Jadwiga Łuczakowa
Indeksy i skorowidze działów
specjalnych Biblioteki Kórnickiej
Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej 5, 312-314
IN D E K SY I SKOROW IDZE DZIAŁÓW SPEC JA LN Y C H BIBLIOTEKI KÓRNICKIEJ
Z apoczątkow anie i rozbudowa indeksów w działach sp ecjaln ych B iblio tek i K órnickiej sp ow odow ane zostały przede w szystk im faktem , że B iblioteka nie posiada n auk ow ych katalogów znacznej części sw ych zbiorów . D otyczy to g łó w n ie działu rękopisów'. P racę nad nim i rozpoczął prof. B odniak jeszcze w, okresie p rzedw ojennym , ale n ie stety n ie zdołał jej w yk oń czyć. K atalog opracow anych przez niego k ilk u set rękopisów zostanie po u zu pełn ien iu ogłoszony drukiem .
B ędący już na ukończeniu katalog rękopisów średn iow iecznych, opra cow yw an y przez dr Jerzego Zatheya, obchodzi raczej m n iejszą garstkę badaczy i ma charakter ściśle specjalny. P rojek tu je się w yd an ie go jeszcze w r. b. jako t. 1 Katalogu r ę k o p is ó w B ib lio te k i K órn ickiej. T ym czasem rosnący ruch naukow y, ob ejm ujący coraz szerszy zasięg różnorodnych zagadnień, zm uszał do jak najszyb szego u dostępnienia m ateriałów ręko piśm ienn ych , n ie czekając na ogłoszen ie w sp om n ianych w yżej k atalogów . Istn iejący p ow ielan y In w e n ta r z rękopisów B ib lio tek i K órnickiej je st tylk o ogóln ik ow ym sum arycznym w ykazem . T ym czasow e sp isy arch iw a liów są bardzo n iedostateczne. D la u łatw ien ia w ięc p oszukiw ań archiw aln ych badaczom n auk ow ym bezpośrednio, jak rów nież pośrednio, przez załat w ian ie liczn ych k w eren d i udzielanie szczegółow ych inform acji, w y n ik ła potrzeba n atych m iastow ego u spraw nienia k orzystania z istn iejącego już aparatu. S zyb k ie p row ad zenie norm alnych prac nad katalogiem rękopisów b yło zu p ełn ie n iew yk on a ln e ze w zględ u na szczupłość personelu. P osta now iono w ięc w yk on ać ind ek sy do istn iejący ch już sum arycznych in w en tarzy i sp isów oraz in d ek sy treści n iektórych d ziałów rękopisów w ciągu r. 1953— 1954.
W ykonano n astępujące indeksy:
1. Do I n w e n ta rza p ow ielan ego rękopisów B ibliotek i K órnickiej. Jest to indeks rzeczow y, osobow y i topograficzny (krzyżow y). U w zględ n ia rów nież m om ent chronologiczny przez podaw anie w iek u n otow anej po zycji. O dsyła tylk o do sygn atu ry rękopisu, n ie podając jeg o strony. Indeks ten b ow iem p otraktow ano jako pom oc tym czasow ą do zb yt ogólnik ow ego inw entarza, który nie u w zględ n ia dokładnej zaw artości rękopisów . Jednak n aw et w tej form ie oddaje on, jak się okazało, duże u sługi. Jako dodatek
I N D E K S Y I S K O R O W I D Z E B I B L I O T E K I K Ó R N I C K I E J 3 1 3
do tego indeksu w yk on ano zestaw ien ia chronologiczne (wg w ieków ) sygn atu r rękopisów kórnickich.
2. Do końca doprow adzono już także osobow y, rzeczow y i topogra ficzny indeks treści m iscelłan eów h istoryczn ych w iek u XVII. O dsyła on do sygn atu ry i strony rękopisu, podając datę roczną pozycji.
3. P racę nad porządkow aniem archiw aliów B ibliotek i K órnickiej roz poczęto jeszcze przed w ojn ą od sporządzenia sp isów szczegółow ych P a p ie rów po T ytu sie i Janie D ziałyń skich. Z k olei zam ierzano p rzystąpić do porządkow ania i układu fizyczn ego. Brak personelu nie pozw olił na kon tyn u ację tej pracy; w stadium w stęp n ym do dalszych prac w yk on ano w ięc do w ym ien io n ych sp isów indeks tym czasow y. S pełn ia on jedn ocześn ie d w ie funkcje: stan ow i aparat pom ocniczy, u łatw iający poszukiw ania archiw alne, gdyż pozw ala od razu trafić do potrzebnego m ateriału, nadto będzie rów nież bardzo pom ocny przy scalaniu i u kładzie często rozproszo nych akt i korespondencji. W indeksie tym z regu ły w y m ien ia się na kartce indeksow ej datę lub daty graniczne i krótką ogólnik ow ą notatkę, odnoszącą się do treści czy p rzyn ależn ości aktu. Przy korespondencji notuje się adresata (poniżej hasła) za pom ocą skrótu bez u w zględ n ien ia treści listu. O dsyła się do sygn atu ry pudła i teczki. Po uporządkow aniu archiw um tym czasow y ten indeks będzie częściow o u żyty do indeksu stałego po p rzekreślen iu (w idocznym ) sygn atu ry obecnej pudła i w pisaniu sygn atu ry stałej. B ęd zie to już gotow y m ateriał do konkordancji sygn atu r stałych i p rzejściow ych, będących p ozostałością tym czasow ych p row izo rycznych układów . W toku tych prac z papierów po Jan ie D ziałyń sk im w yd zielon o już A rch iw um O rganizacji Gł. P ow stan ia S ty czn io w ego w Zaborze Pruskim , które zostało zin w en taryzow an e i otrzym ało sta ły indeks.
4. W dziale archiw aliów przeprow adza się poza tym porządkow anie i inw en taryzację papierów em igracyjn ych po L eonardzie N ied źw ieck im , które już w znacznej części są zin w en taryzow an e i posiadają indeks sporządzany bieżąco.
5. W ykonano rów nież indeks do spisu k olekcji po H oene-W rońskim , zaw ierającej rękopisy, druki oraz pam iątki.
6. Rozpoczęto pracę nad in w en taryzacją A rchiw um B iblioteczn ego z lat 1869— 1925. Jed n ocześn ie w yk on u je się bieżąco indeks treści.
N astępn ie w zw iązku z Rokiem M ick iew iczow sk im sporządzono: 7. Inw entarz i indeks P ap ierów po K laud yn ie P otockiej.
8. In w en tarz i indeks A rch iw um Z am oyskich.
W dziale starych druków w yk on ano skorow idze (zestaw ien ie sygnatur) druków polsk ich i obcych od X V — X V III w. w ed łu g m iejsca druku, co p ozw oliło na w yod ręb n ien ie produkcji różnych krajów, szczególn ie p rzy datne przy urządzaniu krótkich ok oliczn ościow ych w y sta w dla w y cieczek
3 1 4
zagranicznych. D ruki z teren u W ielk opolsk i zostały w yod rębn ione w e w łasn ym skorow idzu. N adto opracow uje się skorow idz w szy stk ich tych druków w ed łu g drukarń, co u ła tw i n iezm iern ie obsłużenie kw erend z zakresu badań typ ograficzn ych . W zw iązku z p o d jętym i w tym dziale pracam i nad b ib liografią starodruków' w ielk op olsk ich w yk on ano nadto kartoteki do m ieszczącego się w B ib liotece K órnickiej centralnego katalogu tych druków; część tych kartotek m a charakter skorow idzów , zestaw ia jących produkcję drukarń i w yk az istn ieją cych do dziś egzem plarzy.
B ogaty dział graficzny dom agał się także u jęcia w ściślejszą ew id en cję jego zasobów. Przystąp ion o w ięc w r. 1953 do opracow ania skorow idzów z u w zględ n ien iem artystów grafików , autorów w zorów graficzn ych i tech nik graficznych. Indeks treści tego zbioru opracow ano częściow o w r. 1954. S korow idze już w yk on an e oddają w ielk ie u słu gi przy załatw ia niu kw erend naukow ych, a także przy w yb orze m ateriału na w ysta w y.
