

się. JM

O b e cn ie lis ta e w e n tu a ln jfc h uczesit- lik ó w k o n ie r e n c ji o b e jm u je n ie ty lk o 25 k ra jó w , re p re z e n to w a n y c h w ó w czas w B e lg ra d zie, lecz ró w n ie ż:

33 p a ń stw a — c zło n k ó w O rg a n iz a c ji J e d n o ś c i A fry k a ń s k ie j, 13 p a ń stw

L igi A ra b s k ie j, 10 A m e ry k i Ł a c iń ­ sk ie j o ra z p a ń s tw a n e u tr a ln e E u ropy.

O czyw iście, n ie w s z y s tk ie z w y m ie ­ n io n y c h k r a jó w p rz y ję ły zap ro sz e n ie . M im o to n a s p o tk a n iu k a irs k im b ę­

d z ie n a jp ra w d o p o d o b n ie j re p re z e n ­ to w a n y ch p o n a d 50 p a ń s tw , a w ię c d w u k ro tn ie w ię ce j n iż p rz e d trz e m a la ty — p o ło w a c zło n k ó w O rg a n iz a c ji N a ro d ó w Z jed n o cz o n y ch .

J u ż to n a d a je n ie p rz e c ię tn ą ra n g ę

„ p a rla m e n to w i sze fó w n iezaan (rażo - w a n y eh p a ń s tw " — j a k n a z w a n o k a ir s k ą k o n fe re n c ję .

C o b ę d zie te m a te m o b ra d ?

T y m czaso w y p o rz ą d e k d z ie n n y , u s ta lo n y w C olom bo — ja k k o lw ie k z re d a g o w a n y w sp o só b d o ść o g ó ln y — p r z e w id u je d y s k u s ję n a d k o lo n ia ­ liz m em , n e o k o lo n ia lizm e m , im p e ria ­ lizm em i p o k re w n y m i te m a ta m i. J e d ­ n a k ż e głó w n y a k c e n t z c a łą p e w ­ n o śc ią p o ło żo n y b ę d z ie n a o b ro n ę p o ­ k o ju św iato w eg o .

N ie za an g a żo w an l n ie o g ra n ic zą się 11 ty lk o d o z a g a d n ie ń p o lity c zn y c h . N a p o rz ą d k u d z ie n n y m z n a jd ą się p ro b le m y k ra jó w s ła b o ro z w in ię ty c h

— śro d k i z ara d cz e, z m ie rz a ją c e d o w y ró w n a n ia p rz e p a śc i m ię d z y „g ło d ­ n y m i“ i „ s y ty m i“ . K r a je „ trz ec ieg o ś w ia ta “ s łu sz n ie b ow iem z a n ie p o k o jo ­ n e są p o lity k ą , u p ra w ia n ą p rz e z m o­

c a r s tw a z ac h o d n ie , a p ro w a d zą c ą d o sy s te m a ty c z n e j o b n iżk i c e n s u ro w ­ c ó w p rz y ró w n o c ze sn y m p o d n o sz e n iu c e n n a a r ty k u ły p rz em y sło w e .

N a p o p rz e d n ie j k o n fe re n c ji sz e fo ­ w ie 25 k ra jó w o p o w ie d zieli się n ie ­ m al w e w s zy s tk ic h p o d sta w o w y c h z a g a d n ie n ia c h . J e d n o m y ś ln a b y ła d e ­ c y z ja c o d o p o lity k i p o k o jo w e g o w s p ó łis tn ie n ia 1 ro z s trz y g a n ia s p o r­

n y c h p ro b le m ó w p rz y s to le o b ra d . W y rażo n o sw o ją o p in ię n a te m a t p o w sze ch n e g o 1 c a łk o w ite g o ro z b ro ­ je n ia , w k w e stii n ie m ie c k ie j, w s p r a ­ w ach k o lo n ia liz m u .-

W y p o w ied z ia n e w ó w cz as o p in ie zb liż y ły s ię lu b p o k ry ły w c ało ści z w n io sk a m i, w y s u w a n y m i p rz e z k r a je s o c ja listy cz n e .

».W estfaellsche R u n d s c h a u " p isa ł n a m a rg in e s ie k o n fe re n c ji:

„ J e s t to J a w n e z w y cię stw o ZSRR, a b o lesn a p o ra ż k a z ac h o d n ic h kon­

c e p c ji..."

N a k o n fe re n c ji b e lg ra d z k ie j n ie o szczęd zo n o żad n e g o z m o c a rstw za­

ch o d n ic h — m n ie j w ięcej ró w n o ro z ­ d z ie la n o k rv ty k ę pod a d re se m S ta n ó w Z jed n o cz o n y ch , W ie lk iej B ry ta n ii czy F ra n c ji.

T y m ra z e m m o że b y ć in a c z e j: głów n y m o b iek te m a ta k ó w n a jp ra w d o p o ­ d o b n ie j b ęd ą S ta n y Z jed n o czo n e z u - w ag l n a ich ro lę w W ie tn am ie , K on­

go, n a C y p rz e — w szęd zie tam , gdaie w ła ś n ie a k tu a ln ie is tn ie ją o śro d k i św ia to w e g o n ie p o k o ju .

,

K o n fe re n c ja k a ir s k a z p e w n o ścią n ie o d k ry je c u d o w n eg o le k u n a w s z y s tk ie d o leg liw o ści w sp ó łczesn e g o ś w ia ta . N ie je s t to m o żliw e w ogóle, a ty m b a rd z ie j w ów czas, gdy n ie w szy scy u c z e stn ic y d y s p o n u ją p e łn ą sw ó b o d ą d z ia ła n ia . Z a m ia r je d n a k p ro m o to ró w te j k o n fe re n c ji »ko d y fi­

k o w a n ia z asu d p o k o jo w e g o w sp ó ł­

is tn ie n ia (d o k u m e n t te n b y łb y p rz e ­ k a z a n y d o a p ro b a ty O N Z) i w y p ra c o ­ w a n ia p łaszczy zn y w s p ó ln e g o d z ia ła ­ n ia, n a w e t je ś li je j ro z m ia ry b ęd ą s k ro m n e , to ju ż i ta k d u ż y w k ła d w o b ro n ę św ia to w e g o p o k o ju .

W. S Ł A W S K I

JAK

PODBIĆ KONGO?

P o p o w r o c ie M o is e C z o m - b e d o w ła d z y p r a s a z a c h o d ­ n ia r o z p a c z liw ie u s i ł u je u k a ­ z a ć t ę o s ła w io n ą k r e a t u r ę w k o r z y s tn y m ś w ie tle : c z y ta ­ m y w ię c o „ w y k s z ta łc e n iu “ k a c y k a z K a ta n g i, o je g o

„ e u r o p e js k o ś c i“ , „ li b e r a l iz ­ m ie “ , i tp . T y m c z a s e m s y ­ t u a c j a w e w n ę tr z n a K o n g o c o ra z b a r d z i e j s ię k o m p li­

k u j e : s z c z e g ó ln ie p r z y c z y n ia s ię d o te g o j a w n a ju ż a m e ­ r y k a ń s k a in g e r e n c j a w w e ­ w n ę t r z n e s p r a w y k r a ju . W a ­ s z y n g to n i t u p o s t a w i ł n a z g r a n a k a r tę . A w ię c tz w .

„ d o r a d c y w o js k o w i“ . A w ię c tz w . „ s p r z ę t p o m o c n ic z y “ . A w r e s z c ie — j u ż b e z o s ło n e k

— i s p a d o c h r o n ia r z e . T r z e b a p r z y z n a ć , ż e W a -

s z y n g to n z d e c y d o w a ł s ię n a t a k ą a k c j ę w s z c z e g ó ln e j c h w i li : C z o m b e o t a k ą w ła ś ­ n i e p o m o c p r o s ił B e lg ię . S p o tk a ł s ię z o d m o w ą — m o ż e z p o w o d u w e w n ę tr z ­ n y c h s p o r ó w b e lg ijs k ic h p o ­ l ity k ó w , a m o ż e C z o m b e b y ł z b y t j u ż s k o m p r o m ito w a n y w t y m r z ą d z ą c y m n ie g d y ś K o n g ie m k r a j u . D la A m e r y k a n ó w b y ł o n J e d n a k o d p o ­ w ie d n im p a r tn e r e m . W m ie j ­ s c e B e lg ii w e s z li A m e r y k a ­ n ie . W B r u k s e li z o r ie n to ­ w a n o s ię , ż e o d m o w a p o ­ m o c y m i l i t a r n e j d la M o ise C z o m b e b y ła b łę d n a . J a k t e n b ł ą d n a p r a w i ć ?

I o to c z y ta m y w p r a s i e z a c h o d n io e u r o p e js k ie j o w ie lk ie j a k c j i „ w ś c ie k łe g o “ C z o m b e : r e k r u t u j e o n b ia ­ ły c h n a je m n ik ó w b y s f o r ­ m o w a ć z n ic h p o d d o w ó d z ­ tw e m B e lg a , p u łk o w n i k a V a n d e W a lie , k i l k a k a r ­

n y c h o d d z ia łó w : p l a n j e s t p r z e jr z y s ty , m o ż e w te n s p o s ó b u d a s ię o k ie łz n a ć p o ­ tę ż n ie js z y r u c h n a r o d o w o ­ w y z w o le ń c z y .

A le o d d a jm y g lo s p r a s i e : O to c o o n a d o n o s i:

O B S E R V E R : „D o K a m in a p r z y b y w a c o ra z w i ę c e j b ia ­ ły c h n a j e m n ik ó w . W a b i ic h p ie n ią d z : o t r z y m u j ą 100

f u n t ó w n a k o s z t y p o d r ó ż y i p o lis ę a s e k u r a c y jn ą n a w y ­ p a d e k ś m ie r c i n a s u m ę 7 000 f u n t ó w . Z g ła s z a ją się p r z e ­ w a ż n i e w y r z u l k i s p o łe c z e ń ­ s tw a , s tr a c e ń c y i p o s z u k i ­ w a n i p r z e s tę p c y . N ie b r a k i f a n a t y k ó w — r a s is tó w z R o d e z ji i P ld . A f r y k i “.

T I M E : O g ło s z e n ie w jo - h a n e s b u r s k i e j g a z e c ie z a ­ c h ę c a ło k a ż d e g o m ło d e g o c z ł o w ie k a „ k tó r y c h c e p r o ­ w a d z ić n ie z a le ż n e , p e łn e p r z y g ó d ż y c ie " , b y z a d z w o ­ n i ł p o d n u m e r 838-5202 w g o d z in a c h u r z ę d o w y c h . I d e n ­

t y c z n e o g ło s z e n ia u k a z a ł y s ię w i n n y c h m ia s ta c h p ld . a f r y k a ń s k i c h . W S a lis b u r y n a u lic a c h r o z d a w a n o m ło ­ d y m l u d z i o m u l o t k i z n a ­ d r u k i e m „ Z a d z w o ń p o d 55115". R e p o r te r T I M E z a ­ d z w o n i ł p o d t e n n u m e r i o d w i e d z ił w s k a z a n y p r z e z t e l e fo n d o m . K r y j e s ię w n i m tr z e c io r z ę d n a p r y w a t n a k l i n i k a s to m a to lo g ic z n a . Z g ła s z a ją c y c h s ię b y ło s p o ­ ro , k a ż d e m u z n ic h p r o p o ­ n o w a n o z a c ią g n ię c ie się d o f o r m a c j i s p e c ja l n y c h M o is e C z o m b e g o , z ż o ł d e m 150

f u n t ó w m ie s ię c z n ie . N i k t n ie s p r a w d z a ł d o k u m e n t ó w . N ie b y ło ż a d n e j k o m i s j i le ­ k a r s k i e j . P o lic ja m ia ła r o z ­

k a z p r z y m y k a ć o c z y •— w g w s z e l k ic h p r a w i d e ł z a c ią g u d o L e g ii C u d z o z ie m s k ie j.

P ie r w s z y r z u t b ia ły c h n a ­ j e m n i k ó w z o s ta ł o d d a n y p o d d o w ó d z t w o d a w n e g o p r z y ja c ie la C z o m b e — P a ­ t r i c k a 0 ‘M a lle y a ; w z m o c ­ n io n o g o o d d z ia łe m c z a r n e j ż a n d a r m e r i i i p o s u t e j li­

b a c ji r z u c o n o d o p i e r w s z e ­ g o b o ju : c h r z e s t o g n io w y n a j e m n i k ó w m ia ł m i e js c e o 30 m i l o d A l b e r t v i l l e . N ie * s t e t y — p is z e T I M E — c h r z e s t t e n n ie p r z y n i ó s ł o d d z ia ło m C z o m b e s p o d z ie ­ w a n e g o s u k c e s u .

D IE W E L T : „ W b a r z e h o ­ t e l u M e m l in g w L e o p o ld tH lle k r ó l u ją o d p a r u d n i b ia li n a j e m n ic y M o is e C z o m b e . C z ę ś ć ic h j u ż w y r u s z y ł a n a w s c h ó d , n a n a j b a r d z i e j z a ­ g r o ż o n e o d c in k i f r o n t u .

N a f r o n t o d j e c h a ł ^ N ie ­ ś m i e r t e ln y C h r y s t i a n “ — B e lg z o c h r o n y C z o m b e g o ,

k tó r y z a s ły n ą ł j u ż w 1961 r.

w K a t a n d z e z w y ją tk o w e g o o k r u c ie ń s t w a .

D o c h w ili o b e c n e j ( r e p o r ­ t a ż p i s a n y 31 s ie r p n ia ) C z o m b e z w e r b o w a ł o k o ło 300 b ia ły c h . K im s ą ci lu ­ d z ie ? A ta k n a A l b e r tv i l le p r o w a d z i ł b y ły o f ic e r b r y -

Z

ANGOLSKIEJ DŻUNGLI

— W ró g a ta k o w a ł p r z y u - ż y c iu k o lu m n s a m o c h o d ó w p a n c e r n y c h , o s ła n ia n y c h p r z e z lo tn ic tw o . J e d n a z b o m b w y b u c h ła g d z ie ś o b o k m n ie . U j r z a ł e m p o tę ż n y , c z e r w o n y b ły s k — i n ic w i ę ­ c e j. O ś le p łe m ... M ie liś m y p ię c iu z a b ity c h i s z e ś ć d z ie ­ s ię c iu r a n n y c h ...

N ie b y ła t o r e la c j a z d r u ­ g ie j w o jn y ś w ia to w e j, a l e z w a lk w y z w o le ń c z y c h w A n g o li i d o ty c z y ła k a m p a - n i w r e jo n i e N a n b u a n g o n g o z n a j d u j ą c y m s ię o d p ię c iu m ie s ię c y w r ę k a c h p o w s ta ń ­ c ó w a n g o ls k ic h .

N a r r a t o r e m b y ł b o h a te r w o j n y w y z w o le ń c z e j, k t ó r a to c z y s ię w ty m z a k ą tk u A f r y k i — c z a r n y j a k h e b a n m im o p o r tu g a ls k ie g o n a z w i ­ s k a J o a o G o n z a lv e z B e n e - d ito . W y s ła n y z o s ta ł d o E u ­ r o p y n a s k o m p lik o w a n ą o - p e r a c ję , k t ó r a m ia ł a m u p r z y w r ó c ić w z r o k . T u t a j te ż o p o w ie d z ia ł n i e z n a n e s z c z e ­ g ó ły w a l k A n g e lo w i B o a n , k o r e s p o n d e n to w i k u b a ń s k i e ­ g o d z ie n n i k a „ R e v o lu c ió n “.

B e n e d ito u r o d z ił s i ę w A n g o li w 1927 r o k u . D z ię k i o g r o m n e m u s a m o z a p a r c iu z d o ła ł z d o b y ć ś r e d n i e w y ­ k s z ta łc e n ie . Ż y ł t a k , j a k ż y ­ j e s ię w t e j o k r u t n e j k o ­ lo n ii d o g o r y w a ją c e g o im p e ­ r i u m p o r tu g a ls k ie g o . P e w ­ n e g o d n i a w p a d ł a m u w r ę ­ c e p u b l ik a c ja L u d o w e g o R u ­ c h u W y z w o le n ia A n g o li (M P L A ). Z r o b iła n a n im w ie lk ie w r a ż e n ie . Z a a p r o b o ­ w a ł p r o g r a m i s t a t u t i p tn ł s ię b o jo w n ik ie m r u c h u . W c a ły m k r a j u z a c z ą ł o r g a n i ­ z o w a ć k o m ó r k i M P L A w ś r ó d c h ło p ó w .

4 lu te g o 1981 r o k u a t a k n a w ię z ie n ia w L u a n d z le d a l s y g n a ł d o p o w s ta n i a . W p ię ć m ie s ię c y p ó ź n ie j, w lip c u te g o ż r o k u , r e w o lu c jo n iś c i b o h a te r s k o s ta w ili c z o ła w o js k o m k o lo n ia ln y m . W N a n b u a n g o n g o r u s z y li d o b o ju 7. ty m , c o b y ło p o d r ę ­ k ą : p r y m it y w n ą b r o n ią , s t a ­ r y m i a r m a t a m i n a b ija n y m i z p r z e d u k a m ie n ia m i i m a ­ t e r i a ł e m w y b u c h o w y m , z m ie s z a n k a m i z a p a la ją c y m i d o m o w e j r o b o ty . A n g o lc z y -

t y j s k i M ic h a e l H o a r e . P r z y n i m w id z ia n o k a p it a n a J i m ­ m y H e d g e s a — „ D z ik ie g o J i m m y ”. T e n w a l c z y ł j u ż w s z ę d z ie : n a M a la ja c h , w B ir m ie , p r z e c iw p o w s ta n i u M a u - M a u . S ł y n i e z n i e n a ­ w iś c i d o M u r z y n ó w .

W o k ó ł t a k i c h s tr a c e ń c ó w g r u p u j ą s ię n ie z n a n i, p o z b a ­ w i e n i d o k u m e n t ó w i n a z w is k w y k o le je ń c y . W L e o p o ld v il­

l e z j a w i a j ą s i ę F r a n c u z i i B e lg o w ie , N ie m c y 1 n a w e t P o la c y - e m ig r a n c i. W ś ró d n i c h s ą i ta c y , k tó r z y d o n i e d a w n a w a lc z y li w J e ­ m e n ie , w r o ja lis ty c z n y c h o d ­ d z ia ł a c h I m a m a .

W K a p s t a d a k c j ę w e r b u n ­ k o w ą p r o w a d z i b y ły p u ł ­ k o w n ik k a n a d y j s k i e j a r m i i , R e g in a ld H a r r is . M a ło m ó w ­ n y A n g lik n i e c h ę t n i e u d z ie la w y j a ś n i e ń : R e p o r te r o m p o ­ w ie d z i a ł : „ M o ż n a w K o n g o z a r o b ić d u ż o p ie n ię d z y . M o ż n a p r z e ż y ć i w ie le p r z y ­ g ó d . A le t r z e b a te ż b y ć i p r z y g o to w a n y m n a s t r a s z n ą ś m i e r ć “ .

T a k w ię c n a je m n ic y file m a j ą z łu d z e ń i w ie d z ą co i c h c z e k a : z a o k r u c ie ń s t w a i m o r d y b ę d ą m u s ie li o d p o ­ w ie d z ie ć , a g n ie w A f r y k i — je s z c z e b a r d z i e j z je d n o c z o ­ n e j p r z e c iw b i a ł e j i n t e r w e n ­ c ji — w z b ie r a .

cy , z le k c e w a ż e n i p r z e z s w y c h p a n ó w , z a s k o c z y li w ł a d z e k o lo n ia ln e . N is z c z y li k o n c e n t r a c j e w o js k , s ie ć a d ­ m in i s t r a c y j n ą , k o s z a ry , a t a ­ k o w a li o ś r o d k i m ie js k ie . W p ie r w s z y m s t a r c i u p o k o n a li 60 ż o łn ie rz y , u n o s z ą c z s o b ą ic h n o w o c z e s n ą b r o ń i a m u ­ n ic ję . W t e n s p o s ó b r e w o ­ l u c j a z d o b y ła s w ó j p i e r w ­ s z y n o w o c z e s n y s p r z ę t b o ­ jo w y . B o m b o k o , b o h a te r n a ­ ro d o w y A n g o li, p o w s ta ł p r z e c iw i m p e r i u m p o r t u g a l ­ s k ie m u .

R e jo n N a n b u a n g o n g o z 60 ty s i ą c a m i lu d n o ś c i p r z e z p ię ć m ie s ię c y z n a j d o w a ł s ię w r ę k a c h p o w s ta ń c ó w . W ty m c z a s ie z b u d o w a n o c h a t y d la ro ln ik ó w , u c z o n o ic h c z y ta ć i p is a ć , n ik o g o n ie p o z o s ta ­ w io n o o g ło d z ie , d z ie c i o- tr z y m a ł y to , cze g o n ig d y d la n ic h n ie b y ło : s z k o ły , l e k a r ­ s tw a , o p ie k ę , lu d z k ie t r a k t o ­ w a n ie .

P o te m r o z p o c z ę ła się k o n t r o f e n s y w a P o r tu g a lii, p r z y g o to w a n a s k r u p u l a t n i e i p e łn a o k r u c ie ń s tw . A r m ia k o l o n ia l n a w y p o s a ż o n a w n a jn o w o c z e ś n ie js z y s p r z ę t d o s ta r c z o n y p r z e z N A T O — z a a ta k o w a ł a p o z y c je p o w s ta ń c z e p o tę ż n y m i k o lu m n a m i w o j s k z m e c h a n iz o w a n y c h i p a n c e r n y c h . W ó w c z a s to w ł a ś n i e s t r a c i ł w z r o k B e ­ n e d ito . D o w ó d z tw o n a d p o w ­ s t a n ie m p r z e s z ło w r ę c e B o m b o k o . W a lk a ' ro z s z e r z y ­ ł a s ię n a c a ły k r a j .

O d d z ia ły w y z w o le ń c z e s c h r o n iły s ię w d ż u n g li.

S t ą d r e w o lu c jo n iś c i a t a k o ­ w a li s z la k i k o m u n ik a c y jn e , p o s t e r u n k i w o js k o w e . Z a d a ­ w a li c ię ż k ie s t r a t y k o lo n ia ­ liz m o w i, p o s łu g u ją c s ię n i e ­ ś m i e r t e ln ą t a k t y k ą p a r t y ­ z a n c k ą . I m p e . iu m , n ie m o ­ g ą c z d ła w ić b u n t u , u d e r z y ło w lu d n o ś ć c y w iln ą : ro z p o ­ c z ę ło s ię r o z s t r z e li w a n i e m ie s z k a ń c ó w w io s e k i b o m ­ b a r d o w a n i e n a o ś le p d ż u n ­ g li. R e w o lu c jo n iś c i w a lc z y li, k o lo n ia liś c i s i a li o k r u t n y t e r r o r .

B e n e d ito o d z y s k a ł c z ę śc io ­ w o w z r o k i z p o w r o te m s t a ­ n ą ł d o w a lk i.

— Z w y c ię ż y m y , b o j e s te ś ­ m y a r m i ą r e w o lu c y jn ą , a n a ­ s i w r o g o w ie to n a je m n ic y i n a je ź d ź c y . B o m b o k o n a c z e le 14 lu d z i z a a ta k o w a ł w V illa V ic o sa k a r a w a n ę p o r ­ t u g a l s k i c h je e p ó w w o js k o ­ w y c h , w z ią ł d o n ie w o li 70 ż o łn ie rz y i z d o b y ł w s z y s tk o , z c z y m p r z y b y li, z s a m o c h o ­ d a m i w łą c z n ie . M a m y ju ż to , c o p o z w o li n a m z w y c ię ­ ż y ć : o r g a n iz a c ję , o r i e n t a c j ę p o lity c z n ą , s t r a te g ię . H is to ­ r i a j e s t z n a m i.

W g k u b a ń s k ie g o t y g o d n i k a

* B o h e m ia

POLONICA

JO H N GRONODSKI UCZX S IĘ P O L S K IE G O J o h n G ro n o u sk i, a m e ry k a ń ­ sk i m in is te r poczty i te le ­ g ra fu , P o la k z po ch o d zen ia, w najb liższy ch ty g o d n ia ch k am p an ii w yborczej z a m ie rz a w y­

stęp o w ać w polskich o k rę ­ gach i a g ito w a ć na rzecz w y ­ b o ru p re z y d e n ta J o h n s o n a w ję z y k u polskim . W tym celu od p ew n eg o czasu J o h n G ro - n o u sk l b ierz e w W aszyngto­

n ie co d zie n n ie le k c je ję z y k a p olskiego, by w p ra w ić się w m ó w ien iu i n ie p o p ełn ia ć b łę ­ dów. L ek c ji u d z ie la m u p ro - feso r-w y kladow ca, k tó re g o n a zw isk a n ie po d an o je d n a k do p u b licz n ej w iadom ości.

„W TYM M IE JS C U E U R O PY “

Z n a n a f ir m a w y d a w n ic z a w zac h o d n ic h N iem czech , R . Piiper V e rlag , z a p o w ie d zia ła w y d a n ie to m u ro zw aża ń i gloss S te fa n a K isie le w s k ie g o pi. „W tym m ie jscu E u ro p y “ (czyli po p ro stu w Polsce).

W y d aw n ic tw o z ap o w iad a, że książk a la w in n a obudzić z a ­ in te re s o w a n ie c zy teln ik ó w N R F

ta k ż e i d lateg o , że w to m ie b ęd ą pom ieszczone a riy k u ly K isielew sk ieg o o sw o jej pod­

róży po N iem czech zachod­

nich.

N O W Y SU K C ES K A W A L E R O W IC Z A W h a m b u rs k im d zienniku

„D ie A n d ere Z e itu n g “ (z 27 s ie rp n ia br.) u k a z a ł się a r ty ­ k uł p t. „ M ü n c h en e r B e isp ie l“

(P rz y k ład m o n ach ijsk i), z k tó ­ rego w y n ik a , że w jed n y m z k in w M onachium id zie ju ż od trzech m iesięcy przy p e ł­

nych k o m p le tach film polski

„ M a tk a Jo a n n a od A niołów ."

Z d an iem a u to ra a rly k u lu film te n w y trz y m u je k o n k u re n cję z n a jb a rd z ie j w z ię ty m i bestsei le r a m i, chocia> — ja k w ia d o ­ mo — „M atka Jo a n n a od A nio łów “ nie schlebia tan im g u ­ stom i na pow szechny o d b ió r

liczyć nie m oże. A nons k in a m o n ach ijsk ieg o b rz m i: „T en film w inni zobaczyć w szyscy, p oniew aż d o ty k a o n spraw , k 'rtrc do ty ch czas u zn aw an e były za n ie ty k a ln e ."

’ I JE S Z C Z E W N R F W- u biegłym ty g o d n iu „D ie W elt“ p rz e d sta w ia sw ym czy­

teln ik o m szw edzki film „K o­

c h ać“ (A tt A lska), w k tó ry m głów ną ro lę gra Z b igniew Cy­

bulski. G azeta uw aża, że film , a szczególnie jego a k to rs k ie k re ao je, z n a jd ą u z n an ie n a z b liż ając y ch się fe stiw alac h .

N a to m ia st o sta tn i „ D e r S p ie g el“ pośw ięca w iele m ie j­

sca tw órczośsl K om ana P o la ń ­ skiego: je s t to ja k zw y k le w tym p iśm ie, zręczna pod w zglę dem d zie n n ik arsk im i dość p rz ew ro tn a p róba a rty s ty c zn e j i po lity czn e j analizy doro b k u m ło d eg o film o w c a . P rz e ś le d ź ­ m y te w yw ody.

N a w stę p ie P o lań sk i (w g p ism a: polski a w a n g a rd z is ta )

— z o sta je p o staw io n y w je d ­ n y m rzęd zie z n a jw y b itn ie j­

szym i tw ó rcam i m łodego fil­

m u : ź ró d e ł i w z o ró w jeg * m an ie ry tw ó rczej szuka się u B e ck e tta i B re c h 'a (!) W o b ­ s z e rn e j części p o św ięconej ży­

ciorysow i P o lań sk ieg o , re d a k ­ c ja nie szczędzi p ik an tn y ch szczegółów , C ały jeg o w re szcie d o tychczasow y doro b ek u z n a ­

n y z o sta je za p o sz u k iw a n ia m eta fo ry czy p rzen o śn i w y ­ r a ż a ją c e j p raw d y tru d n e do w yp o w ied zen ia. Z d an ie (ja k o ­ by) w y p o w ie d zia n e przez Po­

lań sk ieg o na m arg in esie film u

„N óż w w odzie“ , c y tu ie m y za n iem ieck im p ism em : „W m oim k ra ju Cud G ospodarczy stw o ­ rz y ł now ą w a rstw ę p o sia d a ­ ją c ą : Ci lu d zie w p ra w d z ie is to tn ie p ra c u ją — a le nie troszczą się ani o problem y p o lity czn e a n i o sp ra w y d u ­ c h o w e“ .

T y le P o lań sk i o (chyba?) p ry w a tn e j Inlojatyw ic. W róć­

m y je d n a k do naszej re la c ji.

Na je j zakończenie d o w ia d u ­ je m y się, że P o lań sk i p ra cu je nad film em pt. „ W s trę t“ . R e­

a liz u ją go producenci a n g lo - fran cu scy . Film je s t p ośw ię­

cony m o d n y m dziś n a Z ac h o ­ dzie problem om p erw o rsj! sek ­ sualnych, Sam P o lań sk i — w g D er S p ieg el — p ow iedział na ten te m a t: „W głośnych pow ieściach o p isu je się na ca­

łe stro n ic e n a jd ra ż liw s z e sn raw y se k su a ln e ! D laczego film m iałby w te j dziedzinie p ozostać ubogim k rew n y m ..."

BITWA NAD BZURĄ

Dalszy ciqg ze słr. 1

b y d lę c ia “ (w y p a d n a O z o rk ó w ).

P r z y z a k o ń c z e n iu ro z m o w y Ś m i­

g ły m ć w ił n ie m a l z ro z p a c z ą :

„ O tw o rz y ć s o b ie d ro g ę , gdy b ę ­ d z ie p o trze b a^ Z a k lin a m , s b y p a n m a s z e r o w a ł m o ż liw ie s z y b k o n a W a rs z a w ę ..,“

D E C Y Z J A Z W R O T U Z A C Z E P N E G O

P r z y s t ę p u ją c d o w y k o n y w a n ia o d w r o tu n a W is łę g e n . K u tr z e b a m e z d a w a ł s o b ie s p r a w y z i s t o t ­ n e j s y tu a c ji — w j a k i e j z n a jd o ­ w a ły s ię w o j s k a p o ls k ie . S ą d z ił, ż e a r m i a „ Ł ó d ź “ to c z y je s z c z e o - s t r e w a lk i o p ó ź n ia ją c e , a « r m ia od w o d o w a „ P r u s y “ p r z y n a j m n i e j n a k i l k a d n i z a tr z y m a p o s u w a n ie s ię n ie m ie c k ie g o z a g o n u p a n c e r n e g o .

A r m ia „ P o z n a ń “ s k ł a d a ł a się z 4 d y w iz ji p ie c h o ty ( je d n a p o d ­ p o r z ą d k o w a n a z o s ta ła d o w ó d z tw u a r m i i „ P o m o r z e “ ) f 2 b r y g a d k a ­ w a l e r i i w p e łn e j g o to w o śc i b o jo ­ w e j. S z la k ' o d w r o tu w ió d ł w z d łu ż p ó łn o c n e g o b ie g u B z u ry , g d z ie m ia i y „ s p ły n ą ć “ ta k ż e i w y c o f u ją c e s i ę je d n o s tk i a r m ii „ P o m o r z e “ .

P o n ie w a ż m e ld u n k i z w ia d u d o ­ n o s iły , że n a p o łu d n ie od lin ii od w r o t u a r m ii „ P o z n a ń “ z n a j d u j ą s ię s t o s u n k o w o s ł a b e s iły n ie m ie c k ie , k t ó r e o s k r z y d liły a r m ię „ L ó d ź “ , g e n . K u tr z e b a p o s ta n a w ia w y k o ­ r z y s t a ć s y t u a c j ę d o g o d n ą d la w y ­ k o n a n ia z w r o tu z a c z e p n e g o , a p r z e z to p r z y jś ć z p o m o c ą w o j­

s k o m g e n . R ó m m la , z w ią z a ć s iły n ie m ie c k ie i d a ć n a c z e ln e m u d o ­ w ó d z tw u c z a s n a z o r g a n iz o w a n ie o b r o n y lin ii W is ły — N a rw i.

W t r a k c ie r u c h ó w o d w r o tn y c h , 8 w r z e ś n ia gen- K u tr z e b a u z y s k a ł t e le f o n ic z n e p o łą c z e n ie z W a r s z a ­ w ą . R y d z - S p i g ly z n a jd o w a ł się j u ż w B rz e ś c iu , n a to m ia s t jes zc z e

„ u r z ę d o w a ł“ w s to lic y s z e f s z ta b u n a c z . d o w ó d z tw a g e n . W . S ta c h ie - w ic z . Z p e w n y m i o p o - a m i w y r a ­ z ił o n a p r o b a t ę d la p ia n u o p e r a ­ c ji z a c z e p n e j, z a s tr z e g a ją c się , że m u s i p o r o z u m ie ć s ię z n a c z e ln y m w o d z e m . P o n ie w a ż c z a s n a g lił g e n . K u t r z e b a n a ty c h m ia s t p r z y s tą p ił d o p r z e g r u p o w y w a n ia w o js k .

G en - K u tr z e b a p o z o s ta w a ł w k o n ta k c i e z d o w ó d c ą a r m ii „ P o m o ­ r z e “ g e n . B o r tn o w s k im , k tó r y c h o c ia ż bez e n tu z ja z m u , lecz zg o ­ d z ił s ię n a w s p ó łd z i a ł a n i e o b u a r ­ m ii p o d p o r z ą d k o w u ją c się d o b r o ­ w o ln ie in ic ja to r o w i pianki.

Z w r o t z a c z e p n y m ia ła w y k o n a ć n a j p i e r w g r u p a o p e r a c y jn a gen:

K n o lla (3 d y w iz je p ie c h o ty , 1 b ry

g a d a k a w a l e r ii ) z a r m ii „ P o z n a ń “ , u d e r z a ją c n a Ł ęc zy c ę — P i ą te k i z b liż a ją c się d o Ł o d zi. N a s tę p n ie m ia ła w e jś ć d o a k c ji g r u p a g e n . B o łtu c ia z a r m ii „ P o m o r z e “ (2 d y ­

w iz je p ie c h o ty t 1 d y w iz ja w o d ­ w o d z ie) i n a c ie r a ć p o m ię d z y B ie ­ la w ą a Ł o w ic z e m w k i e r u n k u n a G ło w n o — S k ie r n ie w ic e .

P r z e b ie g u b itw y , rz e c z ja s n a , g e n . K u tr z e b a p r z e w id z .e ć n ie m ó g ł w szc ze g ó ła c h - W id z ia ł d o ­ g o d n e p o ło ż e n ie w o js k w ła s n y c h d l a w y k o n a n ia u d e r z e n ia s k r z y d ło w e g o i t s j s y t u a c j i n ie # c h c ia ł z m a r n o w a ć , „

P O L S K I E N A T A R C IE S z c ze g ó ły o p e r a c ji o b u a r m ii g e n . K u tr z e b a u z g o d n ił z g e n . B o r tn o w s k im w c ią g u 8 w rz e ś n ia . N a t a r c ie g r u p y g e n . K n o lla (14, 17, 25 d y w iz je p ie c h o ty ) w y z n a ­ c z o n o n a ś w it 10. IX . G r u p a g en . B o łtu c ia (4, 16, 26 d y w iz je p ie ­ c h o ty ) — k tó r a w y c o f y w a ła się w k i e r u n k u B z u ry , m ia ła w e jś ć d o a k c ji po 2— 3 d n ia c h w a lk o d d z ia łó w p o z n a ń s k ic h .

9 w r z e ś n ia w je d n o s tk a c h a r m ii

„ P o z n a ń " p r o w a d z o n o g o rą c z k o w e p r z y g o to w a n ia d o n a ta r c i a . P r a g ­ n i e n i e w a lk i b y ło t a k s iln e , że je d e n z d o w ó d c ó w p u łk ó w ju ż 9 w r z e ś n ia w ie c z o r e m p r ó b o w a ł w y r z u c ić z Ł ę c z y c y n ie m ie c k ą z a ło ­ gę- U ży ł j e d n a k ż e d o d z ia ła n ia z b y t s ła b y c h s ił i n ie o s ią g n ą ł c e lu , n a to m i a s t p r z e d w c z e ś n ie z a ­ a la r m o w a ł w ro g a .

O ś w ic ie 10 w r z e ś n ia ro z p o c z ę ­ ło s ię r ó w n o c z e s n e n a ta r c i e n a Ł ęc zy c ę , C e le s ty n ó w i P i ą te k . W a l k i od p o c z ą tk u p r z y b r a ły c h a r a k ­ t e r o b u s tr o n n ie z a c ię ty . P o ls k a p ie c h o ta z p o g a r d ą ś m ie rc i p o s u ­ w a ła s ię n a p r z ó d , n ie c z e k a ją c n a k o n ie c z n e w s p a r c ie a r t y l e r y j ­ s k ie . P o n o s iła w ię c d u ż e .-'traty.

G e n . K u tr z e b a ta k r e la c j o n u j e p r z e b ie g w a lk : „ R o b iliś m y z n a c z ­ n e p o s tę p y , c h o c ia ż n i e u d a ło s ię d o k o n a ć p r a w d z iw e g o p r z e ł a m a ­ n ia . P r z e c iw n ik o d c h o d z ił p o w o li p o n o s z ą c b a r d z o c ię ż k ia s t r a ty , lec z i n a s z e b y ły w ie lk ie . D o c h o ­ d z iło d o w a lk a a b ia ła b ro ń ... P o b ito z u p e łn ie 30 d y w iz ję n i e m i e ­ c k ą , k tó r a u t r a c ił a 1.500 je ń c ó w , p o n a d 30 d z ia ł i b a r d z o w ie lu p o le g ły c h . J e j d o w ó d c a g e n . v o n B r ie s e n z o s ta ł ra n n y ..." *)

W c ią g u 10, 11, 12 w r z e ś n ia b itw a w r z a ła z o b u s tr o n n a z a c ię ­ to śc ią . Z a j ę t o w w a lc e Ł ęc zy c ę , P ią te k , C e le s ty n ó w . P o d O z o rk o - w e m p r z e d ł u ż a ł s ię u p o r c z y w y b ó j, lec z N ie m c y s z y b k o ś c ią g a li r e z e r w y . J u ż 11 w r z e ś n ia o b o k

r e s z te k 30 d y w iz ji n ie m ie c k ie j w e s-zła d o b o ju 24 d y w iz ja o r a z c zę ść 10 i 17 d y w iz ji. P o s iłk i p o d w o ż o ­ n o s a m o c h o d a m i. Ś c ią g n ię to czo łg i m a s z e r u ją c e n a W a r s z a w ę , a lo tn i c tw o od 12 w r z e ś n ia z a c z ę ło c o ra z s iln ie j n ę k a ć p o ls k ą p ie c h o tę .

12 w r z e ś n ia n a t a r c i e u t k n ę ł o i z e w z g lę d u n a p rz e m ę c z e n ie ż o ł­

n ie r z y , i z e w z g lą d u n a r o s n ą c e s iły w ro g a .

W ó w c z a s g e n . K u t r z e b a n a k a ­ z u je g r u p ie g e n . K n o lla o d e r w a ć s ię od w ro g a , p r z e jś ć n a le w y b r z e g B z u ry , a p o je d n o d n io w y m , k o n ie c z n y m o d p o c z y n k u w z n o w ić m a r s z n a w s c h ó d . R ó w n o c z e ś n ie 16 d y w iz ja z g r u p y g e n . B o łtu c ia p rz e s z ła B z u r ę , w d a r ł a s ię d o Ł o ­ w ic z a i p o w a lk a c h u lic z n y c h z a ­ j ę ł a m ia s to . W n o c y z 13 n a 14 je d n o s tk i a r m ii „ P o m o rz e " m ia ły u d e r z y ć n a S k ie r n ie w ic e .

14 w r z e ś n ia P o la c y o p a n o w a li s z o sę G ło w n o — Ł o w icz , a po s f o r s o w a n iu B z u ry w k ilk u m ie j ­ sc a c h r o z w ija li n a t a r c i e p r ą c n a ­ p rz ó d . W t r a k c ie w a lk g e n . B o r t­

n o w s k i o tr z y m a ł m e ld u n e k , że s iln a k o lu m n a p a n c e r n a o p e r u je m ię d z y S o c h a c z e w e m a B ło n ie m . B y ła to 4 d y w iz ja p a n c e r n a śc iąg n i ę t a sp o d W a rs z a w y . O b a w ia ją c się o k r ą ż e n ia p a n c e r n e g o , g e n . B o rtn o w s k i w s tr z y m a ł n a ta r c i e i r o z k a z a ł z p o w r o te m o sło n ić się b ie g ie m B z u ry - R ó w n o c z e ś n ie w y ­

d z ie lo n o z e s k ł a d u 26 d y w izj* o d ­ d z ia ły d l a e w e n t u a ln e j o b ro n y p r z e c iw p a n c e r n e j. O k r e s „ p o ls k ie go p o w o d z e n ia “ k o ń c z y s ię w ię c 14 w r z e ś n ia .

W c ią g u d w u n a s t ę p n y c h d n i g r u p a g e n . B o łtu c ia b r o n iła lin ii B z u ry , le c z n a c is k N ie m c ó w ro s i d o s ło w n ie z g o d z in y n a g o d z in ę . L o tn ic tw o z d e z o r g a n iz o w a ło o b ro ­ n ę , a 17 "w rze śn ia s t a j e się „ c z a r ­ n y m d n ie m “ d la o b u a r m i i p o l­

s k ic h . Z a b r a k ło a m u n ic ji p r z e c iw ­ lo tn ic z e j; w ię k s z o ś ć b a te r ii m ia ła w s z y s tk ie g o p o 5— 10 p o c is k ó w n a d z ia ło . L e tn ic y n ie m ie c c y w p o ­ c z u c iu n ie m a l p e łn e j b e z k a r n o ś ć ; o b n iż a li lo ty d o m a k s im u m , n a d to k o i p u s p a n c e r n y w b ił k ilk a k li­

n ó w w p o ls k ie u g r u p o w a n ie . J e d n o lite d o w o d z e n ie z a ła m a ło się.

P o s z c z e g ó ln e je d n o s tk i z o b u a r m ii p r z e d z ie r a ły s ię w w a lc e b ą d ź d o W a rs z a w y , b ą d ź d o M o d lin a i w z m a c n ia ły z ało g i o b u w y s u n ię ­ ty c h , a z r.ra z e m i o d iz o lo w a n y c h m ie js c p o ls k ie g o o p o ru .

G e n . K u tr z e b a w s z e d ł d o W a r ­ s z a w y ?0 w r z e ś n ia . G en - B o r tn o w - sk i n ie in ó g ł w y d o s ta ć s ę z o - k r ą ż ę n ia i z n a la z ł się w n ie w o li.

F< le g ’, n a p o lu c h w a ły d o w ó d c y 4, 16, 14, 27 d y w iz ji p ie c h o ty o ra z d o w ó d c a p o m o r s k ie j b r y g a d y k a ­ w a le r ii. R ó w n ie d u ż e s t i a t y tiv- ły w ś ró d k o r p u s u o fic e r.-k ie ę o (z w ła sz c z a d o w ó d c y b a ta lio n o w >

k o m p a n ii).

W N IO S K I

P o m im o b o h a te r s tw a ż o łn ie rz y i w y s iłk u d o w ó d c ó w b itw a n a d B /u r ą . s ta ła się w a l k ą p r z e g r a n ą . W y k a z a ła , ż e n o w o c z e s n a w o jn a w y ­

m a g a z s y n c h r o n iz o w a n ia d w u c z y n n ik ó w : w y s o k ie g o m o r a le ż o ł­

n ie r s k ie g o i n o w o c z e s n e j te c h n ik i w o je n n e j.

B itw a n a d B z u r ą b y ła je d y n y m , p r z e p r o w a d z o n y m n a w ię k s z ą s k a lę p o l s k 'm z w r o te m z a c z e p n y m p o d c z a s k a m p a n ii w rz e ś n io w e j.

D o szło w ó w c z a s d o w s p ó ło z ia ła m a d w u a r m ii, a m o m e n t u d e r z e n ia z o s ta ł w y b r a n y tr a f n i e .

10, 11 w r z e ś n ia p o ls k a p ie c h o - ta w a lc z y z n ie m ie c k ą p ie c h o tą u z y s k u ją c p o w o d z e n ie w c a ły m p a s ie n a ta r c i a . L e c z d o w ó d z tw o n ie m ie c k ie ja k ż e s z y b k o z m ie n ia p o ło ż e n ie n a w ła s n ą (to rzy ść. P r z e g r u p o w a n ie je d n o s te k p a r c e r n y c h , ś c ią g n ię c ia s a m o c h o d a m i r e z e r w ,

s t a w i a P o la k ó w w o b e c p r z e w a g i lic z e b n e j i m a t e r i a ło w e j w ro g a . N a t a r c ie p rz e c h o d z i w o b r o n ę , a o d 17 w r z e ś n ia ż o łn ie r z p o ls k i je s t ju ż w ła ś c iw ie c a łk o w ic ie bez b ro n n y w o b e c lo tn ic tw a i a ta k ó w m a s y p a n c e r n e j.

W ś ró d k o n t r o w e r s y j n y c h o c e n b il w y n a d B z u r ą w y d a je się , ze p o z o s ta n ie n ie z a p rz e c z o n y w n io ­ s e k je j a u to r a , g e n . K u tr z e b y k t ó ' ry ty m i s ło w a m i k o ń c z y i-w ój p a ­

m ię tn ik :

„ P r z e c h o d z ą c k o ło g r o b ó w ż o ł­

n ie r s k ic h n a d B z u rą , n ie c h p r z y ­ szli n a s i d o w ó d c y s p r a w ie d liw ie

w s p o m n ą , ż e le ż ą tu je d n ; z ty c h , k tó rz y s t a r a l i się w y k o n a ć n i e w y ­ k o n a ln y w 1939 r. o b o w ią z e k o b r o n y P o ls k i“ .* * )

W Ł A D Y S Ł A W B O R T N O W S K I

*) T. K utrzeba — Bitwa nad Bzurą, Warszawa 1957, s. 103—104.

**) Tamże, s. 18«.

0

Dalszy ciqg ze słr. 1

p o n ie w a ż w ie le s p r a w b y ło s p o r n y c h , w ie le te c h n ic z n ie tr u d n y c h d o z r e a liz o ­ w a n ia , a w ie lu t r z e b a b y ło p o p r o s tu s ię u c z y ć w t r a k c ie p ra c y . P o c z ą tk o w o s p o r o k ło p o tó w s p r a w i a ł o u s t a le n i e c h a ­ r a k t e r u p rz y s z łe g o p is m a . C z y to m a b y ć co ś w r o d z a ju m a g a z y n u s p o łe c z n o - - iite r a c k ie g o ? A m o ż e s tw o r z y ć tr y b u n ę m ło d y c h t a l e n tó w ? A m o ż e p is m o s a ­ t y r y c z n e ? P y t a ń i w ą tp liw o ś c i b y ło w ie ­ le... O s o b iś c ie s k ł a n ia ł e m s ię k u p i e r w ­ s z e j k o n c e p c ji. D ać m o ż n o ś ć w y p o w ie ­ d z e n ia s ię u c z n io m n a i n te r e s u j ą c e ich te m a ty , s k o n f r o n to w a ć ic h o p in ie ze z d a ­ n ie m w y c h o w a w c ó w w y d a ło n a m się rz e c z ą p o ż y te c z n ą i z b liż a ją c ą s z k o łę do m ło d z ie ż y . (S tą d w ty m p is e m k u ty le d y s k u s ji, w y w ia d ó w i a n k i e t n p . n a t e ­ m a t : „C zy s z k o ła m a p r a w o in g e r o w a ć w s p r a w y o s o b is te u c z n ia ? “ „ O n i n ie u m ie ją t e a t r u “ , „ K o r e p e ty c je — d o b r o ­ d z ie js tw o c z y z lo k o n ie c z n e " , „ C zy n a ­ p r a w d ę k o n f l ik t s p o r t u z n a u k ą ? “ , „ P a ­ lą c y p r o b le m — Z M S ‘‘ — ś w ia d c z ą c h y ­ b a w y m o w n ie o a m b i c ja c h z e s p o łu r e ­

d a k c y jn e g o . I n n y m z a g a d n ie n ie m b y ło u m o ż liw ie n ie m ło d z ie ż y w y p o w ie d z e n ia się w k s z ta łc ie a r ty s ty c z n y m .

O s o b n y m p r o b le m e m s t a ła s ię „ s tr o ­ n a t e c h n i c z n a “ p is m a . S k ą d b r a ć p a p ie r , m a tr y c e ? K to m a p is a ć n a m a s z y n ie ? S k ą d w z ią ć p o w ie la c z ? T r u d n o ś c i m n ó s tw o , d o ś w ia d c z e n ia n ie w ie le . A le o s ta te c z n ie p a p ie r i m a t r y c e s ię z n a la ­ z ły , m a s z y n ę d o p i s a n ia u d o s t ę p n ił a d y ­ r e k c j a s z k o ły , a o d k r y t y w r u p ie c ia r n i z e p s u ty p o w ie la c z s p is y w a ł s ię p o n a p r a ­ w ie z u p e łn ie d o b r z e .

W t y m s a m y m m n ie j w ię c e j c z a s ie p o w s ta w a ł y i w in n y c h s z k o ła c h o g ó ln o ­ k s z ta łc ą c y c h i z a w o d o w y c h p is e m k a , k tó ­ r e n i e s te t y p o k r ó t k im ż y w o c ie m a r n i a ­ ły , b o a lb o b r a k ło m ło d z ie ż y w y tr w a ło ś c i, a lb o z a c h ę ty i p o m o c y z e s t r o n y s t a r ­ sz y c h . S a m a m ło d z ie ż n ie w ie le z ro b i, j e ­ ż e li n ie z n a j d z i e o p a r c i a w d y r e k c ji s z k o ­ ły 1 n a u c z y c ie ls tw ie . M o ż e k to ś z a p y ta ć : A w ła ś c iw ie p o c o te n c a ły k ło p o t? W ie l­

k a r z e c z — p is m o u c z n io w s k ie . P r z e c ie ż te s a m e s p r a w y z a ł a t w i g a z e tk a ś c ie n ­ na ... M o ż n a b y p rz y to c z y ć w ie le d o w o ­ d ó w n a s tw ie r d z e n ie , ż e t o n ie j e s t to s a m o : c h o ć b y to , że p r a c a r e d a k c y jn a p r z y p o m in a ju ż p r a c ę n a d p r a w d z iw y m c z a s o p is m e m i to m ło d z ie ż — j a k m ia ­ łe m m o ż n o ś ć s ię p r z e k o n a ć — o g r o m n ie w c ią g a , p a s jo n u je .

A t e r a z n ie c o i n f o r m a c ji o o s ią g n ię ­ c ia c h 1 b r a k a c h te g o m ło d e g o p is m a , z n o w u w ty m c e lu , a b y z je d n e j s tr o n y w y k a z a ć w a l o r y te g o r o d z a ju p r a c y z m ło d z ie ż ą , a z d r u g ie j p r z e s tr z e c p rz e d z b y tn im o p ty m iz m e m .

P r a c a n a p e w n o n ie j e s t ła tw a , a le za to s t o k r o t n ie s ię o p ła c i, je ż e li s ię u d a . Do n i e w ą t p l iw y c h o s ią g n ię ć „ n a s z e j g a ­ z e ty “ n a le ż y z a lic z y ć c a ły c y k l a r t y k u ­ łó w , d y s k u s ji c zy a n k ie t , d o ty c z ą c y c h p o g lą d ó w m ło d z ie ż y n a s p r a w y sz k o ły czy n a u k i. A n i d y r e k to r s z k o ły , a n i o p ie ­ k u n r e d a k c ji n ie k r ę p o w a li te j i n i c j a t y ­ w y , a b y p o p r o s tu n ie h a m o w a ć w y p o ­ w ie d z i s z c z e ry c h , bo p rz e c ie ż o n ie t y l ­ ko c h o d z iło . D r u g im d o d a tn i m z ja w is k ie m

b y ło k ilk a w c a le in te r e s u j ą c y c h d e b iu tó w lite r a c k ic h .

O c z y w iś c ie , n ie b y ło b y p is m a g d y b y n ie z e s p ó ł, k tó r y się p o r w a ł n a to p r z e d ­ się w z ię c ie . I w ł a ś n ie t ę g r u p k ę m ło d y c h lu d z i c h c ia łb y m t e r a z p r z e d s ta w ić . P rz e z p r a w i e d w a l a t a p r o w a d z i ł a t e n z esp ó ł G r a ż y n a R z e p e c k a , o b e c n ie j u ż s tu d e n tk a so c jo lo g ii U L . G łó w n ie d z ię k i n ie j p is m o o s ią g n ę ło j a k n a s w o je m o ż liw o ś c i ta k w y s o k i p o z io m . D z ie ln ie p o m a g a li je j : M a r ia M is iu r e w ic z (r e c e n z je , p o p u l a r y ­ z a c ja s z tu k i, p io s e n k i), J a d w i g a W ile ń s k » , M a r ia n S z a n ia w s k i ( r e c e n z je t e a tr a ln e ) , L u c y n a U r b a n i a k ( o r g a n iz a c ja ) i in n i. D o b e z s p o rn y c h p o z y ty w ó w t r z e b a z a p is a ć to, ż e u c z n io w ie ci s t a r a l i s ię p o r u s z a ć g łó w n ie s p r a w y i n te r e s u j ą c e m ło d z ie ż . N ie p r ó b o w a li n a ś la d o w a ć „ d o r o s ły c h “ c z a s o p is m , a le w y p r a c o w y w a li w ła s n y s ty l. d o s to s o w a n y d o ic h p o tr z e b . C h c ia ł­

b y m tu d la p r z y k ła d u p o k a z a ć , j a k w y ­ g lą d a ł a z a w a r to ś ć n u m e r u . O to t y tu ł y n ie w s z y s tk ie z r e s z tą :

I — Z im o w is k o K L Z M S w P o d z a m - k u k /K ło c lz k a

II — O n i n ie u m ie ją t e a t r u (z ło ś li­

w o ści p o d a d r e s e m m ło d o c ia n e j w id o w n i)

II I C z y n a p r a w d ę k o n f l ik t s p o r tu z n a u k ą ? ( p r z y c z y n e k do d y s k u s ji) IV — „ D z ie w c z y n a " — o p o w ia d a n ie —

. d e b i u t

V —> K ą c ik „ R y tm ó w “ — P a t B o o n e . i t e k s t p io s e n k i „ S p e e d y G o n z a ­ los “

V I J a z z J a m b o r e e 62 ( tr o c h ę p ó ź n o , a l e je d n a k )

V II — P o c z ą te k p r z y ja ź n i ( w r a ż e n ia z s u b s k r y p c ji g r a f ik i łó d z k ie j) V I I I — O w s z y s tk im do tr o c h u (czyli

n a s z K r a m ik R o z m a ito ś c i).

C z a s o p is m o n a s z e u k a z u j e s ię m n ie j w ię c e j r e g u la r n ie , m im o ż e j e s t r e ­ d a g o w a n e p rz e c ie ż p r z e z u c z n ió w n o r- m ,aln ej sz k o ły , o b c ią ż o n y c h c o d z ie n n y m p r z y g o to w a n ie m s ię d o le k c ji. I to w ła ś ­ n ie z a s łu g u je n a s z c z e g ó ln e p o d k r e ś le n ie ,

z w ła s z c z a , że w ię k s z o ś ć z e s p o łu r e d a k ­ c y jn e g o to u c z n io w ie d o b rz y . T y le m ia ł­

b y m d o p o w ie d z e n ia o d o b r y c h s tr o n a c h te j s p r a w y . S ą j e d n a k i b r a k i. D o n ic h z a lic z y łb y m p r z e d e w s z y s tk im ró ż n y p o ­ z io m d r u k o w a n y c h p r a c , k ło p o ty z n ie z a w s z e w ła ś c iw y m d o b o r e m m a t e r i a łu , w y n i k a ją c e c z ę s to k r o ć z k o n ie c z n o ś c i p i­

s a n ia „ i)a k o l a n i e “ d la w y p e łn ie n ia n u ­ m e r u . J e d n a s z k o ła to c z a s e m z a m a ło ; t r u d n o w y m a g a ć , a b y s t a ła s ię k o p a ln ią ta le n tó w . N a p e w n o n ie c ie sz y n ik o g o i s z a ta g r a f ic z n a p is e m k a . D ru k c z a s e m n ie c z y te ln y , b r a k e f e k to w n e j w in ie ty ty ­

tu ło w e j, k a r tk i s p in a n e z s z y w a c z e m — to m o g ło d e n e r w o w a ć , a le n a to n ie s te ty n ie m ie liś m y ju ż r a d y . O s o b n y m z a g a d ­ n ie n ie m j e s t b r a k h u m o r u czy s a t y r y w d o ty c h c z a s o w y c h n u m e r a c h „ N a s z e g o G ło s u “ . No, cóż, t a k s ię ju ż zło ż y ło , że w ś r ó d ty c h , c o z a jm o w a li s ię p is a n ie m d o n ie g o n ie b y ło n ik o g o z a r a ż o n e g o b a k c y le m w e s o ło ś c i, c h o c ia ż p r ó b y po­

d e jm o w a n o ...

T y le o s a m y m p iś m ie a t e r a z r a z je s z ­ c z e p o s ta w m y p y t a n i e — C z y t a k i e p is m a s ą p o tr z e b n e m ło d z ie ż y ? C z y d o ty c h c z a s o w a f o r m a n a s z e j p r a c y b y ła d o s k o ­ n a ła i n a le ż a ł o b y ją k o n ty n u o w a ć ,..? O c zy w iś c ie , b ę d z ie m y s t a r a l i s ię p o p r a w i e ją p r z e z o r g a n iz o w a n ie k o n k u r s ó w l it e ­ r a c k ic h , p r z e z n a w ią z y w a n ie s z e rs z y c h n iż d o t ą d k o n t a k t ó w z in n y m i s z k o ła m i, s p r ó b u je m y ta k ż e w s p ó łp r a c y ze s t u d e n ­

ta m i w y ż s z y c h u c z e ln i i b ę d z ie m y p r z e ­ d e w s z y s tk im z w r a c a ć u w a g ę n a p o w ią ­ z a n ie p is m a z ż y c ie m m ło d z ie ż y , b o to p rz e c ie ż j e j p ism o .

J U L I A N R A D W A Ń S K I Od R e d a k c ji:

N a t e r e n ie W a r s z a w y j s t n i e j e p is m o m ię d z y s z k o ln e , o b e jm u ją c e s w y m z a s ię g ie m w ie le s z k ó ł i u d o s tę p n ia ją c e s w e ła m y w s z y s tk im co z d o ln ie js z y m u c z n io m s z k ó l w a r s z a w s k ic h . P o d o b n y p r o j e k t w Ł o d zi w y s u w a ła w s w o im c z a s ie p a n i m g r S o b o n io w a , z a s łu ż o n a i n s t r u k t o r k a O O M . N ie s te ty , tr u d n o ś c i o r g a n iz a c y jn e p r z e k r e ś liły te n n a p e w n o p o ż y te c z n y p o m y s ł.