Express Lubelski. 6 Listopad (1929)

Środa 6-go listopada 1929 r.

111... 1 ... ...1 ' 1 1 ' ... ... ...

20 sr.

EXPRESS LUBELSK

Redakcia I Administracja: bublin, nL Kościuszki Hr. fi. Telefon M

Odroczenie Sejmu na dni trzydzieści

Społeczeństwo ponad głowami zdenerwowanych posłów

metka postawa spokoju stwierdza swe zaufanie do decyzji Marszałka Piłsudskiego

WARSZAWA, 5.11.

Stosownie do zapowiedzi od­

było się wczoraj o godz. 11 i pół zebranie przewodniczących klu­

bów, na którein p. marszałek Daszyński zdał sprawę z prze­

biegu zdarzeń, jakie zaszły na terenie sejmowym od ostatniego konwentu senjorów, odbytego wieczorem 31 października.

Po sprawozdaniu nastąpiła krótka wymiana zdań, podczas której prezes klubu „Wyzwole- nia“ poseł Róg, zgłosił następu­

jący wniosek:

„Zebranie przedstawicieli klu bów solidaryzuje się całkowicie z p. marszałkiem Sejmu, z jego zarządzeniami i oświadczenia- im .

Wniosek ten uchwalono je­

dnomyślnie. Zaznaczyć należy, że kilka klubów nie było repre­

zentowanych, m. inn. Blok Bez­

partyjny, który, zgłosiwszy vo- tum nieufności dla marszałka Sejmu, nie uznał za możliwe obradować pod jego przewo­

dnictwem.

Na posiedzeniu tern przyjęto też do wiadomości decyzję mar­

szałka co do zwołania posiedze­

nia Sejmu na dziś, wtorek, o godz. 12-ej w południe. Zapro­

szenia na to posiedzenie w ysła­

no do posłów, przebywających iia prowincji, t«:>eg>ufivziiic.

Urząd pocztowy w Sejmie miał wczoraj nielada prace, gdyż musiał nadać przeszło 300 jednobrzmiących depesz. Pozo­

stali posłowie, przebywający w Warszawie, otrzymali zawiado­

mienie przez specjalnych goń­

ców

■M-

Nie te jednak sprawy emocjo­

nowały wczoraj bywalców sej­

mowych. Cała uwaga skupiona była na korespondencji między p. Prezydentem Rzeczypospoli­

tej a marszałkiem Sejmu.

Na pismo, podane wczoraj przez nas, odpowiedział p. marzałek Da­

szyński listem, który zawiózł na Zamek sekretarz marszałka Sej­

mu, p. Dwernicki. List ten brzmi:

.Warszawa, dnia 4 listopada 1929 r.

Panie Prezydencie!

Aby poinformować Pana Prezy­

denta o przebiegu demonstracji pewnej liczby panów oficerów W.

P. w Sejmie w dniu 31 październi­

ka b. r „ przybyłem na prośbę Pa­

na Prezydenta dnia 3 listopada o godz. 12 w południe na Zamek I starałem się spełnić to moje zada­

nie w dwugodzinnej rozmowie.

Obiecałem nadto przedłożyć Pa­

nu Prezydentowi protokuł przesłu-

Nowi] premier Francji

Dotychczasowy minister spraw we­

w nętrznych Tardieu, któremu po bezo­

wocnych próbach Daladiera i Clemen- le la udało się utw orzyć nowy gabinet

francuski,

cliania strażników marszałków*

sklch. Przysyłam go dzisiaj.

Wyrównaniu przed Panem Pre­

zydentem sprzeczności moich po­

glądów z poglądami p. Marszalka Piłsudskiego przeszkodził p. Mar­

szałek Piłsudski, lżąc mnie w spo­

sób niegodny w komunikacie urzę­

dowym P.A.T. z dnia 3 listopada b. r.

Napisałem wówczas list do Pa­

na Prezydenta. Po tym liście pro­

sił mnie Pan Prezydent o przyby­

cie do Zamku.

Na Zamku mówiłem, że kraj żą­

da za wszelką cenę spokoju i ładu wewnętrznego, zwłaszcza wobec nad wyraz ciężkiego położenia go­

spodarczego.

Wobec znanych stosunków po­

litycznych, prosiłem Pana Prezy­

denta o rozwiązanie Sejmu albo odwołanie Rządu.

Niemożliwem jednak jest utrzy­

manie Sejmu 1 poniewieranie nim do ostatnich granic. Godność nie- tylko posłów, ale całego narodu widowiska podobnego nie zniesie.

Na wezwanie Pana Prezydenta przybyłem, ale z p. Marszalkiem Piłsudskim rozmawiać poza Sej­

mem nie będę.

Na obelgi odpowiadam spokojną pogardą.

Cieszę się, mogąc donieść Panu Prezydentowi, że podobnie, jak ja.

o obelgach padających z ust dy­

gnitarzy zaczynają myśleć i czuć miljony uczciwych Polaków.

(—) IGNACY DASZYŃSKI.

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskie!

Pow yższyJfct mąrszałka Sej­

mu p. Daszyńskiego wywołał wiele komentarzy w kołach po­

litycznych.

Godzono się przeważnie na to, że pismo p. marszałka Daszyń­

skiego pozostanie bez odpowie­

dzi ze strony p. Prezydenta Rzeczypospolitej. Podnoszono bowiem, że list p. marszałka Da szyńskiego zawiera szereg re ­ fleksji .nacechowanych tonem, wybitnie subjektywnym.

Berlin bije «ia alarm...

Italja gotuje się do wojny z Jugosławia

N ajsilniejsze państwo bałkańskie m a być rozparcelow ane

BERLIN, 5. 11. Pisma berliń­

skie podają z Białogrodu alarmu jące wiadomości o planie przy­

gotowań włoskich do wojny z Jugosławją. W wyniku wojny tej na gruzach Jugoslawji utrwa łona ma być

hegemonia faszyzmu.

Plan ataku włoskiego przewi­

duje złamanie neutralności au­

striackiej w Karyntji i Styrji w celu umożliwienia armji włoskiej zaatakowania granicy jugosło­

wiańskiej od strony północnej na jej najsłabszym i najniebezpiecz­

niejszym froncie.

Włochy zaw arły z Albanją tajny pakt wojskowy, przewidujący, że na wypadek wojny Albania będzie poludnio- wą bazą operacyjną ekspedycji

■KassasasB ssEsssssaasB asssBS

Sow iety w trącają

zakonnice do więzienia

MOSKWA, 5.11. Po dokonaniu rewizji w żeńskim klasztorze pra wosławnym św. Jana w Pskowie władze sowieckie aresztowały przełożoną i kilka zakonnic.

G.P.U. zarzuca klasztorowi, że stanowi ośrodek propagandy kontrrewolucyjnej. (Rps).

—————' • • • ——————

•— „D a ily Telegraph** donosi, że Mac dona'd zamierza Jeszcze przed konfe­

rencją 5 mocarstw w sprawie ograni­

czenia zbrojeń morskich spotkać się z nowym premierem francuskim Tardieu, ceieu? uzgodnienia niektórych spornych

jpunktów- s

Ponadto znajdują się tam tak­

że i pewne momenty uczuć oso­

bistych, które w żaden sposób nie nadają się, aby stanowić pod stawę do angażowania Gło­

wy państwa w dyskusję po­

lemiczną.

Wymiana listów pomiędzy najwyższymi dostojnikami pań­

stwa i ogłoszenie ich w prasie podniosło nastrój zgorączkowa- nia, który po niedzielnej wizycie marszałka Daszyńskiego u p.

Prezydenta i po wyznaczeniu terminu posiedzenia sejmowego zdawał się opadać.

Powszechnie czyta się i ko­

mentuje oświadczenia przedsta­

wicieli władz państwowych, wysnuwając z nich niepokojące wnioski.

Mimo, że posiedzenie Sejmu zapowiedziane jest dopiero na g.

12 w południe, posłowie zaczęli się gromadzić w gmachu Sejmu już około godz. 10, zdradzając silne podniecenie.

Prezes Klubu Narodowego pos.

Rybarski przyszedł do Sejmu w towarzystwie p. Stanisława Thu- gutta i wkrótce potem usiadł do

Na zjeździe Ligi obrony powietrznej i przeciwgazowej w Warszawie

Prezydjum zjazdu.

włoskiej. Armja albańska podpo rządkowana została włoskiemu dowództwu i współdziałać ma w wojnie z Włochami przeciw Ju- gosławji.

Podobny tajny pakt wojenny istnieje również

między Włochami 1 Węgrami.

Węgry zaatakować mają Jugo sławję od północy wszelkicmi rozporządzalnemi siłami i w na­

grodę otrzymają północne obsza ry Jugosławii.

Pokrzywdzeni wierzyciele w Sejmie

Onegdaj przed południem przed Selmem zebrała się grupa w ierzycieli po­

szkodowanych przez wojnę i waloryzację. W ybrana delegacja złożyła na ręce p. marszałka i przewodniczących klubów poselskich memoriał w spra­

wie zmiany ustawy waloryzacyjnej 1 spiaty szkód wojennych.

poufnej rozmowy z prezesem klu bu P.P.S., pos. Niedziałkowskim.

Posiedzenie dzisiejsze przedsta wiało co do swego przebiegu znak zapytania o tyle, że . nie było pewne, czy dojdzie do burzliwych scen spodziewanych w pewnych kołach.

Wniosek o wyrażenie votum nieufności marszałkowi Sejmu miał być zgłoszony przez jedne­

go z członków prezydjum B.B., jednakże w myśl regulaminu sej­

mowego nie byłby poddany gło­

sowaniu na dzisicjszem posiedzę niu Sejmu.

Dziś o godzinie 11-ej rano p.

prezes Rady ministrów dr. K.

Switalski udał się do marszałka Sejmu i wręczył mu dekret Pre­

zydenta Rzeczypospolite], zarzą­

dzający odroczenie sesji sejmo­

wej na podstawie 25 artykułu Konstytucji z dniem 5 listopada b. r. na dni trzydzieści.

*

Niebawem wieść ta gruchnęła po kuluarach sejmowych, budząc wśród posłów opozycji konster­

nację.

*

Z głęboką ulgą poważna opinia

MussolinI nawiązał również kontakt z chorwackimi i czarno­

górskimi emigrantami oraz ma­

cedońskim komitetem rewolucyj nym. Obiecał on

Chorwatom utworzenie samo­

dzielnego państwa, obejmującego starą Chorwację, część Slawonji oraz zachodnią część Bośni. Na tronie chorwac­

kim osadzony będzie włoski ksią żę. Mussolini obiecał również Chorwatom za popieranie jego

przyjmie dzisiejszy dekret P re­

zydenta Rzeczypospolitej, odra­

czający na miesiąc sesję sejmo­

w ą: po dniach podnieconych i gorączkowych nastrojów, jakie z gmachu przy ulicy Wiejskiej dymiły na kraj, roznosząc zde­

nerwowanie i histerję, należy się obywatelom pewien okres spo­

koju.

Jeszcze bardziej okres ten po­

trzebny jest samym posłom sej­

mowym, aby rozkołysane ner­

wy powściągnąć i utrzymać w karbach sainoopanowania.

Tylko trzeźwe i bardziej męs­

kie panowanie nad nerwami w łonie grup poselskich, a zwła­

szcza grup opozycyjnych, uzdol­

nić może większość sejmową do rzeczowej oceny stosunków mię dzy Sejmem a rządem.

I ono tylko zrodzić może w gronie poselskim poczucie rze­

czywistości ściślejsze, niż to, ja­

kiego dowód dala opozycja w u- biegly czwartek, tak lekkomyśl­

nie uchylając się od otwarcia ob rad pod pretekstem obaw, któ­

rych czczość i bezzasadność u- wydatiriła się już nazajutrz w całej pełni.

Cóż byłyby warte obrady Sej­

mu, gdyby im przewodniczył nadal ten sam brak umiaru, któ­

ry w spokojnej manifestacji gro­

na oficerów ku czci swego W o ­ dza kazał opozycji dopatrzeć się

„zbrojnego zamachu** na posłów.

Cóż warte byłyby uchwały Sejmu, gdyby zamiast spokoj­

nego głosu rozwagi dyktował je gwar tak wysoko spiętrzonych, a niezawodnie sprzecznych na­

miętności, jak te, którym wyraz w liście wczorajszym do Pana Prezydenta Mościckiego dał pan marszałek Daszyński.

Z tym ostatnim zgodzić się można, gdy wskazuje, że wido-

kampanji miasto Rjekę.

Slawonję zaanektują Włochy i dadzą jej autonomię, natomiast Dalmacja będzie bezpośrednio przyłączona do Włoch.

Królestwo Czarnogóry ma być restytuowane w grani­

cach przedwojennych pod pano­

waniem małoletniego Michała Pe trowicza Niegusza, siostrzeńca ostatniego króla czarnogórskie­

go Mikity I.

Z Macedonji powstanie samo­

dzielne państwo,

albo też przyłączona będzie do Bułgarji, o ile ta ostatnia przyj- mie warunki Mussoliniego w dzie dżinie gospodarczej.

W ten sposób Serbja, otoczo­

na ze wszystkich stron przez wa salów włoskich, podporządkuje się bezwarunkowo wszystkim żądaniom Mussoliniego.

POLKA

w zarządzie Federacji kobiet - adoiokatek

PARYŻ. 5. 11. Międzynarodowa Federacja kobiet-adwokatów powo łała na stanowisko przewodniczą­

cej Federacji Francuzkę p. Dy-1 vrande - Thevenin. Wice-przewód- niczącą została Hiszpanka p. Cani- poamor, członkiem zaś zarządu Polka p. Grabińska.

BERLIN. 5.11. W stanie zdro­

wia księcia Maksymiliana Badeń skiego zaszło znaczne pogorsze­

nie. Lekarze liczą się z możliwo­

ścią zgonu.

wisko, jakie przedstawia Sejm jest widowiskiem nie do zniesie­

nia z uwagi zarówno na godność posłów, jak na godność całego narodu.

Ale marszałek Sejmu przekra­

cza samowolnie swą konstytu- cyjną kompetencję, gdy w liśc'e publicznie ogłoszonym posuwa się do udzielania Prezydentowi Rzeczypospolitej rad co do mo­

mentu, w jakim należałoby „albo rozwiązać Sejm, albo odwołać rząd**.

Decyzja, dotycząca rozwiąza­

nia Sejmu, jak również wybór momentu, w którym decyzja ta­

ka ma nastąpić, stanowi osobistą prerogatywę Prezydenta Rze­

czypospolitej i nie może podle­

gać naciskowi z czyjejkolwiek strony.

Godzi się przypomnieć, że to prawo rozwiązania Sejmu, w któ rem marszałek Daszyński radby widzieć najprostsze rozwiązanie sytuacji obecnej, zawdzięcza Pol ska nie komu innemu, tylko Jó­

zefowi Piłsudskiemu, który tę zbawczą reformę wymógł na po przednim Sejmie.

Jakże znamienny jest fakt, że opozycja, usiłując walczyć z Mar szałkiem Piłsudskim, raz po raz odwoływać się musi właśnie do zdobyczy, które on ugruntował!

Mimowoli stwierdza jegd zasłuż gę nawet wtenczas,,gdy nm się przeciwstawia.

Eakt ten głęboko 1 wszech­

stronnie rozumiany jest przez społeczeństwo, które podczas minionych kilku dni gorączki sejmowej zdało wspaniale swój egzamin równowagi 1 dojrzało­

ści obywatelskiej.

Nietylko Warszawa, ale I kraj cały rozdąsanym nerwom opo­

zycji przeciwstawił Imponujący spokój.

Na wymowę uczuciowych na strojów społeczeństwo odpowie­

działo trzeźwym 1 męskim rea- lizmem w ocenie Istotnych da­

nych naszej sytuacji politycznej.

Nie pozwoliło wytracić się z równowagi ant przesadnym stra chom, ani wygórowanym zapę­

dom gry sejmowej.

W brew większości poselskiej, olbrzymia większość społeczeń­

stwa, z pobłażliwym uśmiechem osądzając nerwy opozycji, samym faktem niezachwianego

spokoju

stwierdziła, że bezwzględną po­

kłada ufność w kierowniczej dło­

ni Marszalka Piłsudskiego i w inicjatywie jego widzi najpew­

niejszą drogę do naprawy i usta­

bilizowania ustroju Rzeczypos­

politej.

8 ti/s. zł. za iedną minutą

Ulośny komik szkocki, Marry Lauder, k tó ry pobił dotychczasowy rekord gaż aktorskich, pobierając za 15-mlnutowy występ w prze rachowaniu na złota

120.000,

4

*

>

2

I

Środa, 6 .stopada 1929 r.

Lepsze czasy na międzynarodowym rynku pieniężnym

Dolar i złoto napływają do Europy

Czy Bank Polski obniży stopą dyskontową?

Z Genewy

powrócił min, Doteżat

W ARSZAWA, 5.11.

Zdecydowane, wyraźne odpręże­

nie, jakie daje się zauważyć na św iatow ych rynkach pieniężnych od kilku tygodni, znalazło w yraz w obniżeniu stopy dyskontowej przez poszczególne banki państwo­

we.

Początek temu ruchowi dal Bank Angielski, obniżając w dniu 31.10 stopę procentowa z 6 i pół na 6 proc., następnie Bank W ęgierski (z 8 na 7 i pół proc.) oraz Bank Gdański (z 7 na 6 i pół proc.).

Depesze dnia dzisiejszego przy­

niosły wiadomości o obniżeniu sto­

py dyskontowej Banku Holender­

skiego do S proc, oraz wiadomość dla Europy najważniejszą 0 obniżeniu stopy dyskontowej do

5 proc, przez Federał Reserye Bank w Nowym Jorku.

Jak donoszą z Londynu, finansje- ra tamtejsza przyjęła wiadomość o obniżeniu stopy dyskontowej Fe- deral Reserve Banku z wielkiem za dowoleniem, jako oznakę „obfitości pieniądza na rynku'*.

Na rynku złota

nastąpił z w ro t bardzo korzystny dla W ielkiej B rytanji, gdyż znaczne ilości tego kruszcu napływają 0- becnie do Londynu.

Sprawa obniżki dyskonta będzie omówiona i zapewne zdecydowana na posiedzeniu Rady Banku Polskie go, które odbędzie się 14 b. m.

WARSZAWA, 5.11.

Do W arszawy powróci! wice­

minister przemysłu i handlu dr.

Franciszek Doleżal,

Dr. Doleżal brał udział w k il­

kudniowej konferencji komitetu ekonomicznego Ligi Narodów w Genewie.

Trifisser konkurentem Roizemsna

Robotnicy z fa b ryk i „Treugolnik

zastaniu sowieckich urzędników konsularnych

99

W śród sfer kierowniczych Ban­

ku Polskiego m ów i się dość duża o ewentualnej obniżce stopy dyskon towej z 9 na 8, względnie 8 i pół proc., oraz stopy lombardowej z 10 na 9 proc.

poczem obejmą jeden z tamtej­

szych w ikarjatów apostolskich.

Są to ks. Krause, przełożony mi sji, ks. Górski, wiceprgełożony 1 klerycy Tafla, Sawarski i Kiet- liński oraz brat Fedzin.

BERLIN, 5.11. W związku z wykryciem nadużyć w tutejszem sowleckiem Torgpredstwie, o czem donosiło już nasze pi­

smo, wszyscy urzędnicy Torg- predstwa otrzymali zwolnienie i zostali odwołani do Moskwy.

Zwolnieni urzędnicy zastąpieni będą przez członków partji komu nistyCznej. Wielka rosyjska fa­

bryka wyrobów gumowych „Tre- ugoinik" wysyła 20 robotników do Niemiec i Francji, gdzie otrzy

mają oni wyszkolenie na urzędnl ków przedstawicielstw handlo­

wych Sowietów.

B y ły zastępca kierownika G, P. U. Trilis$er został mianowa­

ny członkiem centralnej komisji kontrolnej partji komunistycznej i będzie wykonywał kontrolę czynności urzędników sowiec­

kich zagranicą. Będzie więc speł niał te funkcje, które dotychczas należały wyłącznie do Rojze- mana

Premiowanie wywozu zboża

6 zł. od kwintala żyta i pszenicy - 4 zł. za owies i ieczmiefl

W ARSZAW A, 5.11.

U ministra przemysłu i han­

dlu odbyła się wczoraj konfe­

rencja pręmjowania wywozu zboża.

W obradach brali udział przed stawiciele organizacyj społecz­

no - rolniczych oraz eksporto­

w ych 1 związków młynarskich W ielkopolski i województw ccn tralnych.

Stawki prcmjowe zostały u- chwalone w sumie 6 zł. od kw in­

tala (100 klg.) żyta i pszenicy o-

raz 4 zł. za owies i jęczmień.

Wydawanie odpowiednich za świadczeń ma być skoncentro­

wane w specjalnej instytucji, która będzie powołana do życia, przyczem w kwestji utworzenia

„B iu ra eksportu zboża" przed­

stawiciele zainteresowanych or­

ganizacyj mają się w ypow ie­

dzieć do soboty bieżącego tygo­

dnia.

Związek polskich organizacyj rolniczych odbył wczoraj w tej materji specjalne posiedzenie.

Przygotowania do strajku górników

Nśe wszysOIe kopalnie porzuca jutro prace

Nasz korespondent katowicki telefonuje: Agitacja na po­

szczególnych kopalniach za je­

dnodniowym strajkiem protesta­

cyjnym, proklamowanym na środę 6 b. m., trw a w całej peł­

ni.

Według dotychczasowych in- lormacyj. nie we wszystkich ko­

palniach górnicy porzucą prace, zwłaszcza, że socjaliści nadają

u strajkow i zabarwienie poll tjjpzne. W myśl uchwały nie­

dzielnego kongresu socjalistycz­

nego strajk ten ma być manife­

stacją na rzecz marszałka Da­

szyńskiego, z czem większość robotników na Górnym Śląsku nie zgadza się. 4

Na czas strajku zapewnione jest funkcjonowanie głównej e- lektrowni w Chorzowie, zaopa­

trującej w prąd świetlny i popę­

dowy cały Górny Śląsk, oraz ga zowni i wodociągów oaństwo- wycłi.

Młodzież polska w Sowietach

przeciwko posiewowi komunizmu

zająć się ma sprawą akcji „kom- somolsklej" wśród młodzieży poi sklej w Rosji.

Z doniesień prasy sowieckiej na ten temat wynika, że młodzież polska w Rosji, z niewielkiemi wyjątkami, zwalcza w p ływ ko­

munizmu. Ani brak niezależnego szkolnictwa polskiego, ani zakaz nauczania religji nie stłum iły, w młodzieży polskiej w Sowietach poczucia narodowego i religijne­

go. W organizacjach Związku młodzieży komunistycznej Pola­

cy stanowią nieliczny stosunko­

wo odsetek. Narada, która zosta- je obecnie zwołana, opracować ma środki, prowadzące do za­

szczepienia młodzieży polskiej w Sowietach „światopoglądu" ko­

munistycznego.

Z Moskwy donoszą:

T. zw. polska sekcja centralne­

go komitetu Związku młodzieży komunistycznej w Moskwie zwo­

łuje nadzwyczajną naradę, która

Mobilizacja

sejmowej straży

P. marszałek Daszyński naśladuje

p. m srsał <a Rafała

W ARSZAW A. 5.11.

Przed godziną 7-mą marszałek Sej­

mu p. Daszyński wezwał straż marsza!

kowską I woźnych i długą czynił odpra­

wę w związku z wyznaczonem na dziś posiedzeniem Sejmu.

Po długiej przemowte, a następnie odęlściu p. marszałka Daszyńskiego, Je den ze straży marszałkowskiej zauwa­

ż y ł smętnie:

— M ój Boże, trz y lata temu podczas wypadków majowych tak samo nam p ia w ił ówczesny marszałek Rataj. W y ­ dawał polecenia, jak mamy zachowy­

wać się, gdy przyjdą wojska Marszałka Piłsudskiego,

— Tak — wtrąca drugi strażnik mar szałkowskl — tylko wtedy p. marszałek Daszyński był po stronie wojsk M a r­

szałka Piłsudskiego.

WiNSZiłśEMY

Dziś: Feliksowi, Leonardowi.

Jutro: Amarantowi.

RADIO WA9SZAWSKIE

O. 11.58: Sygnał czasu i hejnał. G.

12.05: Muzyka z p ły t gramofonówych.

O. 13.10: Komunikat meteorologiczny.

Godz. 15.00: Komunikat gospodarczy.

Godz. 15.20: „Przegląd p o lityki mię­

dzynarodowej za Wrzesień i Paździer­

n ik " _ wygł. dr. Jan Grzymała - Gra- bowleckl. Oodz. 15.45: Komunikat har cerskl, Godz. 16.15: Program dla m ło­

dzieży szkolne), prof. Al. Janowski w y­

głosi pogadankę p. t. „W ędrówka po krainie Wschodniego Słońca". Godz.

16.45: Muzyka z p ty t gramofonowych.

G. 17.15: „W młynach papierniczych O w ę rn jl" — wygi. p. Zuzanna Rabska.

Godz. 17.45: Koncert popularny w w y­

konaniu orkiestry P. R. pod dyr. Jó­

zefa Ozlmlńskiego. Godz. 18.45: Roz­

maitości. Godz, 19.10: „S krzynka poczto wa rolnicza" — korespondencję bieżącą omówi inż. W acław Tarkowski. Giełda rolnicza. Godz. 19.25: Muzyka z p łyt gramofonowych. Godz. 10.40: „Radjo- kronlka" — wygi. dr. Marian Stępow- ski. Godz. 19.58: Sygnał czasu. Godz.

20.00: Odczytanie programu na dzień jiastępny.

Ttzv mstiiwy Hendersona w Izbie Gnfn

w dwskusii nad utworzeniem ambasady angielskiej w Polsie

przez sąd Rzeszy, przeprowa­

dzony będzie przewód sądowy, w wyniku którego w yro k śmier ci na Jakubowskiego, jak należy spodziewać się, będzie uchy­

lony. (My).

t

Wyjazd misjonarzy polskich

z Krakowa do Chin

KRAKÓW, 5. 11. W czoraj w y jechała do Chin ze Zgromadze­

nia Księży Misjonarzy na Stra- domiu misja, złożona z dwu księ­

ży i 3 kleryków . Będą oni kon­

tynuowali studja w Szanghaju,

Rewizja procesu Jakubowskiego

po przeprowadzeniu nowei rozprawy

BERLIN. 5. 11. — Tel. w ł. — Na wniosek obrońcy izba kar­

na w Neustrelitz dopuściła rewl zję procesu przeciw Jakubow­

skiemu.

Po zatwierdzeniu wyroku przeciw rodzinie Nogensów

Sensacyjne aresztowanie fabrykantów łódzkich

pod zarzutem umyślnego podpalenia fabryki

Korespondent nasz telefonuje z l ki pończoch przy ul. Kościuszki Łodzi: Z polecenia prokuratora ■ nr. 10 w Łodzi,

aresztowano wczoraj fabrykanta' Wspólnik Cukiera Rubin, zbiegł łódzkiego Cukiera oraż żonę jego i z Łodzi i ukrywa sie dotychczas wspólnika Rubina, pod zarzutem! przed policją,

umyślnego podpalenia ich fabry-

Przygniatające zwycięstwo

zwolenników Rządu

w wyborach do Rady miejskie! w Brzezinach

ŁÓDŹ, 5. 11. W ubiegłą nie­

dzielę odbyły się w Brzezinach, niedaleko Łodzi, w yb o ry do ra­

dy miejskiej.

W yn iki w yborów są niesłychanie znamienne i charakterystyczne, gdyż odby­

w a ły się w silnem podnieceniu, wywołanem czwartkoweml w y ­ padkami sejmowetni w Warsza­

wie.

'stronnictwo narodowe nie otrzy mało ani jednego mandatu, przedtem miało 4 mandaty; Bez­

partyjny Blok zdobył 6 manda­

tów, przedtem miał 2; PPS. — 3 iw poprzedniej radzie 5), Piast wyszedł bez mandatu (przedtem 2), Ortodoksi otrzymali 4 man­

daty (w poprzedniej Radzie Ó), Żydzi bezpartyjni 1 (przedtem 4), Bund i (przedtem 2), komuniści W yn ik w yborów jest hastę- 1 (przedtem 0), ortodoksi kra w ­ pujący: monarchiści zdobyli 1

mandat, przedtem byli bez mam da tu.

cy 2 (2), młodzież ortodoksyjna 1 (0). Poalej Sjon (lewica) 3 (2).

Oficerowie rezerwy z Poznania

ślą Marszałkowi Piłsudshiemu wyrazy miłości żołnierskiej

POZNAN, 5.1 i. Wczoraj od­

było się w koszarach 57 p. p.

kontrolne zebranie oficerów re­

zerwy, na którem uchwalono wy słać dwie następujące depesze:

Marszałek Piłsudski, Warsza­

wa, Belweder. Zgromadzeni na raporcie kontrolnym oficerowie rezerwy ni. Poznania ślą T obie, Panie Marszałku, Kochanemu swemu Wodzowi i Budownicze­

mu Państwa a Wychowawcy Na rodu polskiego w yrazy hołdu, po

i posłuszeństwa

słuszeństwa i miłości żołnier­

skiej.

Pułkownik Wieniawa - Długo- szi wski, komendant m. Warsza­

wy — Zgromadzeni na raporcie kontrolnym oficerowie rezerwy m. Poznania solidaryzują się z formą i treścią czci i miłości, od­

danej przez oficerów^ garnizonu warszawskiego w dniu 31 paź­

dziernika Marszałkowi Piłsud­

skiemu w chwili wejścia jego do gmachu sejmowego.

LONDYN. 5. 11. W parlamencie angielskim wniesiono pod adre­

sem min. Hendersona zapytanie, czy podniesienie poselstwa angiel­

skiego w Warszawie do rangi am­

basady spowoduje w budżecie B ry tanji znaczne podniesienie w yd a t­

ków oraz jakiemi powodami kiero­

w a ł się rząd, decydując się na ten krok.

W odpowiedzi na to Henderson oświadczył, że w zrost w ydatków z powodu zmiany poselstwa na ambasadę wyniesie 500 f. szt. rocz­

nie.

Jako m o tyw y przemianowania podał Henderson okoliczność, że Polska jest jednem z największych państw w Europie zarówno co do

swej przestrzeni, jak ł co do liczby ludności, że W arszawa jest jed­

nym z najważniejszych ośrodków, życia politycznego oraz, że już in­

ne mocarstwa, jak Francja i W ło ­ chy, podniosły swoje poselstwa do godności ambasad, co w dostatecz­

nej mierze było dla rządu W . B ry ­ tanji przekonywujące.

Następnie poseł Labour P a rty W edkwood zadał Hendersonowi pytanie, czy podniesienie posel­

stwa do rangi ambasady w p łyn ie w jakikolw iek sposób na stanowi­

sko rządu polskiego w stosunku do jego zobowiązań wobec mniejszo­

ści narodowych. Na bezsensowne to pytanie Henderson nie udzielił wogóle odpowiedzi.

Francuski m nister wojny nie odda

Francji na tup zachłanności niemieckiej

LONDYN. 5.11. Dyplom atyczny korespondent „D a ily Telegraph"

omawiając now y rząd francuski, daje w yraz trosce, że obecność Ma ginota, jako minis.ra w ojny w ga­

binecie Tardieu spowoduje pewne trudności w opróżnieniu Nadrenjl.

Jak wiadomo, Maginot uchodzi za rzecznika tych kó ł francuskich, które zdają sobie sprawę z na­

stępstw. jakie spowoduje wyrzecze

nie się przez Francję wszystkich gw arancyj niemieckich.

Niemało do tej uzasadnionej nie­

ufności wobec Niemiec przyczynia się również obecny atak nacjonali­

stów niemieckich pod wodzą Hu- genberga, k tó rzy w ręcz nawołują do bojkotowania traktatów pokojo­

wych, niepłacenia odszkodowań ł już obecnie marzą o jak najszybszej rt w iz ji granic ustalonych traktata­

mi.

Habibullah zabrał do grobu

tajemnicę skarbów królów albańskich

LONDYN. 5.10. Poselstwo afgań skię w Londynie otrzym ało urzędo wą wiadomość o straceniu w ubie głą sobotę Habibullaha, jego brata Hamidullaha i 10 dostojników rzą­

du Habibullaha.

Habibullah w raz z innym i skaza nymi musiał odbyć drogę piechotą z Kabulu na lotnisko, gdzie nastąpiło rozstrzelanie. W zdłuż 6- kilom etrowej drogi u sta w iły się tłu

my ludzi, k tó rzy skazańców pow i­

tali gwizdami i wyciera.

Habibullah- przez -cały czas kro ­ czył dumnie, a na miejscu kaźni nie pozw olił sobie, tak, jak i inni, za­

wiązać oczu. O oznaczonej godzinie padła salwa, kładąc kres życiu wszystkich 12-tu.

Habibullah mimo gróźb i obietnic Nadir Chana do ostatniej chw ili nie zdradził miejsc, w których u- k r y ł wielkie skarby.

Zgniłe zboże -- na Chleb

dla biednej ludności

ODESSA, 5.11. Mimo fatalnego stanu aprowizacyjnego U krainy, nie zaniechano dotychczas ekspor­

tu zboża, ponieważ S ow iety zmu­

szone do masowego importu ma­

szyn 1 tow arów przem ysłowych, tą drogą starają się osiągnąć pokry cie najpilniejszych należności.

Zupełny brak magazynów towa­

rowych, zniszczonych doszczętnie w 1918 i 1919 roku i nieodbudowa- nych do chw ili obecnej, powoduje ogromne straty, wskutek niszczę-

W ż y w i o ł o w y m p ę d z i e d o o ś w i a t y

W ARSZAW A, 5.11.

W w ielkiej dziedzinie ośw iaty dla dorosłych panuje dzisiaj ruch po­

prostu olbrzym i, ruch, o którym przeciętny obywatel polski wie za­

wsze za mało.

Tak ż y w io ło w y prąd jest impo­

nującym dowodem wielkiego, ma­

sowego pędu do ośw iaty we współ czesnej Polsce.

Dziś już wszelka w tym kierun­

ku

propaganda jest zbyteczna, myśleć rączej trzeba o nasyceniu olbrzymich potrzeb, które z dnia na dzień rosną.

Jakkolwiek nad oświatą dla do­

rosłych pracuje sześć ministerstw, wiele uczelni wyższych i poprostu nieskończona ilość instytucyj pań­

stwowych, społecznych i samorzą­

dowych

trudno zaspokić głód wiedzy naszego społeczeństwa.

I jak co roku, tak i teraz właśnie wraz z pora zimową zbliża się okres najbardziej gorący. Po let­

nich wędrówkach i wycieczkach po kraju skupi się wytężona praca we wszystkich ogniskach systematycz­

nego nauczania.

O ile się ona zmieni i rozwinie w nowych usiłowaniach, w nowych metodach zadecyduje

ogólnokrajowy zjazd instruktorów, k tó ry zaczyna sie dziś 5-go i po-

*< i j r s Y 1 s » l c o ł v c flo d o r o s ł y c h , u n i w e r s y t e t y i l u d o w e , E c o łe m ł o d z i e ż y l Ś w i e t l i c e

go do studjów trw a trz y dni, a więc do 7 listopa­

da włącznie.

Po ustaleniu programu pracy ru­

szy odrazu olbrzym ia machina o- św ia ty pozaszkolnej.

A więc przedewszystkiem sześć tysięcy zespołów, zorganizowanych jako kursy dla dorosłych, w których kształci się 268.000 ludzi w najróżnorodniej­

szym wieku. Te kursy obliczone na trz y zim y uczą historji, geogra­

fii i nauki o współczesnej Polsce.

Są one niejako

pierwszem przeoraniem surowego m atorjału ludzkiego i

przysposobieniem wyższych.

Szkoły dla dorosłych mają cele bardziej praktyczne. Są one prze­

znaczone dla tych, k tó rz y wobec konieczności zarobkowania potrze­

bują uprawnienia 7-klasowej szko­

ły powszechnej.

Najwyższym szczeblem ośw iaty pozaszkolnej są

uniwersytety powszechne, w których kształci się elita praco­

wnicza, gdzie się uwzględnia w y ż ­ sze zamiłowania i upodobania. Cha­

rakterystycznym jest objaw, że w brew powszechnemu pędowi do

(o wróżą gwiaztfy na dzień 6 listooada

Drobne niewko e w godzinach rannych

Dzień dzisiejszy przynosi myśli o sprawach zawodowych. spotęgowanie ambicji, praktyczności, pracowitości, a także i chęć uznania oraz pragnienie po praw y swoi sytuacji życiowej.

Nadaje się do obcowania z osobami starami i obmyślania swych czynów na przyszłość, poważnych prac umy­

słowych oraz tranzakcyj z nieruchomo­

ściami. Mniej natomiast Jest odpowie­

dni do zawierania małżeństwa i obco­

wania z osobami wyżej stojącemu Ranek nie jest zbyt pomyślny — i Już w najwcześniejszych godzinach mo że przynieść niepotrzebne podrażnienia, żbytnią pobudliwość lub demonstracyj- ność.

Koło godz. 9-cj zaznaczy się pewien

niepokój, nieoczekiwane wydarzenia niepomyślne, zdenerwowanie. Zwłaszcza w stosunkach z osobami obcemi i we wszelkich sprawach urzędowych wska­

zana jest w tym czasie ostrożność. Jest to czas niepomyślny dia formowani?

wszelkich związków, a obietnice wów­

czas uczynione — nie zostaną dotrzy­

mane.

Południe przynosi poprawę, a godzi ny 12— 15 więcej nadają sie do ziła tw ia nia interesów. W ieczór późniejszy za­

powiada sie pomyślnie ro d w zg le lo r.

ekspansji życiowej — zwłaszcza kolo godz. 21-ej.

Dziecko dziś urodzone niespokojne i nerwowe, będzie się cieszyć popar­

ciem osób wyżej stojących. J.S.D.

techniki i przyrody, w uniwersyte­

tach powszechnych największem powodzeniem cieszy się

humanistyka, nauki prawne i społeczne.

W ostatnich czasach obok pla­

cówek systematycznego kształce­

nia począł rozwijać sie na wielką skalę

ruch św ietlicow y.

Brak jeszoze dokładnej w tym zakresie statystyki, ale w każdym razie świetlice trzeba już dzisiaj li­

czyć na tysiące.

Tw orzą je zarówno koła młodzie ży wiejskiej, jak i organizacje ro­

botnicze. Są to zespoły ludzi m ło­

dych, k tó rzy spędzają w kultural­

ny sposób czas w olny od pracy, któ rzy realizują

życie na w yższym poziomie.

Obok samokształcenia odbywają się tu kulturalne ro z ry w k i to w a rty - skie, teatry ludowe, pieśni i chóry, wycieczki i życie sportowe, czytel­

nie i bibliotekarstwo.

Ruch św ietlicow y to nowe i sa­

morodne zjawisko, które roztacza piękne w idoki na przyszłość, aluo- wiem kojarzy

rzeczy m iłe z pożyfeeznenil.

Nie ulega wątpliwości, że przy tak ogólnym pędzie ośwlatOYtfyin Polska zmieni w niedługim cąasie

nia tow arów składanych na gołej ziemi lub w dziurawych szopach w porcie i w mieście.

Zwiezione ostatnio do portu ode- skiego 87 wagonów pszenicy ukra­

ińskiej, przeznaczonej na eksport, zamokło od deszczu. Suszenie ziarna nie na wiele się przydało, tak, że w ie lk i procent zatęchłego zboża rozdano na k a rtki biednej lu­

dności.

Mimo braku odpowiednich po­

mieszczeń i chaosu panującego w okrętowej komunikacji towarowej, zwieziono znowu 60 wagonów ziar na, które przy obecnej słocie cze­

ka los podobny.

Pod presją ludności, oburzonej na zmarnowanie zboża, którego tak bardzo brakuje w Sowietach, miej­

scowe władze zapowiedziały szu­

mnie w gazetach, że na wiosnę przyszłego roku rozpoczna w O- desie budowę gigantycznego ele­

watora zbożowego, k tó ry pomieści w swych składach 1.500 m iljonów pudów (około 18.450 tysięcy ton).

Koszty projektowanego elewato­

ra wynieść maja 5 m ilionów ru­

bli.

G IE Ł D A

W ARSZAW A, 5.11.

Dewizy

Berlin 213.26, Odańsk 173.95, Belgja 124.74, Holandia 359.94, Londyn 43.50.5, N. Y ork 8.89.75, P aryż 35.13, Praga 26.41, Szwajcaria 172.83, Wiedeń 125.41 Sztokholm 239.49, W iochy 46.72, Czer­

woniec 14.5.

Papiery lokacyjne

Doląrówka 62.5, 4 proc. p o i. In w e st 118.25, 4 i pół proc. L. Z. ziem. 47.25, 6 proc, oblig. m. Warsz. 50.25, 4 i pół proc. L. Z. m. W arsz. 47, 5 proc. L. Z.

ni. Warsz. 51.75, 8 proc. L. Z. m. W arsz 68.75.

Akcie

B. Polski 168, B. Dyskontowy 127, B. Handlowy 118, B. Zw. Sp. Zar. 78.5, Kijewski 90, Siła i Światło 105.5, ? lr- ley 48.5, Wegiel 70, Cegielski 37 5, U l pop 29. Modrzejów 18.5, Norblin 89, O- strowieckie 83, Pa.owozy 21 (b. k.))

Swoje oblicze, że znikną z nasżego ('Staiachowice 22, Zieleniewski 82, Za­

życia te wszystkie upiory, które | wiercie 8, Ż yrardów 9.5, Haberbusch się narodziły w dniach ciempośck 106,

i