SYLABUS PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH
Lp. Elementy składowe sylabusu Opisl. Nazwa przedmiotu
Język staro-cerkiewno-słowiański
2.
Nazwa jednostki prowadzącej
Wydział Polonistyki
Katedra Historii Języka i Dialektologii
przedmiot
3. Kod przedmiotu WF.IP.n/1/6
4. Język przedmiotu Język polski
Grupa treści kształcenia, Przedmiot realizowany w ramach 5. w ramach której przedmiot
jest • grupy treści kierunkowych
Przedmiot
• obowiązkowy do zaliczenia semestru/roku studiów
6. Typ przedmiotu •
•
•
7. Rok studiów, semestr
Rok I, semestr II
8.
Imię i nazwisko osoby (osób)
Dr Agata Kwaśnicka-Janowicz prowadzącej przedmiot
Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź
udzielającej
9. zaliczenia w przypadku, gdy nie
jest nim osoba prowadząca dany
przedmiot
10. Formuła przedmiotu
Ćwiczenia
11. Wymagania wstępne Podstawowa wiedza z zakresu nauki o języku, znajomość podstawowych terminów z zakresu językoznawstwa, umiejętność analizy zjawisk językowych
12. Liczba godzin zajęć dydaktycznych
30 godzin
13. Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi
3 pkt.
14. Czy podstawa obliczenia średniej ważonej?
Nie
15. Założenia i cele przedmiotu Analiza historycznojęzykowa tekstów staro-cerkiewno-słowiańskich, rozumienie procesów rozwojowych języka polskiego od początków jego historii oraz zmian, które dokonały się w czasach najdawniejszych. Opanowanie podstawowych założęń metody historyczno-porównawczej w badaniach nad przeszłością języka
16. Metody dydaktyczne Ćwiczenia w grupach 2 godz x 15 tygodni spotkań , indywidualne konsultacje z prowadzącym zajęcia na jego dyżurze (opcjonalnie) 2 godz x 15 tygodni spotkań w czasie semestru + dyżury w czasie sesji egzaminacyjnej
17. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu
Zaliczenie przedmiotu odbywa się na podstawie aktywnego uczestnictwa studenta w zajęciach oraz pozytywnie zaliczonego kolokwium końcowego
18. Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji
1. Wiadomości wstępne
Pochodzenie języka s-c-s. Działalność Cyryla i Metodego. Powstanie pierwszego literackiego języka Słowian. Alfabety s-c-s: głagolica i cyrylica. Najdawniejsze zabytki języka s-c-s. Miejsce języka s-c-s wśród innych języków słowiańskich, język s-c-s a język prasłowiański.
2. Fonetyka
System fonetyczny języka staro-cerkiewno-słowiańskiego.
Wokalizm. Samogłoski przednie i tylne. Wartość ustna samogłosek nosowych.
Artykulacja samogłoski ӗ (jat’). Sonanty. Tzw. jery w języku s-c-s.
Iloczas w języku s-c-s, akcent, intonacja. Struktura sylaby.
Konsonantyzm. Spółgłoski twarde, miękkie i zmiękczone. Zależność artykulacji spółgłosek od następujących po nich samogłosek. Spółgłoski sonorne r, l i ich dwojaka funkcja w języku s-c-s.
Pochodzenie systemu fonetycznego języka s-c-s.
Stosunek systemu s-c-s do systemu języka prasłowiańskiego i praindoeuropejskiego.
Główne tendencje rozwojowe prasłowiańskiego systemu samogłoskowego: a) przechodzenie różnic ilościowych w różnice jakościowe, b) prawo otwartej sylaby i związane z nimi procesy ( m.in. monoftongizacje dyftongów i połączeń
dyftongicznych).
Metateza połączeń typu tort, tolt, tert, telt.
Wpływ joty na samogłoski. Kontrakcja grup samogłosek rozdzielonych przez jotę.
Apofonia. Najważniejsze wymiany samogłoskowe języka s-c-s.
Miękczący wpływ samogłosek przednich oraz j na poprzedzające spółgłoski w języku prasłowiańskim i języku s-c-s (palatalizacje spółgłosek tylnojęzykowych, ich chronologia względna). Wpływ joty na poprzedzające spółgłoski oraz grupy
spółgłoskowe. Uproszczenia grup spółgłoskowych.
3. Fleksja
3.1. Rzeczownik, podział na typy deklinacyjne wg przyrostków tematycznych.
Deklinacja dawnych tematów na –ŏ- || -jŏ-; -ā- || -jā-; -ǔ- ; -ǐ- oraz tematów spółgłoskowych. Liczba pojedyncza i mnoga. Różnice w odmianie rzeczowników i przymiotników oraz imiesłowów twardotematowych (tematy na -ŏ- i-ā-) oraz miękkotematowych (tematy na –jŏ- i –jā-). Krzyżowanie się różnych typów deklinacyjnych na gruncie języka s-c-s.
3.2. Zaimek
Odmiana zaimków rodzajowych wskazujących. Odmiana zaimków nierodzajowych osobowych i zwrotnego oraz zaimków pytajnych. Pełne i enklityczne formy zaimków osobowych i zaimka zwrotnego.
3.3. Przymiotnik
Dwojaka odmiana przymiotników (i imiesłowów) w języku s-c-s. Deklinacja prosta (rzeczownikowa) i złożona (zaimkowa). Funkcje składniowe przymiotników obu odmian. Zmiany w końcówkach fleksyjnych w porównaniu ze stanem pierwotnym.
3.4 Czasownik
Kategorie osoby, liczby, strony, trybu i aspektu, system czasów. Dwa tematy czasowników s-c-s, formy oparte na temacie czasu teraźniejszego i tematu czasu przeszłego.
Podział czasowników s-c-s na pięć koniugacji według przyrostków tematu czasu teraźniejszego. Czasowniki tematyczne i atematyczne.
Budowa, odmiana i znaczenie form czasownikowych:
- czas teraźniejszy, tryb rozkazujący, imiesłów czasu teraźniejszego czynny,
imiesłów czasu teraźniejszego bierny, imperfectum, aoryst asygmatyczny, aoryst sygmatyczny pierwszy i drugi, imiesłowy czasu przeszłego: czynny pierwszy i drugi oraz bierny, czas przeszły złożony, czas zaprzeszły, czas przyszły oraz tryb
przypuszczający.
