Widok Tom 67 Nr 3 (2015)

333

www.ptcer.pl/mccm

1. Wstęp

W ostatnim okresie coraz częściej używamy słowa kryzys, wskazując na kłopoty związane z rynkiem zbytu i obniżanie produkcji w poszczególnych gałęziach przemy-słu. Dochodzi do zahamowania wzrostu gospodarczego i wzrostu bezrobocia. Problemy nie ominęły również branży materiałów ogniotrwałych, w której dochodzi do obniżania zapotrzebowania, producenci ogranicząją swą produkcję, obniżają zapasy produktów i optymalizują liczbę swych pracowników.

2. Produkcja materiałów ogniotrwałych

2.1. Świat

Na wielkość produkcji materiałów ogniotrwałych w ostat-nim okresie wpłynął ogólnoświatowy kryzys gospodarczy trwający od roku 2008. Największym światowym produ-centem materiałów ogniotrwałych są Chiny, które wytwa-rzają aktualnie 66% ogólnoświatowej produkcji materiałów ogniotrwałych; w krajach Unii Europejskiej produkowanych jest 10%, w Stanach Zjednoczonych 4%, Indii 3%, Japonii 2%, Ameryce Południowej 2%, a w pozostałych krajach 13%.

Rys. 1 przedstawia ogólnoświatową produkcję materia-łów ogniotrwałych w okresie 2008–2013, a także rozwój produkcji w Chinach.

Z Tabeli 1 wynika, że w okresie 2008–2013 wzrosła ogólno-światowa produkcja materiałów ogniotrwałych o 7% i w roku 2013 wynosiła 44 mln ton. Na taką sytuację wpłynął przede wszystkim dynamiczny rozwój gospodarczy w Chinach, które podwyższyły produkcję materiałów ogniotrwałych w przed-stawionym okresie o 19% do poziomu 29,3 mln ton. Reszta świata obniżyła w tym samym okresie produkcję o 10%.

T

F

Refrasil, s.r.o., Průmyslová 720, Třinec – Konská, Česká republika e-mail: offi ce@refrasil.cz

Aktualna sytuacja w produkcji i zbycie materiałów

ogniotrwałych w Czechach i na Słowacji

Streszczenie

W ostatnich latach doszło do znacznych zmian w branży materiałów ogniotrwałych w Czechach i na Słowacji. Po ogólnoświatowym kryzysie ekonomicznym w latach 2008-2009 obniżył się zbyt materiałów ogniotrwałych i wyraźnie spadła ich produkcja. W asortymencie produkcyjnym doszło do wielkiego obniżenia produkcji kształtek szamotowych i zasadowych. Zbyt materiałów ogniotrwałych produkowa-nych w Czechach przesunął się w znacznym stopniu z przemysłu metalurgicznego do inprodukowa-nych gałęzi przemysłu, jak odlewnictwo, produk-cja cementu i wapna, produkproduk-cja szkła i energetyka.

Słowa kluczowe: materiały ogniotrwałe, produkcja, zbyt, Czechy, Słowacja

CURRENT SITUATION IN THE PRODUCTION AND CONSUMPTION OF REFRACTORY MATERIALS IN THE CZECH REPUBLIC AND SLOVAKIA

In recent years the branch of refractory materials in the Czech Republic and Slovakia has undergone considerable changes. After the global crisis in the years 2008-2009, the consumption of refractory materials was reduced and their production dropped considerably. In the production assortment the manufacture of chamotte and basic shapes has been greatly reduced. The consumption of refractory materials produced in the Czech Republic and Slovakia has been considerably shifted from metallurgical industry to other branches of industry, such as foundry industry, cement and lime production, glass manufacturing and power engineering.

Keywords: Refractory materials, Production, Sale, Czech Republic, Slovakia

Rys. 1. Rozwój ogólnoświatowej produkcji materiałów ogniotrwałych. Fig. 1. Development of world-wide production of refractories.

334

T. F

2.2. Unia Europejska

Rozwój produkcji materiałów ogniotrwałych w krajach Unii Europejskiej od roku 2008 przedstawiono na Rys. 2. W okresie 5 lat produkcja obniżyła się o 13%; w roku 2013 osiągnęła poziom 4,0 mln ton.

Struktura produkcji materiałów ogniotrwałych w krajach Unii Europejskiej przedstawiona jest w Tabeli 2, z któ-rej wynika, że w okresie 2008–2013 doszło do obniżenia produkcji wszystkich gatunków materiałów ogniotrwałych. Do największego obniżenia doszło w przypadku kształtek szamotowych i grupy kształtek pozostałych.

2.3. Republika Czeska

Rozwój produkcji materiałów ogniotrwałych w Republice Czeskiej od roku 2008 przedstawiono na Rys. 3. W okresie ostatnich 6 lat produkcja obniżyła się o 19%; w roku 2014 osiągnęła poziom 163 kt. Struktura produkcji przedstawiona Tabeli 3 wskazuje, że do największego obniżenia produkcji doszło podobnie jak w krajach Unii Europejskiej w przypadku kształtek szamotowych, grupy kształtek pozostałych i mate-riałów nieformowanych.

2.4. Republika Słowacka

Rozwój produkcji materiałów ogniotrwałych w Republice Słowackiej od roku 2008 przedstawiono na Rys. 4. W okre-sie ostatnich 6 lat nie doszło w całkowitej produkcji do za-sadniczych zmian, produkcja obniżyła się o 2% i w roku 2014 osiągnęła poziom 206 kt.

Struktura produkcji przedstawiona jest w Tabeli 4. W Re-publice Słowackiej dominuje produkcja materiałów zasado-wych, które stanowią 90% całkowitej produkcji. Do najwięk-szego obniżenia produkcji doszło w przypadku kształtek szamotowych i kształtek zasadowych, które było kompen-sowane wzrostem produkcji materiałów nieformowanych, przede wszystkim mas zasadowych.

3. Zbyt materiałów ogniotrwaych

Największym odbiorcą materiałów ogniotrwałych pozo-staje nadal przemysł metalurgiczny związany z produkcją surówki i stali, który zużywa okolo 60% całkowitej produkcji materiałów ogniotrwałych.

Na Rys. 5, 6 i 7 przedstawiono zbyt materiałów ogniotrwa-łych w krajach UE, Republice Czeskiej i Republice Słowackiej (wyprodukowanych w UE, RC i RS). Przemysł materiałów ogniotrwałych w Republice Czeskiej zorientowany jest przede wszystkim na produkcję materiałów szamotowych, których zbyt Tabela 1. Ogólnoświatowa produkcja materiałów ogniotrwałych. Table 1. World-wide production of refractory materials.

Produkcja [mln t] Zmiana [%] 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2013/2008 Chiny 24,7 25,0 25,4 29,0 28,2 29,3 +19 Reszta świata 16,3 13,0 14,6 15,0 14,8 14,7 -10 Świat 41 38 40 44 43 44 +7

Rys. 2. Rozwój produkcji materiałów ogniotrwałych w krajach Unii Europejskiej.

Fig. 2. Development of refractory materials production in countries of the European Union.

Rys. 3. Rozwój produkcji materiałów ogniotrwałych w Republice Czeskiej.

Fig. 3. Development of refractory materials production in the Czech Republic.

Rys. 4. Rozwój produkcji materiałów ogniotrwałych w Republice Słowackiej.

Fig. 4. Development of refractory materials production in the Slovak Republic.

MATERIA£Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 67, 3, (2015)

335

A C S

przemysł materiałów ogniotrwałych w Republice Słowackiej ukierunkowany jest na produkcję wyrobów zasadowych. Z tego powodu ponad 80% materiałów ogniotrwałych produkowanych na Słowacji przeznaczonych jest dla przemysłu stalowniczego. przy produkcji surówki i stali corocznie maleje. Z tego powodu

zużycie materiałów ogniotrwałych w czeskim przemyśle stalow-nicznym stanowi tylko jedną trzecią całkowitego zbytu materiałów ogniotrwałych produkowanych w Republice Czeskiej. Natomiast

Rys. 5. Struktura zbytu materiałów ogniotrwałych w krajach Unii Europejskiej w roku 2013.

Fig. 5. Sale structure of refractory materials in countries of the Eu-ropean Union in 2013.

Rys. 6. Struktura zbytu materiałów ogniotrwałych w Republice Cze-skiej w roku 2014.

Fig. 6. Sale structure of refractory materials in the Czech Republic in 2014.

Tabela 2. Struktura produkcji materiałów ogniotrwałych w krajach Unii Europejskiej. Table 2. Structure of refractory materials production in countries of the European Union.

Rodzaj wyrobów Produkcja [mln t] Zmiana [%] 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2013/2008 Kształtki wysokoglinowe 0,4 0,3 0,3 0,3 0,3 0,4 0 Kształtki szamotowe 0,5 0,3 0,4 0,4 0,4 0,3 -40 Kształtki zasadowe 1,4 1,1 1,3 1,4 1,3 1,3 -7 Kształtki nieformowane 2,0 1,6 1,9 2,0 1,8 1,9 -10 Kształtki pozostałe 0,3 0,2 0,3 0,3 0,3 0,2 -33 Produkcja całkowita 4,6 3,5 4,2 4,4 4,1 4,0 -13

Tabela 4. Struktura produkcji materiałów ogniotrwałych w Republice Słowackiej. Table 4. Structure of refractory materials production in the Slovak Republic.

Rodzaj wyrobu Produkcja (kt) Zmiana [%] 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2014/2008 Kształtki wysokoglinowe 4 3 4 6 3 6 4 0 Kształtki szamotowe 19 13 12 14 11 10 8 -58 Kształtki zasadowe 66 29 38 39 34 28 30 -55 Kształtki nieformowane 119 92 133 161 162 164 160 +34 Kształtki pozostałe 3 2 4 3 3 3 4 +33 Prod. całkowita 211 139 191 223 213 211 206 -2

Tabela 3. Struktura produkcji materiałów ogniotrwałych w Republice Czeskiej. Table 3. Structure of refraktory materials production in the Czech Republic.

Rodzaj wyrobów Produkcja [kt] Zmiana [%] 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2014/2008 Kształtki wysokoglinowe 12 7 11 11 11 16 13 +8 Kształtki szamotowe 92 56 64 61 64 63 72 -22 Kształtki zasadowe 0 0 0 0 0 0 0 0 Kształtki nieformowane 40 34 36 38 42 34 31 -23 Kształtki pozostałe 57 45 49 48 44 46 47 -18 Produkcja całkowita 201 142 160 158 161 159 163 -19

336

T. F

4. Podsumowanie

W związku z ogólnoświatowym wzrostem produkcji stali, głównego odbiorcy materiałów ogniotrwałych, wzrasta tak-że ogólnoświatowa produkcja materiałów ogniotrwałych. Taka sytuacja jest bezpośrednio związana z dynamicznym rozwojem gospodarczym Chin, które corocznie zwiększa-ją produkcję stali, a także produkcję w innych gałęziach przemysłu. W krajach UE, a także w Republice Czeskiej dochodziło w ostatnim okresie do obniżania produkcji ma-teriałów ogniotrwałych. Odmienną sytuację obserwuje się na Słowacji, gdzie w okresie ostatnich 6 lat nie doszło do wyraźniejszego spadku produkcji materiałów ogniotrwałych, zmieniła się jednak jej struktura.

Corocznie następuje spadek produkcji niższych jakościo-wo materiałów ogniotrwałych (szamotowych, krzemionko-wych i magnezytokrzemionko-wych z podwyższoną zawartością tlenku żelaza) przy równoczesnym wzroście udziału materiałów wysokojakościowych. Spada produkcja materiałów glino-krzemianowych i coraz częściej preferowane są materiały zasadowe z wydłużonym okresem żywotności. W związku z pracochłonnością i dużym zużyciem energii przy produkcji wypalanych kształtek, a także wdrażaniem nowych tech-nologii przy wytwarzaniu obmurzy monolitycznych, wzrasta udział produkcji wyrobów nieformowanych na niekorzyść kształtek.

Literatura

[1] Franek, T.: Český a slovenský průmysl žáromateriálů v po-zadí celosvětového odvětví žárovzdorných materiálů, Międzynarodowa konferencja o materiałach ogniotrwałych, Praha 2014.

[2] Statystyki produkcji i zbytu materiałów ogniotrwałych w RC i RS, AČSVŽ 2015.

[3] Statystyki produkcji i zbytu materiałów ogniotrwałych Eu-ropejskiej Federacji Producentów Materiałów Ogniotrwałych, PRE 2014.

Rys. 7. Struktura zbytu materiałów ogniotrwałych wyprodukowanych w Republice Słowackiej w roku 2014.

Fig. 7. Sale structure of refractory materials in the Slovak Republic in 2014.

