De Synedrii Magni [...] Carolo Ernesto Ramsey [...] Ex Amplissimi Magistratus [...] Gratularentur Gymnasii Drusici Musae [...] Ioannes Langius

: '■*: ' /

A

S Y N E D R I ! M A G N I

O V O D H I E R O S O L Y M I S F L O R V I T

P R A E S I D E

C V M

F A S C E S P R A E S I D I A L E S

VIRO

MAGNIFICO GENEROSO MAXIME- QVE STRENVO DOMINO

D O M I N O

CAROLO ERNESTO RAMSEY

PRAECONSVLI CIVITATIS ELBINGENSIS GRAVISSIMO VICES PRAESIDIS HACTENVS GERENTI

NEC NON

PROTOSCHOLARCHAE OPTIMO

AMPLISSIMI MAGISTRATVS

C O N S I L I O A C V O L V N T A T E

D. X I V . O C T . M D C C L X V

P R I M V M C O L L A T O S

G R A T V L A R E N T V R

GYMNASII DRVSICI MVSAE

C O M M E N T A T V R N O N N V L L A

I O A N N E S L A N G I V S

A T H . R E C T . P . P . £ T B I E L.

E L B I N G A E

LI TTERI S NOHRMANNIANIS.

<> * <>

I

fecta res eft, ut lychnum foli accendere, ululasque Athenas ferre viderer, fi ea de re fufius difputandi mihi animus eflet. a) Quando enim d e v s in conftituendo ac guber­

nando Hebraeorum populo, fingulari prorfus ratione ea praeftitit, quae a Regibus, penes quos fumraa principatus eft, fieri f o le n t: nullum fane illo , quod fub aufpiciis di­

vini legislatoris rerumque Judaicarum moderatoris floruit, fan&ius, perfe&ius nullum ne votis quidem expeti potuit imperium. Deo quippe, populi Ifraelitici Domino, pla­

cu it, leges cum ceremoniales tum politicas ferre, inque caufis gravioribus jus dicere ; placuit e i, bello annunciato in praeliis antecedere, fignumque dare, vel ulterius cum

jl) conf, Spenceri dijf, de Theocratia Judaica, quae L. I. de leg, Tiebr. ritttal' p. 226---234 cxft.it, cui addatur Witfii oratio de Thmr} Ifraeli tarum*

Godwini Moji & A a r m in edit. Ikizii ^praemifTa,

2 exer-

exercitu proficifcendi, vel m anendi; placuit deniqu e, de omnibus, ad falutem & tranquillitatem neceilariis, profpi- cere, & , ut ex decrero divino omnia fluant, arbitros con- ftituere, vices ipfius gerentes.

Quamvis vero fequenti tempore ^{d e v s} a Judaeis fe fpretum efle quereretur, b) cum hi ex confuetudine aliarum gentium Regem eligendi poteftatem fibi expeterent: non tamen aliis, quam quas per Mofen dedit, legibus Judaeo­

rum Politiam impofterum gubernjri juflit. Hinc non Reges m odo, ad gubernacula imperii Ifraelitici eve&i, fedulo ad­

monebantur, ut ad amuffim voluntatis Altiffimi, quam ex oraculis divinis cognitam fibi perfpe&amque reddiderunt, c) omnia fua confilia, omniaque judicia dirigerent; d) fed va­

ria quoque in Judaea inftituebantur Collegia, ac virorum &

dexteritatis & fapientiae fama inclutorum Confellus, qui dignitate judicum induta, fub praefidio alicujus caufam ^{d e i} inter Ifacides agere, eorumque felicitatem promoturi, bene fa&a praemiis ornare, male vero patrata ad legem divinam poenis afficere tenebantur.

Cui rei fi vel aliud maxime inferviebat auguftum illud ac nationale e) LXXI Senatorum Collegium, quod Hiero- folymis, fub nomine Synedrii M. feu pTTOD inftitutum, multum im perii, au&oritatis, poteftatisque obtinuit. De quo incluto Judaeorum Concilio varia quamvis notatu ae­

que

b) I Sam. VIII, 7. X , i g . add. 2^I0(]CIH. SBdcfnftovie/ I I I §. 14 4 — 14 6 . c) Detir. X V II, 18 . 1 9 . 2 Reg. X I, 12 . 2 Paral. X X III, I f.

d) Schlckardus de jure regio Hebraeorum cum not. Carpz.ovii. Cinringtits, Lrjde- ckerus & Sigonius de reb. Hebr. D anhaueri pclirui Hebraea, add. B uddci H. F . V. T. T. II. Per. II. Seft. III. §. 7 5 . p. m. 2 6 7. 268,

c ) ut Humpbrey Prnleaux 'm Conn. V. £5* N . T. P. I. L. V . p. m. 272^. P. H.

L. I. p. I. illud vocat.

que dignifHma dici poffent: 0 h a c ta m en fufficiat vice, illius tantum, qui fuprenium in eodem occupavit locum,

rationem habuilTe. •

Splendida omnino Gravilftmo Synedrii Praefidi impo­

nebantur quondam nomina : quippe Witfio g) ac L u n- dio h) teftibus, non modo DI p ft WtfiO Princeps omni lo co , & rDIttfTI tfcfen Caput judicii, fed (impliciter etiam Princeps, W Caput, & Admirabilis voca­

batur. Nec eft cur dubitemus, Praefidi tanti ConfefTus has convenilfe denominationes, cognitis paululum, quibus ille ornatus Fuic, praerogativis animique dotibus. Egregia fane R. Jochananis, Celebris Judaeorum Do&oris, fuit fen- tentia, J) quae ex calamo Lakemacheri in vernaculam lati- nam translata, ita fe habet: 10 „ N o n legantur in Syne~

„driu m nifi viri fapientes, formofi, proceri, aetate gra-

„ves & c.„ Cui pollicem premit au $o r libri C o sri, 0 in q u o , ut Buxtorfius verba ejus interpretatus eft, haec de­

prehenduntur : „ Synedrii affefloribus mandatum fuit, ne

„ipfos lateret ulla fcientia, fi ve vera, five imaginaria, adeo

„ uc etiam variarum linguarum peritiam haberent. „ Quodfi vero a quovis Synedrii M. Membro tanta rerum peritia ar- tiumque notitia requirebatur, quanto fcientiarum ac doctri­

nae apparatu Praefes ipfe omniumque Caput fiiparus fuerit, facile eft conjeduratu.

| Au-

f) :COnf. Celfius de Synedrio Ju daico. S eld em s, F rifchvm thus ac Hormtius de Synedriis Hebraeorum„ aliiqnc, cjuos Fabricius reccnfet in Kiblwgraphid antiqv.CXIV. 4^9*

g) In M ifc. Sacr. L. II. diti. III. de Syn. JHfehr. $. 48 ’ P- 54^.»

h) tn Deu jul». $etltg($timerri. L. lll. c. XIII» 4. p. 4 6 1.

i) in Menachotr f. 65« C. I.

k) in Obferv. philol. P. II. obf. V. §. 2.

1) P. II. §. 69. p. ai? 13 7 . edit, B u x terf

Augerent utique magnam Prae fidis Synedril dignitatem ipilus natales, dummodo, quae de ieeptro Duceque a J u d a

& de interfeminio ejus non auferendo leguntur, m) eum quoque refpicerent. Cei. quidem Dietericus fententiae huic calculum fuum apponere non dubitavit, °) dum : „Praefes,

„ inquit, feu Dux Synedrii magni femper fuit eledus e fa-

„ milia Davidis, uti teftatur Chronologia Judaica.,, Verum ei non Vorftius m odo, °) argumentis ipfius fub examen vo­

catis, magno animo contradixit, fed Graevius quoque, poftquam quaeftionem illam de ortu Praefidis ex ftirpe domoque Judae accuratiori animi lance penfitaflet, hunc tandem difputationi colophonem im ponit: „Falfum eft,

„ temporibus Maccabaeicis, vel totum Synedrium magnum,

„ v e i Caput illius, Praelidem, ex fola tribu Juda eligere,

„ufitatum fuifle.,, P)

-r-;.1 ^{*.Kl • j} * c - i ' . / \ * - * - " 1 ‘ i . . / 4T ’ f ♦ . i* i *»

Quamvis itaque R e x , ex tribu Judae ortus, imperia Hebraeorum capefcendo folummodo dignus haberetur : is nunquam tamen in Synedrium adfcifci, multo minus regia dignitas cum ea, quae Ptaefidi Senatus Supremi competebat, conjungi poterat. Judaei enim ftatuebant, quemvis libe­

riori animo fententiam fuam prolaturum efle Rege abfeute*

quam praefente, utpote cui nefas effet, contradicere, nec in ipdus verbis acquiefcere velle, 9)

Nonnunquam tamen eligebatur Pontifex Maximus in Synedrium , ac Praefidis nomen perfonamque induebat, dummodo lapientia ejus dignitati huic non impar elTet. r)

Illud

m ) Gen. X L I X , IO.

n) in antiqv. bibi, d d l. c, p. i ^ r . o ) in dijf. de fceptro non Httferendo.

p) >n Synta^m. va r. dijf. da ablato fccptro J u d . c. IV . p. 4^C4^*

q ) in Lund. )'\b. L. III. c. X I V , Q. p. 4 6 3 . r) Witfius in M ifc.facr. L . II. diff. III. 4 0 . p. 5 3 8 *

Illud tamen fi quando fa&um efle legitur, Pontifex M . ad hunc honoris gradum adfcendit non qua P o ntifex, fed qua digniffimum. Concilii hujus Membrum fuit. E t iicuti Syne- drium M . cum Synagoga M . non eft confundendum: ita &

aliam perfonam Princeps Synedrii, d i d u s , aliam vero Praefes fcholae, r\ yith gerebat 0 quorum hic dodrinae ac ceremoniarum, iile vero rerum & fa erarum &

politicarum curam agebat.

Maximum vero Praefidi Senatus hujus GraviiTimo hono*

rem non a populo modo, fed ab omnibus quoque Synedrii Membris exhibitum fuiile, patet ex reverentia ac pietate, qua illi, in conclave C oncilii, rPTjn appellitatum, venienti obviam ibant. Pro gradibus enim dignitatis, qua quisque ex tribus Synedrii Capitibus prioribus eminebat, diverfo quoque honoris gradu colebatur. Quando hinc Sapiens D m , in ordine tertius, in Synedrium intrabat, au&ore W itfio 0 unus furgebat, alter fedebat ; adventatem vero, Praefidis vices gerentem , qui n O Pater domus judicii audiebat, duo hinc inde ordines excipiebant furgerites.

Quod autem ad Praefidem, illi intranti omnis adfurgebat populus, omnes judices, neque ex eis refidebat ullus, priusquam ipfe juberet. Quo fa#o Pater domus judicii feu Vice Praefes u) a dextra, Sapiens vero, prae caeteris infi- gnis, a (iniftra Praefidis fuum occupabant locum, reliquis Collegis ab utroque latere, illos fequentibus.

4 Tanta

f ) Relandi antlqv. fa cr. P, II. c. VII. $. 5* P« 219*

0 1. C. §. 4 9. p. 5 4 3 *

u) whfius 1. c. §. 48- ?■ 542- & y- 78- P* 557* p"deaux. com ex. 5J. tmb

0 1. P. II- L . II. p. 1 2 2.

w ) Wltfius 1. c. $ .1 1. p. 5 2 4. Srnleri afftiqy.Sacr.Script. L .I I . c. 3. p. 9 0. Heejifneri Hier. ant. c. IV. p . 2 4.

Tanta reverentia, tantus honos cum maxima infimul, qua Synedrium ejusque Praefes gaudebant, conjun&a erat poteftate ac jurisdi&ione. Huic enim non civem modo judaicum, cujus demum cunque conditionis, aetatis aut fexus, fubje6lu m , fed Prophetas quoque, crimen falfae do- ftrinae incurrentes, ac Pontifices, in deli&is & facinoribus comprehenfos, imo Reges ipfos ob certa crimina in eodem accufiitos fu i (Te, Judaei tradunt. x) Licet vero Synedrio ac Praefedo illius in Pontifices Regesque tanta fuerit po- teftas: utrumque tamen & Regem & Pontificem extra judicium Praefidi Concilii iftius dignitate femper anteivifVe, audor eft Lightfootus. >0

‘Reftat Principis Synedrii munus, paucis quoque confio derandum. In eligendo P raefero non ratio habebatur nata- litii fplendoris, ortusque confpicui, nec opum dignitatum- que ; fed dodrina faltem ac traditionum notitia fpem Prae- fidii impetrandi conciliabant. Hinc illius erat, traditionem fedulo cuftodire ac pofteritati transmittere; fufFragia porro Seniorum de confervanda religionis puritate facrisque pro­

curandis , de Magiftratu in oppidis condendo , de bello gerendo, de hoftibus profligandis, de pace ineunda, de terminis regni dilatandis, aliisque rebus majoris momenti in Synedrio colligere; & tandem dum ConfeOui huic fplendido gravHTima faepe fupplicia, jusque vitae ac necis exercenda erant, Judicum fententiis calculum adjicere fuum, poenamr que ab iis conftitutam irrogare. z)

Prin-

x) Seldcms de Syn. L . III. c. IX. & Schickardus. de jure regio c. IV . Theor. VII, y) in horis Hebr. & Tahn. in Matth. X X I V , 3. />. 4 6 2 .

z ) Lightfootus 1. c, p. 4 6 3 . Witfius L c. §. 5 I . p. 5 4 3 . S c hi c k a r d u s c . C. I, Thcor. II. Coccejus in nqt. ad Sanh. c. /, §. 5. L undfusJ.c. p. 4 6 1 .

Principes porro quod attinet, qui tempore Salvatoris noftri Synedrio M . praefederunt, illos Rabban Sim eonem , H illelis, eoque m o rtu o , Rabban Gamalielem, Simeonis filios fuiffe, antiquitatum docent monument3, 3) quorum ille Chriftum, ulnis exceptum, in templo Meffiam con- feiliis efTe dicitur; b) hic vero, magni apud omnem popu­

lum nominis juris divini peritus, c) ad cujus pedes Paulus educatus & patria lege accurate inftitutus erat, <0 Concilio huic celeberrimo tum praefuille fertur, cum Jefus Nazarenus fupplicio capitis dignus haberetur; quamvis fub eruditis adhuc lis f i t : utrum Gamaliel Conlcfliu Seniorum eo tempore praefens interfuerit ? c)

Cum vero Praefide au61ore Synedrii M embra, judicium de Chrifto inftituendi ergo, in illud convenirent conclave, quod fub nomine rr?n Concilio huic inferviebat; 0 cumque Pilatus, Judaeae Procurator, in caufam Salvatoris noftri inquifiturus, in eo pro tribunali federet loco, qui lapidipavium, hebraice autem NJ"Qj| appellatur; g) quaeftio inde oritur: utrum Pilatus etiam, cum res Jefu Nazareni ageretur, tribunal fu.um in conclavi Synedrii M . habuerit? Illos inter, qui idem affirmant, non ultimum occupant locum Liphtfootus h) & Pfeiffer; 0 quibus vero contradicunt W olfius, W itliu s, 0 aliique, affirmantes,

5 quod,

a) TruJeaux L e. P . II. L . II, p. 5 2 3 , b) Luc. II, 25.

c) . A fl. V , 3 4 . d) Aft X X II, 3.

e) Witfms L c. c. 78- p- 5 5 7 -

f ) Rclandiant.fskr. P. II. c. 7 . g. p. 2 2 1 . Zopfiianticjy, c, VI. § .2. p 9 5 g ) Jo. X I X , 1 3 .

Ii) in Loc. Hcbr. ad Jo. X I X , 1 3 . p. J I 29 . i) in Opp. Philol. p. 4 9 4*

k) in Curis Philol. p. 9 6 8 .

p. 5 5 1 . ‘ . ;

q u o d , cum Pilatus, Romanorum facris imbutus, m) nec Synedrii Praefes, nec Membrum illius unquam fuerit, ne verifimile quidem fit, illum fedem, Senatui magno in atrio templi deftinatam, Judaeis nunquam confentientibus, multo minus per vim occupatam confcendifie. Sicuti hinc Hiero- folymis plurima fuerunt loca Iapidibus ftrata: ‘0 ita eruditi modo laudati ftatuunt, Pilati tribunal, vel in Palatio ejus vel alibi exftru&um & a Synedrii conclavi feparatum, tottov Xi- locum quoque editiorem faxisque aggeratum fuifte.

In hoc foro judicatorio Pilatus Chriftum, in jus vocatum &

damnatum crucifigendum tradidit, non quatenus Synedrii Praefes, fed quatenus Judaeae Procurator erat', jure gladii in gentem Judaicam, tum temporis faepe tumultuantem, exercendo a Tiberio Romanorum Imperatore infiru&us. °)

: • ■» ■ * /

Aft quid commoramur diutius in Icvidenfi hoc de Praefide Synedrii M. commentariolo, quod fubitae omnino &c non praevilae Fafdum Praefidialium permutationi, ac pietati mMaecena- tcs noftrae, fincerrimoque reverentiae affedtui debemus. Vulnus illud lethale, ex triftiilimo

m a g n i f i c i m a x i m e q v e s t r e n v i d o m i n i

M O E L L E R I, p r a e c o n s v l i s hadtenus

S E N I O R I S ac P R A E S I D I S M E R I T I S S I M I , tZvw iv Tc^ayiois, obitu Patriae dulciffimae contra dium, fentit adhuc omnis Elbingenfium Respublica, &

ientiret,

m) Jofephts anu jud. L. XVIII. c. 4. De bello Ju d . L. II. c. 1 4. 11) Relandi antlqv, jud, P. II. c. VII. $ .8. p. 2 2 1 .

o ) DeyltngH obf. fa cr a e. P. II. p . 3 2 0 .

fcntiret diutius, nili Munus illud P R A E S I A T V S Splendidiflimum T V I S , P R A E C O N S V L G R A V I S S I M E , humeris impolitum Guriae, totique Civitati levamentum afferret praelentilTi- mum. Magno enim dolori magno quoqfie fo­

mento medendum eft. Tanta vero Generofo

R A M S E Y O R V M No,™™

ineft veneratio, tanta fiducia, tantus Iplendor, ut itimmus candoris ac gravitatis decor, invi- ftum.animi ro b u r, exquilitum in rebus perlpici- endis acumen, & quod maxime, indefellus labor ac innata pro Civitatis flore cura, a Majoribus quali tradita, in illo relidere videantur. His erg;o virtutibus fretus, P R A E S E S M A G N I F I C E , aggredere jam jam felici, faxitDEvs! lidere M A - G I S T R A T V S A M P L I S S I M I aulpiciisT IBI primum oblatos P R A E S I D I I Fafces, tanquam dignilfimum virtutum ac meritorum T V O - R V M praemium 5 & praefentem infimul animi 111 T E noftri lignificationem, perpetuaeque ob- iervanuae noftrae telleram ea, qua Ioles, aequi­

tate & benevolentia accipe. Dum enim omnis, cui pax falusque publica curae liint cordique, ad vota pro T V A , totiusaue M A G IST R A T V S in- columnitate nuncupantia confugit ardentiffima:

quidni 111 congratulationem ac fupplicationum fauftiffimarum confortium veniant Mulae no­

ftrae,

ftrae, quibus ha&enus licuit, T E P R O T O - S C H O L A R C H A O P T I M O , omni fecuri- tate, omni tranquillitate, omnique frui praclidio.

Cedant ergo & in augufta hac P R A E S I D I A - T V S Provincia T I B I , M A E C E N A S I N - D V L G E N T I S S I M E, omnia ex voto & defi- derio, & T I B I ac per T E cunctis Reipublicae patriae Ordinibus nonniii bona, felicia ac pro- Ipera fempcr eveniant. Optima T V A &

falutaria in gubernanda Civitate inita conlilia, quae alacri lufcepifti animo, d e v s felici nullo non tempore coronet lucceilu. Sanitatem T Y - A M , qua in rebus humanis nihil praeftantius, mentisque T V A E vigorem , nullis thefauris comparandum, quotidie audtum corroboret, T V I S que conaminibus P R A E C O N S V L A - R I B V S , prudentia, vigilantia ac confilio expe­

diendis, quam benigmflime adfpiret omnibus.

Hac ratione licebit nobis, T E , V I R i M A G N I ­ F I C E , Patriae Patrem, M A G I S T R A T V S Ornamentum, Gymnalii praefidium, Civium- que folatium, ialvum, incolumnem ac omni felicitatis genere cumulatum, fiiperftitem, quod votorum noftrorum fumma eft, quam diurilli- me venerari.