Szlaki, R. 6, nr 6 (40), 2011

Miesięcznik Komunikacyjnego Związku Komunalnego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego

6 (40)/2011

Komunikacyjny Związek Komu- nalny GOP otrzymał prawie osiem milionów złotych dofinansowa- nia do projektu Systemu Dyna- micznej Informacji Pasażerskiej.

Uruchomienie całego systemu przewidywane jest na koniec przyszłego roku – na siedemdzie- sięciu dwóch przystankach staną tablice LED-owe, na których wy- świetlany będzie rzeczywisty czas odjazdu. Dane te będzie można uzyskać również przez komórkę bądź na stronie internetowej. Jako pierwsze do sytemu włączone zo- staną przystanki na trzech głów- nych ciągach komunikacyjnych w aglomeracji. Z czasem będzie on rozbudowywany. Projekt ten niewątpliwie w znaczącym stop- niu ułatwi pasażerom planowanie podróży. Szerzej o projekcie pisze- my obok oraz na stronie piątej.

Z dumą informujemy również o wyróżnieniu, które przyznane zostało byłemu skarbnikowi KZK GOP Gerardowi Baronowi. Na po- siedzeniu Zgromadzenia KZK GOP G. Baron z rąk marszałka Adama Matusiewicza otrzymał Honoro- wą Złotą Odznakę za Zasługi dla Województwa Śląskiego. Swoją pięćdziesięcioletnią działalność zawodową były zastępca dyrekto- ra KZK GOP poświęcił komunikacji zbiorowej. Był jednym z założycie- li Związku, przez dwadzieścia lat czuwał nad jego fi nansami. Relację z uroczystości oraz opis sylwetki Gerarda Barona zamieszczamy na stronie drugiej.

Zachęcamy do zapoznania się ze wszystkimi artykułami i życzy- my interesującej lektury.

Redakcja

KĄTEM oka

szl a ^{ki W numerze}

nowa taryfa

Siedemdziesiąt dwie ta- blice informacyjne na trzech ciągach komuni- kacyjnych. Na bieżąco wyświetlane na przy- stankach informacje o rzeczywistym czasie odjazdu dla trzydziestu trzech linii. To System Dynamicznej Infor- macji Pasażerskiej na obszarze działalności KZK GOP, który będzie współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Re- gionalnego.

Poziom dofi nansowania projek- tu wyniesie 85 procent, co daje kwotę 7 milionów 841 tysię- cy 343,75 złotych. Pieniądze po- chodzą z Programu Operacyjne- go Infrastruktura i Środowisko, Priorytet VIII – Bezpieczeństwo Transportu i Krajowe Sieci Trans- portowe, Działanie 8.3 – Rozwój Inteligentnych Systemów Trans- portowych. KZK GOP na ogło- szenie o naborze wniosków od- powiedział w roku 2010. Wniosek został zatwierdzony przez In- stytucję Pośredniczącą Progra- mu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 29 marca 2011 roku, natomiast umowę o dofi nanso- wanie podpisano 27 maja 2011 roku. Obecnie KZK GOP przygo- towuje się do rozpoczęcia proce- dury przetargowej, które plano-

wane jest jeszcze w czerwcu br.

Ostateczny termin wykonania za- dania przewidziany jest do końca roku 2012.

System Dynamicznej Informacji Pasażerskiej

Przedsięwzięcie związane jest z pi- lotażowym wdrożeniem systemu monitorowania ruchu na kluczo- wych ciągach komunikacyjnych aglomeracji górnośląskiej wraz z informowaniem o aktualnej sy- tuacji ruchowej. System Dyna- micznej Informacji Pasażerskiej, jako jeden z elementów Inteligent- nych Systemów Transportowych, przyczyni się do zwiększenia do- stępności informacji dla pasaże-

rów, co wpłynie na atrakcyjność i bezpieczeństwo transportu or- ganizowanego przez KZK GOP.

SDIP umożliwi również monito- rowanie punktualności autobusów.

Powstanie także strona interne-

Najlepsi nagrodzeni Prawie 8 milionów dofinansowania

Fot. KZK GOP

UWAGA KONKURS!

Zbieraj okresowe bilety imienne w 2011 roku i wygrywaj atrakcyjne nagrody!

Szczegółów szukaj na

www.kzkgop.com.pl!

Regulamin dostępny na stronie internetowej KZK GOP!

Ogłaszamy konkurs dla stałych pasażerów KZK GOP!



Nagrody

!

Konkurs dla stałych pasażerów:

Nagrody za b ilety

Prawie 8 milionów dofinansowania

towa z możliwością śledzenia pojazdów, planowania podró- ży i usługą powiadamiania SMS o aktualnej pozycji.

Więcej na temat systemu na stronie 5.

• wybudowanie Centrum Zarzą- dzania Systemem Dynamicznej Informacji Pasażerskiej, łącznie z serwerem sterującym pracą systemu,

• wytworzenie infrastruktury ko- munikacyjnej realizującej dwu- kierunkową transmisję danych i sygnałów sterujących pomię- dzy poszczególnymi kompo- nentami systemu, a w szczegól-

ności z pojazdów do centrum zarządzania oraz z centrum zarządzania do urządzeń przy- stankowych,

• montaż tablic informacyjnych,

• zakup oprogramowania użyt- kowego dla systemu wraz z licencjami, w tym specjali- stycznego oprogramowania wspierającego analizy ruchu na terenie KZK GOP.

Projekt SDIP obejmuje:

SDIP pozwoli na monitorowanie pozycji autobusów

CZYM ŻYJĄ GMINY

2 KZK GOP

Redaktor naczelna Katarzyna Migdoł-Rogóż Redakcja

Anna Koteras, Tomasz Musioł Katarzyna Setkiewicz

Krzysztof Sobański, Paweł Wieczorek Opracowanie grafi czne i korekta M-art poligrafi a

Druk:

M-art poligrafi a Nakład:

20 000 egzemplarzy Wydawca:

Komunikacyjny Związek Komunalny GOP Adres redakcji:

Komunikacyjny Związek Komunalny GOP 40-053 Katowice, ul. Barbary 21a tel. 032 743 84 14, fax 032 251 97 45 szlaki@kzkgop.com.pl

www.kzkgop.com.pl

szl

a ^ki

i czasopism pod poz. Pr 1979

KATOWICE

Odnalezienie informacji o możliwości powrotu z imprezy w centrum Katowic to nie problem. Z inicjatywy miasta w pubach wywieszono nocne rozkłady jazdy, a w Centrum Informacji Turystycznej dostęp- ne są darmowe rozpiski nocnej komunikacji w formacie wizytówki.

BĘDZIN

Zespół Tańca Irlandzkiego Galway z Będzina w dziewiętnastu konkurencjach międzynarodowych zawodów w tańcu irlandzkim Prague Feis 2011 wywalczył siedem pucharów i piętnaście medali.

To ogromny sukces zagłębiowskiej grupy.

BYTOM

Właściciele iphonów lub telefonów z systemem android mogą już korzystać z elektronicznego przewodnika po Bytomiu. Wyświe- tlające się na ekranie informacje podzielono na pięć kategorii te- matycznych: kultura, zabytki, sport, obiekty publiczne oraz mia- sto w przyszłości.

DĄBROWA GÓRNICZA

Znamy już zwycięzców dziesiątego fi nału Miss Śląska i Zagłę- bia 2011, którego gala odbyła się w Pałacu Kultury Zagłębia.

Za najpiękniejszą Ślązaczkę uznano Żanetę Heiselbetz z Kato- wic, a wśród Zagłębianek jury wybrało Patrycję Majdę z Będzina.

Szarfa najprzystojniejszego mężczyzny trafi ła do Kamila Rybnika z Dąbrowy Górniczej.

SIEMIANOWICE ŚLĄSKIE

Na polu golfowym w Siemianowicach Śląskich odbył się turniej Si- lesia Business & Life Golf Cup. Wzięli w nim udział śląscy golfi ści, a także goście z całej Polski, między innymi były hokeista Mariusz Czerkawski. Impreza na stałe wpisze się w lokalny kalendarz.

SOSNOWIEC

Mieszkańcy Sosnowca oraz odwiedzający go goście mają możli- wość korzystania z miejskiego serwisu internetowego w swoich te- lefonach komórkowych. Powstał również sosnowiecki serwis TV, dostępny na stronie internetowej www.tv.sosnowiec.pl, gdzie do tej pory zgromadzono blisko 180 fi lmów dotyczących miasta.

w skrócie...

Fot. Katarzyna Setkiewicz

Gerard Baron był jednym z za- łożycieli Komunikacyjnego Związku Komunalnego Górno- śląskiego Okręgu Przemysłowe- go. Od 1991 roku pełnił funk- cję skarbnika budżetu KZK GOP, a od 1992 roku pracował na stanowisku zastępcy dyrek- tora ds. fi nansowo-księgowych – głównego księgowego. Uczest- niczył w organizowaniu dzia- łalności KZK GOP i tworze- niu schematu jego skutecznego funkcjonowania. Praca Gerarda Barona pozwoliła na wdrożenie nowatorskich rozwiązań syste- mu transportu publicznego oraz

nowoczesnych metod jego fi nan- sowania. Przyczyniła się również do wypracowania przez Związek metody zlecania zadań transpor- towych na podstawie przetargów, co wprowadziło mechanizmy konkurencji i wolnego rynku do komunikacji zbiorowej. Dzię- ki temu szansę na rozwój zyska- li także prywatni przedsiębiorcy.

Do dziś z tej możliwości skorzy- stało co najmniej kilkadziesiąt fi rm. Przez lata działalności KZK GOP do Związku przyłączały się coraz to nowe podmioty. Wyma- gało to stworzenia metod rozli- czania zobowiązań gmin w spo-

Gerard Baron otrzymał od marszałka województwa śląskiego Adama Matusiewi- cza Honorową Złotą Odznakę za Zasługi dla Województwa Śląskiego. Były skarbnik KZK GOP swoją pięćdziesięcioletnią działalność zawodową w znacznej mierze po- święcił komunikacji zbiorowej w naszym regionie.

Zasłużone

wyróżnienie

sób optymalnie wykorzystujący ich możliwości.

Gerard Baron poświęcał się rów- nież działalności społecznej.

Swoje wsparcie kierował głównie w stronę osób chorych, intensyw- nie włączając się między innymi w pomoc hospicjum. Warto rów- nież wspomnieć, że przez pierw- szy rok działalności KZK GOP funkcję skarbnika pełnił bezin- teresownie, bez żadnego wyna- grodzenia. Jego półwieczna pra- ca w znaczący sposób wpłynęła na gospodarczy i społeczny roz- wój województwa śląskiego.

Anna Koteras

WYDAWCA GLIWICE

CHORZÓW

Poezja

w tramwaju Harcerskie

talenty

Pasażerowie tramwaju nr 4 mie- li okazję zapoznać się z twórczo- ścią Czesława Miłosza podczas wspólnej podróży z uczniami czytającymi poezję. Młodzież rozdawała słodkie upomin- ki wraz z cytatami poety. Akcja, będąca pomysłem uczniów i na- uczycieli Gimnazjum nr 25 z Za- brza, Tramwajów Śląskich oraz KZK GOP, wpisuje się w ogól- nopolski program „Miłosz od Nowa”. Inicjatywa pozwoliła uatrakcyjnić podróż tramwajem oraz przybliżyć szerokiemu gro- nu odbiorców wiersze polskiego noblisty.

ks 11 czerwca na terenie Ośrodka

Harcerskiego w Wojewódzkim Parku Kultury i Wypoczynku w Chorzowie pod hasłem „Od- krywamy talenty” odbyła się Har- cerska Impreza Plenerowa. Dzie- ci i młodzież miały okazję wziąć udział w warsztatach: plastycz- nym, fotografi cznym, wokalnym i tanecznym. Zapoznały się tak- że z zasadami bezpieczeństwa w sieci. Dla uczestników przygo- towano szereg atrakcji, w postaci pokazów: musztry paradnej, ra- townictwa drogowego i medycz- nego czy technik interwencyj- nych policji.

ap

ca w Katowicach-Muchowcu.

Ponadto podczas imprezy swój tabor zaprezentowało PKM Ka- towice Sp. z o.o. Wieczorem wszyscy bawili się na koncercie zespołu Feel.

tm Pokazy sprzętu wojskowego, sa-

molotów i motolotni, podniebne akrobacje i skoki spadochrono- we to tylko jedne z wielu atrakcji II Śląskiego Lotniczego Festynu Służb Mundurowych – Dzie- ciom, który odbył się 1 czerw-

KATOWICE

W chmurach

Fot. pl.wikipedia.org

Gerard Baron odbiera wyróżnienie z rąk Adama Matusiewicza

Znalazła się w czołówce najlepszych prezydentów miast w kraju. Mieszkańcy da- rzą ją zaufaniem, dlatego w wyborach postawili krzyżyk przy jej nazwisku. Mał- gorzata Mańka-Szulik jest dumna ze swoich osiągnięć, chętnie opowiada o sukce- sach i planach inwestycyjnych Zabrza.

Zajęła Pani szóste miejsce w ran- kingu prezydentów polskich miast, opracowanym przez tygo- dnik „Newsweek”. Co znaczy dla Pani to wyróżnienie?

Odbieram je jako uznanie dla pracy wielu osób, pracowników Urzędu Miejskiego oraz instytu- cji i organizacji. To nasz wspólny sukces, który przekłada się bezpo- średnio na to, aby wizerunek mia- sta był jak najlepszy. Sukcesywnie podejmujemy i przeprowadzamy inwestycje mające na celu rozwój Zabrza. Jest to możliwe dzięki za- angażowaniu wielu osób oraz skutecznemu pozyskiwaniu fun- duszy unijnych.

Świat polityki jest zdominowany przez mężczyzn. Wśród 107 pre- zydentów w rankingu zaledwie siedem to kobiety. Czy trudniej jest im pełnić tę funkcję?

W polityce, podobnie jak w wie- lu innych dziedzinach nasze- go życia, rzeczywiście jest prze- waga mężczyzn. Jednak to wcale nie oznacza, że my, kobiety, jeste- śmy gorsze. Co więcej, widzimy, że w ostatnich latach coraz wię- cej kobiet zajmuje ważne funkcje, także w samorządzie. Po ostat- nich wyborach w Rudzie Śląskiej prezydentem również jest kobie- ta. Liczy się przede wszystkim de- terminacja i doświadczenie, któ- re nabywamy. Wyborcy oceniają pracę i rozwój miasta, a nie płeć.

Piastuje Pani urząd prezydenta już po raz drugi. W ostatnich wy- borach poparło Panią aż 75 pro- cent głosujących. W czym tkwi klucz do Pani sukcesu?

Wybory te dały mi duży kapitał zaufania, ale jest to także pew- nego rodzaju wyzwanie. Lu- dzie zaufali mi – i to zobowiązu- je. Można spojrzeć na ten wynik w dwóch kategoriach. Z jednej strony docenili to, co zrobiliśmy w poprzedniej kadencji, równo- cześnie oczekując, abyśmy inten- sywnie rozwijali nasze miasto.

Poprzednia kadencja to było po- rządkowanie wielu spraw w mie- ście. W większości są to niewi-

brza jako miasta turystyki prze- mysłowej. Mamy obiekty, które cieszą się dużym zainteresowa- niem mieszkańców miasta i re- gionu. Kopalnia „Guido” jest wi- zytówką Zabrza. Wkrótce kolejną będzie Kluczowa Sztolnia Dzie- dziczna. W wydarzeniach kultu- ralnych czy edukacyjnych w tych obiektach uczestniczy wielu mieszkańców. Polecam udział w teatrze na poziomie 320 me- trów pod ziemią. To naprawdę wyjątkowe przeżycie.

Dzięki Pani powstało Liceum Sztuk Plastycznych w Zabrzu.

To pierwsza samorządowa szko- ła artystyczna w Polsce. Co skło- niło Panią do stworzenia pla- cówki o takim profi lu?

Szkoła daje młodym ludziom możliwość realizowania pa- sji. Rozwija ich umiejętno- ści i kształci duszę artystyczną.

Jest to świetne przygotowanie do studiów na kierunkach arty- stycznych. W najbliższym czasie w Zabrzu powstanie fi lia Wyż- szej Szkoły Technicznej, w której studiować będzie można między innymi fotografi ę.

Jakie są Pani dalsze plany dotyczące rozwoju miasta?

Co uważa Pani za największe wyzwanie?

Największe wyzwanie to budo- wa stadionu Górnika Zabrze, ba- senu na Osiedlu Kopernika oraz uruchomienie Kluczowej Sztolni Dziedzicznej. Są to tematy trud- ne, gdyż wymagające dużych na- kładów fi nansowych. W miarę możliwości podejmujemy współ- pracę z innymi podmiotami, aby zbudować te długo oczekiwane przez mieszkańców obiekty. Roz- doczne dla mieszkańców rzeczy,

jak dokumenty, które należy przygotować, starania o wspar- cie z funduszy unijnych czy kra- jowych. Wynik wyborczy to po- twierdzenie faktu, że kolejne inwestycje, choćby w termomo- dernizację obiektów należących do miasta – takich jak przedszko- la, szkoły czy przychodnie, są do- strzegane przez mieszkańców.

Z jakich dotychczasowych osią- gnięć miasta jest Pani dumna?

Jakie inwestycje i przedsięwzię- cia zalicza Pani do swoich naj- większych sukcesów?

Miasto skutecznie pozyskuje fun- dusze unijne. W 2010 roku była to kwota prawie 360 milionów złotych. W ramach Regionalne- go Programu Operacyjnego Wo- jewództwa Śląskiego na lata 2007- 2013 Zabrze podpisało umowy o dofi nansowanie dla takich przedsięwzięć, jak utworzenie bazy dydaktyczno-sportowej Wy- działu Akademii Wychowania Fi- zycznego, przebudowa sceny i wi- downi Teatru Nowego w Zabrzu, budowa systemu informacji o te- renie dla miasta Zabrze, utwo- rzenie systemu e-informacji kul- turalnej. Za nami pierwszy etap poprawy gospodarki wodno-ście- kowej w Zabrzu, obecnie realizu- jemy drugi. To największe przed- sięwzięcie w historii naszego miasta, warte prawie miliard zło- tych. Jest już dostępny dla kierow- ców zabrzański odcinek Drogowej Trasy Średnicowej. Stawiamy po- nadto na budownictwo społeczne.

Niedawno oddaliśmy do użytku nowe mieszkania. Chcielibyśmy rozpocząć kolejne budowy. Dba- my o ekologię. Pozyskujemy środ- ki zewnętrzne na termomoder- nizację budynków miejskich oraz ograniczenie niskiej emisji.

Podejmuje Pani szereg inicjatyw kulturalnych i edukacyjnych.

Dlaczego oświata i kultura za- sługują według Pani na szczegól- ną uwagę?

Miasto rozwija się wielopozio- mowo. Kilka lat temu przyjęliśmy kierunek rozwoju i promocji Za-

ROZMOWA „SZLAKÓW”

KZK GOP 3

wój współczesnego miasta jest nierozerwalnie związany z budo- wą sieci komunikacyjnej. W po- bliżu Zabrza przebiegają auto- strady A4 i A1, kierowcy mogą już korzystać z Drogowej Trasy Średnicowej. To długo oczeki- wana inwestycja, która z pewno- ścią przyczyni się do podniesie- nia komfortu jazdy kierowców oraz przełoży się na zaintereso- wanie przedsiębiorców terena- mi inwestycyjnymi położonymi na terenie naszego miasta. Dziś inwestorzy są bardzo wymaga- jący i mamy tego pełną świa- domość, dlatego staramy się udrożniać komunikację. W po- przedniej kadencji udało nam się uporządkować sprawy wła- snościowe wokół dworca kolejo- wego, stąd w tej kadencji mamy zamiar zacząć jego przebudowę.

Przygotowywany jest spory pro- jekt tak zwanego centrum prze- siadkowego, gdzie skumulujemy

na szóstkę

Prezydent

Prezydent Zabrza Małgorzata Mańka-Szulik

Skansen w kopalni „Guido”

Teatr Nowy w Zabrzu

Dom Muzyki i Tańca

wszystkie rodzaje komunikacji na jednym obszarze.

Dlaczego inne miasta powinny brać przykład z Zabrza?

Jestem dumna, że nasze miasto jest stawiane jako wzór wyko- rzystania obiektów przemysło- wych oraz pozyskiwania środ- ków unijnych. Zabrze, leżące na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego może się pochwalić nie tylko Kopal- nią Guido, ale również Miej- skim Ogrodem Botanicznym, nową siedzibą Filharmonii czy szeroką ofertą kulturalną Domu Muzyki i Tańca oraz Teatru No- wego. W ramach Metropolii „Si- lesia” wymieniamy doświadcze- nia z innymi miastami. Dzieląc się swoimi, sami również pod- glądamy różne rozwiązania. „ Rozmawiała Katarzyna Setkiewicz

Fot. pl.wikipedia.orgFot. pl.wikipedia.org

Fot. pl.wikipedia.org Fot. UM Zabrze

KZK GOP

4

RAPORT „SZLAKÓW”

W

KZK GOP jako organizator przewozów systematycznie pod- nosi jakość świadczonych usług (w roku 2011 wydatki na prze- wozy będą o 30 milionów złotych wyższe niż w roku ubiegłym).

Przystępujący do postępowań przetargowych przewoźnicy mu-

Od sierpnia nowa taryfa

szą dysponować taborem o coraz wyższym standardzie – niskopo- dłogowym, z odpowiednimi pa- rametrami emisji spalin, wyma- gane są coraz nowsze pojazdy – w bieżącym roku wśród auto- busów wykonujących przewo- zy na zlecenie KZK GOP ponad 50 procent stanowił tabor nisko- podłogowy, natomiast najwięk- sza grupa (prawie 30 procent) – to pojazdy mające mniej niż 5 lat. Wymagania te powodują,

Fot. KZK GOP

Zgromadzenie KZK GOP podjęło uchwałę dotyczącą zmiany taryfy. Prawo do bezpłatnych przejazdów komunikacją miejską stracą radni, nato- miast zachowana została 100-procentowa zniżka dla osób po 70. roku życia. Od 1 sierpnia zmienią się ceny wszystkich biletów KZK GOP. Pod- czas sesji Zgromadzenia zapowiedziano także, że od 2012 roku do taryfy KZK GOP wprowadzone zostaną bilety czasowe.

Pozostałe bilety okresowe autobusowo-tramwajowe:

Bilety na okaziciela:

24-godzinny: 14 zł ulgowy 7 zł 48-godzinny: 24 zł ulgowy 12 zł

5-dniowy: 36 zł ulgowy 18 zł

7-dniowy: 42 zł ulgowy 21 zł

14-dniowy: 76 zł ulgowy 38 zł

miesięczny: 150 zł ulgowy 75 zł

Bilety imienne:

kwartalny (na 3 kolejne miesiące), uprawniający do przejazdu na terenie 2 i więcej gmin:

324 zł ulgowy 162 zł

kwartalny (na 3 kolejne miesiące), uprawniający do przejazdu na terenie 1 gminy:

276 zł ulgowy 138 zł

Bilet miesięczny szkolny ulgowy – imienny TS (ważny z legity- macją szkolną), uprawniający do przejazdu w relacji pomiędzy miejscem zamieszkania oraz szkołą (miejscem nauki) i z powro- tem, w dni nauki szkolnej: 42 zł

Bilet wakacyjny – dwumiesięczny bilet imienny WSC, upraw- niający do przejazdu wszystkimi liniami na terenie dwóch lub więcej miast (gmin) przez okres dwóch miesięcy wakacyjnych (lipiec i sierpień):

220 zł ulgowy 110 zł

Opłaty dodatkowe:

– opłata dodatkowa za przejazd bez ważnego biletu – 140 zł, płatna do 7 dni – 100 zł,

– opłata dodatkowa za przejazd bez ważnego biletu płatna w miejscu kontroli – 80 zł,

– opłata dodatkowa za przewóz bagażu (zwierząt) bez ważne- go biletu lub niezgodnie z „Taryfą...” oraz za przejazd bez do- kumentu potwierdzającego posiadanie uprawnienia do ulg, a także za przejazd z nieważnym dokumentem potwierdzają- cym uprawnienie do ulg – 70 zł, płatna do 7 dni – 55 zł, – opłata dodatkowa za przewóz bagażu (zwierząt) bez ważnego

biletu lub niezgodnie z „Taryfą przewozu...” oraz za przejazd bez dokumentu potwierdzającego posiadanie uprawnienia do ulg, a także za przejazd z nieważnym dokumentem potwierdzają- cym uprawnienie do ulg, płatna w miejscu kontroli – 50 zł, – opłata dodatkowa za spowodowanie zatrzymania lub zmia-

ny trasy środka transportowego bez uzasadnionej przyczyny – 280 zł.

że koszty przewozów rosną – fi r- mom przewozowym za dostoso- wywanie się do tych wymagań należy zapłacić odpowiednio wyższą stawkę. Równie ważny- mi czynnikami, wpływający- mi na wzrost kosztów ponoszo- nych na komunikację miejską, są: wzrost cen oleju napędowe- go (15 procent), zwiększenie po- datku VAT, wzrost cen towarów i usług (infl acja).

Anna Koteras

Nowa taryfa, która obowiązywać będzie od 1 sierpnia 2011 roku

BILETY JEDNORAZOWE

Strefa Normalny Ulgowy

W granicach jednego miasta (gminy) 2,80 zł 1,40 zł

W granicach dwóch sąsiadujących miast (gmin) 3,40 zł 1,70 zł

W granicach trzech i więcej miast (gmin) lub przez godzinę od momentu skasowania (z możliwością przesiadek)

4,20 zł 2,10 zł

BILETY MIESIĘCZNE

Symbol Uprawnienia Normalny Ulgowy

SM/AT

Upoważnia do przejazdu wszyst- kimi liniami na terenie jednego wybranego miasta (gminy).

Bilet autobusowo-tramwajowy

108 zł 54 zł

SC/AT

Upoważnia do przejazdu wszyst- kimi liniami na terenie dwóch i więcej miast (gmin).

Bilet autobusowo-tramwajowy

128 zł 64 zł

SM

Upoważnia do przejazdu wyłącz- nie liniami autobusowymi lub wyłącznie tramwajowymi na tere- nie jednego wybranego miasta (gminy)

96 zł 48 zł

SC

Upoważnia do przejazdu wyłącz- nie liniami autobusowymi lub wy- łącznie tramwajowymi na terenie dwóch lub więcej miast (gmin)

116 zł 58 zł

RAPORT „SZLAKÓW”

KZK GOP 5

lizę danych przewozowych, wy- korzystywanych później do two- rzenia prognoz transportowych.

Pomoże także ustalić i wyklu- czyć przyczyny opóźnień. W wy- branych pojazdach komunikacji miejskiej będzie zainstalowany przycisk alarmowy. Przyczyni się to do zwiększenia poziomu bezpieczeństwa zarówno kieru- jącego, jak i pasażerów. W przy- szłości system będzie można rozbudować o kolejne ciągi oraz zintegrować go z nowymi sys- temami, np. Śląską Kartą Usług Publicznych.

Katarzyna Setkiewicz

K

komunikatów, takich jak infor- macje o rodzaju taboru.

Obserwacja z satelity

Aby ustalenie lokalizacji pojaz- dów komunikacji miejskiej mogło być szybkie i niezawodne, SDIP wykorzysta nawigację satelitarną GPS. W autobusach zostanie za- instalowana jednostka centralna, której celem będzie zbieranie in- formacji o pozycji środka trans- portu i przekazanie ich do bazy danych z wykorzystaniem komu- nikacji GSM/GPRS. Urządzenie to, zwane „lokalizatorem”, zawie- ra wielofunkcyjny system mi-

Zakorkowana ulica, wypadek na drodze czy niespodziewana awaria autobusu bywają przyczyną opóźnień na li- niach komunikacyjnych. Już niedługo pasażerowie czekający na przystanku nie będą musieli wypatrywać pojaz- du, któremu nie udało się przyjechać na czas.

kroprocesorowy, zintegrowany z wielokanałowym odbiornikiem GPS oraz z modułem komunika- cyjnym GSM/GPRS. System cen- tralny, na podstawie uzyskanych informacji, będzie przesyłał dane na zamontowane na przystan- kach tablice informacyjne.

Wygoda dla wszystkich

Wprowadzenie Systemu Dyna- micznej Informacji Pasażerskiej to korzyści nie tylko dla pasa- żerów, ale także dla organizato- ra transportu zbiorowego oraz przewoźników. SDIP umożliwi zbieranie, zapamiętywanie i ana-

Prawie 8 milionów dofinansowania

Fot. KZK GOP

Projekt będzie realizowany na terenie wybranych gmin nale- żących do KZK GOP.

Obejmie ciągi:

• Katowice Osiedle Tysiącle- cia – Katowice Osiedle Pa- derewskiego

linie nr: 110, 673, 674, 830, 820, 51

przystanki: Katowice Osiedle Tysiąclecia Pętla, Osiedle Ty- siąclecia ZOO, WPKiW Śląski Ogród Zoologiczny, Dąb Ko- ściół, Dąb Huta Baildon, Ka- towice Chorzowska, Katowice Sokolska, Katowice Jagielloń- ska, Katowice Francuska Sąd, Osiedle Paderewskiego Po- wstańców, Katowice Mariacka, Katowice Stawowa;

• Sosnowiec Dworzec PKP/

Urząd Miasta – Zagórze Osiedle – Dąbrowa Górni- cza Centrum/Gołonóg Man- hattan

linie nr: 35, 55, 88, 91, 100, 106, 116, 160, 622, 723, 808, 811, 902N, 935

przystanki: Sosnowiec Dworzec PKP, Sosnowiec Urząd Miasta, Sosnowiec Aleja Zwycięstwa, Środula Osiedle, Zagórze Osie- dle, Zagórze Centrum, Zagórze Expo Silesia, Dąbrowa Górnicza Centrum, Reden, Gołonóg Da- mel, Gołonóg Manhattan;

• Będzin Dworzec PKP – Dą- browa Górnicza Centrum linie nr: 27, 28, 260, 803, 806,

807, 904, 928

przystanki: Będzin Dworzec PKP, Będzin 11 Listopada, Bę- dzin Stadion, Będzin Aleja Kołłątaja, Dąbrowa Górnicza Centrum;

• Gliwice Plac Piastów/Dwor- cowa – Zabrze Goethego linie nr: 6, 156, 617, 840, 870 przystanki: Gliwice Dworcowa,

Gliwice Plac Piastów, Gliwice Dworzec PKP, Gliwice Opolska, Gliwice Dąbrowskiego, Zabrze Słowackiego, Zabrze Plac Sło- wiański, Zabrze Damrota, Za- brze Goethego.

REKLAMA

Z A M Ó W R E K L A M Ę W N A S Z E J G A Z E C I E

POKA Ż SIĘ W „SZLAKACH K ZK GOP”

N a k ł a d : 2 0 0 0 0 e g z . Pełnej oferty

wydawniczej szukaj na www.kzkgop.com.pl

WYDAWCA

UŚMIECHNIJ SIĘ

Dworek w Zagórzu został wzniesiony przez hrabiego Józefa Mieroszewskiego

KZK GOP 6

TAKIE BYŁY POCZĄTKI

PATRONI NASZYCH ULIC

pospolitej Ordynacją Zamoyską na czele. Ordynacja Mysłowicka, nigdy formalnie niezlikwidowa- na, praktycznie przestała istnieć w połowie XIX wieku, podzielona granicami nowych państw. Mie- roszewscy mieli wówczas inne niż ziemiańskie zainteresowania.

Nie byli już zapalczywymi ryce- rzami z tendencją do zwykłego zbójowania, jak w XIV i XV wie- ku, nie projektowali, jak Krzysz- tof w XVII wieku, nowoczesnych fortyfi kacji staroholenderskich w Łańcucie, Wiśniczu czy Krako- wie. Stali się pisarzami i duchow- nymi. Uzyskiwali tytuły baronów i hrabiów. Malowali, rzeźbili, pa- rali się nauką. W XIX-wiecz- nej Galicji zajęli się polityką na szczeblu miejskim (Stanisław, XI ordynat, był radnym Krakowa, marszałkiem krakowskiego po- wiatu, członkiem Rady Państwa).

Ród przeszedł typową dla pol- skiej szlachty drogę: od rycerstwa do światłej inteligencji.

Szkoda tylko, że jego wpływ na dzieje pogranicza Górnego Śląska i Małopolski (a później Zagłębia Dąbrowskiego) nie zo- stał jak dotąd należycie poznany i doceniony.

Paweł Wieczorek

J

Jest to ważna, ruchliwa arteria, wiodąca do Dąbrowy Górniczej.

Z którego pokolenia rodu pocho- dzili bracia, którzy stali się patro- nami ulicy, nie wie nikt. Więcej natomiast wiadomo na temat po- łożonego nieopodal Dworu Mie- roszewskich w Zagórzu. Wyglą- da on nader skromnie. Powstał w 1777 roku, na miejscu starsze- go, drewnianego dworu, położo- nego na wzgórzu, w dużym parku.

Dziś park nie istnieje, zbudowa- no tu szpital. Sosnowiecki pałac nie jest jedynym zachowanym po Mieroszewskich obiektem.

Drugi, większy i bardziej reprezen- tacyjny, stoi w Będzinie Gzichowie i stanowi część Muzeum Zagłę- bia. Śladów tej rycerskiej rodziny możemy się doszukać w piśmien- nictwie historycznym dotyczą- cym dużych połaci kraju. Kolejni członkowie rodu pełnili funkcje państwowe i ziemskie w różnych miejscach ważnych dla Królestwa – od Wawelu po Sandomierz.

Zagłębiowsko-śląska gałąź

Prawdopodobnie pierwszym w naszym regionie Mieroszew- skim był Mikołaj, który osiedlił się w Jakubowicach, będących dziś częścią Czeladzi. Wieś na- był w 1498 roku od księcia Jana Opolskiego. Ta pierwsza posia- dłość rodu mieściła się przy gra- nicznej rzece Brynicy. Dlate- go symboliczny może być fakt, że wieś spłonęła niemal sto lat później, podczas walk hetmana Jana Zamoyskiego z pretendują- cym do tronu polskiego księciem Maksymilianem Habsburgiem.

Okolice Jakubowic były najstar- szą, ale nie jedyną częścią dóbr ziemskich, jakie Mieroszew- scy posiadali na śląsko-małopol- skim pograniczu. Wystarczy wy- mienić Bańgów, Michałkowice

(gdzie zbudowali zamek obron- ny) i Siemianowice. Wędrując da- lej na wschód, kupowali ziemie należące dziś do Dąbrowy Górni- czej. Prawdopodobnie jedna z ich wsi znajdowała się tam, gdzie dziś rozlewa swe wody jezioro Pogo- ria IV. Jan, jeden z członków rodu, pełnił zaszczytną funkcję skarbni- ka ważnego grodu Będzina. Jego syn Krzysztof miał iście imperial- ne ambicje, jako że poprzez oże-

nek z Jadwigą Salomon z Bene- dyktowa pozyskał między innymi:

Mysłowice, Roździeń, Bogucice, Kuźnicę, Brzezinkę, Brzęczkowi- ce i Szopienice. Tak rozrastały się posiadłości rodzinne.

Od wojaczki

do klasztorów i bibliotek

Brat Jana, Wojciech, miał aż sze- ściu synów. Jeden z nich, Krzysz- tof, 26 listopada 1678 roku za-

„Herb Ślepowron przedstawia w polu błękitnym srebrną podkowę, z takimże łacińskim krzyżem, zaćwieczonym na barku, na nim ślepowron srebrny”. Ten opis z XVI-wie- cznego herbarza Bartosza Paprockiego niedokładnie odpowiada zachowanemu do dziś herbowi w kościele Świętej Trójcy w Będzinie. Tam ślepowron, ptak przypomi- nający kruka, jest czarny, a podkowa złota. Dzieje Mieroszewskich, jednego z najbar- dziej znaczących na pograniczu Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego rodu, pełne są nie- wyjaśnionych zagadek.

łożył ordynację mysłowicką, zatwierdzoną niebawem przez ce- sarza Leopolda I. Ordynacją na- zywano majątek, zwykle znaczny, który z mocy prawa nie mógł być dzielony między spadkobierców.

Dziedziczył ją pierworodny syn w każdym pokoleniu, a ze swo- ich dochodów miał obowiązek spłacić rodzeństwo. Tak powsta- wały wielkie fortuny, z najsław- niejszą i największą w Rzeczy-

Dworek w Zagórzu został wzniesiony przez hrabiego Józefa Mieroszewskiego

„„„

Działkowiec pyta sąsiada:

– Co tam wczoraj za święto mieliście, że tak wszyscy tań- czyliście?

– Dziadek ul przewrócił.

„„„

Mąż odwozi do szpitala ro- dzącą żonę, która jest nauczy- cielką polskiego. Ta nazajutrz dzwoni do męża:

– Kochany, jestem taka szczę- śliwa! Wyobraź sobie: rodzaj męski, liczba mnoga!

„„„

Historyczka odpytuje ucznia:

– Omów państwo Ostro- gotów.

– Nie umiem.

– To omów państwo Wizy- gotów.

– Też nie umiem. Mogę prosić o jakieś pytanie ratunkowe?

– Porównaj państwo Ostrogo- tów z państwem Wizygotów.

„„„

Po zbadaniu pacjenta lekarz pyta:

– Czy ma pan pracę siedzącą?

– Jak by to powiedzieć... I tak, i nie. Jestem dżokejem.

„„„

Mąż do żony:

– Od 17 lat cokolwiek powiem, ty zawsze mnie poprawiasz!

– Od 18, kochanie...

„„„

Kancelaria adwokacka. Mecenas do klientki:

– Proszę pani, żeby rozwód był z winy męża, musimy na niego coś mieć. Czy mąż pije?

– Nie, skąd! Tylko by spróbo- wał, to tak bym mu dała popa-

lić, że na wieki wieków by zapa- miętał!

– Czy może nie daje pieniędzy?

– Oddaje wszystko, co do gro- sza! Gdyby mi choć raz schował złotówkę, to by się już nigdy wię- cej nie odważył!

– A to może bije panią?

– On mnie?! Żartuje pan? Tyl- ko rękę by podniósł, to bym mu ją złamała!

– W takim razie... co z wierno- ścią?

– O! I tu go mamy! Drugie dziecko nie jest jego!

„„„

Para wybiera się na imprezę.

Dziewczyna pyta:

– Kochanie, jak mam się ubrać?

– Szybko! – odpowiada chłopak.

„„„

Rozmawiają dwie blondynki:

– Wiesz, wczoraj robiłam test ciążowy.

– I co? Trudne były pytania?

„„„

Dwaj koledzy przy piwie.

– Nie ożeniłbym się nigdy z mą- drą kobietą.

– I słusznie, małżeństwa po- winny być dobrane...

„„„

Urzędniczka na poczcie:

– Ten list jest za ciężki. Proszę dolepić jeszcze jeden znaczek.

– Pani naprawdę myśli, że od tego list zrobi się lżejszy?

„„„

Grupa studentów wraca z im- prezy. Zatrzymują taksówkę i pytają:

– Zawiezie pan do akademika za dychę?

– Nie ma mowy.

– A za trzy, cztery?

– Już lepiej. Wsiadajcie.

Taksówkarz podjeżdża pod akademik i czeka na zapłatę.

Na to studenci:

– No to chłopaki... Trzy, czte- ry: dzię–ku–je–my!

Fot. Paweł Wieczorek

Mieroszewscy

herbu Ślepowron

KZK GOP 7

NAPISZ DO NAS!

szlaki@kzkgop.com.pl

wania pracownika przedsiębiorstwa przewozowego stanowi podstawę do wyciągnięcia sankcji przewi- dzianych w umowie. Przepraszamy za niedogodności, na jakie została Pani narażona w trakcie korzystania z usług wykonywanych na nasze zlecenie. Mamy nadzieję, że podjęte z naszej strony środki dyscyplinujące spowodują, iż w przyszłości podob- ne sytuacje nie będą miały miejsca.

Z poważaniem, Referat Kontroli Usług Przewozowych KZK GOP PROBLEM PIERWSZYCH DRZWI Dzień dobry!

Z przykrością informuję, że kierowca zachował się wobec mnie i moich dzieci w sposób niekulturalny i za- grażający bezpieczeństwu. 15 maja o godzinie 16.43 autobus linii nr 297 jadący w kierunku Osiedla Odrodze- nia zatrzymał się na przystanku przy ul. Mikołowskiej. Do przednich drzwi ustawiła się długa kolejka. Ponieważ strasznie padał deszcz, chciałam jak najszybciej umieścić moje dzieci PALĄCY KIEROWCA

Witam!

Chciałam zgłosić skargę na zacho- wanie kierowcy. 5 maja o godzinie 16.45 wsiadłam na przystanku Ple- jada Miechowice do autobusu linii nr 750 jadącego w kierunku By- tomia Dworca PKP. Zauważyłam, że kierowca palił w czasie jazdy.

Muszę nadmienić, że to nie pierw- sza taka sytuacja. Proszę o inter- wencję w tej sprawie.

Z poważaniem, Aneta G.

Szanowna Pani!

Postępowanie wyjaśniające po- twierdziło opisane przez Panią zdarzenie. W związku z tym, na podstawie obowiązującej umowy na obsługę linii nr 750, KZK GOP zastosuje wobec prze- woźnika karę z niej wynikającą.

Zapewniamy, że należyta obsłu- ga pasażera jest dla organizatora komunikacji, jakim jest KZK GOP, bardzo istotna. Każdy stwierdzony przypadek niewłaściwego zacho-

(4 i 7 lat) w pojeździe, żeby bardziej nie mokły. Próbowałam wsiąść środ- kowymi drzwiami. Wspomnę, że każ- de z nas trzymało swój bilet. Wtedy kierowca zamknął drzwi na mojej ręce, podczas gdy mój młodszy synek był już w środku. Pobiegłam z drugim synem do pierwszych drzwi, które na szczęście były jeszcze otwarte.

Na moją uwagę skierowaną do kie- rowcy, że zatrzasnął mi drzwi przed nosem i w ten sposób oddzielił od dziecka, ten wzruszył tylko ramio- nami i zupełnie nas zignorował. Gdy podeszłam do niego przy wysiadaniu i zasugerowałam, że powinien nas przeprosić, był zdumiony tą sugestią i ponownie zbagatelizował problem.

Jest mi ogromnie przykro, że coś ta- kiego miało miejsce.

Z poważaniem, Dominika R.

Szanowna Pani!

Uprzejmie informujemy, że prze- woźnik obsługujący linię nr 297 zostanie obarczony karą umowną.

Ponadto zobowiązaliśmy władze

przedsiębiorstwa przewozowego do przeprowadzenia z kierowcą rozmowy dyscyplinująco-ostrze- gawczej, ze szczególnym uwzględ- nieniem prawidłowej obsługi przystanków, a także zachowania wobec pasażerów. W imieniu KZK GOP przepraszamy za zaistniały in- cydent.

Z poważaniem, Referat Kontroli Usług Przewozowych KZK GOP POMOC STARSZYM

Witam!

Bardzo dziękuję pani motorniczej kie- rującej tramwajem linii nr 17 za oka- zaną mi pomoc przy wsiadaniu do pojazdu. Zrobiła to zupełnie bez- interesownie, widząc, jaką trudność sprawia mi swobodne i płynne poru- szanie się. To dla mnie, starszej kobie- ty, znak, że wśród osób pracujących dla Państwa fi rmy funkcjonują wzoro- we tradycje i zachowania.

Z poważaniem, Ewa U.

ZGUBA W AUTOBUSIE Witam!

Moja córka wracając autobusem ze szkoły zostawiła w pojeździe reklamówkę z butami. Mam na- dzieję, że nie wziął jej jakiś inny pasażer, a kierowca kończąc kurs, zauważył zgubę. Do kogo mogę się zwrócić w tym przypadku?

Pasażerka Szanowna Pani!

W takiej sytuacji należy zwrócić się bezpośrednio do przewoź- nika obsługującego daną linię.

Wykaz przewoźników wraz z in- formacją o obsługiwanych przez nich liniach oraz danymi adreso- wymi znajduje się na naszej stro- nie internetowej www.kzkgop.pl.

Informację tę można uzyskać także dzwoniąc na numer in- folinii 800 16 30 30 lub numer 32 74 38 446.

Z poważaniem Referat Kontroli Usług Przewozowych KZK GOP

Fot. Radosław Kaźmierczak

Zwycięzcy trzeciej edycji konkursu wraz z przedstawicielami KZK GOP

INFORMATOR KZK GOP

Coroczna edycja konkursu sta- nowi motywację dla fi rm zwią- zanych z transportem do two- rzenia pojazdów i systemów komunikacyjnych, ze szczegól- nym uwzględnieniem potrzeb osób z niepełnosprawnością.

Adam Blot

W

w Centrum Targowo-Wystawien- niczym Expo Silesia w Sosnow- cu wybrano te, które w najwięk- szym stopniu spełniały kryterium dostępności dla osób z różny- mi rodzajami dysfunkcji. Oceny dokonała specjalna komisja, zło- żona z przedstawicieli KZK GOP, Państwo wego Funduszu Rehabi- litacji Osób Niepełnosprawnych, Centrum Integracja, Polskiego Związku Niewidomych, Polskiego Związku Głuchych oraz Fundacji Instytut Rozwoju Regionalnego.

Produkty zostały podzielone na trzy kategorie: pojazdy, in- formacja i infrastruktura przy- stankowa, produkt innowacyjny.

W pierwszej dziedzinie niekwe- stionowanym zwycięzcą został MAN Lion’s City. Doceniono tu przede wszystkim duże, prawi- dłowo rozmieszczone i utrzymane w intensywnych barwach oznako- wanie wewnętrzne i zewnętrzne pojazdu. Producent zadbał o kon- trast poręczy i krawędzi. Jako je- dyny wyposażył swój autobus w dobrze widoczne, żółte stopnie.

Ważna okazała się również ergo- nomia wnętrza – szerokie przej- ścia i drzwi, siedzenie specjal- ne dostępne z poziomu podłogi.

Przestrzeń specjalną wyposażo- no w pas biodrowy, a instrukcje o umieszczeniu w niej wózka inwalidzkiego przedstawiono w spo sób jasny i dostępny. Wzo- rowo rozmieszczono urządzenia łączności i sterowania, a wszelkie oznaczenia opatrzono alfabetem Braille’a. Wyświetlacze zewnętrz-

Konkurs na produkt w komunikacji miejskiej przyjazny osobom z niepełnosprawnością jest organizowany przez Komunikacyjny Związek Komunalny GOP już od trzech lat. Stanowi on nieodłączny element Targów Transpor- tu Publicznego SilesiaKOMUNIKACJA.

Najlepsi nagrodzeni

ne LED pojazdu odznaczały się dużą czytelnością, natomiast we- wnątrz zastosowano tablice oparte na matrycy LCD. Produkt MAN Lion’s City zachwycił komisję świetnym nagłośnieniem systemu informacji głosowej.

W kategorii infrastruktura i in- formacja przystankowa najlep-

szym produktem okazała się tablica dynamicznej informa- cji pasażerskiej Dysten, z syste- mem wykorzystującym matrycę LCD. Wskazuje ona numer li- nii, kierunek jazdy, godziny od- jazdu lub zbliżającego się czasu odjazdu – w zależności od tego, czy funkcjonuje w trybie online

czy offl ine. Ponadto informuje o tym, czy pojazd jest niskopo- dłogowy, prezentując odpowied- ni piktogram. Wysoko oceniono także świetny kontrast i wielkość czcionek napisów umieszcza- nych na tablicy.

W kategorii produkt innowacyj- ny nie przyznano nagrody.

KZK GOP 8

NA SZLAKACH Z KZK GOP

Fot. Dział Marketingu Huty Szkła „Zawiercie”

Szklana kropla Do wytworzenia szkła potrzebna

jest wysoka temperatura

Hutnik nadaje stopionej masie odpowiedni kształt

Kryształy z Zawiercia

Kieliszki są już prawie gotowe

Szklane przedmioty codziennego użytku to małe dzieła sztuki ste naczynia, kieliszki czy kubki

nie wymagały szczególnie wy- rafi nowanych technologii i już w średniowieczu były dość po- wszechnie używane przez osoby zamożne. Inną zupełnie jakość stanowiły wyroby z kryształu.

Widoczne to było już na eta- pie doboru surowca. Do piasku i popiołu dodawano ołów, a po- tem, początkowo zapewne eks- perymentalnie, śladowe ilości rud innych metali oraz skład- ników chemicznych, stanowią- cych ściśle strzeżoną tajemnicę producenta. W efekcie powsta- wało szkło o specjalnych wła- ściwościach, kolorowe lub prze- ciwnie – idealnie przezroczyste, po oszlifowaniu mieniące się wszystkimi barwami tęczy. Z ta- kiego materiału można było wyrabiać zwierciadła, biżuterię, luksusowe naczynia, wreszcie wspaniałe, ogromne kandelabry.

Kogo nie było stać na kryszta- ły weneckie, kupował je w Cze- chach. Czeskie huty szkła loko- wały się głównie w Sudetach.

Do dziś niektóre istnieją w pol- skiej części gór, zwłaszcza w Ko- tlinie Kłodzkiej.

tleniowe, wyroby szklane, go- spodarcze, kolorowe, malowane, a także szkło kryształowe.

Dziś, po latach zapomnienia, szkło kryształowe przeżywa swój renesans. Powraca się też do tra- dycyjnych, ręcznych metod pro- dukcji. Kryształ charakteryzuje się niezwykłymi właściwościami.

Stopiona, plastyczna masa szkla- na mieszana jest z odpowiednich komponentów, których dobór i proporcje są pilnie

strzeżoną tajemni- cą każdego producen- ta. Na ostateczną ja- kość wyrobu składają się też inne czynni- ki, na przykład tem- peratura topienia su- rowca i atmosfera pieca szklarskie- go. Jednak naj- ważniejszy jest

„czynnik ludzki”.

Naczynie kryształowe powsta- je z roztopionej masy na końcu piszczeli, w którą dmucha hut- nik, poruszając nią jednocześnie, aby nadać pobranej porcji odpo- wiedni kształt. Uformowane wy- roby, uzupełnione przyklejanymi na gorąco uchwytami lub ozdo- bami, umieszcza się potem w od- prężarce, czyli specjalnym piecu, w którym naczynia powoli stygną w kontrolowany sposób. Następ-

nym etapem jest szlifo- wanie (także ręczne) oraz

polerowanie chemicz- ne w celu nadania poły- sku. Wyroby „Zawiercia”

– tradycyjne i nowocze- sne, produkowane maszy- nowo, zgodnie z najnow-

szymi technologiami, obecne są dzisiaj na całym świecie.

Paweł Wieczorek

O

Szkło weneckie, czeskie, śląskie

W średniowieczu niekwestiono- waną stolicą ozdobnych wyro- bów szklanych stała się Wene- cja, która swą pozycję zachowała do dziś. W Polsce najstarsze od- kryte wyroby szklane pocho- dzą z wyspy Wolin i datowane są na przełom X i XI wieku. Nie wiadomo jednak, czy na pewno powstawały one na miejscu. Wy- spa i tamtejsza kupiecka, wie- lonarodowa osada Jomsborg stanowiły wówczas jeden z naj- większych jarmarków Euro- py. Wikingowie handlowali tam ze Słowianami i przybysza- mi z dalekiego południa. Szkla- ne paciorki często pełniły wtedy funkcję pieniądza. Zapewne dla- tego produkcja szkła lokowała się w pobliżu ośrodków władzy, na przykład w Kruszwicy czy Małopolsce.

Szkło dzieliło się na użytko- we i ozdobne. Pierwsze, sto- sunkowo proste w produkcji, powstawało w wielu małych warsztatach i manufakturach.

Gomółki (szybki okienne), pro-

W Polsce najintensywniejszy rozwój hutnictwa szkła przypa- da na przełom XVIII i XIX wie- ku. Żaden styl tak twórczo nie wykorzystywał produkcji krysz- tałów i nie łączył ich ze srebrem, złotem i klejnotami, jak późny barok i rokoko.

Zawierciańskie dzieła sztuki

Huta Szkła „Zawiercie” Sp. z o.o.

specjalizuje się w produkcji kryształów (szkło ołowiowe o za- wartości 24% PbO) formowa- nych ręcznie. Zakład nieprzy- padkowo powstał właśnie w tym miejscu. Na ziemi zawierciań- skiej już wcześniej istniały boga- te tradycje wyrobu szkła. Łatwo było zatem o specjalistów i źró- dła surowców. W 1884 roku fi r- ma „S. Reich i Spółka” przejęła istniejącą tu fabryczkę, tworząc nowoczesny zakład przemysło- wy. Wyroby huty znane i cenio- ne były na przełomie wieków XIX i XX w Królestwie Pol- skim, ale także poza jego grani- cami, zwłaszcza w carskiej Rosji i monarchii Habsburgów. Pro- dukowano wtedy szkło oświe-

Szkło znali już starożytni. Prawdopodobnie inspiracją do jego stworzenia były ślady na piasku po uderzeniu pioruna. Do wytworzenia tego artykułu potrzebny był tylko piasek zmieszany z popiołem i wysoka temperatura. Oczywiście taki „samorodny” produkt nie nadawał się do żadnych praktycznych celów. Trzeba było wysiłków wielu pokoleń, aby stał się on szkłem, jakie znamy dzisiaj.