Ib 291 Rok IW . W ło c ła w e k , ś r o d a 2 1 g ru d n ia 1 9 3 8 r. C eni 1 0 » .
R r » n
K.oVe ...a.
P r a . -.r iłO la k a 2 0
T e le fo n M e 1 1 -0 0
.x p re s s K u ja w s k i
R e d a k to r w s p r a w a c h p la m a p a « y £ m M |e w łta d s łtc |i p r a y a tte y B r a a e id e l M e 2 9 o d g o d o i w y 1 4 -e | d o g o d u ia y K - e f a o d w to w w io a a o w M d M d e a i a ś o d o ta i I Ś M a U p R e d a k c ja r o te o p fe ó w n to s a o to a e ś o c iy s ii o to a w r a c a I s M tr a e o a a e ś d e p r a w o a a w la a .
la C N k im lf i n n n o n m A K M in * ZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBAm ie c ie c x n a s o d o io re m w A d a iia iM ra o jl x i. 2 .5 0 z o d s i» - w U F U n K I P F B n U n i E l u T y * g ie n i.n i d c d o m u i s s m iM s e . ił. 3 , - t a w ^ k c w y o h ,
3 ' 'ę d d lk ó w , u -ie i’n lir* •* ‘ m e ry to w e n y a h . p o ilo jl i ro b o tn ik ó w z ł. 2 —
P o n o f t O lf lC T O R * w to o ia w k A e k 1 5 gr. m w a u O y iM a c a te za to— m am y
U b iły U s iU ś d K lla p n e s 1 , 2 , 3 , 4 , S u y a tt, ś r a b e a l i g r a r a y m w y rM - T o ra ś n y d ru k u m o g ą b y ć p rz e z A d m ia U P s a J ę z o M a a ia a s d o w a la ła .
Przeorywanie ugoru
P o z n a ń , 2 0 . 1 1 P ra w d y b o ją s ię ty lk o lu d z ie tc h ó rz liw i.
P o z y c ja O Z N . o d c z a s u w y b o ró w p a rla m e n ta rn y c h , k tó re z a s k o c z y ły n a s ró w n ie d o b rz e ja k w s z y stk ic h in n y c h , s ta ła s ię z m ie js c a tru d n a i b a rd z o o d p o w ie d z ia l
n a . P o le g a ło to i p o le g a n a ty m , ż e o b ro n a p o z y c ji rz ą d u , k tó ry je st o d p o w ie d z ia ln y w o b e c n a ro d u z a p a ń s tw o w ą p o lity k ę , n ie b y ła n ig d y d o ść p o p u la rn a . O Z N . je d n a k w y k a z a ł w ty m o k re s ie , ź e id e a ś w ia d o m e j łą c z n o śc i o b y w a te li z p a ń s tw e m i w z n io s ły o b o w ią z e k tro s k i o p o m y ś ln o ś ć ro z w o ju c a ło ś c i g o s p o d a rs tw a n a ro d o w e g o s ta ły s ię u d z ia łe m o lb rz y m ie j w ię k s z o śc i n a ro d u p o lsk ie g o . S ta ło się to b e z s p rz e c z n ie d z ię k i s p o k o jn e j a le m ę sk ie j, z d e c y d o w a n e j a le p e łn e j u m ia ru a k c ji O Z N , k tó ry o d e z w a ł się d o lu d z i d o b re j w o li, ic h ś w ia d o m o śc i o b y w a te ls k ie j i o b o w ią z k u s łu ż e n ia o jc z y ź n ie .
W o k re s ie c h a o su , ja k i o g a rn ą ł n a ro d y i p a ń s tw a n ie ty lk o e u ro p e js k ie , n ie ła t
w o s z u k a ć ró w n o w a g i i u m ia ru a ró w n o c z e ś n ie s iły z d o ln e j d o o d p o ru n a k a ż d e n ie b e z p ie c z e ń s tw o z z e w n ą trz i z w e w n ą trz ,
P o lsk a w ty m w ła ś n ie o k re s ie m u s ia ła z d o b y ć s ię n a u z y sk a n ie o d s p o łe c z e ń stw a z a u fa n ia d la p o lity k i rz ą d o w e j w t-a js . 'in sz y m z a k re sie je j w p ły w ó w . N ik t ro z s ą d n y n ie z d o ła z a p rz ec z y ć fa k to m n a s tę p u ją c y m : P rz e ś w ia d c z e n ie s z c z e re o p o w a d z e o s ią g n ię ć p o lity k i rz ą d o w e j w y ra ż a się w z a u fa n iu s p o łe c z e ń stw a d o p o c z y n a ń rz ą d u w d z ie d z in ie g o s p o d a rc z o - in w e sty c y jn e j, z a g ra n ic z n e j i w e w n ę trz n e j, a n a d e w s z y s tk o w z a u fa n iu d o n a s z e j a rm ii, k tó rą p o l
s k i n a ró d n ie ty lk o c e n i i s z a n u je , a le k o c h a .
B y ło b y je d n a k m a rz y c ie ls tw e m b e z k ry ty c z n y m , a b y ś m y w y m a g a li o d m ilio n ó w o b y w a te li n a s tro jó w , ż e s ię ta k w y ra z im y ,
„ p o d lin ię 1’, w ró w n y m ja k s tru n a s z e re g u . U s tro je d y k ta to rs k ie — s o w ie c k i, h it
le ro w s k i c z y fa s z y sto w s k i — n ie s ą z d o ln e m a rz y ć o s tu p ro ce n to w o śc i s ta n u sw e g o p o s ia d a n ia .
P o lsk a , k tó ra n ie s to s u je ż a d n e j z p o w y ż s z y c h fo rm rz ą d z e n ia , ty m m n ie j m o ż e o ty m m a rz y ć .
V / u s tro ju n a s z e j R z e c zy p o s p o lite j g ra ją z g o d n ie z z a s a d a m i k o n sty tu c ji w s z y st
k ie c z y n n ik i ż y c ia p o lity c z n e g o , k tó re c ie s z ą się z u p e łn ą w o ln o śc ią . D la te g o te ż ty m m n iej m o ż n a m y ś le ć o s tu p ro c e n to w e j je d n o m y ś ln o śc i,
O Z N . w d o ty c h c z a so w e j sw o je j p ra c y s ta ra ł s ię , a b y b y ć je d n y m z c z y n n ik ó w w a ż ą c y c h n a sz a li ż y c ia p a ń s tw o w e g o w P o l s e e i trz e b a s tw ie rd z ić — c e l te n o s ią g a s to p n io w o ta k ż e w ż y c iu p u b lic z n y m , k tó re d z ię k i s ta ry m n a w y k n ie n io m c h c e s ię c ią g le id e n ty fik o w a ć z ż y c ie m p o lity c z n y m . N ie ! ż y c ie p u b lic z n e to s k a la z a g a d n ie ń n ie z w y k le s z e ro k a i z ło ż o n a , a p o lity k a to ty lk o je d e n z je g o s z c z e g ó łó w .
Z a ró w n o w y b o ry d o S e jm u , ja k i w y b o ry d o c ia ł s a m o rz ą d o w y c h O Z N tra k to w a ł ja k o s p ra w y p u b lic z n e a n ie p o lity c z n e . D la te g o m ó g ł i m o ż e z a w s z e s ię g a ć d o s e rc , s u m ie ń i ro z u m ó w lu d z k ic h , a b y z e c h c ia ły je d n o c z y ć s ię w ty c h w y p a d k a c h , g d z ie c h o
d z i o b e z s p rz e c z n y in te re s P a ń s tw a i N a ro d u . D la te g o te ż O Z N . w a k ta c h p u b lic z n e j n a tu ry o d z y w a ł s ię d o w s z e lk ic h o rg a - n iz a cy j s p o łe c z n y c h , o d d a w a ł im s p ra w ę a k tu a ln ą d o ro z w a ż e n ia , a n a s tę p n ie d o p ie ro lic z y ł, ż e z b io ro w y w y s iłe k ic h m o ż e b y ć z ło ż o n y n a o łta rz u o fia ry d la d o b ra o jc z y z n y . A le to b y ła je d n a s tro n a s p o śró d w a lc z ą c y c h . P o z o sta li in n i ta k ż e , k tó rz y w ś ró d p e łn e j s w o b o d y d z ia ła n ia m o g li i m o g ą ro z w ija ć d o te j p o ry s w o ją a k c ję .
N a jw y ż s z y c e l — u k ła d w ła ś c iw y c ia ł p a rla m e n ta rn y c h — z o s ta ł o s ią g n ię ty . D ru g i c e l — u k ła d s ił w ż y c iu s a m o rz ą d o w y m
— d o k o n y w a się . W y s tą p iły je d n a k w d ru g im w y p a d k u a m b ic je i w ła s n e ty lk o c z ę
Oceny wyników wyborów
P o z n a ń , 2 0 . 1 2 . P ra s a o m a w ia w y n ik i n ie d z ie ln y c h w y b o ró w d o ra d m ie jsk ic h .
K ra k o w s k i „ II. K u rie r C o d z ie n n y " s tw ie r
d z a ,
„ ż e w y b o ry p rz e p ro w a d z o n e z o s ta ły p rz e z z n a c z n ą c z ę ść lu d n o ś c i p o d h a s łe m p o lity c z n y m , a n ic g o s p o d a rc z y m . J e s t ' to n ie w ą tp liw .e o b ja w u je m n y , z a ró w n o z p a ń s tw o w e g o , ja k i s a m o rz ą d o w e g o p u n k tu w id z e n ia.
C z e m g o tłu m a c z y ć ? C z y ja k im ś s p e c ja ln y m ro z p o lity k o w a n ie m lu d n o ś ci m ie js k ie j? S ą d z im y , ż e b y ło b y to p rz e s a d ą . L u d n o ść m ie js k a u le g a o c z y w iś c ie w p ły w e m a g ita c ji p o lity c z n ., a le w p ły w y te n ie b y ły b y d o s ta te c z n e d la w y tłu m a c z e n ia z a o b se rw o w a n e g o w n ie d z ie lę z ja w is k a .
Frekwencja
„ G a z e ta P o lsk a” z w ra c a u w a g ę , ż e w W a rs z a w ie
„ s to su n e k g ło s u jąc y c h d o o g ó łu u p ra w n io n y c h d o g ło s o w a n ia w c z a s ie w y b o ró w o n e g d a js z y c h w y n ió s ł 4 8 .4 9 p ro c . S to s u n e k te n je s t n iż s zy o d fre k w e n c ji p o d c z a s listo p a d o w y c h w y b o ró w s e jm o w y c h , k tó ra — ja k w ia d o m o — w y n io s ła 5 3 ,3 9 p ro c . J e st o n ró w n ie ż z n a c z n ie n iż sz y o d fre k w e n c ji w y b o rc z e j w c z a sie w y b o ró w d o R a d y M ie jsk ie j z ro k u 1 9 2 7 , k tó ra w y n o s iła 6 6 p ro c ." .
C o s p o w o d o w a ła o b n iż e n ie fre k w e n c ji w y b o rc z e j w u b . n ie d z ie lę d o 4 5 z a le d w ie p ro
c e n t u p ra w n io n y c h ?
„ N ie w ą tp liw ie , ż e m ró z , ja k i o n e g d a j p a n o w a ł w W a rs z a w ie p rz y c z y n ił s ię w p e w n y m s to p n iu d o o b n iż e n ia fre k w e n - c y i w y b o rc z e j. B y ł to je d n a k — ty m ra z e m — je d y n y c z y n n ik d z ia ła ją c y w k ie ru n k u z m n ie js z e n ia fre k w e n c ji.
Z a ró w n o o rd y n a c ja w y b o rc z a — k tó re j e le m e n ty o p o z y c y jn e n ie m a ją n ie d o z a rz u c e n ia ja k i w y tę ż o n a a g ita c ja w s z y s tk ic h s tro n n ic tw i u g ru p o w a ń p o lity c z
n y c h , k tó re z m o b iliz o w a ły w s z y stk ie s w e s iły i w s z y s tk ie ś ro d k i c e le m s p o tę g o w a n ia u d z ia łu w w y b o ra c h b y ły c z y n n i k ie m , k tó ry w in ie n b y ł d z ia ła ć n a w z m o ż e n ie fre k w e n c ji w y b o rc z e j" .
S ta ło s ię in a c z e j.. P ró c z m ro z u „ G a z e ta P o lsk a " d o strz e g a je s z c z e je d n ą p rz y c z y n ę : tra d y c y jn ą b ie rn o ść w y b o rc z ą W a rs z a w y , k tó ra
„ p o d c z a s w s z y s tk ic h p o p rz e d n ic h w y b o ró w m a s z e ro w a ła z a w s z e n a s z a ry m k o ń c u , z m n ie jsz a ją c z ro k u n a ro k sw ó j u -
s to in te re s y o s ó b , g ru p lu d z k ic h o ra z ró ż n y c h p a rty j p o lity c z n y c h . N ic d z iw n e g o , ź e g ra w w y b o ra c h s a m o rz ą d o w y c h s ta ła s ię m n iej k o n c e n try c z n ą , m n iej z d y s c y p lin o w a n ą in te re sa m i p a ń s tw o w y m i, a ś w ia d o m o ś ć łą c z n o ś c i ż y c ia s a m o rz ą d o w e g o z n a jw y ż sz y m i in te re sa m i p a ń s tw a p o lsk ie g o n ie m o g ła je s z c z e p rz e n ik n ą ć d o s ta te c z n ie g łę b o k o w m a s y n a ro d o w e .
O tw a rc ie n a le ż y p o w ie d z ie ć : O Z N z d o ła ł p rz e o ra ć u g ó r, a le ty lk o c z ę ś cio w o . T o , c z e g o d o k o n a ł, je s t w id o c z n e i s ta je s ię d o s ta te c z n y m z a w ią z k ie m d la d a ls z e j p ra c y , ja k k o lw ie k b y s o b ie to c h c ie li k o m e n to w a ć u p a rc i a c z ę sto ty lk o z ło ś liw i n a s i p rz e c i
w n ic y , d z ia ła ją c y c z ę ś c ie j d la p rz e k o ry n i-
P ra w d o p o d o b n ie w ie lk ą ro lę o d e g ra ł tu fa k t, ż e o rd y n a c ja w y b o rc z a d o S e j
m u (k tó rą S e rm o b e c n y m a z m ie n ić ), p o s ia d a d w ie z d e c y d o w a n e w a d y . P o p ie r
w sz e s ta ra s ię o d b a rw ić p o d w z g lę d em p o lity c z n y m w y b o ry d o S e jm u , o d s u w a ją c n a b o k s tro n n ic tw a p o lity c z n e p rz y w y z n a c z a n iu k a n d y d a tó w . P o d ru g ie c z y n i s a m o rz ą d p o d s ta w ą s k ła d u k o le g io m w y tM c z y c h k tó re w ła ś n ie w y ła n ia 'ą z e s ie b ie k a n d y d a tó w se jm o w y c h . W te n s p o só b s a m o rz ą d y o trz y m u ją z r a c ji u s ta w y c h a ra k te r p o n ie k ą d p o lity c z n y . N ie u le g a w ię c w ą tp liw o śc i, ż e d o p ie ro z m ian a o rd y n a c ji w y b o rc z e j d o S e j m u s p o w o d u je z m ian ę s y tu a c ji ta k ż e n a o d c in k u s a m o rz ą d o w y m . N a ra z ie je d n a k ro z g ry w k i p a rty jn o - p o lity c z n e g ó ro w a ły w c z a sie n ie d z ie ln y c h w y b o ró w " .
d z ia ł w w y b o ra c h , k tó ra u d z ia ł te n w w y b o ra c h se jm o w y c h z ro k u 1 9 2 2 z a z n a c z y ła m a k s y m a ln ą fre k w e n c ią 7 1 ,6 p ro c e n t, a w ro k u 1 9 2 8 w y k a z a ła ju ż ty lk o 6 8 ,8 p ro c , g ło s u ją c y c h w ro k u 1 9 3 0 — 6 4 ,7 p ro c ., w r. 1 9 3 5 — 2 9 ,4 p ro c ., b y d o p ie ro w c z a s ie w y b o ró w lis to p a d o w y c h d o S e jm u w z n ie ść s ię d o lic z b y 5 3 ,3 9 p ro c ." .
W k o u k lu z ji n a c z e ln y o rg a n O Z N . d o c h o d z i d o w n io s k u , ź e siln iejsz y m n iż m ró z c z y n n ik ie m a b s e n c ji w y b o rc z ej b y ła
„ tra d y c y jn a b ie rn o ś ć m ie sz k a ń c ó w s to lic y , b ie rn o ś ć s ta ra n n ie p o d s y c a n a i p ie lę g n o w a n a w c ią g u la t p rz e z „ m ę d rc ó w "
p o lity c z n y c h p e w n y c h g ru p o p o z y c y j
n y c h p ro p a g u ją c y c h sw o je s ła w n e ju ż c h o ć s k ą d in ą d „ n ie s ła w n e " b o jk o ty " . A le — ja k s łu sz n ie p o d n o s i „ K u rie r P o ra n n y " — m ie rn ą fre k w e n c ją w y k a z a ły ró w n ie ż K ra k ó w i Ł ó d ź (i P o z n a ń ). A p rz e c ie ż w y b o ry n ie d z ie ln e m ia ły b y ć m a n ife s ta c ją p o lity c z n ą s p o łe c z e ń s tw a . S tro n n i
c tw a p o lity c z n e z a p o w ia d a ły fre k w e n c ję , ja k ie j je s z c z e P o ls k a n ie w id z ia ła . T y m c za s e m fre k w e n c ja b y ła n isk a .
„ F a k t te n o z n a c z a , ź e ro z u m o w a n ie o p o z y c ji b y ło z g ru n tu b łę d n e , a w s z y st
k o , n a c z y m w s z y s tk ie p a rtie b u d o w a ły s w o ją n a d z ie ję , o k a z a ło się je s z c z e je d n ą fik c ją .
F a k ty te d o w o d zą , ź e n a d z ie je o p o z y c ji, ja k o b y m ia ła s ię o n a p rz y c z y n ia ć d o s z cz e g ó ln e g o w z m o ż e n ia fre k w e n c ji o k a z a ły się z u p e łn ie z łu d n e " .
R ó w n ie ż n ie k tó re in n e d z ie n n ik i p o d
ź łi z p rz e k o n a n ia . O c z y w iś c ie te j p ra w d y o p o z y c ja n ie w y p o w ie p u b lic z n ie . A le m y m o ż e m y z c a łą o d p o w ie d z ia ln o ś c ią te n o s ą d w y d a rz e ń ta k a n ie in a c z e j o k re ś lić .
P o m ija n ie s z y ld ó w p a rty jn y c h p rz y w y b o ra c h , o g ro m n a ilo ś ć n a jro z m a itc z y c h lis t b e z p a rty jn y c h , b lo k i z a w ie ra n e p rz e z s p o łe c z n e o rg a n iz a q e ś w ia d c z ą , ź e a k c ja O Z N . w k ie ru n k u z a c ie ra n ia s z k o d liw y c h ró ż n ic p o lity c z n y c h p rz y w y b o ra c h s a m o rz ą d o w y c h o d n io s ła ta k ż e b a rd z o p o w a ż n y s u k c e s. W s u m ie s ta n o w i to d o ro b e k m o ra ln y s p o łe c z e ń stw a , w p ra k ty c e n a z y w a s ię to p o c h ó d k u o d p a rty jn ie n iu s a m o rz ą d u p o w o la n e g o d o z a d a ń w y b itn ie s p o łe c z n y c h i g o s p o d a rc z y c h .
k re ś la ją , ź e fre k w e n q a b y ła n isk a . P ra s a p a rty jn a o fre k w e n c ji n a o g ó ł m ilc z y .
Wnioski
Z d a n ie m „ K u rie ra P o ra n n e g o * * z w y n i
k ó w w y b o ró w s a m o rz ą d o w y c h n ie m o ż n a w y c ią g n ą ć ż a d n y ch g e n e ra ln y c h w n io s k ó w o c h a ra k te rz e p o lity c z n y m , g d y ż w w y b o ra c h ty c h o d e g ra ły fo lę ró ż n e lO K a ln c o k o- v lic z n o ści, p o z o sta ją c e w o g ó ln y m z e s ta w ie - \ n iu w z u p e łn e j ze so b ą s p rz e c z n o ś c i. \
„ K ie d y b o w ie m w Ł o d z i, w K ra k o
w ie i w n -e k tó ry c h m ie jsc o w o ś c iac h P o m o rz a P P S . n ie m o ż e w y k a z a ć s ię p o - w a ż n ie jsz y in i o sią g n ię c ia m i, to w P o z n a n iu o sią g n ę ło su k c e s S tro n n ic tw o ^ N a ro ^ d o w e , g d y m a to m ia s t w W a rs z a w ie P P S z d o b y ła ś re c ? i^ ilo ść m a n d a tó w , z a ś S tro n n ic tw o N a f td ^ '6 p o n io sło k lę s k ą A w ię c :
„ T ru d n o b y ło b y n a tq p o d sta w ie ^ * k re ś lić , ja k ie n a s tro je p o lity c z n e p a n u ją w s p o łe c z e ń s tw ie , s k o ro w je d n y m i ty m sa m y m d n iu c z ę ś ć w y b o rc ó w g ło s o w a ła z a S tro n n ic tw e m N a ro d o w y m , a c z ę ś ć z a P P S i w je d n y m m ie śc ie o s ią g n ę ła s u k c e s e n d e c ja , w d ru g im z a ś a k u ra t s o c ja liści, n ie m ó w iąc o s u k c e sa c h g ru p z w ią z a n y c h z O Z N , k tó ry — m ó w ią c n a w ia s e m — p o ra z p ie rw s z y w y s tą p ił w w y b o ra c h s a m o rz ą d o w y c h " .
„ I. K . C ." je d n a k u w a ż a , ź e m o ż n a s fo r
m u ło w a ć k ilk a n a jb a rd z ie j o g ó ln y c h w n io s k ó w .
„ W y b o ry w y k a z a ły — p is z e — ż e z a ró w n o n a p ra w e j ja k i n a le w e j fla n c e u k ła d u p o lity c z n e g o w P o lsc e z n a jd u ją s ię s tro n n ic tw a , k tó re w y k a z u ją d u ż ą li
c z e b n o ś ć i d y n a m ik ę . M a m v n a m y śli z je d n e j s tro n y S tro n n ic tw o N a ro d o w e , a z d ru g ie j P P S . O c z y w iś c ie w ró ż n y c h m ia sta c h n a tę ż e n ie w p ły w ó w je d n e g o lu b d ru g ieg o s tro n n ic tw a je s t m n ie js z e lu b w ię k sz e . W s z ęd z ie je d n a k o b a s k rz y d ła s k ra jn e p rz e d sta w ia ją n ie w ą tp liw ie z n a c z n ą s iłę . T rz e ź w o ś ć p o lity c z n a n a k a z u je lic z y ć s ię z ty m z ja w is k iem . N ie w ą tp liw ie te ż g ło ś n e jsz e w o s ta tn ic h c z a s a c h w P o lsc e h a s ła m o n o p a rty in e p rz y c ic h n ą o b e c n ie s k o ro s ię u ja w n iło , ź e w s p o łe c z e ń s tw ie je s t m a ło m a te ria łu d la p ró b tw o rz e n ia s y ste m u je d n o p a r
ty jn e g o .
O k a z a ło s ię ra z je s zc z e , ja k p rz e w i
d u ją c e b y ło s ta n o w is k o M a rs z. P iłsu d sk ie g o , k tó ry z a w s z e p rz e c iw s ta w ia ł się s y ste m o w i to ta lis ty c z n e m u i m o n o p a r- ty jn e m u " .
O rg a n k ra k o w s k i s tw ie rd z a , ź e n o w o -
Str. 2JIHGFEDCBA Środa, dnia 21 grudnia 1938 f. Nr, 29f wybrane rady miejskie przeważnie pozbaTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
w io n e są jed n o litej w iększości'. Jeżeli m ają fu n k cjo n o w ać — m u szą p o m y śleć
^o tw o rzen iu w ięk szości n ie p o d p o lity
cznym , ale g o sp o d arczy m k ątem w id ze
n ia. M ieli b y śm y w ięc d o czy n ien ia ze zjaw isk iem d o sy ć o ry g in aln y m , że R ad y m iejsk ie w y b ran e (w b rew zało żen io m sa m o rząd o w y m ) p o d h asłem p o lity czn ym , m u srały b y w p rak ty ce p raco w ać w ed le k ry terió w g o sp od arczy ch . Je st to jed y n e w yjście, k tó re m oże salw o w ać zasad ę sam o rząd u ".
„G o n iec W arszaw ski* p isze, że „O bóz N aro d o w y p o n ió sł b o lesn ą p o rażk ę w sto licy " o raz że „n iebezp ieczeń stw o fro n tu lu
d o w eg o u w y d atn iło się w całej jask raw o ści".
R ó w n ież „W ieczó r W arszaw sk i" w ar
ty k u le w stęp n y m p o d k reśla su k ces P P S . i żydów .
„B ez k o n cen tracji ro zb ity ch dziś sił n aro d o w y ch n ie u d a się ro zw iązać w e
w n ętrzn e - p o lity czn eg o zag ad n ien ia P o lsk i z k o rzy ścią d la p ań stw a i n aro d u , — k o n k lu d u je W ieczó r W arsz." — P o l
sk ie g ru p y n aro d o w e są d o ść siln e nie ty lk o p o lity czn ie, ale n aw et w d em o kra- ty czn iejszy m tej siły w y razie, czyli w cy frach zd o b y ty ch głosów , ab y n ie tv l- k o p o w strzy m ać F ro n t L u d ow y w jego po ch o d zie n a zd o b y cie P o lsk i, ale p o b ić go zu p ełn ie i u rząd zić p ań stw o n aro d o w e.
W aru n kiem teg o zw y cięstw a jest jed n ak zjed n o czen ie się ty ch g ru p , b o p o d zie
lonym g ro zi k o lejn a k lęsk a ze stro n y b lo k u lew ico w eg o .
A w ięc — zjed n o czen ie n aro d o w e, zjed n o czen ie p ełn e. Z jed n o czen ie tak ie, o b ejm u jące O Z N i w szy stk ie o p o zy cy jn e u g ru p o w an ia n aro d o w e, jest dzisiaj n aj- . w y ższą k o n ieczn o ścią n aro d o w ą, a d o
p ro w ad zić do niego — o b o w iązk iem p rzy w ó d có w p o szczeg ó ln y ch u g ru p o w ań ".
O b aw iam y się, że jest to „głos w o łają
ceg o n a p u szczy ". C zyż m ało jeszcze d o w o dów , że en d ecja n ie chce zjed n o czen ia n a- * ro d o w eg o ?
N a k o n iec jeszcze jed en cy tat z „K u rie-1 ra P o ran n eg o ":
„O g ó ln a o cen a p o tw ierd za n am w ięc o p in ię, że w y b o ry sam o rząd o w e o d zw iercied lają sy tu ację w lo k aln y ch o- śro d k ach . N astro je w n ich p an u jące za
leżn e są o d m iejsco w y ch w aru n k ó w , k tó re p o zo stają w luźnym sto su n k u do ro z
w oju ogólnej sy tuacji p o lity czn ej w ca łym k raju . Jeśli zaś zw aży ć, że m iasta sk u p iają ty lk o d ro b n ą część ogółu sp o-
łf,c‘--ń stw ą, to stw ierd zen ie o ściśle lo- FEDCBA
f k arn y m zn aczen iu w y lb ró w sam o rząd o - f w y ch staje się ty m bardz ej o czy w iste.
N ied zieln y w y n ik w yborów sam o rządo w y ch jest w ięc interesujący, ale n ie m a zn aczen ia zasad n iczeg o ".
N ajzu p ełn iej podzielam y tę opinię.
Wspańiałe zwycięstwo
^rdecja rozbita, triumf idei Zjednoczenia Narodowego
Anglia - Francja - Niemcy
Chamberlain mówi o Niemczech z goryczą.
Mogilno, 20. 12.
Z godnie z n aszy m i p rzew id y w an iam i n ie d zieln e w y b o ry do R ad y M iejsk iej p rzy n io
sły im p on u jący rezu ltat. L ista W szech sta- n o w eg o B lo ku G o sp o d arczeg o , rep rezen tu jąca n a tu tejszy m teren ie o g ro m n ą w ięk szo ść lu d n o ści w szy stk ich stan ó w , zd o b y ła
12 mandatów, n ato m iast sro m o tn ą i zasłu
żo n ą k lęskę p o n io sła en d ecja, zd o b y w ając
zaledwie 4 mandaty. W arto n ad m ien ić, że w d o ty ch czasow ej R ad zie M iejsk iej m iała en d ecja 10 rad n y ch n a o g ó ln ą ilość 16-tu, czyli b ezw zg lęd n ą w ięk szo ść. O b ecn ie ze
szła do ro li n ic n ie zn aczącej g ru p k i a u- g ru p o w an ia p ro rząd o w e p o w ięk szy ły sw ój stan p o siad an ia o 100 proc., zy sk u jąc 6 man datów. T ym sam y m sk o ń czy ł się w m iej
sco w y m sam orząd zie ch ro n iczn y już stan an arch ii i d em ag o g ii p arty jn ej. N astąp i o- b ecn ie n iew ątp liw ie n o w a era ro zw o ju go
sp o d arczeg o M o g iln a, o p arteg o n a p latfo r
m ie zjed n o czen ia i rzeczo w o ści w szy stk ich u czciw ym czy n n ik ó w . N ie o d rzeczy b ęd zie w sp o m n ieć, że tu tejsi „w o d zo w ie" en d ecji u siło w ali, jak żeż jed n ak n iefo rtu n n ie, ra to w ać już u traco n e p o zy cje, zw o łu jąc w p rzed d zień w y b o ró w w iec w sali D om u K ato lic
k ieg o. P rzy jech ali w ty m celu d r Z g aiń sk i z G n iezn a i p ew ien m ło d zik z P o zn ania.
P ró b o w ali oni u czy ć M o g iln ian tw orzen ia
„nowych wielkich wartości" o czy w iście p o d eg id ą en d ecji, o trzy m ali jed n ak ci p rzy b y sze o d m iejsco w y ch au to ch to n ó w tak ie cię
gi i p o liczk i m o raln e, że w k o ń cu w iec p rze m ien ił się w o lb rzy m ią m an ifestację n a rzecz W szech stan o w eg o B loku G o sp o d arczeg o . P rzedtem jeszcze o b ecn y w p rezy d iu m p.
T rzciń sk i, p rezes „n aro d o w có w ", i d r Z ga- in sk i w o b aw ie p rzed d y sk u sją i w id ząc, n a co się zan o si, tchórzliwie u m k n ęli ze sali, w ięcej się nie p o k azu jąc. T ak to sk o ń czy ła
tu swój niesławny żywot komórka endec
Londyn, 20. 12. (PAT)
L ab o u r P arty zain icjo w ała dziś po p o łu d n iu w Izb ie G m in d eb atę n ad p o lity ką zag ran iczn ą p rem iera C h am berlain a, zg ła
szając w n io sek o w y rażen ie p rzez izb ę vo- tu m n ieu fn o ści d la tej p o lity k i. W n io sek L ab o u r P arty m iał o czy w iście zn aczen ie d em o n stracy jne, ale n aw et jak o d em o n stra
cja ak cja L ab o u r P arty w zn aczn y m sto p n iu zaw io d ła. W y stęp u jąc w im ien iu stro n
n ictw a z m o ty w acją teg o w n io sk u , p o seł
P ary ż, 20. 12. (P A T ) M in ister m ary n ark i C am p in ch i u d zielił p rzed staw icielo w i ag en cji H av asa w y w iad u , w k tó ry m p o w ied ział m . in.:
F ran cu zi ro zu m ieją o b ecn ie, że cało ść n aszeg o im p eriu m i d o b ro b y t k raju są ści
śle zw iązan e z n aszą flo tą. W y siłek p rze
m y sło w y arsen ałów i sto czni sk ierow an y b ęd zie w r. 1939 n a w y k o nan ie p ro g ram u b ieżąceg o , t. zn. b u d o w ę 130 o k rętó w , w ty m 4 o k rętów lin io w y ch o w y p o rn o ści 35 ty s. to n , 2 lo tn isk o w ców o 18 ty s. to n , 3 k rążo w n ik ó w o 8 ty s. to n o raz w ielu o k rę
tó w lek k ich i ło d zi p o d w o d n y ch .
Francja powiększa swoją flotę
8 miliardów fr. na budowę 130 okrętów
Niebywałe mrozy wNiemczech
Berlin, 20. 12. (PAT).
F ala m ro zó w w N iem czech w zm ag a się z d n ia n a dzień. S tacje m eteo ro lo g iczn e n o tu ją w p o szczeg ó ln ych o k o licach d alsze o b n iżan ie się tem p eratu ry . N ajw ięk sze m rozy p an u ją w P ru sach W sch o d n ich , g d zie tem p eratu ra p rzek ro czy ła 23 st. C ., a n a Ś lą
sk u — 20 sto pn i C . W B erlin ie n o to w an o 16,1 st. C . Je st to n ajn iższa tem p eratu ra w B erlin ie w g ru d n iu o d lat 80.
O stre m ro zy i zam iecie śn ieżn e w p ły w ają n a o p ó źn ien ie w k o m u n ik acji k o lejo
w ej. P o ciąg P ary ż — N iego reło je p rzy b y ł do D o rtm u n d u z p ó łg o d zin n y m o p ó źnien iem O p ó źn ienie to n a trasie D o rtm u n d — B er
lin w zro sło o d alsze d w ie godziny. W p o r
tach n iem ieck ich k u rsują łam acze lodu, roz
k a.
N aw iasem stw ierd zam y jeszcze, że z b ra k u lep szy ch k an d y d ató w w y su n ęli oni w d ru g im o b w o d zie o so b ę, k tó ra zo stała w y d alo n a z F ran cji za skrajny komunizm. A zatem fo rm aln y sojusz endecko-komuno- masoński (sic!!). S p o łeczeń stw o m o g ileń
sk ie z p o g ard ą o d p o w ied ziało n a p o d o b ne k o n szach ty : T ak , p an ie T rzciń sk i! S ic tran sit gloria...!!
Wielki pożar w Berlinie
Berlin, 20. 12. (PAT)
W ielk i p o żar w y b u ch ł o n eg d aj z n iew ia d o m y ch p rzy czy n w d zieln icy B erlin a T em p elho f. P astw ą p ło m ien i p ad ła w ielk a fa
b ry k a i sk ład ch em ik alió w o raz w szy stk ie n ależące do niej zab u d o w an ia.
A k cję straży p o żarn ej u tru d n iał m ró z.
G en eraln y in spek to r straży p o żarn ej za
rząd ził alarm 8 stop n ia, w w y n ik u czego p o żar g aszo n o sp ecjaln ym i ch em ikaliam i.
P o 2 i p ó ł g o d zin n ej in tensy w n ej ak cji w ielu k o lu m n b erlińsk iej straży p o żarn ej u d ało się p o żar zlo k alizo w ać, ratu jąc p rzy leg łe b u d y n k i.
Pogorszenie stanu zdrowia Ojca św.
Paryż, 20, 12, (PAT)
H av as donosi z C itta d el V atican o, iż O jciec św ięty m iał atak astm y . P rzy b o czn y lek arz P ap ieża p ro f, M ilan i o św iad czy ł, iż p o g o rszen ie stanu zd ro w ia O jca św , n ależy p rzy p isać p rzem ęczen iu p o d czas in au g u ra
cji ro k u ak ad em ick ieg o w A k ad em ii P o n ty - fik aln ej.
W ed le o statn ich d o n iesień stan zd ro w ia O jca św , p o atak u astm y u leg ł zn aczn ej p o p raw ie i n ie jest tak p o w ażn y , jak p o cząt
kow o się o b aw ian o .
D alto n n ie w y szedł p o za ogólniki, p o d d ając k ry ty ce p o lity k ę zag ran iczn ą p rem iera n a p o d staw ie w ielo k ro tn ie p o w tarzan y ch p rzez L ab o u r P arty p rzesłan ek . P o lem izu
jąc z p o słem D alto n em , p rem ier C h am b er
lain p o d k reślił, że ak cja, jak ą m a n a m yśli o p o zy cja, o zn aczałab y w ojnę. O p in ia p u b liczn a, stw ierd za p rem ier, p rag n ie, ab y rząd k o n ty n u o w ał sw e w y siłk i n a rzecz sta b ilizacji p o k oju . P rem ier w y raził p rzek o n an ie, że sto su n ki W . B ry tan ii z A m ery k ą,
O gólny to n aż ty ch o k rętów w y n iesie 340 ty s. to n . B ęd zie to n ajw ięk szy z d o ty ch czaso w y ch w y siłk ó w F ran cji w tej d zied zin ie.
R ząd p rzezn acza n a m ary n ark ę w b u d żecie 1939 r. p rzeszło 8 m iliard ó w fr. W dn. 17 sty czn ia r. p .sp u szczo n y zo stan ie n a w o d ę w B rest p ierw szy z p an cern ik ó w o w y p o rn ości 35 ty s. to n , „R ich elieu ". W ty m sam ym d n iu ro zp o czn ie się b u d o w a p an cer
n ik a „C lem en ceau ".
L o tn ictw o m o rsk ie ro zw ijać się b ęd zie ró w n o leg le z flo tą b o jo w ą i zo stan ie w y p o sażo n e w 1939 r. w n o w o czesn e sam o lo ty .
d rab n iając p o k ry w ę lodow ą. Ż egluga w P ru sach W sch o d n ich jest n iezm iern ie u tru dniona. W e W ro cław iu p o w y g in ały się w sk u tek m ro zó w m o sty n a O d rze.
MROZY WE WŁOSZECH.
Rzym, 20. 12. (PAT).
F ala m ro zó w d o tarła częścio w o i do W ło ch . W G en u i term o m etr w sk azy w ał w p o n ied ziałek ran o 2 sto p n ie p o n iżej zera.
W P o stu m ii tem p eratu ra w y n o sła p o p o łu dniu — 15 s t
8 STOPNI W PARYŻU.
Paryż, 20. 12. (P A T ).
F ala zim nego p o w ietrza n aw ied ziła o k o lice P ary ża. — R an o tem p eratu ra w y n o siła
— 8 st., p o p o łu d n iu n astąp iło lek k ie o cie
p lenie.
W ieczo rem p o n o w n ie się o zięb iło . S tw ierd zo n o k ilk a w y p adk ó w o d m ro żeń , n ie b y ło jed n ak że żad n ego w y p ad k u śm ier
ci z zam arzn ięcia.
ŚNIEŻYCE W JUGOSŁAWII.
Białogród, 20. 12. (P A T ^.
T em p eratu ra w Ju g o sław ii siln ie sp a
d ła n a w y b rzeżu ad riaty ck im . Jed y n ie w H erco g o w in ie term o m etr w sk azu je 4 st. p o w yżej zera.
W cały m k raju sp ad ły w ielk ie śniegi, W S erb ii p o łu d n io w ej p o w ło k a śn ieżna m a 70 cm . g ru b o ści p rzy 13 st. m ro zu . W o k rę
gu V rb as szereg m iejscow o ści zo stał o d cięty n a sk u tek zasp śn ieżn y ch .
K o m u n ik aq a d ru to w a p o m ięd zy B iało- grodem , S erajew em i Z ag rzeb iem jest n ad zw yczaj u tru d n io n a.
ZAMIEĆ ŚNIEŻNA NAD MORZEM.
Puck, 20. 12, (PAT).
N ad b rzeg am i o tw arteg o m o rza ro zsza
lała się w p ó źn y ch g o d zin ach w ieczo rn y ch g w ałto w n a zam ieć śn ieżn a, p o łączon a z o b fitym o p ad em śnieżnym .
N a szo sach p o tw o rzy ły się zasp y d o ch o
d zące m iejscam i d o m etro w ej w y sok o ści.
K o m u n ik acja n a szo sach w y b rzeża u stała.
N ad b rzeg am i o tw arteg o B ałty k u p an u je ró w n ież g ęsta m g ła.
RÓWNIEŻ w RUMUNII Bukareszt, 20. 12, (P A T ) W cały m o b szarze R u m u n ii p an u ją od k ilk u drif siln e m ro zy a częścio w o b u rze śn ieżn e, co p o w o du je zn aczn e o p ó źn ien ie w ru ch u k o lejo w y m o raz w y p ad k i z p o ciąg a
m i. Z p o w o d u b u rzy , jak a szaleje n ad w y b rzeżem M o rza C zarn eg o , statk i, p rzy b y w ające z b lisk ieg o w sch o d u , n ie m ogą d o trzeć do p o rtu C o n stan za i szu k ają sch ro
n ien ia w m n iejszy ch p o rtach n a p o łu d n io
w y ch b rzeg ach teg o m o rza a częścio w o p o zo stają n a m o rzu.
jak ró w n ież z F ran cją są teg o ro d zaju, że w żad n ej sy tu acji n ie m ogą „stać się źró dłem k o n flik tu ". O ile m ożliw e są k o n flik
ty , to ty lk o w p o zo stałej części E u ro p y , b ąd ź też n a D alek im W scho d zie. C o do sto
su n k ó w z F ran cją, p rem ier p o w o łał się n a sw e p rzem ó w ienie, w y g ło szon e w u b ieg ły w to rek n a b an k iecie zw iązk u p rasy zag ra
nicznej, p o w tarzając, że sto sun k i fran cu sk o b ry ty jsk ie są tak b lisk ie, iż w y k raczają p o za ram y u m ó w p raw n ych .
P rzech o d ząc n astęp n ie d o o m ó w ien ia sto su n k ó w z N iem cam i, C h am b erlain o- św iad czy ł, że W . B ry tan ia p rag n ęłab y ro z
w ijać te sto su n k i w duchu, n ak reślo n y m p rzez p o ro zu m ien ie m o n ach ijsk ie. W E u ro p ie n ie m o że n astąp ić an i stab ilizacja p o koju, an i też p o stęp , d o p ó k i N iem cy n ie zo staną całk o w icie w ciąg n ięte jak o ró w n o rzęd n y p artn er do w sp ó łp racy m ięd zy n aro
dow ej, W . B ry tan ia p rag n ie teg o i u zn aje ró w n ież siły zw ro tn e n aro d u n iem ieckieg o, p o szu k u jąceg o u jścia d la sw ej en erg ii. N ie w y starczy jed n ak , ab y ty lk o stro n a b ry ty j
sk a o k azała g o to w o ść do w sp ó łp racy . P o d o b n ie jak do p ro w ad zen ia w o jn y trzeb a dw óch stro n , tak i d la w sp ó łp racy p o k o jo w ej n iezb ęd n a jest ta d ru g a stro n a. W ciąż jeszcze o czek u je ze stro n y ty ch , k tó rzy p rzem aw iają za n aró d n iem ieck i, jak ieg o ś zn ak u , k tó ry b y św iad czy ł, że N iem cy g o to w e są p rzy czy n ić się n a rzecz tej w sp ó ł
p racy — o zn ajm ił p rem ier C h am b erlain w to n ie w y raźn ej g o ry czy , p rzy głośnym p o ta
k iw aniu całej izby.
Izb a G m in p o d y sk u sji o d rzu ciła 340 g ło sam i p rzeciw k o 143 w n io sek L ab o u r P arty o w y rażen ie v o tu m n ieu fn o ści p o lity
ce zag ran iczn ej rządu .
Ma widnokręgu
——___- - ITIMTT—
politycznym
Aa p ^ y r z ą d k u d z i e n n y m p l e n a r n e g o p o s i e d z e n i a S e j m u w e ś r o d ę , d n i a 2 1 b . m . z n a j d u j e s i ę m . i n . p r z e d ł o ż e n i e r z ą d o w e o z a m k n i ę c i u r a c h u n k ó w p a ń s t w o i r y c h z a o k r e s o d 1 k w i e t n i a 1 9 3 6 r . d o 3 1 m a r c a 1 9 3 7 r . w r a z z w n i o s k i e m N . I . K . o z a t w i e r d z e n i e r a c h u n k ó w i u d z i e l e n ie r z ą d o w i a b s o l u t o r iu m , n a s t ę p n i e s z e r e g p r o j e k t ó w u s t a w r a t y f i k a c y j n y c h , p r o j e k t y u s t a w o b u d o w i e k o l e i Z a w i e r c i e — T a r n o w s k i e G ó r y i S k i e r n i e w i c e
— L u k ó w , r z ą d o w y p r o j e k t u s t a w y o u - ż y c i u b r o n i p r z e z p o l i c j ę , o r g a n a o c h r o n y g r a n i c i w r e s z c ie w y b ó r p r e z e s a S ą d u m a r s z a ł k o w s k i e g o , w i c e p r e z e s ó w , r z e c z n i k a i j e g o z a s tę p c y .
« •
•
D o w i a d u j e m y s i ę , i ż z a p a d ł a j u ż d e c y z j a , ż e p o d s e k r e t a r z e m s t a n u w M i n i
s t e r s t w i e W. R . i O ' P . n a m i e j s c e p r o f . A l e k s a n d r o w i c z a b ę d z i e m i a n o w a n y p ł k . K i l i ń s k i ,
* w w
W i c e p r e z e s e m P a ń s t w o w e g o B a n k u R o l n e g o z o s t a n i e m i a n o w a n y o b e c n y z a s t ę p c a d y r e k t o r a d e p a r t a m e n t u o b r o t u p i e n i ę ż n e g o w M i n i s t e r s t w i e S k a r b u — p . S a d k o w s k i .
P . m i n . U l r y c h p r z y j ą ł p o s ł ó w k o l e - j o w c ó w : i n ż . D z i e k a ń s k ie g o , J a b ł o ń s k i e g o , J a w o r s k i e g o , Ś w i ę t n i c k i e g o i Z i m - , n e g o . P o s ł o w ie w r ę c z y l i p . m i n i s t r o w i m e m o r i a ł , z a w i e r a j ą c y d e z y d e r a ty k o l e - j o w c ó w . D e l e g a c j a u m o t y w o w a ła k o n ie c z n o ś ć p o p r a w y n a d e r t r u d n y c h w a r u n k ó w e g z y s t e n c j i p r a c o w n i k ó w k o l e jo w y c h . K o n f e r n c j a t r w a ł a o k o ł o 2 g o d z i n i z e w z g l ę d u n a n i e w y c z e r p a n i e c a ł o k s z t a ł t u z a g a d n i e n ia j e j d a l s z y c i ą g o d b ę d z i e s i ę w n a j b l i ż s z y m c z a s ie ,
♦ «
*
W z w i ą z k u z p r z y g o t o w y w a n i e m w i e l k i e g o p l a n u o ś w i a t o w e g o p r z e z R z ą d , T o w a r z y s t w o S z k o ł y L u d o w e j T S L ) m a s z e r o k o r o z b u d o w a ć s w o j e a g e n d y . W
( n i e d ł u g i m c z a s i e m a j ą b y ć r ó w n i e ż p o w o ł a n e d o ż y c ia p l a c ó w k i t e j o r g a n i z a c j i n a t y c h t e r e n a c h , n a k t ó r y c h d o t ą d n i e p r o w a d z i ł o o n o s w e j d z i a ł '• 'J n o ś c i .
A g e n c j a „ E c h o * * d o n o s i : W t y c h d n i a c h p o j a w i ł a s i ę w i a d o m o ś ć , ż e p r e z e s Z Z Z b . p r e m i e r J ę d r z e j M o r a c z e w - s k i z a m i e r z a u s t ą p i ć z p r e z e s u r y t e j o r g a n i z a c j i i w y c o f a ć s i ę z c z y n n e j p r a c y p o l i t y c z n e j .
