Alkohole polihydroksylowe
1. Cele lekcji
a) Wiadomości Uczeń zna:• wzory glikolu etylenowego i glicerolu,
• zastosowanie glikolu etylenowego i glicerolu.
b) Umiejętności Uczeń potrafi:
• zbadać właściwości glicerolu,
• zapisać równania reakcji charakterystyczne dla glikolu etylenowego i glicerolu,
• określać nazwy systematyczne alkoholi polihydroksylowych,
• podać wzory sumaryczne, strukturalne i grupowe glikolu etylenowego i glicerolu,
• dokonać porównania alkoholi mono- i polihydroksylowych,
• przeprowadzić doświadczenie pozwalające na odróżnienie alkoholu monohydroksylowego od polihydroksylowego.
2. Metoda i forma pracy
Metody:
• eksperyment,
• pokaz,
• pogadanka,
• burza mózgów,
• szkielet ryby.
Formy pracy:
• praca z całym zespołem,
• praca w grupach,
• praca indywidualna.
3. Środki dydaktyczne
Modele, sprzęt i odczynniki niezbędne do wykonania doświadczeń, karty pracy.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
1. Przypomnienie właściwości alkoholi monohydroksylowych.
2. Podanie tematu lekcji.
b) Faza realizacyjna
1. Modelowanie wzorów alkoholi polihydroksylowych.
2. Ustalenie nazw systematycznych glikolu etylenowego i glicerolu.
3. Podział uczniów na grupy - badanie właściwości glicerolu (załącznik 1).
4. Omówienie właściwości fizycznych glicerolu.
5. Rozważenie w grupach metodą burzy mózgów jakim reakcjom powinny ulegać alkohole polihydroksylowe ze względu na obecność grup OH?
6. Weryfikacja hipotez uczniów – pokaz reakcji spalania i reakcji glicerolu z sodem.
7. Sformułowanie obserwacji i wniosków.
8. Zapis odpowiednich równań reakcji.
9. Omówienie reakcji glicerolu z kwasem azotowym (V).
10. Omówienie zastosowania produktu reakcji.
11. Odróżnianie alkoholi polihydroksylowych od monohydroksylowych. Uczniowie w grupach wykonują doświadczenia i wypełniają kartę pracy (załącznik 2).
c) Faza podsumowująca
Uczniowie wymieniają podobieństwa i różnice we właściwościach alkoholi monohydroksylowych i polihydroksylowych.
5. Bibliografia
1. Burewicz A., Jagodziński P. Doświadczenia chemiczne dla szkól średnich - część 2, WSiP, Warszawa 1998.
2. Gielas E., Kluz Z., Krzeczkowska M., Poźniaczek M., Chemia 3. Zeszyt ćwiczeń dla uczniów szkół średnich, WSiP , Warszawa 1993.
3. Czerwiński A., Czerwińska A., Jelińska–Kazimierczuk M., Kuśmierczyk K., Chemia 2, WSiP , Warszawa 2003.
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia załącznik 1
Zbadaj właściwości glicerolu i wypełnij kartę pracy.
Właściwości Glicerol ( propano-1,2,3-triol)
Stan skupienia Barwa
Zapach
Rozpuszczalność w wodzie Gęstość względem wody
Rozpuszczalność w heksanie Odczyn wodnego roztworu załącznik 2
Wykonaj doświadczenie zgodnie z instrukcją oraz wypełnij kartę pracy.
Reakcja glicerolu z Cu(OH)2
Opis doświadczenia
1. Przygotujcie w dwóch probówkach zawiesinę Cu(OH)2. Do jednej dodajcie 2 cm3 alkoholu etylowego, a do drugiej - taką samą ilość glicerolu. Zawartość obu probówek intensywnie wytrząsajcie.
2. Po wykonaniu doświadczenia wypełnijcie kartę pracy:
Rysunek schematyczny:
Obserwacje:
Wnioski:
b) Zadanie domowe
Określ zastosowania alkoholi polihydroksylowych oraz zapisz z jakiej cechy alkoholu one wynikają, wykorzystaj przedstawiony poniżej szkielet ryby.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak
