B E D A K C J A : W arszawa, uL M arszałkow ska 3 /5 Telefony:
Red. nacz. 4-24-75. sekretarz red. 4-24-76, dział m iejski
8-27-22.
A D M IN IS T R A C J A : (dział pre
num eraty): W arszawa, Plac Trzech K rzyży 16. Prenum e
ra ta miesięczna pocztą kosz
tu je 135 zł. Telefon 8-10-26
¡ i u l J l * s U ł f » *
RZECZPOSPOLITA
Rok VI
DZIENNIK POLITYCZNO-
W A R S Z A W A , P IĄ T E K 23 W R Z E Ś N IA 1949 R O K U
Mr. 261 (1827)
W Y D A W C A ; S p ó łd z ie ln ia W y d a w n ic z o - O ś w ia to w a
„ C z y t e l n i k “ . W arszaw a, u lic a W i e j s k a 12.
C e o o 5 z . 9
Proklamotnanie Chińskiej Republiki Ludowej
Prace nad utworzeniem rządu centralnego
Rada Ministrów uchwaliła dekret
o Izbie Handlu Zagranicznego
R ada M in is tr ó w na po sie dzen iu w d n iu 21 w rz e ś n ia b. r . u c h w a liła m . in . d e k r e t o u tw o r z e n iu P o ls k ie j Iz b y H a n d lu Z a g ra n ic z n e g o . Z a d a n ie m n o w o u tw o rz o n e j Iz b y je s t ro z w ija n ie i u m a c n ia n ie s to s u n k ó w go
s p o d a rc z y c h P o ls k i z z a g ra n ic ą . P o n a d to R a da M in is t r ó w p r z y ję ła sze
r e g ro z p o rz ą d z e ń i u c h w a ł.
Prof. Lachs przewodniczącym komisji prawniczej ONZ
N O W Y JO R K ( P A P ). Członek de legacji polskiej, prof. M an fred Lachs w y b ra n y został przewodniczącym ko
m is ji p raw niczej I V Zgrom adzenia Na rodów Zjednoczonych w Fluhsing M ea dows. Jednomyślny wybór dra Lachsa wybitnego znawcy praw a międzynaro dowego nastąpił z inicjatyw y białoru
skiej S R R i F ilip in .
W ładze Zgrom adzenia Narodów Zje dnoczonych w ybrane na obecną sesję przedstaw iają się następująco:
Przewodniczący Carlos Romule — F ilip in y , wiceprzewodniczący — przed stawiciele Zw iązku Radzieckiego, U S A , W . B ry ta n ii, F ra n c ji, Chin, B ra z y lii i Pakistanu. N a czele kom isji po litycznej stanął Pearśon — Kanada, przewodniczącym kom isji ekonomicz
nej wybrano Santa Cruz — Chile, spo
łeczno-kulturalnej Stoik — Wenezue
la, powierniczej Lansung — Dania, administracyjnej Kyrou — Grecja, prawniczej Lachs — Polska.
N a le ż y zaznaczyć, że w czasie głoso w a n ia na k a n d y d a tó w k r a jó w dem okra c ji lu d o w e j prze d sta w icie le tito w s k ie j J u g o s ła w ii w s trz y m a li się o s te n ta c y j
nie od głosow ania.
N O W Y JO R K ( P A P ). W środę rozpoczęła się ogólna debata na Ge
neralnym Zgromadzeniu O N Z . Debatę otw orzył dr. Cyro de F reitas Valle (B ra z y lia ). D alej przem aw iali sekre*
tnrz stanu LTSA Acheson, delegat K u by Carlos Hévia, delegat In d ii Sir Be negal Rau.
N ie m c y i J a p o n ia
u jO N Z ? S ensacyjna za p o w ie d ź p rz y w ó d c y in d y js k ie g o
B E R L IN , (T E L E P R E S S ). P rzew ód niczący in d y js k ie j p raw ico w e j P a r tii P ra cy , dr. L o h ia, oświadczył w czoraj w B e rlin ie , że w n ajb liższy m czasie In d ie w ys tą p ią z w nio skiem na .sesji G eneralnego Z grom adzenia O N Z w spraw ie p rzyję cia w poczet członków O rg an iza cji N a ro d ó w Zjednoczonych N iem ie c i Japonii.
D e w a lu a c ja w B e lg ii i P o rtu g a lii
B R U K S E L A ( P A P ) . W wyniku 7-godzinnego posiedzenia gabinetu bel gijskiego ogłoszono komunikat dono
szący o dewaluacji fra n k a belgijskiego w stosunku do dolara o około 20 proc.
N o w y kurs bądzie w ynosił 50 franków belgijskich za dolara. O ficjaln a cena funta angielskiego została jednocze
śnie «dostosowana do nowego obniżone
go kursu i wynosi 140 franków belgij skich.
Agencja Reutera donosi z Lizbony, że Portugalia zdewaluowała swą walu tę escudo o 15 proc. w stosunku do do
lara amerykańskiego.
P rze d d e w a lu a c ją lir a
R Z Y M , P A P . S e k r e ta r ia t w ło s k ie j p a r t ii k o m u n is ty c z n e j, po ro z p a trz e n iu w d n iu 20 w rz e ś n ia s y tu a c ji e k o n o m ic z n e j k r a ju , k tó r a w y tw o r z y ła się w z w ią z k u z d e w a lu a c ją fu n ta s z te rlin g a , p o s ta n o w ił z w o ła ć na 22 b. m . n a d z w y c z a jn e z e b ra n ie k ie r o w n ic tw a p a r tii. S e k re ta ria t u p o w a ż n ił r i w n ie i k o m u n is ty c z n ą g ru p ę p a r la m e n ta rn ą do z ło ż e n ia na g łe g o w n io s k u w te j s p ra w ie , n a p ie rw s z y m po w a k a c ja c h p o s ie d z e n iu p a rla m e n tu .
W n io s e k ten, p o d p is a n y p rze z T o - g lia tti'e g o , d i V it t o r io i P e se n ti, p o d k re ś la ją c n e g a ty w n y w p ły w d e w a lu a c ji f u n ta s z te rlin g a na g o spo da rkę w ło s k ą , w z y w a rz ą d do zło ż e n ia o - ś w ia d c z e n ia o śro d k a c h , ja k ic h za
m ie rz a u ż y ć d la o c h ro n y o g ó ln y c h in te re s ó w k r a ju .
D r t % E-S f i i i l M 9 C n M C t E D M U N D O S M A Ń C Z Y K
Rząd T rizon ii
Z O F IA K A R C Z E W S K A - M A R K IE W IC Z
Rogalińskie dęby pam iętają K rzyszto fa Arciszewskiego JÓ Z E F W Ł . K O B Y L A Ń S K I
Blaski i cienie chopinowskich Dusznik
M IE C Z Y S Ł A W M A R K O W S K I Duma, ale i troska Łodzi
Historyczne oświadczenie Mao-T se-T unga
P E K IN (P A P ). M ao-Tse-Tung otw ierając sesję politycznej konferencji konsultatyw nej C hin Ludow ych w ygłosił przemówienie, w którym oświad
czył m. in.:
„Ogłaszam y utworzenie Chińskiej Republiki Ludowej — powiedział M ao-Tse-Tung. Naród nasz przyłącza się do w ielkiej rodziny narodów św ia
ta miłujących pokój i wolność“. -
N a po rzą d ku dziennym obecnej k o n fe re n c ji f ig u r u je spraw a opracow ania s ta tu tu org an izacyjne go c e n tra ln ego rz ą d u ludow ego C h iń s k ie j R e p u b lik i L u d o w e j. K o n fe re n c ja u s ta li ró w n ie ż siedzibę rz ą d u i p rz y jm ie fla g ę n a ro dową oraz godło C h iń s k ie j R e p u b lik i Ludo w ej.
M ao -T se -T u ng p o d k re ś lił de cydu ją
ce z w y c ię s tw a c h iń s k ic h w o js k lu d o w y c h i oś w ia d c z y ł: —•
Pod k ie ro w n ic tw e m p a r t ii k o m u n i
styczne j C h in na ród c h iń s k i zorg an izo w a ł w cią g u trz e c h la t zjednoczony f r o n t prze ciw ko im p e ria liz m o w i, fe u - d a liz m o w i, b iu ro k ra ty c z n e m u k a p it a li
z m o w i oraz ic h uciele śnien iu re a k c y j
nem u rz ą d o w i K tfb m in ta n g u .
M ao-Tse-Tung stw ierdził następnie:
„ N a arenie międzynarodowej musimy zjednoczyć się ze wszystkim i krajam i i narodam i m iłu jąc ym i pokój i w o l
ność, przede wszystkim zaś ze Z w ią z
kiem Radzieckim i z nowym i k ra ja m i demokratycznymi, abyśmy nie byli o- dosobnieni w naszej walce o zachowa
nie owoców zwycięstwa rewolucji lu dowej i abyśmy mogli przeciwstawić się wrogom wewnętrznym i zagranicz nym , którzy by chcieli odzyskać u tra cone pozycje. Jak długo utrzym am y dyktaturę ludowo - demokratyczną i jedność z naszymi pjpyjaciółm i — po zostaniemy niezwycięzfenF'
0 stałą u iła d zę k o ś c ie ln ą n a W a r m ii i M a z u ra c h
W e w s z y s tk ic h m ia s ta c h , m ia ste cz k a c h i o s ie d la c h w o j. o ls z ty ń s k ie g o o d b y w a ją się z e b ra n ia r a d p a r a f ia l
n y c h . N a z e b ra n ia c h ty c h lu d n o ś ć k a to lic k a do m aga się u s ta n o w ie n ia s ta łe j w ła d z y k o ś c ie ln e j n a W a r m ii 1 M a z u ra c h .
W ie c w O ls z ty n k u z g ro m a d z ił lu d ność w ie js k ą z o k o lic z n y c h w s i w lic z b ie o k o ło 3 ty s ., k t ó r a p o s ta n o w iła w y s ła ć do p ry m a s a P o ls k i li s t z p ro ś b ą o za ko ń cze n ie s ta n u ty m c z a s o w o ś c i i u s ta n o w ie n ie s ta łe j a d m in i
s t r a c ji k o ś c ie ln e j. L is t y o p o d o b n e j tre ś c i w y s ła li o s ta tn io p a ra fia n ie : S zczytna , W ie lb a rk a , S a m b o ro w a , N i d z ic y i jn n y c h m ia s t i o s ie d li.
R o k o w a n ia h a n d lo u je z Is la n d ią
W d n iu 21 b.m . ro z p o c z ę ły się w W a rs z a w ie r o k o w a n ia p o ls k o - is la n - d z k ie , m a ją c e n a c e lu z a w a rc ie n o w e j u m o w y h a n d lo w e j i p ła tn ic z e j.
D e le g a c ji is la n d z k ie j p rz e w o d n ic z y p. H a r a ld u r K o y e r.
O d w o ła n ia d y p lo m aty j ugosło w iań s kieg o
żąda R u m u n ia
B U K A R E S Z T (TE LE P R E S S ). — W z w ią z k u z fa k ta m i, u ja w n io n y m i p o d czas procesu R a jk a , rz ą d ru m u ń s k i zażądał o d w o ła n ia se k re ta rz a am basa
d y ju g o s ło w ia ń s k ie j w B uka reszcie,—
M ic h a ła L o m p a ra . P rze w ó d sądow y u- d o w o d n ił b o w ie m , że te n o s ta tn i u- p r a w ia ł szpiegostw o na rzecz Jug o
s ła w ii 1 S ta n ó w Z jed no czonych , w S z w a jc a rii podczas w o jn y , oraz pozo
s ta w a ł w b lis k im k o n ta k c ie z szefem w y w ia d u a m e ryka ń skie g o w S z w a jc a r ii , A lle n D u lle sem
W y z ru o łj
p r o w in c ji itiji& s M e ]
uj
w y n ik u p o w s tan ia w o js k K tio m in ta n g u
P E K IN ( P A P ). Agencja , Nowych Chin donosi o wyzwoleniu spod jarzm kuomintangowskiego całej prowincji Suiyuan w w yniku przejścia na stro
nę chińskiej arm ii ludowej znacznej części wojsk kuomintangowskich w tym rejonie. Powstanie przeciw Kuo- mintangowi w Suiyuan, które doprowa
dziło do oswobodzenia prowincji w y w ołała grupa 39 wyższych oficerów Kuom intangu i urzędników państwo
wych.
P O S Ł O W IE
K U O M IN T A N G O W S C Y Z R Y W A J Ą Z R E Ż IM E M C Z A N G K A I S Z E K A
53 byłych członków kuomintangow
skiego Zgromadzenia Ustawodawcze
go, którzy pozostali w Nankinie i Szanghaju, po wyzwoleniu tych miast przez chińską arm ię ludową, wydało oświadczenie o zerwaniu przez nich wszystkich stosunków z reakcyjnym rządem kuomintangowskim.
T ito i T s a ld a ris p la n o w a li ro z b ió r A lb a n ii
T IR A N A , P A P . P rz e m a w ia ją c w m ie js c o w o ś c i S z k o d e r p r e m ie r a lb a ń s k i gen. E n v e r H o d ż a p o d k r e ś lił na w s tę p ie , że n o w a A lb a n ia w c ią g u 5 la t w o ln e g o is tn ie n ia o siąg nęła w dzie d ż in ie gospodarczej i k u ltu r a ln e j znacznie w ię c e j n iż d a w n y re ż im z d z ia ła ł w c ią g u 25 la t. Z k o le i gen.
E n v e r H o d ż a p rz e s z e d ł d o o m ó w ie n ia n ie k tó r y c h z a g a d n ie ń m ię d z y n a ro d o w y c h , d o ty c z ą c y c h b e z p o ś re d rA je g o k r a ju .
M ó w ią c o k n o w a n ia c h k l i k i T ito p rz e c iw k o A lb a ń s k ie j R e p u b lic e L u d o w e j gen. E n v e r H o d ż a o ś w ia d c z y ł m . in .:
,,W obecnej c h w ili — c ią g n ie m ó w ca — n ie m a ż ad ne j ró ż n ic y m ię d z y T ito , T s a ld a ris e m i F ra n c o . Są to po p ro s tu t r z y p s y n a ła ń c u c h u A m e r y k a n ó w , k tó r z y liż ą b u ty a m e ry k a ń s k ie i szczeka ją w o b ro n ie k a p ita łu a m e ry k a ń s k ie g o “ .
P re m ie r E n v e r H o d ż a p r z y p o m n ia ł n a s tę p n ie o d a tu ją c y c h się ju ż z u b ie g ły c h la t z a b o rc z y c h p la n a c h T ito w o bec A lb a n ii. S t w ie r d z ił on m . in ., że T it o n a w ią z a ł p e r tr a k ta c je z T s a ld a ris e m w s p ra w ie ro z c z ło n k o w a n ia p a ń s tw a a lb a ń s k ie g o . F a s z y s tó w g re c k ic h m ó w c a o s k a rż y ł o n ie u s ta n ne p ro w o k a c je w o b e c A lb a n ii.
G o tow ość p o ło ż e n ia k re s u w o jn ie d e k la r u je g re c k i rz ą d d e m o k ra ty c z n y
M e m o ra n d u m do O N Z
N O W Y JO R K . PA P . G recki rząd demokratyczny przedstaw ił wszyst
kim delegacjom na Zgromadzeniu O N Z memorandum, w któ ry m w yraża gotowość położenia kresu w o jn ie dom ow ej w Grecja przez demokratyczne porozumienie podobne do tego, ja k ie zostało zaproponowane przez Zw iązek Radziecki na wiosną b. r.
G d y Z w ią z e k R a d z ie c k i — s tw ie r
dza m e m o ra n d u m — o g ło s ił znane p ro p o z y c je o p rz y w ró c e n iu p o k o ju w G re c ji, o d po w ia da jące a s p ira c jo m n a r o d u ' greckiego, p rz y ję liś m y ten p ro g ra m ja k o podstaw ę uczciw ego p o ro z u m ie n ia dem okra tyczn eg o. T y m czasem nasi p rz e c iw n ic y , k tó r y c h p o s ta w iła u s te ru rz ą d ó w i p o p ie ra in te rw e n c ja obca, n ie chcą p o k o ju , oba
w ia ją się b o w ie m u c z c iw e j r y w a li
z a c ji z n a m i podczas w y b o ró w .
■ Już sam fa k t, że nasi p rz e c iw n ic y o d m a w ia ją prze p ro w a d ze n ia w y b o ró w pod ob serw acją w ie lk ic h m o c a rs tw ja k to p ro p o n u je p la n ra d z ie c k i, w y k a z u je jasno ka żd e m u u czciw e m u c z ło w ie k o w i po c z y je j s tro n ie je s t s p ra w ie d liw o ś ć i k to b ro n i in te re s ó w p o k o ju w k w e s tii g re c k ie j.
M e m o ra n d u m ko ń c z y się s ło w a m i:
D a je m y w y ra z dą żeniu naszego n a ro d u do położenia k re s u b ra to b ó j
czej w a lce i jeszcze raz ośw iadczam y, że je s te ś m y ' g o to w i zaw rzeć uczciw e p o ro z u m ie n ie d e m okra tyczn e. Raz jeszcze w y c ią g a m y dłoń, w z y w a ją c do ugaszenia pożogi w o je n n - j i p rz y w ró cenia p o k o ju w naszym k r a ju .
Z a k o ń c z e n ie T a rg ó w itr P rad ze
P R A G A (P A P ). Zakończyły się tu jubileuszowe 50-te z kolei M ięd zyn a
rodowe T a rg i Praskie, rozpoczęte 11 września. T a rg i zwiedziło ponad m i
lion osób. U d ział w tegorocznych t a r gach wzięli wystawcy z ponad 50 k ra jów.
Szczególnym zainteresowaniem na targąch cieszył się pawilon Związku Radzieckiego, będący największym ze wszystkich zagranicznych. T a rg i p ra
skie zobrazowały w ielkie osiągnięcia przemysłowe Z S R R i krajów demokra cji ludowej oraz zapewniły zawarcie rekordowej ilości tranzakcji handlo
wych.
Polska na Targach Praskich
Pałac Przemysłu, w którym znajdują się bogate i wzbudzające ogólny po-
, dziw stoiska polskie
ne i szkodliwe odruchy części lud
ności. Mamy na m yśli rynek kon- sumcyjny artykułów żywnościo
wych.
Mimo stabilizacji życia gospodar czego, mimo stale od la t pięciu wzrastającej produkcji, mimo wszystkich widocznych i znanych każdemu osiągnięć — nasz rynek konsumycyjny reaguje nieraz na za kłócenie w aparacie dystrybucyj
nym — nerwowością, zrozumiałą może w okresie chaosu powojenne go, ale najzupełniej sprzeczną z obecną sytuacją.
Stwierdzenie powyższego fa ktu nie ma, oczywiście na celu przerzu cenią ciężaru odpowiedzialności za istniejące zaburzenia rynkowe wy łącznie na barki konsumentów.
Bezwątpienia istnieją jeszcze wa
dy zarówno w samym planowaniu zaopatrzenia, ja k też w aparacie wykonawczym. Zdarzają się rów nież czasem trudności obiektywne, niemożliwe do natychmiastowego pokonania.
Usunięcie trudności, a przede wszystkim niedociągnięć aparatu dystrybucyjnego musi być przed
miotem intensywnego w ysiłku za
równo kierownictwa, ja k też pra
cowników wszystkich jego szczebli.
Musimy jednak zwrócić uwagę na konsekwencje, wywołane wspom nianą nerwowością rynku. Stwarza ona bowiem sytuację, która nie ty l
Brat B o rm an n a u w o ln io n y
B E R L IN , (T E L E P R E S S ). M o n a c h ijs k i T r y b u n a ł D e n a z y fik a c y jn y u w o ln ił w c z o ra j A lb e r ta B o rm a n a , b yłeg o w s p ó łp ra c o w n ik a H itle ra , oraz b ra ta głośnego z b ro d n ia rz a w ojennego, M a r tin a B o rm a n a , zastępcy „ f iih r e - r a “ . W y d a n y na. n ie g o w y r o k — 6 m ie się cy c ię ż k ic h ro b ó t — u z n a n y został za o d b y ty p rz e d s p ra w ą sądową.
A lb e r t B o rm a n b y ł c z ło n k ie m p a r t i i h itle r o w s k ie j od r o k u 1927. O d r.
1933 b y ł on szefem h itle ro w s k ie g o b iu ra pe rso n a ln e g o . O d r o k u 1945 p rz e b y w a ł p o d z m ie n io n y m n a z w is k ie m w B e rch tesga de n. Z g ło s ił się do w ła d z n ie m ie c k ic h d o p ie ro z p o c z ą t
k ie m bieżącego r o k ii, k ie d y m ó g ł b yc p e w n y , że zosta nie z w o ln io n y po p rz e jś c iu p rze z fa rs ę d e n a z y fik a c y j-
ną.
Szpiegostwo i dywersję przeciwko ZSRR organizowali węgierscy agenci Tito
D a lsze z e z n a n ia ś w ia d k ó w w p ro cesie b u d a p e szteń s k im
B U D A P E S Z T . (P A P ). — W śro-dę zeznaw ali w dalszym ciągu św iad
kow ie w procesie p rzeciw ko Rajko w i i towarzyszom. S tw ie rd zili oni, że oskarżeni pod in s tru kc ja m i w y w ia d u jugosłow iańskiego organizow ali szpiegostwo i dyw ersję przeciw ko Z w ią z k o w i Radzieckiem u i krajo m de
m o krac ji ludow ej.
Po z ezn an iach o ska rżon ych sąd przeszedł do p rz e s łu c h a n ia ś w ia d k ó w .
Ś w ia d e k Ja n o si F e re n c zeznaje, że w s ty c z n iu 1945 r. o s k a rż a ł ja k o p ro k u r a to r n a procesie p rz e c iw k o g r u p ie u c z e s tn ik ó w ru c h u o p o ru w So- p ro n K oe higa.
G d y W yja śn io n o , że R a jk z n a jd u je się na s łu ż b ie p o lic ji, sąd w o js k o w y p o s ta n o w ił u n ie w in n ić R a jk a .
Ś w ia d e k Is tv a n S to lte zeznaje, że od r o k u 1945 do 1947 w B a w a r ii w s p ó łp ra c o w a ł z a m e ry k a ń s k im w y w ia d e m „ C I C “ . D a w n ie j S to lte b y ł w p o lic ji p o lity c z n e j H o r th y ‘ego.
S tolte , k t ó r y z n a jd o w a ł się w ty m sam ym w ię z ie n iu w S op ron K o e h i
ga, zo sta ł w r a z z R a j,k łe m w y w ie z io n y do N ie m ie c . S to lte w y b ie ra ! s ię n a zachód, a R a jk p o p ro s ił, aby z a k o m u n ik o w a ł S o m b o r - S e h w e in i- tz e ro w i, że w ra c a na W ęgry. „Z ro z u m ia łe m że R a jk chce p ra cow ać dla A m e r y k a n ó w “ — m ó w i S tolte .
S o m b o r S c h w e in itz e r p ra c o w a ł w ,C IC “ ja k o do ra d ca d la s p ra w w ę g ie r s k ic h . Z a z n a jo m ił on ś w ia d k a ze s w y m n a c z e ln ik ie m C lo d v e lle m , k tó r y in te re s o w a ł się, czy R a jk nada I się do o d e g ra n ia po w a żn e j r o li w k ie r o w n ic tw ie W ę g ie rs k ie j P a r t ii K o m u n is ty c z n e j. C lo d v e ll o św ia d czył, że z n a jd z ie o d p o w ie d n i sposób w y k o rz y s ta n ia R a jk a .
P rz e ś la d o w a n ie . . . S zekspira
u jJ a p o n ii
T O K IO (T E L E P R E S S ). W Osaka, do teatru , w którym wystawiony miał być szekspirowski „Sen nocy letniej“, na chwilę przed rozpoczęciem przed
stawienia, wkroczyła uzbrojona poli
cja, rozpędzając publiczność, składają
cą się z 1.200 osób. Powodem tej akcji był fa k t, iż praw ie wszyscy artyści ze społu Zenchin-'Za, który wspohtnianą sztukę m iał odegrać, są członkami P a r tii Komunistycznej. Policja powia domiła publiczność, że „odnośne w ła dze“ (chodzi tu oczywiście o amerykań skie władze okupacyjne) zakazują ze
społowi Zenshin-Za, korzystania z lo kału teatru.
Wobec stanowiska policji, zebrana publiczność udała się na pobliski plac, gdzie ¡»spiesznie zmontowano prowi
zoryczną scenę. Zanim przedstawienie słynnej komedii szekspirowskiej dobie gło końca, liczba widzów wzrosła do 3.000.
Chojuro Kaw arasaki, kierownik ze
społu Zenshin-Za, opublikował na ła mach komunistycznego dziennika
„A kah ata“ oświadczenie stwierdzają
ce, że to prześladowanie Szekspira jest chyba jedyne w historii świata.
F a k t ten dobitnie świadczy o tym — stwierdza Chojuro K aw arasaki — że dopóki nic utworzym y rządu ludowego, nie może być mowy o kulturze w Ja
ponii.
R A J K K R Y J E Z D R A JC Ę N A G Y ‘EGO N a s tę p n ie zeznaje E n d re Szebenyi, b. p o d s e k re ta rz stanu. W p ie rw s z e j p o ło w ie 1947 r . pro w a d zo n o śledztw o w s p ra w ie a n ty re p u b lik a ń s k ie g o spis k u . R a jk p r o w a d z ił ś le d ztw o osobiś-
H a lin a B ro d zka
M niej ne
I STNIEJE u nas dziedzina życia jko - -nie przynosi poprawy, ale un'e>
gospodarczego, w któ re j wciąż możliwia często zastosowanie śród jeszcze obserwujemy konserwatyw . ków, mających na celu lepsze za
opatrzenie ludności.
Zaopatrzenie ośrodków konsum cyjnych w a rty k u ły żywnościowe prowadzone jest, ja k wszelkie inne dziedziny gospodarki narodowej, w sposób planowy. Plan zaopatrzenia opiera się z jednej strony na prze widywanej produkcji i niekiedy im porcie, z drugiej zaś — na przewi
dywanej wysokości spożycia we
wnętrznego i ewentualnych nad
wyżek eksportowych. Wiemy o tym, że planowany poziom spoży
cia bierze pod uwagę stale wzra
stającą stopę życiową, powodują
cą Wzrost konsumeji. Roczny plan zaopatrzenia realizowany je st zgod nie z przeciętnym zapotrzebowa
niem ludności w poszczególnych okresach. Jeżeli w roku ubiegłym konsumeja m ąki czy cukru w ja kimś ośrodku wynosiła we wrześ
niu X kilogramów — to plan zao
patrzenia na wrzesień roku bieżą
cego przewiduje X + Y kg., przy
czyni Y jest tą ilością o którą wzrasta konsumeja w 1949 r. w stosunku do 1948 r.
Zastanówmy się teraz, co się sta nie, jeżeli w jakiejś miejscowości, po chwilowym braku danego towa ru (spowodowanym np błędem aparatu dystrybucyjnego) konsu
menci rozpoczną masowe wykupy wanie dostarczonego następnie ar- tykuhi. Jest chyba rzeczą jasną, że żaden plan nie może przewidzieć nerwowych odruchów gospodyń, które nagle zapragnęły zaopatrzyć swe spiżarnie w miesięczne zapasy.
Oczywiście, najbardziej nawet zdenerwowany obywatel nie zacz-' nie wsypywać podwójnej p orcji cu kru do herbaty, ani zjadać dwa ra zy więcej klusek niż normalnie.
Podwójna konsumeja we wrześniu spowoduje spadek spożycia w paź dzierniku, co w stosunku rocznym nie da się zauważyć. Tymczasem jednak, w chwili nienormalnego, niczym nie uzasadnionego wzrostu popytu — aparat handlowy nie je st w stanie go zaspokoić. Zamiast u- normęwania, następuje dalsze po
głębienie zaburzeń aż do chwili, kie dy dystrybucja zdoła -się przesta
wić na zaspokojenie zwiększonego zapotrzebowania, względnie... kiedy nerwowi konsumenci zorientują się w bezsensowości swego postępowa nia.
Mówiąc o wadach pewnej części naszych konsumentów, nie można też pominąć ich niesłychanego kon serwatyzmu w dziedzinie odżywia
nia. W okresie powojennym nie t y l ko u nas, ale w wyższym jeszcze stopniu na zachodzie Europy nie
wystarczająca jest ilość niektórych artykułów. Największe nawet w y
siłki nie spowodują natychmiasto
wego usunięcia tych braków, w y
wołanych zniszczeniem wojennym.
Mamy tu na m yśli tłuszcze zwie
rzęce, któ rych produkcja, uzupeł
niona ponadto importem, nie może jeszcze pokryć pełnego sapotrzeb^
wania ludności. Nie oznacza to je nak bynajm niej, że musimy się w rzec smażonych potraw, czy je ' ka rto fle bez okrasy. Są bowie • tłuszcze roślinne — margaryna, olej rafinowany, których produkcja może doskonale uzupełnić niedobór tłuszczów zwierzęcych.
(Dokończenie na str. 2-ej) cie. G d y u ja w n iła się łączność m in i
s tra o b ro n y B a rta i m łodego F e re n ca N a g y ze s p is k o w c a m i, R a jk w y d a ł n a k a z p rz e rw a n ia bada ń i zako
m u n ik o w a ł B a r to w i o w y n ik a c h śledztw a, z a p ro p o n o w a ł m u ró w n ie ż, by p o d a ł się do d y m is ji. B a r t podał się do d y m is ji po czym u c ie k ł za gra nicę.
N a stę pn ie ś w ia d e k zeznaje, że R a jk p o le c ił m u p rz e k a z y w a ć B ra n k o w o - w i ta jn e in fo rm a c je . Ś w ia d e k b y ł obecny podczas ro z m o w y B ra n k o w a z R a jk ie m . B ra n k o w zażądał usu
n ię c ia z g ra n ic y w ę g ie rs k o _ ju g o s ło w ia ń s k ie j W ęgró w , k tó r z y w e d łu g d a n y c h U D B b y li w ro g o us to s u n k o w a n i w o be c J u g o s ła w ii i T ito . O tto n H o r w a th na po le cenie R a jk a usu ną ! z nad g ra n ic y 70 ro d z in .
„S T A R Y P R Z Y J A C IE L “ N a s tę p n ie zeznaje w c h a ra k te rz e ś w ia d k a S a n d o r Czeresnyes, k tó r y od s ty c z n ia 1944 r. b y ł w a n g ie ls k ie j służbie* w y w ia d o w c z e j. W t y m sa
m y m r o k u w e W łoszech n a w ią z a ł k o n ta k t z w y w ia d e m ju g o s ło w ia ń s k im O Z N A . „P o le c o n o m i — m ó w i ś w ia d e k — po p r z y b y c iu do B u d a pesztu na w ią za ć łączność z m y m sta r y m , p rz y ja c ie le m L a s z lo R a jk ie m , k t ó r y m ia ł m n ie u rz ą d z ić w M in i
s te rs tw ie S p ra w W e w n ę trz n y c h “ . Po p o w ro c ie na W ę g ry Czeresnyes o- ś w ia d c z y ł R a jk o w i, że u tr z y m y w a ł k o n ta k ty z w y w ia d e m b r y t y js k im i ju g o s ło w ia ń s k im . R a jk b y l ju ż o ty m p o in fo rm o w a n y . W k ró tc e po ty m R a jk m ia n o w a ł S an do ra Czeresnyesa k ie r o w n ik ie m w y d z ia łu prasow ego M in is te rs tw a S p ra w W e w n ę trz n y c h .
Czeresnyes s tw ie rd z a , że g ru p a T i
to b e z w z g lę d n ie lic z y ła na R a jk a . Z D R A J C A I S Z P IE G —
D O W Ó D C Ą W O JS K P O G R A N IC Z N Y C H
N a s tę p n ie tr y b u n a ł prz e s łu c h u je ś w ia d k a Dezsó N em eth, k t ó r y po zna ł
(Dokończenie na str. 2-ej)
