Radosław Dzięciołowski
Nietoperze (Chiroptera) Lednickiego
Parku Krajobrazowego - stan
dotychczasowych badań
Studia Lednickie 4, 491-493
STUDIA LEDNICKIE IV Poznali — Lednica 1996
N IE T O P E R Z E (C H IR O P T E R A )
L E D N IC K IE G O P A R K U K R A J O B R A Z O W E G O — ST A N D O T Y C H C Z A S O W Y C H BA D A Ń
W ciągu 4 lat zorganizow ano 4 obozy letnie oraz 4 objazdy potencjalnych zim ow isk n ietoperzy w ram ach ogólnopolskiej akcji D ekady Spisu N ietoperzy. W p racach brali udział członkow ie S ekcji C hiropterologicznej K o ła N au k o w eg o Przyrodników przy W ydziale Biologii U A M i Polskiego T ow arzystw a O chrony P rzyrody „S alam andra” .
A . O b s e rw a c je le tn ie prow adzono 2 3 - 2 7 .0 8 .1 9 9 3 , 3 0 .0 6 - 7 .0 7 .1 9 9 4 , 2 6 30.06.1995 r. i 2 4 - 2 6 .0 6 . 1996 r. Prace obejm ow ały:
— poszu k iw an ia nietoperzy w zabudow aniach (m. in. kościołach) na terenie LPK, — nasłuch m inidetektorem ultrasonicznym ,
— odłow y w sieci chiropterologiczne,
— obserw acje lotów o zm ierzchu, n o cą i o w schodzie słońca.
Stw ierdzono o becność m roczka późnego, E ptesicus sero tin u s (Schreber, 1774). Je den osobnik został odłow iony w sieci 6.07.1994 r. na terenie W ielk o p o lsk ieg o Parku E tnograficznego. O dkryliśm y rów nież (4.07.1994 r.) k olonię ro zro d c zą tego gatunku na strychu stacji P K P L ednogóra. N a polow anie o zm ierzchu w yleciało 31 nietoperzy, a na strychu, podczas obserw acji dziennych, w idać b yło w iele m łodych osobników .
W 14 innych m iejscach znaleziono guano nietoperzow e św iadczące o obecności nietoperzy. S zczególnie dużo guana było na strychu kościoła w D ziekanow icach.
N asłuch detektorem ultrasonicznym połączony z bezpośrednim i o bserw acjam i po lujących nietoperzy um ożliw iły stw ierdzenie obecności nocka rudego, M yotis dauben-
toni (K uhl, 1819) i borow ca w ielkiego, N y cta lu s noctula (Schreber, 1774). O sobniki
pierw szego z w ym ienionych gatunków latały nad sam ą p o w ierzchnią je z io ra (w idać było kilka osobników jed n o cześn ie w św ietle latarki), drugi spotykany by ł w różnych m iejscach na terenie całego Parku (m .in. chętnie p o lo w ał w okolicy latam i ulicznych, spotykaliśm y go rów nież nad sam ą w odą). M iejsca kontrolow ane przez k ilk a nocy od w ied zan e były przez nietoperze regularnie. O dłow iono rów nież 1 osobnika nocka rudego, M yo tis daubentoni w północnej części LPK.
B. O b s e rw a c je z im o w e przeprow adzone były w 4 term inach: 1 -2 .0 2 .1 9 9 3 r. (D zięciołow ski i in., 1994), 17.02.1994, 13.02.1995 i 7.02.1996.
Z naleziono:
492 K R O N IK A
R yc. I. T y m czaso w a m apa w ystępo w an ia n ietoperzy na terenie LPK A bb. 1 V orläufige K arte des A u ftretens von Fled erm äu sen a u f dem G elän d e des LPK
K R O N IK A 493
w R ybitw ach 2.02.1993 (skontrolow ano w ów czas 23 obiekty, por. D zięciołow ski i in., 1994);
— 1 osobnika nocka rudego, M yo tis d aubentoni w piw nicy dom u w Rybitw ach i 1 gacka brunatnego, P lecotus auritus w piw nicy pod zabudow aniam i gospodarskim i w W aliszew ie 17.02.1994 r. (skontrolow ano w ów czas 8 obiektów );
— podczas kontroli 8 obiektów 13.02.1995 r. nie znaleziono hibernujących nie toperzy;
— 1 osobnika gacka brunatnego P lecotus auritus w piw nicy dom u w Rybitw ach, 1 g acka brunatnego, P lecotus auritus w piw nicy dom u w S krzetuszew ie, 1 gacka b runatnego, P lecotus auritus w piw nicy pod zabudow aniam i gospodarskim i w W ali szew ie oraz 1 gacka brunatnego, P lecotus auritus i 3 gacki szare, P lecotus austriacus (Fischer, 1829) w piw nicach gorzelni w Z akrzew ie 7 .02.1996 r. (skontrolow ano w ó w czas 9 obiektów ).
C . P o d su m o w a n ie
W trakcie dotychczasow ych badań stw ierdzono na terenie L P K w ystępow anie na stępujących gatunków :
1. nocka rudego, M yo tis d a u b ertoni (K uhl, 1819), 2. g acka brunatnego, P lecotus a uritus (L., 1758), 3. gacka szarego, P lecotus austriacus (Fischer, 1829), 4. m roczka późnego, E ptesicus serotinus (Schreber, 1774), 5. borow ca w ielkiego, N yctalus noctula (Schreber, 1774).
B adania w L PK utrudnione są przez w arunki środow iskow e, gdyż je s t to otw arty teren rolniczy b ez w yraźnych korytarzy przelotow ych dla nietoperzy. D o św iad czen ia zdobyte w ciągu dotychczasow ych badań, a także stałe pogłębianie przez nas zn ajo m ości terenu, pow inny doprow adzić w przyszłości do zb udow ania listy gatunków n ie toperzy zasiedlających L ednicki Park K rajobrazow y i zaproponow ania kom pleksow ej ich ochrony.
P IŚ M IE N N IC T W O
D z i ę c i o ł o w s k i R., E r e ń s k a A. , J u r c z y s z y n M ., W i l a n d J. 1994, D ekad a Spisu N ieto p erzy w L ednickim Parku K rajo b razo w ym w 1993 r., SL, 3, s. 389.
R adosław D zięciołow ski
Z akład M orfologii Z w ierząt Instytut B iologi Środow iskow ej U niw ersytetu im. A dam a M ickiew icza w Poznaniu
