Synagoga w Lublinie - Bogdan Stanisław Pazur - fragment relacji świadka historii [TEKST]

(1)

BOGDAN STANISŁAW PAZUR

ur. 1934; Lublin

Miejsce i czas wydarzeń Lublin, dwudziestolecie międzywojenne

Słowa kluczowe Lublin, dwudziestolecie międzywojenne, dzieciństwo, Żydzi, relacje polsko-żydowskie, synagoga w Lublinie

Synagoga w Lublinie

Synagogę zapamiętałem, kiedy była i pamiętam, kiedy ją Niemcy wyburzyli. Ja do synagogi nie chodziłem. Ona była tu po lewej stronie zamku, zresztą są jeszcze fundamenty, mury tej synagogi. No chodzili tam Żydzi, chociaż nasi Żydzi nie byli zbyt mocno praktykujący, no nie musieli być, ale nie byli jacyś tacy, jak to się mówi, ortodoksyjni. Dużo było Żydów ortodoksyjnych, dokuczaliśmy im, bo oni mieli pejsy większe, tośmy im gumki rzucali w pejsy, taka była zabawa. Ale oni tak specjalnie się nie narzucali, no ale chodzili, chodzili. Te posty wszystkie swoje, kuczki, te inne... no to przestrzegali, kuszerność, chociaż, jak mówię, ta Gitla, córka tego szewca, naszego sąsiada, to jak był strach, to i kiełbasę jadła. Jak trzeba, to trzeba...

Można było [wejść do synagogi], bo tam Polacy wchodzili, żeby świece palić. No nawet chodził mój ojciec, żeby tam, jak zgasła świeca Żydowi, jak odmawiał modlitwy, założył ten „klocek” na głowę, jak żeśmy to mówili, i modlił się... no jak mu zgasła świeca, bo trzeba mu było zapalić, bo on nie mógł ruszać. No opowiadał ojciec, jak to wyglądało [wewnątrz], no ale mnie się jakoś to zatarło. Po prostu nie przykładałem wagi do tego jak to było w środku…

Data i miejsce nagrania 2012-06-28, Lublin

Rozmawiał/a Wioletta Wejman

Transkrypcja Katarzyna Maceńko

Redakcja Maria Radek