M V H A M E D O I V D A I Z A N T E
D I S S E R E N S
E N C A E N I O R V M
ATHENAEI DRYSICI
S O L E M N I A
D. X X V I I I . N O V . A. M D C C L X X I
I N A C R O A T E R J O M A X I M O
H O R A IX. AI A T . 1? V B L I C E C E L E B R A N D A
PERMAGNIFICVM AMPLISSIMVM CONS V LTISSIM V MQV E
CIVITATIS REGIAE
ELBING ENSIS
MAGISTRATVM
BONARVM ARTIVM AMATORES
P R O S V A Q V E M Q V E D I G N I T A T E
P I C I E N D O S E T C O L E N D O S
O M N I Q V A P A T I E S T R E V E R E N T I A A C H V M A NI T A T E I N V I T A T
I O A N N B S L A N G I V S
G V M N . R E C T . .. T H E O L . P V B L . E T R1EL.
- - - — A i : i f M
E L B I N G A E [
L I T T i R I S N O H R M A N N I A N I S .
- ^
?77
S i v n q u n m, n u n c maxi me T u r e a r u m bella f ataque p e r t o t a m , qua p a t e t , E u r o p a m , n e d u m & alias m u n d i p a rt e s , Afiam in primis a tq ue Af ri ca m in h o m i n u m o r e f u n t , & o m n i u m oculos a n i m o s q u e in fe c o n u e r t u n t . Q u o t e n i m e x p e d i t i o n e s bellicas, i nfaufto fidere i n f t i t u t a s , nati o faracena h a&e nus geflit?
Q u o t c l a d i b u s , q u o t proeliis illa a vi&ricibus h of ti um armis a!’e<ffo eft ? Q u o t d e n i q u e vrbes munitilTimas, q u o t r egi on e s &
pr in ci pat us ampl ii l nn os, M a g n i S ul t a n i f ce pt ro i ubj et fo s, f o r t una M u h a m e d a n i s a due rf a , p e r tres & q u o t e x cu r r i t a n n o s in R u t i o r u m d i : i o n e m ac fidem r ede gi t ?
N o n vero e ft j c u r m i r e m u r , T ur e a s ad bella, d u b i o mar te n e u n d a , t am faciles, t a m q u e pr ocl iues clle. H o r u m e n i m res ublica pariter ac ecckfriftica n o n nifi politica eft & plane mili- ns. S i q u i d e m in e a f t n H i l a nata & p r o g n a t a , nihil nifi arma
■mper J p i r a u j t , & m a g n a / o r b i s chriftiani parte i gne f e r r o q u e diim i ub c l a , r e l i gi on e m f ^i i ti fc r am JYIuhamedismo vbiuis t e r r a r u m f u c c u m b e r e coegit.
C o n f b t
C o n f l a t a u t e m , r e l i g i o n e m , quae a M u h a m e d o n o m e n t ra h i t , n o n fimplicem efie, fed mifcellam, j u da i c a e , chriftianae ac gentilis fidei d o g m a t i b u s c o mp o f i ta m. C u m e n i m arabs ille v a f e r r i m u s , agnita craffae ge nt il iu m i d ol o l at r i a e, cui ipfe a d di mus e r a t , vanit ate ac f tultitia, de facris c u m j ud ae or um t u m chri- f l i a n o r u m n ot i t i a m fibi para (Te t ali qu a le m, <3c i nt er Chrifti difci- p u l os multa di flidia, m u l t a q u e vicia; in p o p u l o vero ifraelitico c o n t e m t a m d i f p e r f i o n e m , vi res que plane attritas vidiflet : c o n - filium i n i i t , ex o m n i b u s ea, quae ad palatum ipfius eiTcnt, eli
g en di , n o u a m q u e illam d o & r i n a m p r i m u m p e r A r a b i a m , &
reliquas poftea Afiae p r ouinci as d o l o a rmi sque pr opaga ndi . J u u a t e r go in praefenti f chedula i nuit at or ia paucis e x p o n e r e , quae d o g m a t a religionis M u h a m e d i a judaeis p e ti ta f i n t , & in quibus e u m j ud ai zan t em etfe, affirmare liceat.
N o n vltima ifacidarum laus eft , qua g l o r i a n t u r , fe Abraharni f ilios, illum habere pa tr e m. A pio e n im & g e ne rof o fanguine o r i g i n e m fuam traxifle, m u l t u m c o m m e n d a t i o n i s , p rae fu mt io ni s m u l t u m fecum fert. Callidus e rgo P f e u d o p r o p h e t a religioni fuae r e c e n s compillatae a n ti q u i t a t e m $ fibi vero fuisque a u&o ri ta te m co nc il ia tu ru s affirmabat, Pa tri arc ha s ac P r o p h e t a s V. T. d o d r i - nae fuae afleclas, f equ e c um illis ab A b r a h a m o o r t u m etfe. Q u i p p e c o n t e n d e b a t , j udae os Ifaaco, a Sara v xor e ejus n a t o ; m u h a- m e d a n o s vero I sma eli , alteri P at ri a rc h ae filio, ab Hagare g e ni t e , f ti rpe m v i ta mq u e fuam debere. Q u a p r o p t e r T u r e a e etiam Ifmae litae & A g a r e n i no mi na ri folent.
-
■ X
D u m v e ro M u h a m e d u s , inftar verti/rfTtfti o m n i u m horarurr o m n i u m h o m i n u m h o m o , in d og macti m c on f igna ti one judae r u m animis fe a c c o m m o d a r e ftuduit*? eam q u o q u e , q ua m »!!i <
d e o f o u e b a n t f e n t e n t i a m , a mpl exus eft. A g n i t o enim poly- t h e i s m i , n a tu r ae diuinae & fanae rat ioni aduerfantis e r r o r e , c u m judaeis f t a t u i t , n o n elTe d e v m, nifi v e r um illum d e v m, e u m q u e
v n i c u m ,
v n i c u m , negata nmul in di ui ni ta te p e r f o n a r u m T r i n i t a t e . L i c e t e n i m in ecclefia patriarchali juxta ac mofaica p e r f o n a r u m p l u ra litas c re d en ti b us ifraelitis ex facri codicis libris, ad vetus tefta- m e n t u m f p e $ a n t i b u s , m i n i m e i gn ot a f u e r i t : m o d e r n i t a m e n judaei c o n f l a n t e m illam o m n i u m f aeculor um d o f t r i n a m de S S . T r i n i t a t e r i d e n t , impoffibilem eam clamitantes. Q u a e v e ro j u da eo ru m f ent enti a currf M u h a m e d o a r r i d e r e t , n o n p o t u i t n o n , q u in etiam C h r i f t u m , Mari ae f il iu m, f i l i u m d e i v e r u m q u e d e v m
. fle, c u m iisdem in d u b i u m vocaret. H i e n i m S a l u a t o r e m n o -
f t r u m p e rf o na m di uinam eil e, ac c u m P a t r e & S p i r i t u S a n & o v n a m e a n d e m q u e habere e f l e nt ia m, ex i n u e t e r a t o o d i o f t r e n u e p e r ne g an t. Qu a in re M u h a m e d u s , j u d a e o r u m p ol li cem p r e m e n s , a pe rt e judaizat. Q u a m u i s e n im de C h r i f t o , vt d e i legato, hono r if ic e exiftimare v i d e a t u r : a tt a me n c o n t r a a e te rn a m ejus g e n e r a t i o n e m , v e ra m q u e di ui ni ta tem tam plura t a m q u e grauiora h a b e t , vt ea fine pietatis laefione ab o m n i b u s vix legi poffinr.
H i n c ille d i ui na m T r i n i t a t e m & Chrifti de it at em c r e d e n t i b u s , j udaeorum m o r e exfilium, i g n e m , f e r r u m q u e p r o t e m e r i t a t e fu3 de nu n t ia t. Af t l i n g a t judaeus opella , t o r u u m v ideat M u h a m e d u s , exfibifet p a ga n us , & fidem c hr if ti ano r um ftultitiam pr oc la me t . H a e c f ublimior eft noftra p h i l o f o p h i a , f ci re, d e v m t r i u n u m , &
C h r i f t u m filium d e i , v e r u m q u e eile d e v m.
P o r r o ecclefiae i nt er mofaicae fheramenta p r im us o m n i n o vi ndicatur locus c i r c u m c i f i o n i , q u a m o m n i u m p r a e c e p t o r u m m ax imu m effe afferunt j ud ae i, p e r e a m a e t e r n u m Ifraelis fe i n g r e di l o ed us ftat uenres^ H i n c n e m i n e m , nifi h o c initiationis facra- m e n t u m i n ie r i t , fad^uh faturi h e r e d e m fore c r e d u n t , o m n i b u s ante c ir cumc ifi one m i r a e o i m n a e filiis a n at ur a exiftentibus. I n h o c q u o q u e capite M u h a m e c | u m j udaizantem d e p r e h e n d i m u s , nifi dicere velis, c ir c umc i fi on em n o n t a m a p o p u l o judaico m u t u a t a m , ^ u am a (uis pot ius p o p u l a r i b u s , Ismaelitis, pe ti ta m efle.
I n t e r i m q u o d q u o n d a m c o n f u e t u d i n e f a d u m , jam lege A l c o r a n i
J f a nc i tu m
f a nc i tu m e f t , vt ficut p u e r ebraeus o & a u o d i e , ita muhamedicus.
q u i n t o , f e x t o , f ep ti mo vel o $ a u o aetatis a n n o ci rc umc id er et ur . H i n c e t i a m , fi quis exrra p o m o e r i a ecclefiae muhamediciie n a i u s , a d caftra ejus t r a n f i t , fufficit, v t cir cumci dat ur . Q u o f j f t o fidem faracenicam a mp l e & e n s , ftatim M u f e l m a n n u s , id e f t , c r e d e n s , vel etiam I s l a mi s mu s , verae fidei aflecla efle credi tur. V e r u m e n i m v e ro i n C h r i f t o Iefu n e q u e c ir c u m c i d o q u i c q u a m v a l e t , n e q u e p r a e p u t i u m , fed n o u a natur a & fides, p e r carita
t e m agens.
A d haec judaei l egem illam c i ba r ia m, de m un di s i mmund i s- q u e cibis f a n c i t a m , a d m o d u m exacte obf er ua nt . Malunt e ni m vi tam c u m m o r t e c o m m u t a r e , q u a m p r a e c e p t u m illud c a e r i m o niale violare & c ibo v t i , i n oraculis di uinis pr ohi bi to . Q u a m - uis vero vmbrat ica illa lege fublat a, in o e c o n o m i a N. T. m un d is o m n i a m u n d a , r e g n u m q u e Chrifti rfon e f c a m , n o n p o t u m , f e d j u f t i t i a m , p ac em & g a u di u m i n S p i r i t u S a n f t o efi~e fciamus:
m u h a m e d a n i s t a m e n j udai zar e, e i b o r u m del e&u m habere pla
cet. O m n i e n i m , qu a fieri p o t e f t , cura a b f t i ne nt a v i n o , vuis q u a n q u a m illis licit um eft v t i ; a bf ti nen r q u o q u e a carne fuilla,- fuffocato ac fangui ne quia vicium illum h o m i n e m r e d d e r e c re d u n t i m m u n d u m ,
N e c pTaetereunda eft confl ans illa j u da eo r um de p u r g at i o n i bus p e r aquam d o&ri na. N o n e n i m facerdotes m o d o , facra in t e m p l o a dmi n if t ra n te s, lege mofaica t enebantur. , manus pedes- q u e in mar i a e n e o t e r q u o t i d i e lauare, fed ea q u p q u e in conuiuiis*
aliisque e o r u m c o n u e n t i b u s i nualuit c o nf a t e n f d o , vt in illis lotio
nis c u r a m h a b e r e n t p r im am, N e c i j^ h od i e ititer judaeos obfo- leuit mos i fed ficuti in p ur gan di s vafibus anxii f u n t & f o l h c i t i : ita religioni flbi d u c u n t , illotis mani bus p r e c a r i , vel c ibum capere.
Q u o in cult us e x t e r n i f t ud io JVIuhamedus q u o q u e j u d a i ^ m s , A b r a h a m i filios aemulari voluit. H i n c vt mun di ti ei c u ra m aile-
clis
d i s Tuis i n j u n g e r e t , illis m a x i m e , qui d e v o ti o r e s videri vellent*
f r e q u e n t i a c o m m e n d a v i t b a ln e a, ad maculas di lu e nda s necelTaric.
N a m in l o t i on e q u o t id i ana remiffionis p e c c a t o r u m r e m e d i u m coi- l o ca u i t , ac n o n nifi m an i bu s prius lotis pr eces f u n di & A l c o r a n u m c o n tr e & a r i juflit*
Q u o d ad d o l i r i n a m d e f a t o , In illa q u o q u e M u h a en e d u s judaizare v i d e t u r , i ifi eam ex gentili S t o i c o r u m fchola afTumtam efi e, f tatuere velis. E x j u d a e o r u m e n i m c aterua fi n o n o m n e s * m ult i t a m e n c r e d u n t , d e v m h o m i n i s v o l u n t a t e m o m n i p r o r f u s libertate p r i u a r e , & p r o diuina fua o m n i p o t e n t i a c u m m or ta li bu s ablbl ute agere. Ipfe jam G a m a l i e i , S y n e d r i i magni afleflor, fa- t u m , n o n q u i d e m h y p o t h e t i c u m , feJ. f to i c um o m n i n o i n n u e r e v i d e t u r , d i c e n s : fi ab h o m i n i b u s eft confilium & o p u s , a bo le b i
t u r ; fiii a d e o , illud abolere n o n p o t e f t i s , n e f o rt e c u m d e o p u gn a re c o mp e ri a m i n i . C u i f e n t e n t i a ? , t u m t e m p o r i s r e g n a n t i , o m n e s o b t e m p e r a r u n t . A ci. V, 38- 35* H a n c i t a q u e j u d a e o r u m d e fato m e n t e m ' M u h a m e d u s etiam fua n fecit , affirmans, d e v m fatali d e c r e t o alios i gn i, alios paradifo r dj ud i caf ie , e aq ue p r o p t e r in hac vita n o n o m n e s veritatis luce illu : rar e, fed m ag n a m h o m i n u m p ar te m falforum p r o veris o b l a t i o n e f educer e. H i n c n o n e r u b u i t , luam de hac materia breui i ncl ud e re f y m b o l o , i d q u e vc faepius r e c i t e t u r , j u b er e , hujus t e n o r i s : c r e d o d e v m , a n g e lo s , libros p r o p h e t i c o s , e x t r e m u m j u d i c i u m , & q u o d o m n i a t a m b o n a q i am mula fatali q u a d a m fiant necefiltate.
R eliq u is filenui^peplo in u o lu t is , liceat c o ro n i d i s l o co M u h a - in ed u m a d im e , i n doS^i ii a de vita a ete rna j udai zan te m c o n t e m plari. A b f o n 3 q u i d e m 6c Tatio ni fanae c o nt ra ri a eft o p i n i o , ho*
m i n e s , ad vitam a ete rn a m r ef uf ei ta to s , e f u r o s , bi bi tu ro s & c o r por ei s voluptatiblis f ru itu ro s efie. I n te r im ex judaeis n o n pauci d a i m f t f q u i idem affirm antium p artes f u f e i p i u n t , & c o m m e n t u m h o c variis r a t i o n i b u s , licetfi friuolis e u i n c e r e f t u d e n t . Q u a
fiftio-
‘fi&ione M u h a m e d o nihil g r a t i u s , & ad p r o p ag a n d a m r eligionem fuam nihil a c c o m m o d a t i u s vifum eft. H i n c b e at it udi ne m a et er n a m in v ol uptati bus carnis c o l l o c a u i t , easque veluti p r ae m iu m vi rt uti s & pietatis in altera vita fuis promifix fpurcilfimus ille L u - b en s jam ficco p r a et e r e o p e d e reliqua abfona ejus & ridicula d e vita aeterna f i g m e n t a , ex h u m a n a r a t i on e facile c o nf u t a n d a .
MifTo e r g o M u h a m e d o j u d a i z a n t e , j u u at p ot i u s ex folius Sal uat or is or e p e n d e r e , e u m q u e d o c t o r e m coelitus d a tu m in vita
& in m o r i b u s p e r o m n e m a et at em fequi. C u i n e g o ti o fcholae c h ri f t i a n a e , ad f cat uri ginem fapientiae c u m diuinae t um h u m a n a e d u c e n t e s , o m n i n o i nf er uiunt . C u m i t a q u e lux G y m n a d i patrii natalis fupra c entefi mam feptuagefima fecunda in craftinum di em i n c i d a t , e u m M u f a e no f tr ae ex m o r e a Ma jo r ib u s t ra di to officiis
& a dp r ec a ti on i bu s fuis vi nd i ca bu n t . D u m vero Angularem ala
c ri tat em S u p e r i o r u m c o nf p e & u s & praefentia t en e ra e j uuent uti a d d e r e , e a m q u e ad maj ores c o n a tu s n o n m ed i o c r i t e r excitare folet : m e a r u m pa rt i um efle d u x i , i l l v s t r e m, p e r m a g n i f i c o s, m a x i m e s t r e n v o s, g e n e r o s o s, a m p l i s s i m o s, c o n s v l t i s s i m o s q v f V k r i s P r o c e r e s, d n d n. B V K G G R A V 1 V M R E G I V M , P R A E - S I D E M , P R A E C O N S V L E S , C O N S V L E S , M A E C E N A T E S A C A T H E N A E I H V I V S P R O M O T O R E S , OMMI L A V D I S E T V E N E R A T I O N I S G E N E R E P R O S E Q V E N D O S ; R E L 1 Q V 0 S etiam EX C E L L E N T I , PLVRI MVM REVE
R E N D A , P R A E N O B I L I , N O B I L i , S P E C T A B i L I Q V E D I G N I T A T E CONS PI CVOS A R T 1 V M F A V T O R E S E T A M I C O S , SVO QV EMQV E LOCO AC O R D I , ',R d e b i t e d e c e n t e r q v e c o l e n d o s i d en t i d e m & qua fiecet obleruan r o g a r e , vt Mufis noftris i n d u l g e r e , & c r a f t i n o ^ i e fua C a m o e n u r u m votis p r o G y m n a d i flore a t q u e falute c o n j u n g e r e d ig n en t ur . P . P . E l bi ng a e. D . X X V I I . N o u k M ^ C C L X X I .
i . M